Retoryka i erystyka 2401-D-S1-1-RiE

Kolejne tematy zajęć następują w porządku chronologicznym: od oralności pierwotnej do oralności wtórnej.

1. Wprowadzenie.
2. Oralność, piśmienność i media elektroniczne.
3. Teoria retoryczna a współczesne media.
4. Wzory pochwały władcy: Helena, Trajan, Stalin.
5. Humanizm jako „zabobon”.
6. Nowomowa i nowa nowomowa.
7. Język polityki po 1989 r.
8. Trzykroć manipulacja – praktycznie.
9. Manipulacja językowa – teoretycznie.
10. Język jako produkt kulturowy.
11. Słowo w mediach elektronicznych.
12. Lech Kaczyński: „przemysł pogardy” a „mowa nienawiści”.
13. Bronisław Komorowski: symetryczność pochwał i nagan.
14. Sprawdzian końcowy.
15. Podsumowanie.

Najogólniejsze efekty nauczania są sprzężone: student potrafi
przekonywać i zarazem jest świadomy tego, jak on sam może być wielorako przekonywany.

Szczegółowymi efektami będzie osiągnięcie trzech celów:
1. Uświadomić, jak wielorakie postacie przyjmuje perswazja.
2. Uodpornić na manipulację w mediach.
3. Poszerzyć kompetencję medioznawczą i historyczną.

Współczesna Polska może stać się przedmiotem spornych twierdzeń - przedmiotem ewentualnego oceniania będą nie owe twierdzenia, lecz ich argumentacja.

W cyklu 2022/23L:

Zajęcia będą poświęcone w kolejności:
1. Wprowadzenie do retoryki i erystyki jej przedmiotu
2. Retoryka i erystyka w starożytnej Grecji – Gorgiasz, Platon i Arystoteles
3. Retoryka i erystyka w cesarstwie rzymskim: Cyceron i Kwintylian
4. Retoryka późnej starożytności – św. Augustyn
5. Retoryka a retoryczność
6. Teoria retoryki i erystyka
7. Nowa retoryka i erystyka
8. Charakterystyka mówcy i słuchacza
9. Przygotowanie przemówienia
10. Wygłaszanie przemówienia

W cyklu 2023/24L:

W cyklu 2024/25L:

W cyklu 2025/26L:

Całkowity nakład pracy studenta

Godziny realizowane z udziałem nauczycieli (1.5 ECTS): -zajęcia dydaktyczne: 30 -czas wymagany na przeprowadzenie konsultacji bezpośrednich, online i korespondencji mailowej: 5 -czas wymagany na zapoznanie się z wynikami pisemnego kolokwium zaliczeniowego: 5 Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta potrzebny do zaliczenia przedmiotu (1.5 ECTS): -czas wymagany do zapoznania się z podstawową literaturą przedmiotu: 15 -czas wymagany do zapoznania się z uzupełniającą literaturą przedmiotu: 5 -czas wymagany do przygotowania się do pisemnego kolokwium zaliczeniowego: 20 -czas wymagany do cotygodniowego zapoznania się z zawartością wybranych mediów: 5

Efekty uczenia się - wiedza

Podstawowa wiedza o mediach masowych i społeczeństwie sieciowym, podstawowa wiedza o kulturze tradycyjnej i popularnejPodstawowa wiedza o mediach masowych i społeczeństwie sieciowym, podstawowa wiedza o kulturze tradycyjnej i popularnejStudent: - zna wybraną terminologię retoryczną - ma wiedzę o miejscu retoryki dziennikarskiej i erystyki wśród innych przedmiotów studiów dziennikarskich - ma wiedzę o perswazji w jej wielorakich kontekstach (historycznych, politycznych, społecznych) - zna cechy perswazji wywieranej słowem mówionym i słowem pisanym - ma pogłębioną wiedzę na temat etyki mediów. Efekty kierunkowe: K_W03; K_W04

Efekty uczenia się - umiejętności

Student: - wyszukuje, analizuje i ocenia formy perswazji - wykorzystuje wiedzę teoretyczną w analizie oraz interpretacji form perswazji - potrafi przekonywająco ocenić wypowiedź medialną (podając argumenty przemawiające za jego oceną) - wskazuje wielorakie konteksty wypowiedzi medialnej - rozpoznaje manipulację - wykorzystuje techniki obrony przed manipulacją. Efekty kierunkowe: K_U03; K_U04; K_U07

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

Student: - ma świadomość znaczenia retoryki i erystyki tak wśród innych przedmiotów studiów dziennikarskich, jak też w praktyce medialnej - dokonuje samooceny własnych kompetencji - pogłębia i poszerza posiadane umiejętności - jest przekonany o konieczności przestrzegania zasad etyki mediów. Efekty kierunkowe: K_K01; K_K03; K_K05

Metody dydaktyczne

1.metody dydaktyczne podające: opisowa, konwersatoryjna 2.metody dydaktyczne poszukujące: ćwiczeniowa, giełda pomysłów, problemowa, studium przypadku

Metody dydaktyczne eksponujące

- pokaz

Metody dydaktyczne podające

- opis
- opowiadanie
- pogadanka

Metody dydaktyczne poszukujące

- giełda pomysłów
- klasyczna metoda problemowa
- referatu
- studium przypadku
- biograficzna
- ćwiczeniowa

Metody dydaktyczne w kształceniu online

- metody służące prezentacji treści
- metody rozwijające refleksyjne myślenie
- metody wymiany i dyskusji

Wymagania wstępne

Pożądana wiedza o tym, co dzieje się w Polsce, Europie i na świecie. Ewentualne problemy językowe (ortografia, interpunkcja) to wyzwania podejmowane w formie samokształcenia.

Koordynatorzy przedmiotu

W cyklu 2024/25L:

Rafał Michalski

W cyklu 2023/24L:

Marek Szulakiewicz

W cyklu 2022/23L:

Marek Szulakiewicz

W cyklu 2025/26L:

Marek Jeziński
Rafał Michalski

Kryteria oceniania

Zaliczenie przedmiotu odbywa się na podstawie
1. obecność na zajęciach (jedna nieobecność – bez obowiązku zaliczenia; dwie i trzy – obowiązek zaliczenia wszystkich nieobecności; limit: trzy nieobecności)
2. kolokwium: pisemny sprawdzian końcowego (należy przygotować papier kancelaryjny w linię). Kolokwium obejmuje pięć pytań dot. zagadnień omawianych na zajęciach oraz w lekturach przedmiotu oraz tego, co dzieje się w Polsce, Europie i na świecie.
Zasady oceniania pytań: każde pytanie oceniane od 0 do 1 punktu; suma punktów daje ocenę końcową. Pytania mogą dotyczyć tego, co dzieje się w Polsce, Europie i na świecie.
Skala punktowa a końcowa oceny:
dst: 60-74%
dst+: 75-80%
db: 81-89%
db+: 90-94%
bdb: 95-100%

Praktyki zawodowe

Formalnie: nie dotyczy.
Praktycznie: media z ich wieloraką sztuką perswazji dla każdego są dostępne 24 g. na dobę.

Literatura

Literatura podstawowa:
W. Pisarek, "Podstawy retoryki dziennikarskiej". W: "Dziennikarstwo i świat mediów". Red. Z. Bauer, E. Chudziński. Kraków 2008, s. 361-377.
W. Pisarek, "Nowa retoryka dziennikarska". Kraków 2002.
"Słownik terminologii medialnej". Red. W. Pisarek. Kraków 2006 (hasła: Retoryka + Argumentacja, Argumenty retoryki klasycznej, Erystyka, Demagogia, Retoryka dziennikarska).
M. Rusinek, A. Załazińska, "Retoryka podręczna, czyli jak wnikliwie słuchać i przekonująco mówić". Kraków 2005.

Literatura uzupełniająca:
K. Obremski, "Retoryka dla studentów historii, politologii i dziennikarstwa". Toruń 2004 (wybór własny)
"Retoryka codzienności. Zwyczaje językowe współczesnych Polaków". Red. M. Marcjanik. Warszawa 2006 (wybór własny).
"Ćwiczenia z retoryki". Red. M. Barłowska, A. Budzyńska-Gaca, M. Załęska. Warszawa 2010 (wybór własny).

W cyklu 2022/23L:

M. Korolko, Przewodnik encyklopedyczny, Warszawa 1990.
M. Rusinek, A. Załazińska, Retoryka podręczna, czyli jak wnikliwie słuchać i przekonywająco mówić, Kraków 2005.
S. Fish, Retoryka, [w:] S. Fish, Interpretacja, retoryka, polityka, Kraków 2002.
Kwintylian, Kształcenie mówcy, Warszawa 2002.
Arystoteles, Retoryka. Retoryka dla Aleksandra. Poetyka, Warszawa 2004.
Św. Augustyn, O nauce chrześcijańskiej, Warszawa 1989.
Obremski K., Retoryka dla studentów historii, politologii i dziennikarstwa, Toruń 2004.
M. Meyer (red.), Historia retoryki od Greków do dziś, Warszawa 2010.
A. Shopenhauer, Sztuka prowadzenia sporów

W cyklu 2023/24L:

W cyklu 2024/25L:

W cyklu 2025/26L:

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 2401-D-S1-1-RiE w USOSweb