Teorie komunikowania masowego 2051-DZ-S1-3-TKM

I. WYKŁAD. Osiem wykładów poświęca się kolejno następującym zagadnieniom:

1. Komunikowanie masowe: podstawowe pojęcia, epoki rozwoju różnych teorii.

2. Teorie społeczeństwa masowego i rozwój mediów w okresie propagandy.

3. Normatywne teorie komunikowania masowego.

4. Teorie ograniczonych efektów mediów. Teorie średniego zasięgu.

5. Krytyczne i kulturowe teorie komunikowania masowego.

6. Teorie roli mediów w codziennym życiu.

7. Teorie mediów, kultury i społeczeństwa.

8. Współczesne tendencje w badaniach nad komunikowaniem masowym. Komunikowanie masowe w Niemczech i Polsce.

Pierwszy wykład zostanie poświęcony definicjom różnych rodzajów komunikowania oraz szczególnie często używanym terminom kojarzonym z komunikowaniem masowym. Tematem drugiej części wykładu będą etapy rozwoju teorii komunikowania masowego. W związku z tym wyróżni się odpowiednio epokę teorii społeczeństwa masowego; okres, w którym zaczęły rozwijać się badania nad komunikowaniem masowym, epokę teorii ograniczonych efektów mediów, epokę krytyki kultury medialnej oraz epokę, w której powstała teoria umiarkowanych efektów mediów.

Na tematykę drugiego wykładu składają się teoria społeczeństwa społeczeństwa masowego oraz teorie propagandy. W związku z pierwszym zagadnieniem szczególny nacisk położy się na problem rozwoju przemysłu medialnego w drugiej połowie XIX wieku (przede wszystkim na rozwój dziennikarstwa tabloidowego, które stało się najpierw stymulatorem procesu ekonomicznej i politycznej autonomizacji mediów, a następnie przyczyniło się do uczynienia z wydawania prasy prosperującego biznesu). Przedmiotem rozważań pierwszej części zajęć będą także inne uwarunkowania towarzyszące rozwojowi teorii społeczeństwa masowego, w tym głównie socjologiczne, psychologiczne i polityczne. Druga część wykładu dotyczy teorii propagandy: ich powstania, rozwoju oraz znaczenia w czasach współczesnych. W związku z tym przedmiotem zainteresowania staną się m.in. takie zagadnienia, jak psychologiczne podstawy rozwoju teorii, o których mowa (behawioryzm, freudyzm), najważniejsze z pierwszych teorii propagandy (teoria magicznej kuli, teoria Harolda Laswella, teoria kształtowania opinii publicznej Waltera Lippmanna), reakcje na wymienione teorie oraz współczesna teoria propagandy.

Trzeci wykład dotyczy normatywnych teorii komunikowania masowego. W jego ramach najwięcej uwagi poświęca się teorii liberalnej oraz teorii odpowiedzialności społecznej. W obu przypadkach omawia się historyczne uwarunkowania powstania i rozwoju wymienionych teorii oraz ich najważniejsze cechy. Osobną uwagę poświęca się dziennikarstwu obywatelskiemu i innym koncepcjom normatywnym: koncepcji mediów na rzecz rozwoju, koncepcji demokracji uczestniczącej, koncepcji rozwojowej, koncepcji rewolucyjnej. Wszystkie te koncepcje omawia się na tle teorii autorytarnej i teorii totalitarnej komunistycznej, wymienionych w pracy S. Sieberta, T. Petersona i w. Schramma Four Theories of the Press.

Tematem czwartego wykładu będą teorie ograniczonych efektów mediów oraz teorie średniego zasięgu. Wśród poruszonych zagadnień znajdą się między innymi: uwarunkowania sprzyjające zmianie paradygmatu w myśleniu o wpływie środków przekazu na odbiorców, teoria dwustopniowego przepływu, teoria pośrednich efektów mediów, teoria zmiany postaw, znaczenie badań Carla Hovlanda i Paula Lazarsfelda, koncepcja analizy funkcjonalnej, teoria przepływu informacji, teoria dyfuzji informacji/innowacji, teoria fenomenalistyczna Josepha Klappera, teoria masowej rozrywki, pluralizm elit, dzisiejsze znaczenie paradygmatu ograniczonych efektów mediów.

Omawiając teorie roli mediów w codziennym życiu, zwróci się szczególną uwagę na koncepcję użycia-nagrody, teorię odbioru, teorię ramową, teorię przetwarzania informacji.

Przy omawianiu siódmego tematu dużo uwagi uwagi poświęci się badaniom i rozważaniom Harolda Innisa i Marshalla McLuhana, teorii marketingu społecznego, koncepcji luk wiedzy, koncepcji agenda-setting, teorii zależności od systemów medialnych, analizie kultywacji, badaniu wytwarzania newsów, teorii intruzji mediów.

Celem ostatniego wykładu, poświęconego współczesnym tendencjom w teorii komunikowania masowego, będzie przedstawienie zwięzłej charakterystyki obecnego stanu badań nad komunikowaniem masowym. Osobną uwagę poświęci się badaniom prowadzonym w krajach innych niż anglosaskie, m. in. w Niemczech i Polsce.

II. KONWERSATORIUM:
1. Czym jest a czym nie jest komunikowanie masowe
2. Komunikacja społeczna w ujęciu ideologicznym
3. Komunikacja polityczna i inne
4. Teorie widowni
5. Komunikacja a kultura„Teorie” McLuhana?
6. Mediatyzacja
7. Komunikacja i kultura
8. Nowe media
9. Społeczeństwo w sieci – czy istnieje
10. Komunikacja systemów i systemy komunikacji
11. Wszystko jest komunikacją
12. Komunikacja czy działanie? Luhmanna podejście do komunikowania
13. Aktor w sieci przemocy symbolicznej – nieco inne teorie komunikacji masowej