Fizjoterapia kliniczna. Programowanie rehabilitacji. Programowanie rehabilitacji w chorobach wewnętrznych 1800-F4-Prreh-SJ
Zajęcia prowadzone w formie wykładów i ćwiczeń. Wykłady (20h) mają za zadanie scharakteryzować i wyjaśnić podstawowe pojęcia związane z tematem chorób wewnętrznych, a także z procesem zachodzących w programowaniu rehabilitacji w poszczególnych jednostkach chorobowych. W trakcie ćwiczeń studenci zapoznają się z metodami fizjoterapeutycznymi stosowanymi w rehabilitacji pacjentów ze schorzeniami układów: krążenia, oddechowego, trawiennego, wydalniczego, krwiotwórczego, wewnątrzwydzielniczego, mięśniowo- szkieletowego, oraz z pacjentami onkologicznymi i pacjentami po przebytych zabiegach chirurgicznych. W sposób usystematyzowany student opanuje praktycznie badanie funkcjonalne, które jest niezbędne do postawienia prawidłowej diagnozy czynnościowej, zaplanowania i programowania właściwego procesu fizjoterapii, w okresie szpitalnym, poszpitalnym i późnym. W trakcie ćwiczeń doskonalone będą metody diagnozy fizjoterapeutycznej, zgodnie z klasyfikacją ICF), planowania rehabilitacji i monitorowania jej efektów.
Tematy zajęć:
Wykłady (20h):
1. Wyznaczenie krótko- i długoterminowych celów i planowanie procesu rehabilitacji, kontrolowanie jego przebiegu i modyfikowanie postępowania fizjoterapeutycznego w chorobach wewnętrznych w zależności od stanu klinicznego, funkcjonalnego i psychicznego (ocenionego na podstawie dokumentacji medycznej oraz badania podmiotowego i przedmiotowego, testów funkcjonalnych).
2. Rehabilitacja kardiologiczna - dokładne omówienie modeli rehabilitacji kardiologicznej (etap I, II, III). Wady i zalety współczesnych modeli usprawniania. Niestandardowe formy treningu stosowane w rehabilitacji kardiologicznej. Znaczenie podejmowania aktywności fizycznej w profilaktyce pierwotnej i wtórnej chorób sercowo naczyniowych. Rola testów wysiłkowych, testów czynnościowych oraz badań obrazowych w programowaniu rehabilitacji kardiologicznej. Planowanie rehabilitacji kardiologicznej w „niekardiologicznych” chorobach internistycznych. Zasady postępowania w nagłych sytuacjach zagrożenia życia pacjentów z chorobami układu krążenia w trakcie prowadzonej fizjoterapii. Zasady prewencji pierwotnej i wtórnej w chorobach układu krążenia – rola fizjoterapeuty. System flag bezpieczeństwa w fizjoterapii kardiologicznej
3. Zasady programowania i monitorowania treningu fizycznego dla chorych z wybranymi schorzeniami sercowo-naczyniowymi oraz po leczeniu interwencyjnym (angioplastyka) kardiochirurgicznym (bypassy, wymiana zastawki) wszczepieniu rozrusznika serca, kardiowertera. Dobór obciążeń treningowych (zasady), wyznaczanie tętna treningowego, rodzaje treningów stosowanych w II i III etapie usprawniania.
4. Fizjologiczne skutki systematycznego wysiłku fizycznego. Kardioprotekcyjny i wazoprotekcyjny wpływ wysiłku fizycznego na organizm. Nieprawidłowa reakcja organizmu na wysiłek fizyczny u chorych kardiologicznych i pulmonologicznych. Wpływ leków i używek na reakcje układu krążenia w czasie wysiłku fizycznego. Utrata wody w czasie wysiłku fizycznego. Zasady Międzynarodowej Klasyfikacji Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia (International Classification of Functioning Disability and Health, ICF). Wskazania i przeciwwskazania do aktywności fizycznej, fizykoterapii.
5. Planowanie fizjoterapii chorych z niewydolnością serca, nadciśnieniem, ostrym i przewlekłym zespołem wieńcowym, po zawale serca, zaburzeniami rytmu serca i nabytymi wadami serca, zakwalifikowanych do operacji serca, po zabiegach kardiochirurgicznych, z wszczepionym stymulatorem serca oraz po leczeniu metodami kardiologii interwencyjnej. Personalizacja kwalifikacji do odpowiedniego modelu rehabilitacji kardiologicznej w zależności od stanu klinicznego, funkcjonalnego pacjenta, jego preferencji oraz jego opiekunów. Modele treningu w rehabilitacji kardiologicznej wg Rudnickiego.
6. Planowanie fizjoterapii pacjentów z czynnościowymi i organicznymi chorobami naczyń obwodowych oraz u pacjentów po amputacji z przyczyn naczyniowych. Personalizacja kwalifikacji do odpowiedniego modelu rehabilitacji naczyniowej w zależności od stanu klinicznego, funkcjonalnego i psychicznego pacjenta, jego preferencji oraz jego opiekunów.
7. Planowanie fizjoterapii w różnych chorobach układu oddechowego (ostrych i przewlekłych), niewydolności oddechowej, w chorobach z przewagą zaburzeń restrykcyjnych oraz w schorzeniach z przewagą zaburzeń obturacyjnych (POCHP, astma oskrzelowa, zapalenie płuc, wysiękowe zapalenie opłucnej- pozycje Bruce`a, choroby śródmiąższowe) – różnicowanie cech klinicznych; skale subiektywnej oceny stanu pacjenta. Trening fizyczny w leczeniu przewlekłych chorób układu oddechowego, profilaktyka zmian wtórnych; postępowanie adaptacyjne. Zastosowanie technik oddechowych przed i po zabiegach chirurgicznych. Dobieranie programu wielokierunkowej rehabilitacji pulmonologicznej, zgodnie z okresem choroby i stanem funkcjonalnym pacjenta. Personalizacja kwalifikacji do odpowiedniego modelu rehabilitacji pulmonologicznej w zależności od stanu klinicznego, funkcjonalnego pacjenta, jego preferencji oraz jego opiekunów faktycznych. Zasady postępowania w nagłych sytuacjach zagrożenia życia pacjentów z chorobami układu oddechowego w trakcie prowadzonej fizjoterapii. Zasady prewencji pierwotnej i wtórnej w chorobach układu oddechowego– rola fizjoterapeuty (np. choroby kręgosłupa, skóry), System flag bezpieczeństwa w fizjoterapii pulmonologicznej.
8. Ogólne zasady planowania rehabilitacji w pulmonologii i kardiologii u chorych z chorobami współistniejącymi (np. cukrzyca, nadciśnienie, przebyty udar, sarkopenia, kacheksja).
9. Planowanie fizjoterapii osób starszych z różnymi dysfunkcjami narządu ruchu (choroby ortopedyczne, reumatologiczne, neurologiczne, w tym autoimmunologiczne- SM, SLA, Guillaina Barrego) oraz chorobami wewnętrznymi w zależności od stanu klinicznego, funkcjonalnego i psychicznego (poznawczo-emocjonalnego) pacjenta, jego potrzeb oraz potrzeb opiekunów faktycznych.
10. Badanie pacjenta, planowanie oraz wykonywanie fizjoterapii w chorobach układu pokarmowego: stany zapalne, krwawienia, choroba wrzodowa, przepuklina rozworu przełyku, zapalenie i niewydolność wątroby, kamica i zapalenie pęcherzyka żółciowego, zapalenie trzustki, choroba Leśniowskiego- Crohna, colitis ulcerosa, nowotwory przewodu pokarmowego. Aktywność ruchowa w chorobach jelit (wysiłek fizyczny a funkcja jelit). Mobilizacja jelit, ćwiczenia oddechowe, izometryczne i czynne, nietrzymanie stolca, zaparcia czynnościowe.
11. Badanie pacjenta, planowanie fizjoterapii w chorobach układu moczowego: schyłkowej niewydolności nerek, ostrej niewydolności nerek, kamicy nerkowej, nietrzymaniu moczu.
12. Badanie pacjenta, planowanie oraz wykonywanie fizjoterapii w chorobach układu metabolicznego i dokrewnego: cukrzyca, zaburzenia czynności tarczycy, nadnerczy
13. Badanie pacjenta, planowanie oraz wykonywanie fizjoterapii w chorobach układu krwiotwórczego: niedokrwistość, zaburzenia odporności, zaburzenia krzepnięcia, powikłania i następstwa leczenia nowotworów układu krwiotwórczego, profilaktyka zaburzeń związanych z leczeniem nowotworów układu krwiotwórczego, fizjoterapia w szpiczaku plazmocytowym, fizjoterapia u chorych ze skazami krwotocznymi
14. Fizjologiczne skutki hipokinezji, akinezji w przebiegu choroby nowotworowej. Programowanie rehabilitacji ruchowej w zależności od zaburzeń czynnościowych występujących w chorobach nowotworowych. Aktywność fizyczna jako profilaktyka przeciwnowotworowa – tworzenie programu rehabilitacji dla osób obarczonych ryzykiem choroby nowotworowej. Planowanie procesu rehabilitacji ruchowej z uwzględnieniem stosowanego lub zakończonego leczenia onkologicznego (chirurgii onkologicznej, radioterapii, chemioterapii). Planowanie procesu rehabilitacji z uwzględnieniem rodzaju nowotworu (nowotwory układu pokarmowego, oddechowego, ruchu); kompresjoterapii i drenażu limfatycznego. Metody fizjoterapii skierowane na załagodzenie bólu w stanie terminalnym.
ĆWICZENIA (65h)
1. Praca z pacjentem na oddziale. Samodzielny wywiad z pacjentem i ocena pacjenta, planowanie indywidualnej i grupowej rehabilitacji na podstawie przeprowadzonej oceny pacjenta, nadzorowanie przebiegu rehabilitacji w zależności od rozpoznania medycznego i aktualnego stanu pacjenta. Czynniki wpływające na przebieg ćwiczeń fizycznych: rytm biologiczny, spożywanie posiłków, mikroklimat i choroby współistniejące. Ćwiczenia ogólnousprawniające, aerobowe, wzmacniające. Aktywność pacjenta w warunkach domowych: nordic walking, trening marszowy, pływanie. Wskazanie profilu sanatoryjnego i uzdrowiskowego.
2. Praca z pacjentem na oddziale. Podstawowe pomiary i próby czynnościowe w chorobach układu krążenia (serca, naczyń obwodowych) i oddychania, z zachowaniem zasad bezpieczeństwa pacjenta pulmonologicznego i kardiologicznego. Samodzielna ocena, planowanie indywidualnej rehabilitacji u chorych kardiologicznych i pulmonologicznych, z uwzględnieniem wyników przeprowadzonej oceny pacjenta.
3. Fizjoterapia w chorobach naczyń obwodowych (tętnice, żyły, naczynia limfatyczne i mikrokrążenie). Ćwiczenia aerobowe, ogólnousprawniające, wg Buergera, pozycje ułożeniowe przeciwobrzękowe. Zastosowanie zabiegów fizykalnych w chorobach naczyń obwodowych. Fizjoterapia w amputacjach z przyczyn naczyniowych: hartowanie kikuta, pozycje ułożeniowe, ćwiczenia wzmacniające (obręcz barkowa, obręcz miednicza), zabiegi fizykalne. Zabiegi fizykalne w zespole stopy cukrzycowej, metody wspomagające (ozonoterapia, hiperbaria, ćwiczenia Buergera, drenaże, terapia podciśnieniowa, przygotowanie do amputacji, równowaga, lokomocja). Ustalanie krótko- i długoterminowych celów oraz programów terapii w zależności od stanu klinicznego oraz funkcjonalnego (ocenionego na podstawie historii choroby oraz badania podmiotowego i przedmiotowego) pacjentów będących przed i po amputacji kończyn z przyczyn naczyniowych. Programowanie fizjoterapii z uwzględnieniem edukacji pacjentów i/lub ich opiekunów w zakresie postępowania w domu (m.in. odnośnie wykonywania ćwiczeń terapeutycznych poprawiających krążenie tętnicze, żylne, limfatyczne i mikrokrążenie, profilaktyki przeciwprzykurczeniowej, bezpiecznego wykonywania czynności dnia codziennego, korzystania z wózka inwalidzkiego oraz chodu o kulach)- aktywność/ uczestniczenie, czynniki kontekstowe wg ICF.
4. Fizjoterapia w chorobach układu oddechowego (astma, mukowiscydoza, Covid-19, POCHP, zapalenie płuc i oskrzeli). Pozycje drenażowe, ćwiczenia oddechowe, oddechowe z oporem, poprawiające ruchomość klatki piersiowej, mobilizacja przepony. Nauka efektywnego kaszlu, pozycje ułożeniowe w duszności. Zabiegi fizykalne, wskazanie profilu sanatoryjno-uzdrowiskowego
5. Fizjoterapia w chorobach metabolicznych (cukrzyca, dyslipidemia, choroby wątroby). Jakość życia pacjenta z zespołem metabolicznym.
6. Aktywność ruchowa w chorobach jelit, wątroby i trzustki. Mobilizacja jelit, ćwiczenia oddechowe, izometryczne i czynne, nietrzymanie stolca, zaparcia czynnościowe.
7. Fizjoterapia w niewydolności nerek: ćwiczenia aerobowe, oporowe, rozciągające. Usprawnianie psychoterapeutyczne zmniejszające poczucie lęku, depresji i umiejętności radzenia sobie ze stresem: modyfikacja stylu życia, edukacja pacjenta i rodziny. Prewencja sarkopenii.
8. Ustalanie krótko- i długoterminowych celów oraz programów terapii w zależności od stanu klinicznego oraz funkcjonalnego (ocenionego na podstawie dokumentacji medycznej oraz badania podmiotowego i przedmiotowego) pacjentów geriatrycznych; programowanie fizjoterapii z uwzględnieniem instruowania osób starszych i ich opiekunów odnośnie wykonywania ćwiczeń w warunkach domowych oraz stosowania różnych form rekreacji z uwzględnieniem właściwej komunikacji z pacjentem odnośnie jego celów i oczekiwań co do programu i efektów terapii. Planowanie i modyfikowanie programów fizjoterapii w zależności od stanu klinicznego, funkcjonalnego i psychicznego (poznawczo-emocjonalnego) pacjentów z różnymi dysfunkcjami narządu ruchu oraz chorobami wewnętrznymi. Programowanie fizjoterapii w zakresie wykonywania ćwiczeń i treningu medycznego w domu, sposobu posługiwania się wyrobami medycznymi oraz wykorzystywania przedmiotów użytku codziennego w celach terapeutycznych. Telegeriatria.
9. Fizjoterapia w chorobach układu mięśniowo- szkieletowego: ćwiczenia aerobowe, oporowe, rozciągające. Prewencja sarkopenii.
10. Fizjoterapia w chorobach hematologicznych: ćwiczenia aerobowe, oporowe, rozciągające. Prewencja sarkopenii.
Całkowity nakład pracy studenta
Efekty uczenia się - wiedza
Efekty uczenia się - umiejętności
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne
Metody dydaktyczne
Metody dydaktyczne eksponujące
Metody dydaktyczne podające
Metody dydaktyczne poszukujące
- giełda pomysłów
- ćwiczeniowa
- klasyczna metoda problemowa
- obserwacji
Rodzaj przedmiotu
Wymagania wstępne
Koordynatorzy przedmiotu
Kryteria oceniania
Każdy student jest na bieżąco oceniany w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych podczas wykładów, ćwiczeń oraz po złożeniu pracy będącej formą realizacji samokształcenia. Znajomość materiału z ćwiczeń, wykładów i zaleconych podręczników jest sprawdzana w trakcie bieżących zajęć oraz po ich zakończeniu. Student podchodzi do zaliczenia umiejętności praktycznych po zakończeniu ćwiczeń (check-lista). Po zakończeniu zajęć (wykładów i ćwiczeń) w terminie uzgodnionym ze studentami, przeprowadzony zostanie pisemny sprawdzian wiedzy skłądający się z 5 pytań otwartych, z możliwością uzyskania 30 pkt. (przy każdym pytaniu podana jest liczba punktów możliwych do uzyskania, nieprawidłowe odpowiedzi są punktowane ujemnie). Ocena końcowa jest średnią z zaliczenia wiedzy (wykłady) i umiejętności (ćwiczenia).
Punktacja Ocena
<18 pkt ndst
18-19 pkt dst
20-22 pkt dst+
23-25 pkt db
26-28 pkt db+
29-30 pkt bdb
Warunkiem dopuszczenia do zaliczenia końcowego przedmiotu jest aktywny udział we wszystkich zajęciach przewidzianych Planem studiów (tzn. wykłady, seminaria, ćwiczenia, samokształcenie- jeśli dotyczy). Nie przewiduje się żadnych dodatkowych terminów zajęć poza przewidzianymi w „Rozkładzie zajęć” przygotowanym przez Dział Kształcenia. Nie są także przewidziane żadne inne formy „odrobienia zajęć” poza obecnością na nich.
Warunkiem uzyskania zaliczenia z przedmiotu jest obecność na wszystkich wykładach i wszystkich ćwiczeniach, uzyskanie przynajmniej oceny dostatecznej z każdej formy zaliczenia przedmiotu (wykład, ćwiczenia, seminarium, samokształcenie) oraz spełnienie wszystkich pozostałych warunków opisanych w ogólnym „Regulaminie zajęć dydaktycznych w Katedrze Chorób Naczyń i Chorób Wewnętrznych” dostępnym na stronie internetowej jednostki. Ocena końcowa jest średnią arytmetyczną ocen uzyskanych podczas zaliczenia wszystkich form kształcenia przedmiotu.
Zakres wiedzy i umiejętności wymagany podczas kolokwium obejmuje tematykę ujętą w sylabusie, materiał prezentowany podczas zajęć dydaktycznych oraz zawarty w podanych pozycjach piśmiennictwa. W przypadku nieobecności na zajęciach (wykłady, ćwiczenia) lub podczas kolokwium zaliczeniowym należy ją usprawiedliwić w terminie 7 dni (np. wysłać skan zwolnienia lekarskiego na adres e-mail Katedry). Nieusprawiedliwienie nieobecności podczas zaliczenia skutkuje niezaliczeniem przedmiotu. W przypadku usprawiedliwienia nieobecności student ma prawo zaliczyć kolokwium w terminie ustalonym przez asystenta dydaktycznego lub kierownika Katedry. Student ma prawo do jednego zaliczenia poprawkowego. Jego niezaliczenie skutkuje niezaliczeniem przedmiotu z konsekwencjami przewidzianymi „Regulaminem Studiów”.
Ocena efektów kształcenia:
Egzamin: W1- W6; U1-U8; K1-K6
Aktywność: obecność na ćwiczeniach i wykładach, ocena ciągła aktywności podczas zajęć – W1-W6; U1-U8; K1- K6;
Np. ocenę bardzo dobrą otrzyma student, który aktywnie uczestniczy w zajęciach, dobiera i wykonuje odpowiednią metodę diagnostyczną oraz potrafi zaplanować właściwe metody fizjoterapii oraz monitorować ich efekty, a w zależności od nich odpowiednio modyfikować swoje postępowanie; który przestrzega zasad bezpieczeństwa oraz zasad etycznych w fizjoterapii; który uczęszczał na wszystkie zajęcia, do których jest przygotowany i uzyskał najwyższe oceny z treści programowych realizowanych w poszczególnych blokach tematycznych.
Praktyki zawodowe
nie dotyczy
Literatura
Literatura podstawowa:
1. Barinow-Wojewódzki A.: Fizjoterapia w chorobach wewnętrznych.Wydawnictwo PZWL, Warszawa 2013.
2. Wiśniewski E (red.) Wytyczne Krajowej Rady Fizjoterapeutów do udzielania świadczeń zdrowotnych z zakresu fizjoterapii i ich opisywanie w dokumentacji medycznej. Wyd. II, Warszawa 2023
3. Goodman C., Heick J., Lazaro R. Diagnoza różnicowa dla fizjoterapeutów. Kiedy kierować pacjenta do innego specjalisty? DB Publishing, Warszawa 2019, wyd. 6, rozdziały: 6, 7, 10, 11.
4. Hueter-Becker A., Doelken M. (red. wyd. polskiego: Szczegielniak J.), Badanie kliniczne w fizjoterapii, Edra Urban & Partner, Wrocław 2018, wyd. 1.
5. Pelliccia A. (red.) Wytyczne ESC dotyczące kardiologii sportowej i ćwiczeń fizycznych u osób z chorobami układu krążenia (2020). Zeszyty edukacyjne. Kardiologia Polska 5/2020
6. Wytyczne ESC 2021 dotyczące diagnostyki i leczenia ostrej i przewlekłej niewydolności serca. ZESZYTY EDUKACYJNE. KARDIOLOGIA POLSKA 1/2022; str. 41-44,
7. Jagier A. Kompleksowa rehabilitacja kardiologiczna podstawą prewencji wtórnej chorób układu sercowo-naczyniowego. Kardiol Pol 2021; 79(7–8): 901–916.
8. Nowotny J., Podstawy Fizjoterapii, KASPER cz. 1, Kraków 2004
9. Śliwiński Z., Sieroń A., Stanek A., Szczegielniak J., Żak M., Wielka Fizjoterapia, Elsevier Urban & Partner, 2014; Tom I i II.
10. Smolis-Bąk E., Kazimierska B. (red.), Fizjoterapia w kardiologii, Lapisart 2013.
11. Nowak Z., Podstawy kompleksowej rehabilitacji kardiologicznej, PZWL, Warszawa, 2015.
12. Szczegielniak J., Fizjoterapia w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc, Oficyna Wydawnicza Politechniki Opolskiej, Opole 2016.
13. Demczyszak I., Kuciel-Lewandowska J., Paprocka-Borowicz M., Fizjoterapia w chorobach układu oddechowego, Górnicki Wydawnictwo Medyczne, Wrocław 2009.
14. Woźniewski M., Kołodziej J., Rehabilitacja w chirurgii, PZWL, Warszawa 2006.
15. Rongies W,. Podstawy rehabilitacji w onkologii (w:) Deptała A, (red.) Onkologia w praktyce, PZWL, Warszawa 2016.
16. Międzynarodowa Klasyfikacja Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia (International Classification of Functioning, Disability and Health – ICF), nowoczesna klasyfikacja komponentów niepełnosprawności i funkcjonowania osoby niepełnosprawnej. Monografia przygotowywana według rekomendacji KRF.
17. Jassem J., Kordek E., - Onkologia, podręcznik dla studentów i lekarzy, Gdańsk, 2019, Via Medica
19. Gajewski P. (red) Interna Szczeklika. Rozdziały dotyczące badań diagnostycznych i fizjoterapii w chorobach poszczególnych układów.
20. Rosławski A.: Lecznicze ćwiczenia oddechowe w chorobach płuc. Med. Prakt., Kraków 2000
21. Doboszyńska A., Wrotek K.: Badania czynnościowe układu oddechowego. PZWL, Warszawa 2004.
22. Farnik M., Trzaska – Sobczak M., Jastrzębski D., Pierzchała W.: Rehabilitacja w chorobach układu oddechowego. ŚAM Katowice 2005
23. Żak M, Śliwiński Z. Fizojterapia kliniczna w geriatrii. Elsevier Urban&Partner, Wrocław 2014
24. Piśmiennictwo i zagadnienia zawarte w dokumencie: „Wytyczne KIF do PEF w oparciu o Załącznik do uchwały nr 503/I KRF Krajowej Rady Fizjoterapeutów z dnia 17.07.2020 r. ZAGADNIENIA DO PAŃSTWOWEGO EGZAMINU FIZJOTERAPEUTYCZNEGO.
Literatura uzupełniająca:
1. Nowotny Janusz: Podstawy fizjoterapii cz. 1-3. Podstawy teoretyczne i wybrane aspekty praktyczne. Kasper, Kraków 2005, wyd. 1
2. Zasoby wyszukiwarki medycznej PubMed
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: