Prowadzony w cyklach: 2022/23L, 2023/24L, 2024/25L, 2025/26L

Kod ISCED: 0232

Punkty ECTS: 3

Język: polski

Organizowany przez: Instytut Badań Informacji i Komunikacji

Stylistyka praktyczna 2401-D-S1-1-SP

Zajęcia warsztatowe na których studenci uczą się rozpoznawać podstawowe style językowe i konstruować w sposób świadomy i celowy różnego rodzaju wypowiedzi nacechowane stylistycznie. Podczas ćwiczeń bierze się pod uwagę dobór stylu w zależności od decorum, od intencji nadawcy komunikatu oraz możliwości percepcyjnych odbiorcy. Uczestnicy kursu kształtują poczucie estetyki języka i poznają jego siłę jako środka wyrazu. Poprawiają wyczucie językowe, pozwalające rozpoznawać błędy stylistyczne w wypowiedziach
własnych oraz innych osób, co jest puntem wyjścia do pracy nad indywidualnym, wolnym od błędów stylem wypowiedzi.

Język a styl. Przedmiot stylistyki. Podstawowe pojęcia stylistyki.

Styl urzędowy. Cechy stylu urzędowego jako stylu funkcjonalnego, gatunki. Stylistyka tekstów urzędowych – analiza przykładów i tworzenia własnych tekstów (CV, życiorys, podanie, ogłoszenie, zawiadomienie, oświadczenie, nakaz, zakaz, ostrzeżenie, napomnienie, zarządzenie, korespondencja biznesowa: oferta, list handlowy, umowa; struktura aktu prawnego). Język biznesu.

Styl naukowy. Cechy stylu naukowego jako stylu funkcjonalnego, gatunki. Stylistyka tekstów naukowych – analiza przykładów i tworzenia własnych tekstów (artykuł, referat, rozprawa, studium; argumentacja, dyskusja, opinia, recenzja, instrukcja, sprawozdanie, notatka).

Styl publicystyczny. Status stylu publicystycznego, cechy, gatunki. Stylistyka tekstów publicystycznych – analiza przykładowych wypowiedzi dziennikarskich i tworzenie własnych tekstów (wzmianka, notatka prasowa, wiadomość, felieton, wywiad, reportaż, komentarz).

Styl potoczny. Status stylu potocznego, składniki potocznego obrazu świata, mechanizmy porządkujące, wartości. Stylistyka komunikatów potocznych – analiza przykładowych tekstów i tworzenie własnych (komunikacja codzienna: rozmowa; zaproszenia, pozdrowienia, podziękowania, gratulacje, życzenia, toasty, komplementy).

Styl artystyczny. Charakterystyka ogólna stylu artystycznego, artystyczne środki stylistyczne. Stylistyka tekstów artystycznych analiza wybranych tekstów.

Style indywidualne, analiza wybranych przykładów
stylizacja, rodzaje stylizacji (parodia, pastisz, trawestacja, persyflaż, remake)

W cyklu 2022/23L:

Tematyka zajęć:

1. Styl, stylistyka, stylizacja - podstawowa terminologia.

2. Odmiany funkcjonalne polszczyzny: styl potoczny, artystyczny, naukowy, urzędowo-kancelaryjny, informacyjno-publicystyczny.

3. Zróżnicowanie regionalne języka polskiego.

4. Cechy dobrego stylu. Poprawność stylistyczna.

5. Kompozycja i spójność tekstu.

6. Tworzenie tekstów z uwzględnieniem odpowiednich środków językowych.

W cyklu 2023/24L:

Tematyka zajęć:

1. Styl, stylistyka, stylizacja - podstawowa terminologia.

2. Odmiany funkcjonalne polszczyzny: styl potoczny, artystyczny, naukowy, urzędowo-kancelaryjny, informacyjno-publicystyczny.

3. Zróżnicowanie regionalne języka polskiego.

4. Cechy dobrego stylu. Poprawność stylistyczna.

5. Kompozycja i spójność tekstu.

6. Tworzenie tekstów z uwzględnieniem odpowiednich środków językowych.

W cyklu 2024/25L:

Tematyka zajęć:

1. Styl, stylistyka, stylizacja - podstawowa terminologia.

2. Odmiany funkcjonalne polszczyzny: styl potoczny, artystyczny, naukowy, urzędowo-kancelaryjny, informacyjno-publicystyczny.

3. Zróżnicowanie regionalne języka polskiego.

4. Cechy dobrego stylu. Poprawność stylistyczna.

5. Kompozycja i spójność tekstu.

6. Tworzenie tekstów z uwzględnieniem odpowiednich środków językowych.

W cyklu 2025/26L:

Tematyka zajęć:

1. Styl, stylistyka, stylizacja - podstawowa terminologia.

2. Odmiany funkcjonalne polszczyzny: styl potoczny, artystyczny, naukowy, urzędowo-kancelaryjny, informacyjno-publicystyczny.

3. Zróżnicowanie regionalne języka polskiego.

4. Cechy dobrego stylu. Poprawność stylistyczna.

5. Kompozycja i spójność tekstu.

6. Tworzenie tekstów z uwzględnieniem odpowiednich środków językowych.

Całkowity nakład pracy studenta

Łączny czas studenta, biorąc pod uwagę nie tylko wymiar zajęć, ale także wykonanie zadań domowych - około 90 godzin. (3 ECTS) 1,5 ECTS - uczestnictwo w zajęciach (bezpośredni kontakt z wykładowcą)45 h 1,5 ECTS - prace domowe (prace pisemne, prezentacje, analizy stylistyczne zadanych tekstów) - 45h

Efekty uczenia się - wiedza

Student zna odmiany współczesnej polszczyzny, identyfikuje i objaśnia ich zastosowanie, zna podstawowe style funkcjonalne języka polskiego, potrafi wyróżnić w tekstach środki stylistyczne (fonetyczne, morfologiczne, składniowe) oraz figury retoryczne.Potrafi analizować i porównywać style indywidualne. Potrafi wskazywać błędy stylistyczne w wypowiedziach innych osób i unikać ich we własnych. Zna rodzaje stylizacji i potrafi je trafnie nazywać, rozumie ich funkcje. K_W03 , K_W04

Efekty uczenia się - umiejętności

Student potrafi posługiwać się pojęciami z zakresu stylistyki. Potrafi analizować zróżnicowane stylistycznie teksty oraz tworzyć wypowiedzi adekwatne do sytuacji komunikacyjnej. Poprawia swoje wyczucie językowe, pozwalające formułować wypowiedzi w umiejętny i atrakcyjny sposób. K_U04, K_U07

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

Student używa języka polskiego zgodnie z wymogami normy społecznej Potrafi tworzyć teksty pisane i ustne, umożliwiające skuteczną komunikację w różnych obszarach rzeczywistości społecznej. K_K01, K_K02

Metody dydaktyczne

objaśnienie, prezentacja, pogadanka, analiza tekstów i materiałów audiowizualnych, zadania pisemne i ustne indywidualne i w grupach. Omówienie wykonanych zadań.

Metody dydaktyczne podające

- pogadanka

Metody dydaktyczne poszukujące

- ćwiczeniowa
- obserwacji
- laboratoryjna

Metody dydaktyczne w kształceniu online

- metody oparte na współpracy
- metody służące prezentacji treści
- metody odnoszące się do autentycznych lub fikcyjnych sytuacji
- metody rozwijające refleksyjne myślenie
- metody wymiany i dyskusji

Rodzaj przedmiotu

przedmiot obligatoryjny

Wymagania wstępne

Dobra znajomość języka polskiego w mowie i w piśmie. Elementarne oczytanie.

Koordynatorzy przedmiotu

Iwona Massaka

Kryteria oceniania

Podczas zajęć systematycznie oceniam jakość wykonywanych ćwiczeń, wyczucie językowe i postępy w zakresie stosowania stylów funkcjonalnych i stylizacji. Oceniam także umiejętność analizy stylistycznej tekstów i materiałów audiowizualnych. Oceniam prace domowe. Ocena z przedmiotu jest średnią arytmetyczną ocen cząstkowych. Warunkiem zaliczenia kursu jest aktywne uczestnictwo w zajęciach ( dopuszczalna absencja bez usprawiedliwienia - 2 razy) oraz wykonanie minimum dwóch prac indywidualnych - ( uzyskanie minimum 3 punktów na 5 możliwych i jednego zadania zespołowego na zajęciach (wyniki zadań zespołowych są oceniane wyłącznie jakościowo, bez ujmowania oceny w skali punktowej 1-5)

Literatura

Język – Kultura – Społeczeństwo, red. S. Dubisz, Warszawa 1990.

D. Buttler, Uwagi o poprawności stylu urzędowego, „Poradnik Językowy 1968/10.

P. Stasiński, Poetyka i pragmatyka felietonu, Wrocław 1982.

Język a kultura, t. 5 Potoczność w języku i kulturze, red. J. Anusiewicz, T. Nieckula, Wrocław 1992.

S. Barańczak , Słowo – perswazja – kultura masowa, „Twórczość” 1975/7.

J. Fras, Dziennikarski warsztat językowy, Wrocław 2005.

*H. Kurkowska, S. Skorupka, Stylistyka polska, Warszawa 2001.

D. Zdunkiewicz-Jedynak, Wykłady ze stylistyki, Warszawa 2008.

*E. Wierzbicka, A. Wolański, D. Zdunkiewicz-Jedynak, Podstawy stylistyki i retoryki, Warszawa 2008.

Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Lublin 2001.

Polszczyzna 2000. Orędzie o stanie języka na przełomie tysiącleci, red. W. Pisarek, Kraków 1999.

M. Korolko, Sztuka retoryki. Przewodnik encyklopedyczny, Warszawa 1998.

Przewodnik po stylistyce polskiej, red. S. Gajda, Opole 1995.

E. Bańkowska, A. Mikołajczuk, Praktyczna stylistyka nie tylko dla polonistów, Warszawa 2003.

J. Bartmiński, Współczesny język polski, Lublin 2001 (wybór).

A. Markowski, Jak dobrze mówić i pisać po polsku, Warszawa 2000.

A. Wierzbicka, P. Wierzbicki, Praktyczna stylistyka, Warszawa 1970.

A. Wilkoń, Typologia odmian językowych współczesnej polszczyzny, Katowice 2000.

D. Zdunkiewicz-Jedynak, Ćwiczenia ze stylistyki, Warszawa 2010.

M. Zaśko-Zielińska, A. Majewska-Tworek, T. Piekot, Sztuka pisania. Przewodnik po tekstach użytkowych, Wrocław 2008.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 2401-D-S1-1-SP w USOSweb