Oferta własna uczelni. Terapie wspomagające w chorobach naczyń obwodowych 1800-F3-OBWD-SJ
Przedmiot realizowany w formie wykładów i ćwiczeń. Studenci przystępujący do zajęć powinni posiadać wiedzę z zakresu anatomii i fizjologii układu krążenia, fizjologii wysiłku, klinicznych podstaw fizjoterapii oraz masażu limfatycznego. Powinni też znać zasady BHP obowiązujące w pracy z pacjentami z dysfunkcją narządu ruchu, po amputacji kończyn.
Wykłady dadzą możliwość zdobycia wiedzy w zakresie podstawowych jednostek chorobowych układu naczyniowego oraz metod terapeutycznych, ze szczególnym uwzględnieniem postępowania fizjoterapeutycznego. Przedstawione zostaną zasady doboru poszczególnych rodzajów technik fizjoterapeutycznych w zależności od zaawansowania choroby naczyń i chorób współistniejących, a więc wskazania i przeciwwskazania do wykonywania poszczególnych technik fizykoterapeutycznych.
Ćwiczenia dadzą studentom możliwość nabycia umiejętności rozpoznawania i odróżniania poszczególnych jednostek chorobowych dotyczących układu naczyniowego, doboru metod leczenia i sposobów monitorowania ich efektów.
Tematy zajęć:
Wykłady (5 godz.):
1. Wywiad, badanie fizykalne i badania dodatkowe w chorobach tętnic, żył, naczyń włosowatych i limfatycznych
2. Podstawowe metody profilaktyki i leczenia chorób naczyń, ze szczególnym uwzględnieniem fizjoterapii
Ćwiczenia (15 godz.)
1. Badanie podmiotowe (np. ból, obrzęk, owrzodzenie, martwica) i przedmiotowe w chorobach naczyń dla potrzeb fizjoterapii
2. Praktyczne aspekty diagnostyki różnicowej dolegliwości związanych z chorobami tętnic (chromanie przestankowe, przewlekłe niedokrwienie zagrażające utratą kończyny, ostre niedokrwienie kończyn, skala Rutherforda, skala Fontaina, wskaźnik kostka- ramię, test marszowy- różne modyfikacje, ćwiczenia w niedokrwieniu zarażającym utratą kończyny, trening marszowy, nadzorowany, nienadzorowany, telemedycyna), fizjoterapia po amputacji kończyny
3. Fizjoterapia w chorobach żył (zakrzepica, przewlekła choroba żylna) i naczyń limfatycznych- mechanizmy działania, zasady doboru, monitorowanie skuteczności, objawy uboczne, kompresjoterapia
Całkowity nakład pracy studenta
Efekty uczenia się - wiedza
Efekty uczenia się - umiejętności
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne
Metody dydaktyczne
Metody dydaktyczne eksponujące
Metody dydaktyczne podające
- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład konwersatoryjny
Metody dydaktyczne poszukujące
- ćwiczeniowa
- seminaryjna
- biograficzna
- studium przypadku
Rodzaj przedmiotu
Wymagania wstępne
Koordynatorzy przedmiotu
Kryteria oceniania
Kryteria oceniania:
Każdy student jest na bieżąco oceniany w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych podczas wykładów, ćwiczeń oraz po złożeniu pracy będącej formą realizacji samokształcenia. Znajomość materiału z ćwiczeń, wykładów i zaleconych podręczników jest sprawdzana w trakcie bieżących zajęć oraz po ich zakończeniu. Student podchodzi do zaliczenia umiejętności praktycznych po zakończeniu ćwiczeń (check-lista). Po zakończeniu zajęć (wykładów i ćwiczeń) w terminie uzgodnionym ze studentami, przeprowadzony zostanie pisemny sprawdzian wiedzy.(TEST 30 pytań).
Ocena końcowa jest średnią z zaliczenia wiedzy (wykłady) i umiejętności (ćwiczenia).
Punktacja Ocena
<18 pkt ndst
18-19 pkt dst
20-22 pkt dst+
23-25 pkt db
26-28 pkt db+
29-30 pkt bdb
Warunkiem dopuszczenia do zaliczenia końcowego przedmiotu jest aktywny udział we wszystkich zajęciach przewidzianych Planem studiów (tzn. wykłady, seminaria, ćwiczenia, samokształcenie- jeśli dotyczy). Nie przewiduje się żadnych dodatkowych terminów zajęć poza przewidzianymi w „Rozkładzie zajęć” przygotowanym przez Dział Kształcenia. Nie są także przewidziane żadne inne formy „odrobienia zajęć” poza obecnością na nich.
Warunkiem uzyskania zaliczenia z przedmiotu jest obecność na wszystkich wykładach i wszystkich ćwiczeniach, uzyskanie przynajmniej oceny dostatecznej z każdej formy zaliczenia przedmiotu (wykład, ćwiczenia, seminarium, samokształcenie) oraz spełnienie wszystkich pozostałych warunków opisanych w ogólnym „Regulaminie zajęć dydaktycznych w Katedrze Chorób Naczyń i Chorób Wewnętrznych” dostępnym na stronie internetowej jednostki. Ocena końcowa jest średnią arytmetyczną ocen uzyskanych podczas zaliczenia wszystkich form kształcenia przedmiotu.
Zakres wiedzy i umiejętności wymagany podczas kolokwium obejmuje tematykę ujętą w sylabusie, materiał prezentowany podczas zajęć dydaktycznych oraz zawarty w podanych pozycjach piśmiennictwa. W przypadku nieobecności na zajęciach (wykłady, ćwiczenia) lub podczas kolokwium zaliczeniowym należy ją usprawiedliwić w terminie 7 dni (np. wysłać skan zwolnienia lekarskiego na adres e-mail Katedry). Nieusprawiedliwienie nieobecności podczas zaliczenia skutkuje niezaliczeniem przedmiotu. W przypadku usprawiedliwienia nieobecności student ma prawo zaliczyć kolokwium w terminie ustalonym przez asystenta dydaktycznego lub kierownika Katedry. Student ma prawo do jednego zaliczenia poprawkowego. Jego niezaliczenie skutkuje niezaliczeniem przedmiotu z konsekwencjami przewidzianymi „Regulaminem Studiów”.
Ocena efektów kształcenia:
Egzamin: W1- W7, U1-U11
Aktywność: obecność na ćwiczeniach i wykładach, ocena ciągła aktywności podczas zajęć – W1-W6; U1-U11; K1- K12;
Np. ocenę bardzo dobrą otrzyma student, który aktywnie uczestniczy w zajęciach, dobiera i wykonuje odpowiednią metodę diagnostyczną. Przestrzega zasad bezpieczeństwa oraz zasad etycznych w fizjoterapii. Uczęszcza na wszystkie zajęcia, do których jest przygotowany i uzyskuje najwyższe oceny z treści programowych realizowanych w poszczególnych blokach tematycznych.
Zagadnienia do zaliczenia praktycznego z przedmiotu: Fizjoterapia w chorobach naczyń obwodowych. Fizjoterapia, rok III
I. Zagadnienia ogólne
• Podczas zaliczenia oceniana jest wiedza, umiejętność i kompetencje społeczne
• Student musi umieć zinterpretować wyniki badania ogólnego w odniesieniu do diagnostyki leczenia, monitorowania efektów terapii pacjentów z chorobami naczyń obwodowych
• Student musi umieć zinterpretować uzyskane wyniki badania podmiotowego, przedmiotowego i badań dodatkowych w aspekcie stawiania fizjoterapeutycznej diagnozy chorób naczyń obwodowych z uwzględnieniem diagnozy funkcjonalnej (wg klasyfikacji ICF), planowania leczenia pacjent z chorobami naczyń z uwzględnieniem ryzyka amputacji kończyny oraz określenia parametru/ -ów pozwalających na obiektywne monitorowanie efektów leczenia fizjoterapeutycznego pacjenta z chorobami naczyń;
II. Zagadnienia szczegółowe:
1. Wywiad fizjoterapeutyczny w chorobach naczyń obwodowych, znaczenie dla postawienia diagnozy, doboru metod leczenia oraz monitorowania ich efektu (główne skargi, dotychczasowy przebieg choroby, choroby współistniejące, czynniki ryzyka, alergie, farmakoterapia, zaopatrzenie ortopedyczne i inne medyczne, przebyte choroby- operacje), zawód, sytuacja rodzinna, aktywność fizyczna, subiektywne ograniczenia (bariery) w codziennym życiu, motywacja, stan psychiczny
2. Zasady fizjoterapeutycznego badania przedmiotowego (ogólnego i szczegółowego) pacjentów z chorobami naczyń obwodowych w aspekcie diagnozy, doboru metod leczenia oraz monitorowania ich efektu:
A.- badanie ogólne: stan przytomności, nastawienie psychiczne (GDS, GCS), Mini Mental State Examination – MMSE, test zegara, skala depresji Becka, Geriatryczna Skala Oceny Depresji Yesavage’a – S-GDS, ocena motywacji pacjenta; parametry życiowe; funkcjonowanie motoryczne, mobilność i stan równowagi (np. próba Romberga, ocena ryzyka upadków, skala Berga, Tinetti, testy funkcjonowania w życiu codziennym), typ budowy, stan odżywienia, interpretacja MNA, NRS2002; parametry antropometryczne (pomiar obwodów ramienia, łydki, badanie fałdów skórnych, pole powierzchni mięśni); mięśnie szkieletowe: siła mięśniowa, sprawność, masa mięśniowa; skóra (kolor, wilgotność, uszkodzenia, ucieplenie, elastyczność, sinica, żółtaczka, bladość). W ocenie ogólnej pacjenta z chorobami naczyń student musi umieć wykorzystać wiedzę nt. podmiotowego i przedmiotowego badania fizjoterapeutycznego osób w podeszłym wieku (testy samodzielności pacjenta, funkcji życia codziennego, ryzyka upadków): Całościowa Ocena Geriatryczna – COG, skala Barthel, skala Katza – ADL, skala Lawtona – IADL, skala Functional Indipendence Measure – FIM, kwetionariusz Roland- Morris- (RMQ), funkcjonalna ocena sprawności (FPE), test „Wstań i idź” – Timed Up and Go-TUG, test Tinetti, skala Berga, test wstawania z krzesła, „krótka bateria sprawności”, test marszu 4m, 400m, 6-minutowego, jednominutowy test wchodzenia po schodach, jednominutowy test wstawania z krzesła, test 5 powstań z krzesła, zespół kruchości, hangrip test (HGS), skala Lovetta; algorytm dla wykrywania i diagnozy sarkopenii: FACS (Find- kwestionariusz 5 pytań SARC-F [strength, assistance walking, rise from a chair, climb stairs, falls], Assess, Confirm, Severity); numeryczna skala oceny bólu (NRS) skala wizualna (VAS), zespół kruchości.
B: badanie szczegółowe: naczynia obwodowe: tętnice, żyły, naczynia włosowate, limfatyczne), układ mięśniowo- szkieletowy (przykurcze, masa mięśniowa, siłą mięśni, równowaga)
3. Zasady oceny parametrów życiowych dla potrzeb fizjoterapii (ocena przeciwwskazań do fizjoterapii, diagnozy, doboru metod i intensywności ćwiczeń, monitorowania efektu):
• stan przytomności, zaburzenia jakościowe świadomości
• tętno- częstość miarowość, lokalizacja, symetria, po co się mierzy, amplituda tętna, rezerwa tętna, tętno max, brak przyrostu tętna, brak obniżenia tętna, HR1, HR2 (po wysiłku), przeciwwskazania do wysiłku, pułap tlenowy
• ciśnienie tętnicze- amplituda tętna, co to jest nadciśnienie, przyrost ciśnienia przy wysiłku, spadek ciśnienia po wysiłku, przeciwwskazania do wysiłku ze względu na ciśnienie, hipotonia ortostatyczna- definicja, próba pionizacyjna (ortostatyczna)
• oddech- częstość, regularność, pogłębienie, ruchy dodatkowych mięśni oddechowych, obiektywne wykładniki duszności, sinica
• saturacja (pulsoksymetria)- norma, u zdrowego, zakres dla przewlekłej niewydolności oddechowej, desaturacja, wiarygodność badania (paznokcie, niedrożność tętnicy podobojczykowej)
• temperatura
4. Zasady oceny funkcjonalnej (przed fizjoterapią, etapowo i końcowo) w postępowaniu fizjoterapeutycznym u pacjentów z chorobami naczyń obwodowych i dysfunkcjami narządu ruchu, np. po amputacjach naczyniowych z wykorzystaniem zasad dokumentowania Międzynarodowej Klasyfikacji Funkcjonowania, Niepełnosprawności i Zdrowia (ICF), jako elementu diagnozy fizjoterapeutycznej
5. Zasady oceny funkcjonalnej dla potrzeb fizjoterapii pacjenta ze schorzeniami tętnic obwodowych:
pomiar wskaźnika kostka/ramię – normy, interpretacja, badanie spoczynkowe i po wysiłku, wyjaśnienia patomechanizmu różnic, objawy ostrego niedokrwienia kończyny (5P), objawy przewlekłego niedokrwienia (chromanie, niedokrwienie zagrażające utratą kończyny- różnice postępowania fizjoterapeutycznego), klasyfikacja Fountaina, Rutherforda, pomiar tętna obwodowego, test Buergera, próba Ratschowa, powrót kapilarny, znaczenie zwężenia lub niedrożności tętnicy podobojczykowej w fizjoterapii (konieczność pomiaru ciśnienia na obu kończynach u pacjentów z chorobami naczyń- kardiologia, neurologia, angiologia, chirurgia naczyń; diagnostyka masy, siły i sprawności mięśniowej, siły obręczy barkowej, miedniczej, przykurczów, możliwości formowania kikuta, badanie równowagi, bandażowanie, próby dla diagnostyki zespołów uciskowych (test Rossa, próba Adsona), poniedokrwienne uszkodzenie nerwu strzałkowego, trening marszowy i jego odmiany (np. wspinanie na palce, wchodzenie na piętra, unoszenie kończyn dolnych, przysiadywanie z pozycji wspięcia na palce); próba marszowa na bieżni, zaopatrzenie ortopedyczne, w tym odciążenie (obuwie, kule, balkonik, wózek); przygotowanie do amputacji, prowadzenie po amputacji (bandażowanie, formowanie kikuta, uruchamianie, równowaga, przygotowanie do protezowania, znaczenie chorób współistniejących, np. zespół bolesnego barku, wcześniejszych amputacji, udaru, zaburzeń równowagi, zaburzenia czucia powierzchownego i głębokiego); zespół stopy cukrzycowej (stopa Charcota),
6. Zasady oceny funkcjonalnej dla potrzeb fizjoterapii pacjenta ze schorzeniami żył obwodowych
skala Wellsa, objawy zakrzepicy żył powierzchownych i głębokich, przewlekła niewydolność żylna, próby żylne, kompresjoterapia, przeciwwskazania, ćwiczenia w ostrej zakrzepicy żył głębokich kończyn dolnych oraz przewlekłej niewydolności żylnej, pompa mięśniowa, znaczenia sprawności stawów
7. Zasady oceny funkcjonalnej dla potrzeb fizjoterapii pacjenta ze schorzeniami mikrokrążenia
Choroby mikrokrążenia- diagnostyka, leczenie, monitorowanie jego efektów, Choroba i zespół Raynauda, akrocyjanoza, erytromelalgia, odmrozina, livedo
8. Zasady oceny funkcjonalnej dla potrzeb fizjoterapii pacjenta ze schorzeniami naczyń limfatycznych
- klasyfikacja, przyczyny i obawy obrzęku limfatycznego, kompresjoterapia, kompleksowa terapia manualna, masaż limfatyczny, monitorowanie skuteczności terapii
Praktyki zawodowe
nie dotyczy
Literatura
Literatura podstawowa:
1. Fiodorenko-Dumas Ż., Pupka A: Rehabilitacja w chorobach naczyń obwodowych. ISBN: 9788362283705
2. Woźniewski M. (red.) Podstawy manualnego drenażu limfatycznego" ISBN: 9788389581570
3. Goodman C., Heick J., Lazaro R., Diagnoza różnicowa dla fizjoterapeutów. Kiedy kierować pacjenta do innego specjalisty?, DB Publishing, Warszawa 2019, wyd. 6, rozdziały: 6, 7, 10, 11.
4. Hueter-Becker A., Doelken M. (red. wyd. polskiego: Szczegielniak J.), Badanie kliniczne w fizjoterapii, Edra Urban & Partner, Wrocław 2018, wyd. 1.
5. Gajewski (red) Interna Szczeklika. Rozdziały: Choroby aorty i tętnic obwodowych. Choroby żył obwodowych. Żylna choroba zakrzepowo- zatorowa. Choroby mikrokrążenia. Wady rozwojowe naczyń krwionośnych. Choroby naczyń chłonnych.
6. Sieroń A i wsp. Podręcznik angiologii. Alfa Medica Press, 2009, wydanie 1.
7. Wiśniewski E (red.): Wytyczne Krajowej Rady Fizjoterapeutów do udzielania świadczeń zdrowotnych z zakresu fizjoterapii i ich opisywania w dokumentacji medycznej. Wyd 2, Warszawa 2023
8. Jawień A i wsp. Kompleksowa opieka nad pacjentem z chorobą naczyń obwodowych tętnic i żył - rekomendacje zespołu ekspertów 2023. Acta Angiol 2023, 29:1-60.
Literatura uzupełniająca
Zasoby wyszukiwarki medycznej PubMed
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: