Badania fizykalne 1800-PO1-BF-N1

Wykłady mają za zadanie zapoznać studentów z:
• sposobami oceny stanu zdrowia noworodka, niemowlęcia i dziecka starszego oraz człowieka dorosłego w tym:
- badaniem podmiotowym: wywiadem i jego strukturą, schematem OLD CART
- badaniem fizykalnym: badaniem fizykalnym w praktyce pielęgniarskiej (rys historyczny), technikami badań, warunkami prowadzenia badania, zestawem do badania fizykalnego, kolejnością i układem badania fizykalnego
• sposobami oceniania stanu psychicznego pacjenta
• badaniem głowy i szyi
• badaniem skóry
• badaniem układu kostno-stawowego i mięśniowego
• badaniem klatki piersiowej i płuc
• badaniem gruczołów piersiowych
• badaniem układu sercowo-naczyniowego
• badaniem jamy brzusznej
• badaniem układu nerwowego
• badaniem układu moczo-płciowego

Ćwiczenia poświęcone są:

utrwalaniu wiedzy teoretycznej z zakresu całościowej oceny stanu zdrowia oraz kształtowaniu umiejętności wykonywania kompleksowego wywiadu zdrowotnego, jego prowadzenie i dokumentowanie w zakresie:
1. oceny stanu ogólnego:
- cechy ogólne: wzrost, masa ciała, typ budowy, pozycja lub ułożenie ciała, aktywność ruchowa, chód, mimika twarzy, mowa,
- orientacja pacjenta w czasie, miejscu i przestrzeni,
- parametry życiowe: oddech, tętno, ciśnienie tętnicze krwi, temperatura ciała.
2. oceny stanu psychicznego:
a) procesy emocjonalno-motywacyjne:
- podwyższenie lub obniżenie nastroju,
- niepokój,
- obojętność,
- gniew,
- lęk,
- okazywanie uczuć,
- myśli samobójcze,
- inne...
b) procesy orientacyjno-poznawcze:
- spostrzeganie (złudzenia, omamy...),
- uwaga (skupienie uwagi, podzielność uwagi...),
- myślenie (treści myślenia - urojenia, obsesje, natręctwa: wnikliwość i zdolność osądu, kojarzenie, myślenie abstrakcyjne...),
- mowa (liczba i tempo wypowiadanych słów, płynność i głośność mowy, zasób informacji i słownictwa...),
- pamięć (pamięć krótkotrwała i długotrwała, zdolność uczenia się...).
3. Badania skóry, tkanki podskórnej i węzłów chłonnych:
- zabarwienie, wilgotność, ciepłota, napięcie, sprężystość, ruchomość blizn(y), ewentualne zmiany patologiczne na powierzchni skóry (typ, rozległość oraz objawy towarzyszące),
-obecność zmian patologicznych w obrębie tkanki podskórnej (np. guzy: tłuszczaki, włókniaki),
- przydatki skóry - zabarwienie, kształt, zmiany troficzne,
- węzły chłonne - wyczuwalność, wielkość, twardość, przesuwalność względem podłoża, umiejscowienie, bolesność.
4. Badania narządów zmysłów:
- oczy: stan i ruchomość powiek, ocena zewnętrznej części gałki ocznej, ruchomość i ustawienie gałek ocznych, reakcja źrenic na światło, ostrość wzroku, pole widzenia, narząd łzowy,
- uszy: małżowina uszna, ujście przewodu słuchowego, obecność objawów patologicznych np. wycieku z ucha, badanie przewodzenia kostnego i powietrznego,
- nos: stan błon śluzowych, przegrody nosa, węch - rozróżnianie zapachów,
- zatoki: upowietrznienie zatok szczękowych i czołowych.
5. Badania jamy ustnej, gardła, szyi:
- ocena warg i błony śluzowej jamy ustnej (zabarwienie, wilgotność, ewentualnie zmiany chorobowe),
- ruchomość, zabarwienie, wilgotność języka, ocena uzębienia (próchnica, paradontoza i inne),
- gardło: ocena migdałków i łuków podniebiennych,
- szyja: ocena symetrii, ruchomości i obwodu szyi, tarczycy, przepływów w tętnicach szyjnych poprzez badanie palpacyjne.
6. badania Kklatki piersiowej i płuc:
- ocena kształtu lub symetrii ruchów oddechowych; częstość, głębokość, oddechu, objawy niewydolności oddechowej (zaciąganie przestrzeni międzyżebrowych oraz dołów nadobojczykowych),
- badanie narządu oddechowego:
a. oglądanie,
b. badanie palpacyjne,
c. opukiwanie,
d. osłuchiwanie - ze szczególnym zwróceniem uwagi na zróżnicowanie objawów osłuchowych: restrykcji i obturacji,
- ocena gruczołu piersiowego oraz dołów pachowych (technika badania gruczołu piersiowego, węzłów chłonnych dołów pachowych).
7. badania układ sercowo-naczyniowego i krążenia obwodowego:
- oglądanie i badanie palpacyjne okolicy przedsercowej oraz ocena uderzenia koniuszkowego serca,
- opukiwanie serca (orientacyjne wyznaczanie granic stłumienia względnego i bezwzględnego),
- osłuchiwanie serca (oznaczanie częstości pracy serca, określanie l i II tonu serca, identyfikacja zjawisk osłuchowych związanych z otwarciem i zamknięciem zastawek serca oraz przepływem krwi w kolejnych fazach pracy mięśnia sercowego),
- patologiczne tony, szmery serca,
- zjawiska osłuchowe w najczęściej występujących wadach serca,
- pomiar ciśnienia tętniczego krwi,
- cechy tętna,
- badanie tętna obwodowego w typowych miejscach,
- ocena krążenia żylnego (np. wypełnienie żył szyjnych, żylaki kończyn dolnych, objaw Raynauda, obrzęki),
- ocena krążenia tętniczego.
8. Badania jamy brzusznej:
- oglądanie brzucha,
- osłuchiwanie jamy brzusznej (perystaltyka, szmery przepływu krwi),
- oznaczanie granic narządów wewnętrznych przy pomocy opukiwania (wątroba, śledziona, wypełnienie pęcherza moczowego),
- badanie palpacyjne powierzchowne i głębokie jamy brzusznej (palpacyjna ocena narządów dostępnych badaniu, obecność mas patologicznych),
- objawy „ostrego brzucha",
- obecność patognomicznych objawów schorzeń narządów jamy brzusznej (np. charakterystycznych dla ostrego krwotocznego zapalenia trzustki, wodniaka, ropniaka pęcherzyka żółciowego...).
9. Badania okolicy odbytu oraz narządów płciowych męskich i żeńskich:
- narządy płciowe męskie (stopień rozwoju prącia, odprowadzalność napletka, ocena ujścia cewki moczowej - wydzielina, moszna i jej zawartość - obecność, umiejscowienie oraz kształt jąder, obecność guzków, tkliwość, żylaki powrózka nasiennego),
- sprawdzanie obecności przepuklin (udowa, pachwinowa, mosznowa),
- narządy płciowe żeńskie (badanie zewnętrzne - ocena krocza i sromu: ocena dojrzałości zewnętrznych narządów płciowych, obecność zmian na skórze i błonach śluzowych, obecność stanu zapalnego w okolicy warg sromowych, ujścia cewki moczowej i przedsionka pochwy, obecność wydzieliny zapalnej),
- oglądanie okolicy odbytu (guzki krwawnicze, przetoki, ropnie, szczelina odbytu).
- badanie palpacyjne odbytnicy (obecność wyczuwalnych guzków, krew na palcu w badaniu per rectum, ocena gruczołu krokowego u mężczyzn).
10. Badania kobiety ciężarnej podczas pierwszej wizyty:
a. wywiad (data ostatniej miesiączki, poprzednie ciąże i ich przebieg, przebieg
obecnej ciąży oraz ewentualne dolegliwości, uzależnienia),
b. badanie ogólne - ocena zdrowia (ocena skóry, określenie typu budowy i cech owłosienia, ocena wydolności układu oddechowego i krążenia oraz pokarmowego, pomiar masy ciała, ciśnienia tętniczego krwi, temperatury oraz tętna, ewentualnie wysłuchanie tonów serca płodu - w zależności od zaawansowania ciąży).
11. Badania kobiety w ciąży zaawansowanej:
a. wywiad (informacje o przebiegu ciąży, ustalenie daty pierwszych ruchów
płodu, stwierdzenie ruchu płodu, wysłuchanie tonów serca płodu),
b. badanie ogólne (pomiar tętna, temperatury ciała oraz ciśnienia tętniczego krwi, określenie wielkości i kształtu brzucha, ocena rozstępów i przebarwień skóry, ocena obrzęków, żylaków, gruczołów piersiowych, sprawdzenie masy ciała, zewnętrzne badanie miednicy za pomocą miednicomierza).
12. Badania położnicy:
- badanie ogólne (pomiar tętna, temperatury ciała oraz ciśnienia tętniczego krwi, ocena oddychania i krążenia, oddawanie moczu i stolca, zmiany skórne zwłaszcza w obrębie powłok brzusznych),
- ocena procesów połogowych w narządach płciowych (wysokość dna macicy, ocena odchodów, gojenie się krocza, ocena gruczołów piersiowych, ocena procesu laktacji).
13. Badania położniczego:
a. ocena narządów płciowych żeńskich - badanie wewnętrzne (badanie we wzierniku, badanie palpacyjne szyjki macicy, badanie dwuręczne, badanie per rectum, pobieranie materiałów do badań),
b. badanie kobiety ciężarnej podczas pierwszej wizyty:
- badanie zewnętrzne (ocena sromu, krocza),
- badanie we wzierniku (ocena ścian pochwy i szyjki macicy, pobranie rozmazu cytologicznego, cylohormonalnego oraz materiału do oceny biocenozy pochwy),
- badanie przez pochwę (ocena szyjki macicy, położenie, wielkość, kształt i spoistość macicy, ocena przydatków),
- ocena miednicy kostnej,
- ocena gruczołów piersiowych,
c. badanie kobiety w ciąży zaawansowanej:
- badanie zewnętrzne (chwytami Leopolda),
- badanie wewnętrzne przez pochwę (ocena stanu pochwy, stopień dojrzałości i zmiany w obrębie szyjki macicy, stosunek części przodującej
płodu do miednicy, spoistość części przodującej, kości miednicy, ilość płynu owodniowego i wielkość płodu),
- ocena czynności serca płodu za pomocą stetoskopu lub aparatu UDT,
- ocena stanu płodu za pomocą kardiotokografii.
14. Elementów badania neurologicznego:
- ocena stanu umysłowego i mowy (stopień orientacji lub przytomności, zachowanie, nastrój, myślenie, percepcja, funkcje poznawcze),
- nerwy czaszkowe - badanie nerwów czaszkowych (objawy uszkodzenia nerwów czaszkowych),
- badanie układu mchowego (chodzenie, równowaga - próba Romberga, koordynacja ruchowa),
- badanie układu czuciowego (czucie bólu, temperatury, dotyku, wibracji, czucie głębokie, wyznaczenie obszar6w zaburzeń czucia),
- ocena odruchów (podstawowe odruchy ścięgniste, skórno-mięśniowe, okostnowo-mięśniowe i brzuszne); najważniejsze odruchy patologiczne,
- podstawowe objawy uszkodzenia ośrodkowego i obwodowego neuronu ruchowego, objawy oponowe,
- ocena neurologiczna pacjenta nieprzytomnego.
15. badania układu mięśniowo-szkieletowego:
- badanie głowy i kręgosłupa (palpacyjna ocena powierzchni głowy, kręgosłup – badanie ruchomości przy zginaniu, prostowaniu, rotacji, pochylaniu na boki, ocena fizjologicznych krzywizn kręgosłupa, miejscowa tkliwość),
- badanie kości i stawów obwodowych (ocena symetrii kończyn, ruchomości czynnej i biernej oraz zakresu ruchów w stawach),
- zmiany patologiczne w zakresie stawów (obrzęk, zaczerwienienie, bolesność, zmniejszona ruchomość, guzki okołostawowe),
- objawy złamania, zwichnięcia, skręcenia,
- ocena siły i napięcia mięsni, zaniki mięśniowe, wyrównawczy przerost mięśni.
16. Diagnostyki laboratoryjnej:
- wskazania do wykonania wybranych badań laboratoryjnych,
- pobieranie, przechowywanie materiału do badania (w tym materiału do badań bakteriologicznych),
- badania laboratoryjne: morfologia krwi obwodowej, OB, jonogram, badania biochemiczne krwi i moczu, gazometria, lipidogram, proteinogram, badanie og61ne moczu,
- oznaczanie glikemii za pomocą glukometru,
- oznaczanie glikozurii i ketonurii,
- badania bakteriologiczne,
- interpretacja wynik6w badań.
17. Diagnostyki obrazowej:
- wskazania do wykonania badań obrazowych
- podstawowe badania radiologiczne (klatki piersiowej, przeglądowe jamy brzusznej, czaszki, kości i staw6w),
- radiologiczne cechy złamania, zwichnięcia,
- badanie ultrasonograficzne.
18. Elektrodiagnostyki:
- wskazania do wykonania elektrokardiogramu,
- technika wykonania elektrokardiogramu,
- interpretacja podstawowych zaburzeń w zapisie elektrokardiograficznym:
a. zawał mięśnia sercowego,
b. niedokrwienie mięśnia sercowego,
c. zaburzenia rytmu (komorowe i nadkomorowe),
d. nagle zatrzymanie krążenia (migotanie komór, asystolia, rozkojarzenie elektro-mechaniczne),
e. zaburzenia przewodzenia.
19. KTG i USG:
- technika wykonania,
- interpretacja zapisu.

Samokształcenie ma za zadanie rozwijanie umiejętności samodzielnego zdobywania przez studenta wiadomości, umiejętności i sprawności z zakresu badania fizykalnego poprzez:
- poszukiwanie źródeł informacji naukowych, medycznych, zawodowych na ustalony temat,
- opracowanie prezentacji multimedialnej na określony temat