Wiedza o żywności: Bromatologia i interakcja leków z żywnością 1800-D2-WBIL-S1
Przedmiot realizowany jest w formie wykładów i ćwiczeń. Celem zaplanowanych w ramach przedmiotu zajęć jest przekazanie studentom wiedzy z zakresu:
Wykłady
1). Przystosowanie przewodu pokarmowego człowieka do trawienia węglowodanów, tłuszczów i białek pokarmowych.
Trawienie mechaniczne, chemiczne i enzymatyczne. Charakterystyka soków trawiennych i enzymów przewodu pokarmowego człowieka.
2). Metody oceny stopnia strawności i biodostępności składników pokarmowych.
Techniki in vivo i in vitro badania strawności i biodostępności składników pokarmowych. Zalety i wady poszczególnych metod.
3). Metody chemiczne i biologiczne stosowane w ocenie wartości odżywczej żywności.
Charakterystyka metod badania wartości odżywczej składników pokarmowych: energetycznych, mineralnych, witamin.
4). Wpływu diety na równowagę kwasowo-zasadową organizmu.
Omówienie mechanizmów odpowiedzialnych za utrzymanie równowagi kwasowo–zasadowej ustroju. Omówienie czynników etiopatogenetycznych oraz konsekwencji klinicznych zaburzeń równowagi kwasowo zasadowej.
5). Interakcje pomiędzy lekami a żywnością.
Farmakokinetyka leków wprowadzonych do organizmu drogę doustną. Czynniki modyfikujące interakcje związków farmakologicznie czynnych. Mechanizmy interakcji pomiędzy żywnością a lekami.
6). Interakcje pomiędzy lekami a żywnością - wpływ żywności na farmakokinetykę leków.
Wpływ żywności na: zaburzenia wchłaniania i wydalania leków, zaburzenia biotransformacji leków w organizmie. Działania synergiczne leków i składników pożywienia.
7). Interakcje pomiędzy lekami a żywnością - wpływ leków na wartość odżywczą pokarmu.
Oddziaływanie leków na wchłanianie oraz metabolizm składników pokarmowych i stan odżywienia.
Ćwiczenia
1). Wykrywanie enzymatycznych składników soków trawiennych.
Właściwości enzymów trawiennych przewodu pokarmowego człowieka. Wykrywanie amylazy trzustkowej, trypsyny, lipazy.
2). Oznaczanie strawności białka produktów spożywczych metodą klasyczną bilansową.
Zapoznanie z czynnikami warunkującymi: strawność składników energetycznych oraz biodostępność składników mineralnych i witamin. Oznaczanie strawności białka wybranych produktów spożywczych metodą klasyczną bilansową.
3). Ocena wartości odżywczej białka metodami chemicznymi.
Zapoznanie z metodami chemicznymi i biologicznymi oceny jakości żywieniowej białek pożywienia. Omówienie konsekwencji klinicznych niedoboru białka pokarmowego w organizmie. Wyznaczenie: procentu energii pochodzącej z białka, wskaźnika aminokwasu ograniczającego, wskaźnika białkowo-kalorycznego.
4). Ocena wpływu pokarmu na równowagę kwasowo-zasadową ustroju na podstawie bilansu milirównoważników kwasowych i zasadowych w produktach spożywczych.
Zapoznanie z mechanizmami prowadzącymi do utrzymania równowagi kwasowo–zasadowej w ustroju dorosłego człowieka. Omówienie przyczyn oraz konsekwencji klinicznych zaburzeń równowagi kwasowo zasadowej. Wyznaczenie, na podstawie bilansu milirównoważników kwasowych i zasadowych, charakteru (kwaso-, zasadotwórczego) poszczególnych grup produktów spożywczych. Wyznaczenie w oparciu o tabele składu i wartości odżywczej produktów spożywczych, głównych źródeł wybranych składników mineralnych w pożywieniu człowieka.
5). Wpływ składników pokarmowych na zaburzenia wchłaniania i wydalania leków.
Zapoznanie z czynnikami wpływającymi na sprawność procesu wchłaniania leków ze światła przewodu pokarmowego do krwioobiegu - czynniki zmniejszające lub zwiększające wchłanianie jelitowe. Scharakteryzowanie produktów spożywczych w kontekście zawartości makroskładników, stwarzających duże ryzyko wystąpienia interakcji. Opracowanie diety, której założeniem jest ograniczenie zawartości i/lub wyeliminowanie produktów zmniejszających wchłanianie, w przewodzie pokarmowym, związków farmakologicznie czynnych.
6). Wpływ składników pokarmowych na zaburzenia biotransformcji
leków.
Charakterystyka produktów spożywczych w kontekście zawartości składników przyspieszających lub zwalniających metabolizm związków farmakologicznie czynnych. Opracowanie diety dla pacjenta zażywającego regularnie leki metabolizowane w wątrobie przy udziale enzymów cytochromu P-450
7). Działania synergiczne leków i składników pożywienia.
Charakterystyka produktów spożywczych w kontekście zawartości składników pokarmowych mogących prowadzić do rozwoju do interakcji lek – żywność typu synergizmu addycyjnego, bądź hiperaddycyjnego.
8). Wpływ leków na stopień biodostępności składników odżywczych i stan odżywienia osób stosujących długotrwałą farmakoterapię.
Zapoznanie się z grupami leków wpływających odpowiednio na: redukcję stopnia wchłaniania, zaburzenia metabolizmu oraz zwiększenie wydalania poszczególnych składników pokarmowych. Opracowanie diety dla pacjenta zażywającego regularnie leki zmniejszające wchłanianie poszczególnych składników odżywczych
Samokształcenie
Przygotowanie się studenta do zajęć z treści zawartych w literaturze obowiązkowej z następujących zagadnień:
1. Charakterystyka metod badania wartości odżywczej składników pokarmowych: energetycznych, mineralnych, witamin.
2. Zaburzenia wewnątrzustrojowej homeostazy.
Całkowity nakład pracy studenta
Efekty uczenia się - wiedza
Efekty uczenia się - umiejętności
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne
Metody dydaktyczne
Wymagania wstępne
Koordynatorzy przedmiotu
Kryteria oceniania
Aktywność podczas dyskusji omawianego zagadnienia: W1, W2, W3, U1, U2, U3,
Test pisemny: W1, W2, W3
Kryteria oceniania:
Ćwiczenia: obecność na zajęciach, kolokwia pisemne, ocena ciągła (bieżące przygotowanie do zajęć i aktywność), poprawne wykonanie sprawozdań z ćwiczeń.
Przedmiot kończy się zaliczeniem na ocenę. Ocenę z przedmiotu student uzyskuje na podstawie wyniku testu zaliczeniowego. Warunkiem zaliczenia testu jest uzyskanie minimum 60% poprawnych odpowiedzi.
< 60% - ndst.
60% - 70% - dostateczny;
75% - dostateczny plus;
80% - 85% - dobry;
90% - dobry plus;
95% - 100% - bardzo dobry
Praktyki zawodowe
Nie dotyczy
Literatura
Literatura obowiązkowa
1). Gertig H., Przysławski J.: Bromatologia. Zarys nauki o żywności i żywieniu.
2). Roszkowski W.: Podstawy nauki o żywieniu człowieka. Przewodnik do ćwiczeń.
3). Ziemlański S.: Normy żywienia człowieka. Fizjologiczne podstawy.
4). Gawęcki J., Hryniewiecki L.: Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu.
5). Gertig H.: Żywność a zdrowie.
6). Młodecki H., Piekarski L.: Zagadnienia zdrowotne żywności.
7). Buliński R., Błoniarz I., Kot A.: Metody badania produktów spożywczych.
8). Jarosz M., Dzieniszewski J.: Interakcje leków z żywnością i alkoholem.
Literatura uzupełniająca:
1). Zachwieja Z., 2008, Leki i pożywienie – interakcje. Wyd. Wrocław
2). Jarosz M., Wolnicka K., Ryżko-Skiba M., Respondek W., Rychlik E., 2005, Jak uniknąć interakcji pomiędzy lekami a żywnością. Wyd. Borgis Warszawa
3). Jarosz M., Dzieniszewski J., 2007, Uważaj, co jesz, gdy zażywasz leki - interakcje między żywnością, suplementami diety a lekami. Wyd. PZWL Warszawa
4). Krauze S., Bożyk P.: Podręcznik laboratoryjny analityka żywnościowego.
5). Buliński R., Błoniarz I.: Bromatologia /skrypt/
6). Buliński R., Marzec Z.: Analiza bromatologiczna /skrypt/
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: