Podstawy żywienia człowieka: Podstawy żywienia człowieka 1800-D1-PZCP-S1
Wykład ma za zadanie wyjaśnić rolę pożywienia w rozwoju i
utrzymaniu czynności życiowych organizmu człowieka.
Ćwiczenia mają na celu opanowanie umiejętności odtwarzania
jadłospisów i ich oceny, układania prawidłowych jadłospisów w
odniesieniu do określonych norm żywienia i modelowych racji
pokarmowych oraz oceny stanu odżywienia metodami
antropometrycznymi.
Wykłady
1. Temat wykładu: Nauka o żywieniu – rola i zadania. Człowiek i
jego pożywienie. Podstawowe pojęcia i definicje. Zapotrzebowanie
organizmu a zalecane spożycie.
2
Treści nauczania: Istota nauki o żywieniu. Podstawowe pojęcia i
definicje. Znaczenie praktyczne nauki o żywieniu dla producentów,
technologów, żywieniowców i konsumentów żywności. Potrzeby
żywieniowe człowieka. Zapotrzebowanie organizmu a zalecane
spożycie.
Aspekty zdrowotne środków spożywczych. Naturalne nieodżywcze
składniki żywności. Substancje obce w środkach spożywczych.
Substancje celowo dodawane do żywności.
2. Temat wykładu: Wartość odżywcza żywności.
Treści nauczania: Definicje: wartość odżywcza (biologiczna),
biologiczna dostępność. Oszacowanie wartości odżywczej żywności,
makroskładników, związków mineralnych i witamin. Metody
oznaczania (biologiczne, chemiczne i fizyczne). Standardy (wzorce)
FAO/WHO.
3. Temat wykładu: Rola składników pożywienia w organizmie
człowieka.(1/5)
Treści nauczania: Białka – trawienie i wchłanianie oraz funkcje w
organizmie. Zapotrzebowanie i zalecane spożycie.
4. Temat wykładu: Rola składników pożywienia w organizmie
człowieka.(2/5)
Treści nauczania: Tłuszcze – trawienie i wchłanianie oraz funkcje w
organizmie. Zapotrzebowanie i zalecane spożycie.
5. Temat wykładu: Rola składników pożywienia w organizmie
człowieka.(3/5)
Treści nauczania: Węglowodany – trawienie i wchłanianie oraz
funkcje w organizmie. Zapotrzebowanie i zalecane spożycie.
6. Temat wykładu: Rola składników pożywienia w organizmie
człowieka. (4/5)
Treści nauczania: Witaminy – trawienie i wchłanianie oraz funkcje w
organizmie. Zapotrzebowanie i zalecane spożycie.
7. Temat wykładu: Rola składników pożywienia w organizmie
człowieka. (5/5)
Treści nauczania: Składniki mineralne – trawienie i wchłanianie oraz
funkcje w organizmie. Zapotrzebowanie i zalecane spożycie.
8. Temat wykładu: Wartość energetyczna pożywienia.
Treści nauczania: Źródła energii zawartej w pożywieniu.
Równoważniki energetyczne - fizyczne, fizjologiczne (brutto i netto)
i indywidualne. Metody określania energii zawartej w pożywieniu.
9. Temat wykładu: Przemiana materii i energii w organizmie.
Treści nauczania: Metabolizm, definicje, podział. Bilans
energetyczny. Kontrola masy ciała.
10. Temat wykładu: Składniki nieodżywcze pożywienia.
Treści nauczania: Rola składników nieodżywczych pożywienia w
utrzymaniu homeostazy organizmu człowieka, ze szczególnym
uwzględnieniem przewodu pokarmowego.
11. Temat wykładu: Stan odżywienia ludności.
Treści nauczania: Definicje. Współzależność odżywiania i zdrowia.
Zasady metod oceny stanu odżywienia (lekarskich,
antropometrycznych i biochemicznych).
12. Temat wykładu: Sposób żywienia ludności.
Treści nauczania: Definicje. Zasady metod oceny sposobu żywienia
(bezpośrednich i pośrednich).
13. Temat wykładu: Zasady racjonalnego odżywiania.
Treści nauczania: Żywienie prawidłowe i racjonalne. Zasady
prawidłowego żywienia. Zasady planowania jadłospisów i ich oceny.
Żywienie zbiorowe i indywidualne.
14. Temat wykładu: Podstawy profilaktyki żywieniowej.
Treści nauczania: Odżywianie człowieka na przestrzeni wieków.
3
Struktura spożycia składników odżywczych. Struktura spożycia
żywności w Polsce i tendencje światowe. Żywienie a zdrowie.
Choroby dietozależne. Zalecenia żywieniowe w profilaktyce chorób
dietozależnych w Polsce i na świecie.
Ćwiczenia
1. Temat ćwiczenia: Wydatki energetyczne organizmu.
Cel ćwiczenia: Zapoznanie się studentów ze sposobami określania
wielkości termogenezy podstawowej (PPM) organizmu człowieka za
pomocą wzorów Harrisa-Benedicta i Breitmana i termogenezy
całkowitej (CPM) metodą sumowania wydatków energetycznych
oraz wyznaczenie poziomu aktywności fizycznej.
2. Temat ćwiczenia: Wartość energetyczna pożywienia.
Cel ćwiczenia: Zapoznanie się z metodami oznaczania wartości
energetycznej produktów i potraw na przykładzie równoważników
energetycznych: fizycznych, Atwatera brutto i netto oraz
indywidualnych.
3. Temat ćwiczenia: Biodostępność składników odżywczych z
pożywienia.
Cel ćwiczenia: Przeprowadzenie oceny biodostępności żelaza z
posiłków i całodziennego jadłospisu.
4. Temat ćwiczenia: Normy żywienia.
Cel ćwiczenia: Wyznaczenie zalecanego spożycia podstawowych
składników pokarmowych dla osób o różnym poziomie aktywności
fizycznej.
5. Temat ćwiczenia: Ocena stanu odżywienia. Zaburzenia bilansu
energetycznego.
Cel ćwiczenia: Przeprowadzenie oceny własnego stanu odżywienia
metodami antropometrycznymi z wykorzystaniem podstawowych
wskaźników somatycznych (masa i wysokość ciała, wskaźnik BMI i
WHR, obwód mięśni ramienia, zawartość tłuszczu w ciele) oraz
oszacowanie skutków nadmiernego spożycia i wpływu na stan
odżywienia.
6. Temat ćwiczenia: Ocena sposobu żywienia. Zasady racjonalnego
odżywiania.
Cel ćwiczenia: Przeprowadzenie oceny zwyczajowego sposobu
żywienia metodami punktowymi oraz ułożenie prawidłowego
jadłospisu.
Całkowity nakład pracy studenta
Efekty uczenia się - wiedza
Efekty uczenia się - umiejętności
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne
Metody dydaktyczne
Metody dydaktyczne podające
Metody dydaktyczne poszukujące
- referatu
- laboratoryjna
Rodzaj przedmiotu
Wymagania wstępne
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2023/24L: | W cyklu 2024/25L: | W cyklu 2022/23L: | W cyklu 2025/26L: |
Kryteria oceniania
Ćwiczenia: przygotowywanie sprawozdań, pisemne zaliczenia
z poszczególnych partii materiału, dyskusja (systematyczna
ocena aktywności studenta podczas każdych zajęć)
Egzamin: pisemny testowy z pytaniami zamkniętymi i
zadaniami otwartymi obejmującymi treści wykładowe,
ćwiczeniowe (ostateczna ocena = 60% z oceny merytorycznej
(test) + 25% z oceny umiejętności praktycznych
(sprawozdania) + 15% z oceny kompetencji (systematyczność,
udział w dyskusji)
Praktyki zawodowe
nie dotyczy
Literatura
Literatura obowiązkowa
1. Gawęcki J. (red.) 2010. Żywienie człowieka. Podstawy nauki
i żywieniu. PWN, Warszawa.
2. Gawęcki J., Roszkowski W. (red.) 2009. Żywienie a zdrowie
publiczne, PWN, Warszawa.
3. Grzymisławski M., Gawęcki J. (red.), 2010, Żywienie
człowieka zdrowego i chorego. PWN, Warszawa.
4. Jarosz M. (red.), 2010, Praktyczny podręcznik dietetyki.
Wyd. IŻŻ, Warszawa.
5. Jarosz M. (red.), 2017, Normy żywienia dla populacji Polski.
Wyd. IŻŻ, Warszawa
6. Kunachowicz H., Nadolna I, Przygoda B., Iwanow K. 2017.
Tabele składu i wartości odżywczej żywności. PZWL,
Warszawa.
Literatura uzupełniająca
1. Jarosz M., Bułhak-Jachymczyk B. (red.) 2008. Żywienie
człowieka. Podstawy prewencji otyłości i chorób
niezakaźnych. Wyd. PZWL, Warszawa.
2. Keller J.S. 2000. Podstawy fizjologii żywienia. Wyd.
SGGW, Warszawa.
3. Kunachowicz H., Nadolna I, Przygoda B., Iwanow K. 2005.
4
Tabele składu i wartości odżywczej żywności. PZWL,
Warszawa.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: