Serologia grup krwi i transfuzjologia 1730-A4-SERTRANS-SJ

Wykłady mają na celu zapoznanie studentów z podstawami immunologii, mającymi zastosowanie w serologii, dotyczącymi głównie budowy antygenów i przeciwciał i zasadami reakcji między nimi. W trakcie wykładów omówione będą: układy grupowe mające znaczenie w krwiodawstwie i krwiolecznictwie, opisane teoretyczne podstaw wykonywania testów służących do wykrywania i identyfikacji przeciwciał i ich znaczenie w doborze krwi do przetoczeń. Studenci poznają główne założenia leczenia krwią, klasyfikację pacjentów, u których jest zasadne to leczenie. Przedstawione będą rodzaje krwi i preparatów krwiopochodnych mające zastosowanie w leczeniu, rodzaje odczynów poprzetoczeniowych, ich obraz kliniczny i postępowanie
z pacjentem, u którego dany odczyn wystąpił w kontekście kliniki oraz diagnostyki laboratoryjnej. Omówiony zostanie patomechanizm konfliktu serologicznego matka – płód
oraz aspekt profilaktyki kobiet ciężarnych. Studenci poznają patofizjologię choroby hemolitycznej noworodka oraz rodzaje testów serologicznych mających zastosowanie w leczeniu ChHN. Omówiony będzie patomechanizm niedokrwistości autoimmunohemolitycznych oraz ich diagnostyka i leczenie.

Laboratoria są częściowo powiązane z zagadnieniami omawianymi na wykładach. Mają na celu zapoznanie studentów z organizacją pracowni serologicznej i obowiązującymi aktualnie wytycznymi i normami dotyczącymi sprzętu, odczynników
i krwinek wzorcowych. Przedstawione zostaną zasady pobierania i przechowywania krwi do badań serologicznych. Studenci poznają testy i odczynniki stosowane do oznaczania grup krwi oraz problemy związane z badaniem grup w układzie ABO i Rh. Przedstawione będą rodzaje testów antyglobulinowych, zasady wykonywania próby zgodności serologicznej
oraz ich zastosowanie w krwiodawstwie i krwiolecznictwie. Studenci własnoręcznie wykonają oznaczania grup krwi ABO i Rh u osób dorosłych i dzieci, dokonają wykrywania przeciwciał odpornościowych, oznaczania miana przeciwciał i wykonania próby zgodności serologicznej wraz z interpretacją wszystkich wykonanych testów. Na laboratoriach przedstawione są również zasady kontroli wewnętrznej i zewnętrznej oraz zasady prowadzenia dokumentacji medycznej i wykonywania badań. Ćwiczenia pozwalają na wypracowanie umiejętności pracy indywidualnej i zespołowej.

Seminaria mają na celu usystematyzowanie algorytmów diagnostycznych w serologii transfuzjologicznej. Analizę poszczególnych przypadków klinicznych. Omówienie zasad kwalifikacji dawców oraz organizacji banku krwi. Ponadto, przedstawienie zasad przetaczania komórek macierzystych i badania układu HLA.

Całkowity nakład pracy studenta

1. Nakład pracy związany z zajęciami wymagającymi bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich wynosi: - udział w wykładach: 20 godzin - udział w laboratoriach: 40 godzin - udział w seminariach: 25 godzin - udział w konsultacjach : 15 godzin - egzamin praktyczny i teoretyczny: 4 godziny Nakład pracy związany z zajęciami wymagającymi bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich wynosi 104 godziny, co odpowiada 4,16 punktu ECTS 2. Bilans nakładu pracy studenta: - udział w wykładach: 20 godzin - udział w laboratoriach: 40 godzin - udział w seminariach: 25 godzin - udział w konsultacjach: 15 godzin - czytanie wybranego piśmiennictwa naukowego: 10 godzin - przygotowanie do laboratoriów: 16 godzin - przygotowanie do seminariów: 15 godzin - przygotowanie do kolokwiów: 25 godzin -przygotowanie do egzaminu i egzamin: 30 + 4 = 34 godziny Łączny nakład pracy studenta związany z realizacją przedmiotu wynosi 200 godzin, co odpowiada 8 punktom ECTS 3. Nakład pracy związany z prowadzonymi badaniami naukowymi -czytanie wybranego piśmiennictwa naukowego: 10 godzin Łączny nakład pracy studenta związany z prowadzonymi badaniami naukowymi wynosi 10 godzin, co odpowiada 0,4 punktu ECTS 4. Czas wymagany do przygotowania się i do uczestnictwa w procesie oceniania: -przygotowanie do kolokwiów: 25 godzin -przygotowanie do egzaminu i egzamin: 30+4 = 34 godziny Łączny nakład pracy studenta związany z przygotowaniem do uczestnictwa w procesie oceniania wynosi 59 godzin co odpowiada 2,36 punktu ECTS 5. Bilans nakładu pracy o charakterze praktycznym: - udział w laboratoriach: 40 godzin - udział w seminariach: 20 godzin - przygotowanie do egzaminu praktycznego: 15 godzin - przygotowanie do laboratoriów (w zakresie praktycznym): 12 godzin - przygotowanie do seminariów (w zakresie praktycznym): 10 godzin - przygotowanie do kolokwiów w zakresie praktycznym: 15 godzin - egzamin praktyczny: 2 godziny - udział w konsultacjach (w zakresie praktycznym): 5 godzin Łączny nakład pracy studenta o charakterze praktycznym wynosi 119 godzin, co odpowiada 4,76 punktu ECTS 6. Bilans nakładu pracy studenta poświęcony zdobywaniu kompetencji społecznych w zakresie seminariów oraz ćwiczeń Kształcenie w dziedzinie afektywnej poprzez proces samokształcenia: - przygotowanie do laboratoriów: 4 godziny - przygotowanie do seminariów: 5 godzin - udział w konsultacjach : 10 godzin Łączny czas pracy studenta potrzebny do zdobywania kompetencji społecznych w zakresie seminariów oraz ćwiczeń wynosi 19 godzin, co odpowiada 0,76 punktu ECTS 7. Czas wymagany do odbycia obowiązkowej praktyki - nie dotyczy

Efekty uczenia się - wiedza

W1: opisuje immunologiczne aspekty badań serologicznych układów grupowych i krwiolecznictwa (K_F.W19) W2: charakteryzuje metody diagnostyki serologicznej układów grupowych krwi oraz diagnostykę powikłań poprzetoczeniowych i konfliktów serologicznych w krwiodawstwie i krwiolecznictwie (K_F.W19, K_F.W20) W3: opisuje zasady interpretacji wyników badań serologicznych wykonywanych w krwiodawstwie i krwiolecznictwie w celu różnicowania stanów fizjologicznych i patologicznych (K_F.W20) W4: przedstawia rodzaje materiału oraz przygotowanie i zasady transportu materiału biologicznego do badań serologicznych (K_F.W6, K_F.W7, K_F.W8) W5: opisuje czynniki wpływające na wiarygodność wyników badań laboratoryjnych oraz fazę przedanalityczną w serologii transfuzjologicznej (K_F.W1, K_F.W2, K_F.W3)

Efekty uczenia się - umiejętności

U1: charakteryzuje czynniki przedlaboratoryjne, które mogą wpłynąć na jakość wyniku badania serologicznego wykonywanego w krwiodawstwie i krwiolecznictwie (w tym konieczność powtórzenia badania (K_F.U1., K_F.U4) U2: interpretuje pojedyncze oraz zbiorcze wyniki badań w aspekcie serologii transfuzjologicznej oraz wsnuwa wnioski przydatne lekarzowi w stawianiu diagnozy (K_F.U20, K_F.U21, K_F.U22) U3: opisuje zasady dotyczące przeszkolenia pacjenta przed pobraniem materiału do badań serologicznych wykonywanych w krwiodawstwie i krwiolecznictwie (K_F.U2) U4: pobiera materiał do badań serologicznych wykonywanych w pracowni krwiodawstwa i krwiolecznictwa, ocenia jego przydatność i charakteryzuje warunki przechowywania i przygotowywania do analizy (K_F.U2) U5: uzyskuje wiarygodne wyniki oznaczeń antygenów i przeciwciał układów grupowych krwi oraz próby krzyżowej (K_F.U17, K_F.U18) U6: określa przepisy prawa i rekomendacje w zakresie serologii transfuzjologicznej(K_F.U23)

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

K1: potrafi kompetentnie komunikować się z innymi przedstawicielami zawodów medycznych (K_F.K2) K2: jest przygotowany do wykonywania zawodu diagnosty laboratoryjnego w pracowni krwiodawstwa i krwiolecznictwa (K_F.K2)

Metody dydaktyczne

Wykład: - wykład informacyjny z prezentacją multimedialną - wykład problemowy - wykład konwersatoryjny Laboratoria: - metoda obserwacji - ćwiczenia praktyczne - studium przypadku - metoda klasyczna problemowa - dyskusja Seminaria: - uczenie wspomagane z prezentacją multimedialną - metoda dyskusji dydaktycznej - analiza przypadków

Metody dydaktyczne podające

- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład problemowy

Metody dydaktyczne poszukujące

- laboratoryjna
- seminaryjna
- ćwiczeniowa
- doświadczeń
- obserwacji

Metody dydaktyczne w kształceniu online

- metody służące prezentacji treści

Rodzaj przedmiotu

przedmiot obligatoryjny

Wymagania wstępne

Student rozpoczynający kształcenie z przedmiotu Serologia grup krwi i transfuzjologia powinien posiadać wiedzę z zakresu chemii ogólnej i klinicznej, biochemii oraz fizjologii i patofizjologii człowieka zdobytą podczas realizacji przedmiotów w toku studiów.

Koordynatorzy przedmiotu

Magdalena Krintus

Kryteria oceniania

Podstawą do zaliczenia przedmiotu Serologia grup krwi
i transfuzjologia jest przestrzeganie zasad ujętych w Regulaminie Dydaktycznym Katedry Diagnostyki Laboratoryjnej.

Egzamin końcowy teoretyczny składa się ze 50 pytań testowych (odpowiedź jednokrotnego wyboru) dotyczących wiedzy zdobytej podczas wykładów i ćwiczeń. Za każdą prawidłową odpowiedź student uzyskuje jeden punkt.

Egzamin końcowy praktyczny: zaliczenie na ocenę
na podstawie pisemnej odpowiedzi dotyczącej diagnostyki laboratoryjnej konkretnych przypadków klinicznych (interpretacja wyniku) Podczas tej części egzaminu student uzyskuje punkty (maksymalnie 10 punktów), które dodawane są do wyniku uzyskanego w części egzaminu teoretycznego.

Do uzyskania pozytywnej oceny konieczne jest zdobycie z części teoretycznej egzaminu 30 (60%) oraz z części praktycznej egzaminu 6 (60%) punktów.

Kolokwia teoretyczne, sprawdziany pisemne: zaliczenie
na podstawie testu (pytania zamknięte) lub sprawdzianu (pytania otwarte) z wiedzy zdobytej na wykładach i ćwiczeniach.

Kolokwia praktyczne zaliczane będą na podstawie wykonania oznaczenia grupy krwi lub próby krzyżowej i dokonania poprawnej interpretacji wyniku.

W przypadku zaliczeń pisemnych (testy na wejściówkach, kolokwiach i egzaminie) uzyskane punkty przelicza się
na stopnie według następującej skali:

Procent punktów Ocena
92-100% Bardzo dobry
84-91% Dobry plus
76-83% Dobry
68-75% Dostateczny plus
60-67% Dostateczny
0-59% Niedostateczny

Niezdanie kolokwium/sprawdzianów pisemnych
jest równoznaczne z niezaliczeniem laboratoriów
i niedopuszczeniem studenta do egzaminu końcowego.
Niezdanie egzaminu końcowego jest równoznaczne
z otrzymaniem oceny niedostatecznej i koniecznością zdawania egzaminu poprawkowego.

Egzamin końcowy teoretyczny: ≥ 60% (W1, W2, W3, W4, W5)
Egzamin końcowy praktyczny: > 60% (W1, W2, W3, U1, U2)
Kolokwia, wejściówki (sprawdziany pisemne): ≥ 60% (W1, W2, W3, U1, U2, U3, U4, U6)
Przedłużona obserwacja/Aktywność (≥ 50% lub 1-3 punkty; 3 punkty = ocena bardzo dobry) (W1, W2, W3, W4, W5, U1, U2, U3, U4, U5, U6, K1, K2)
Prezentacje multimedialne (na seminarium): ≥ 60% (W1, W2, W3. K1)

Praktyki zawodowe

Program kształcenia nie przewiduje odbycia praktyk zawodowych

Literatura

Literatura podstawowa:
1. Fabiańska-Mitek J, Nowak J. Immunogenetyczne podstawy doboru dawców oraz przeszczepiania komórek krwiotwórczych i narządów. Biblioteka Diagnosty Laboratoryjnego, Warszawa 2007.
2. Fabiańska-Mitek J, Bochenek-Jantczak D, Grajewska A, Wieczorek K. Badania immunohematologiczne i organizacja krwiolecznictwa. Fundacja pro Pharmacia Futura, Warszawa 2017
3. Solnica B. Podstawy serologii grup krwi. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008.
4. Korsak J, Łętowska M. Transfuzjologia kliniczna.  Medica Press Bielsko-Biała 2009

Literatura uzupełniająca:
1. Dembińska-Kieć A, Naskalski J, Solnica B. Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej (rozdział o serologii).. Edra Urban &Partner, Wrocław 2017 r

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 1730-A4-SERTRANS-SJ w USOSweb