Praktyczna nauka zawodu
1730-A2-PNZ-SJ
Zajęcia laboratoryjne mają na celu zapoznanie studenta
z zasadami bezpieczeństwa pracy w laboratorium diagnostycznym, przedstawienie obiegu próbki w laboratorium. Podczas laboratoriów studenci zapoznają się ze wzorem zlecenia na badanie analityczne i mikrobiologiczne, prawidłowo wypełnionym zleceniem, grupowaniem badań na zleceniu, znajomością skrótów i nazw badań na zleceniu, oraz praktycznym rejestrowaniem badań. Studenci poznają rodzaje materiału biologicznego do badań analitycznych i mikrobiologicznych, rodzaje pojemników i podłoży do przechowywania materiału do badań mikrobiologicznych, probówek do pobierania krwi oraz stosowane antykoagulanty w badaniach laboratoryjnych.
Ponadto studenci zapoznani zostają z podstawowymi pojęciami: hemolizy, lipemii, ksantochromii, skrzepów we krwi pobranej z antykoagulantami oraz wpływem nieprawidłowego przechowywania materiału biologicznego i powyższych czynników na wynik badania laboratoryjnego. Zajęcia
z praktycznej nauki zawodu pozwalają również zapoznać słuchaczy z techniką pipetowania, z obliczeniami stosowanymi w pracy laboratoryjnej oraz standardami wirowania krwi i moczu, i postępowaniem z probówką po odwirowaniu.
Laboratoria mają na celu przedstawienie znaczenia badań laboratoryjnych i mikrobiologicznych w medycynie i zapoznanie z pojęciem paneli (profili) diagnostycznych oraz rodzajem badań mikrobiologicznych, które mogą być wykonane odpowiednio w zie Diagnostyki Laboratoryjnej i zie Mikrobiologii Klinicznej. W trakcie laboratoriów studenci poznają teoretyczne
i praktyczne zasady metod manualnych i zautomatyzowanych dotyczących oznaczania ilościowego i jakościowego parametrów biochemicznych, technik immunochemicznych i elektroforetycznych stosowanych w laboratorium. Zapoznają się także z metodami diagnostyki mikrobiologicznej (techniką mikroskopowania, metodami posiewu materiału klinicznego na różne podłoża, metodami hodowli i identyfikacji drobnoustrojów, serologicznymi i molekularnymi metodami diagnostyki mikrobiologicznej, metodami oznaczenia lekowrażliwości drobnoustrojów i wykrywania mechanizmów ich oporności
na leki) stosowanymi do identyfikacji czynników etiologicznych w przypadkach zakażeń miejscowych, narządowych i układowych człowieka i w przypadkach kolonizacji i nosicielstwa. Poznając zróżnicowane fenotypy lekowrażliwości drobnoustrojów uczą się właściwego doboru antybiotykoterapii wobec izolowanych z materiału klinicznego alert patogenów. Ponadto studenci zapoznawani są z badaniami wykorzystywanymi również
w ramach dochodzeń epidemiologicznych.
Na podstawie zdobytej wiedzy studenci dokonują próby interpretacji podstawowych wyników badań laboratoryjnych analitycznych i mikrobiologicznych oraz oceniają wartości diagnostyczne wyników. Studenci poznają zasady doboru badań laboratoryjnych i wpływu na wynik badania fazy przedanalitycznej i postanalitycznej. Zajęcia z Praktycznej Nauki Zawodu pozwalają również zapoznać słuchaczy z zasadami komputeryzacji laboratorium i działaniami laboratoryjnego systemu informatycznego. Student zdobywa także wiedzę dotyczącą prowadzenia i dokumentacji wewnątrzlaboratoryjnej i zewnątrzlaboratoryjnej kontroli jakości. Studenci potrafią zaproponować profile, schematy i algorytmy postępowania diagnostycznego w różnych stanach klinicznych, zgodne
z zasadami etyki zawodowej, wymogami dobrej praktyki laboratoryjnej i medycyny laboratoryjnej opartej na dowodach naukowych. Uczą się planowania i realizacji zadań badawczych. Laboratoria pozwalają uczestniczyć studentom w codziennej diagnostyce laboratoryjnej i mikrobiologicznej oraz pozwalają na wypracowanie umiejętności pracy indywidualnej i zespołowej.
Całkowity nakład pracy studenta
1. Nakład pracy związany z zajęciami wymagającymi bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich wynosi:
- udział w wykładach: nie dotyczy
- udział w laboratoriach: 235 godzin (w tym 26 godzin udział w kolokwiach praktycznych i teoretycznych)
- udział w seminariach: nie dotyczy
- konsultacje z nauczycielem akademickim: 62 godziny
Nakład pracy związany z zajęciami wymagającymi bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich wynosi 297 godziny, co odpowiada 11,88 punktu ECTS.
2. Bilans nakładu pracy studenta:
- udział w wykładach: nie dotyczy
- udział w laboratoriach: 235 godzin (w tym 26 godzin udział w kolokwiach praktycznych i teoretycznych)
- udział w seminariach: nie dotyczy
- konsultacje z nauczycielem akademickim: 62 godziny
- czytanie wybranego piśmiennictwa naukowego: 14 godzin
- przygotowanie do laboratoriów: 32 godziny
- przygotowanie do kolokwiów: 32 godziny
Łączny nakład pracy studenta związany z realizacją przedmiotu wynosi 375 godzin, co odpowiada 15 punktom ECTS.
3. Nakład pracy związany z prowadzonymi badaniami naukowymi:
- czytanie wybranego piśmiennictwa naukowego: 14 godzin
Łączny nakład pracy studenta związany z prowadzonymi badaniami naukowymi wynosi 14 godzin, co odpowiada 0,56 punktu ECTS.
4. Czas wymagany do przygotowania się i do uczestnictwa
w procesie oceniania:
- przygotowanie do kolokwiów: 32 godziny
- udział w kolokwiach teoretycznych i praktycznych: 26 godziny.
Łączny nakład pracy studenta związany z przygotowaniem się i uczestnictwem w procesie oceniania wynosi 58 godzin co odpowiada 2,32 punktu ECTS.
5. Bilans nakładu pracy studenta o charakterze praktycznym:
- udział w laboratoriach: 235 godzin (w tym 26 godzin udział w kolokwiach praktycznych i teoretycznych)
- przygotowanie do laboratoriów (w zakresie praktycznym): 32 godzin
- przygotowanie do kolokwiów praktycznych: 32 godzin
- konsultacje z nauczycielem akademickim (w zakresie praktycznym): 60 godzin.
Łączny nakład pracy o charakterze praktycznym wynosi 359 godzin co odpowiada 14,36 punktu ECTS.
6. Bilans nakładu pracy studenta poświęcony zdobywaniu kompetencji społecznych w zakresie laboratoriów. Kształcenie w dziedzinie afektywnej poprzez:
- konsultacje z nauczycielem akademickim: 2 godziny.
Łączny czas pracy studenta potrzebny do zdobywania kompetencji społecznych w zakresie seminariów oraz ćwiczeń wynosi 2 godziny, co odpowiada 0,08 punktu ECTS.
7. Czas wymagany do odbycia obowiązkowej praktyki:
- nie dotyczy .
Efekty uczenia się - wiedza
Student zna i rozumie:
W1: zasady funkcjonowania aparatury laboratoryjnej, definicje, metody oceny: precyzji, dokładności, specyficzności i czułości oraz zasady prawidłowej kalibracji i kontroli jakości badań. F.W02., F.W04.
W2: procedury związane ze zlecaniem badań laboratoryjnych, przyjmowaniem zleceń na badania oraz zasady dokumentacji i archiwizacji zleceń. F.W04.
W3: wpływ czynników fazy przedanalitycznej, analitycznej i postanalitycznej na wynik badania oraz metody pozwalające na ich eliminację. F.W01.
W4: znaczenie badań laboratoryjnych i mikrobiologicznych w rozpoznawaniu monitorowaniu, rokowaniu i profilaktyce chorób, określa zasadność ich wykonywania w celu poszerzenia diagnostyki laboratoryjnej i mikrobiologicznej w wybranych stanach chorobowych. F.W03.
W5: rodzaje materiałów biologicznych stosowanych w badaniach laboratoryjnych i mikrobiologicznych, objaśnia metody ich prawidłowego pobierania, przechowywania i transportu. F.W06., F.W07., F.W08.
W6: kliniczne aspekty wybranych zaburzeń metabolicznych oraz badania laboratoryjne stosowane w ich diagnozowaniu, monitorowaniu i leczeniu, w tym zasady wykonywania prób czynnościowych. F.W11.
W7: zasady wykonywania manualnych i zautomatyzowanych oznaczeń ilościowych i jakościowych parametrów laboratoryjnych tj. oznaczania stężeń: węglowodanów, lipidów, białek i metabolitów tych związków w płynach ustrojowych oraz oznaczania parametrów równowagi kwasowo-zasadowej i wodno-elektrolitowej. F.W09., F.W10.
W8: morfologię, taksonomię i mechanizmy chorobotwórczości najczęstszych czynników zakażeń bakteryjnych, grzybiczych i wirusowych. F.W15.
W9: zasady diagnostyki mikrobiologicznej poszczególnych rodzajów drobnoustrojów (bakterii, wirusów i grzybów) odpowiedzialnych za zakażenia miejscowe i układowe oraz zna zasady doboru odpowiednich podłóż i metod diagnostycznych do ich identyfikacji. F.W16.
W10: zasady interpretacji wyników badań laboratoryjnych w oparciu o zakresy wartości referencyjnych, rozumie pojęcia czułości, swoistości diagnostycznej i wartości predykcyjnej badań. F.W03.
W11: zasady interpretacji wyników badań mikrobiologicznych. F.W03.
W12: zasady kontroli jakości obowiązujące w medycznych laboratoriach diagnostycznych oraz zasady ich dokumentacji w celach akredytacji i certyfikacji. F.W05.
W13: znaczenie laboratoryjnego systemu informatycznego w rutynowej pracy laboratoryjnej oraz opisuje zasady prawidłowej rejestracji badań i archiwizacji wyników badań analitycznych i mikrobiologicznych. F.W04.
W14: metody badań typu POCT, szybkich testów diagnostycznych i samokontroli oraz wymagania analityczne, jakie muszą spełniać stosowane urządzenia. F.W21.
Efekty uczenia się - umiejętności
Student potrafi:
U1: wyjaśnić pacjentowi i personelowi medycznemu wpływ czynników przedanalitycznych/przedlaboratoryjnych na wiarygodność wyniku badania analitycznego i mikrobiologicznego oraz przeprowadzić szkolenie w zakresie prawidłowego pobierania materiału biologicznego. F.U01., F.U02.
U2: prawidłowo pobrać i przygotować materiał do badań analitycznych (krew żylna, włośniczkowa, mocz), ocenić jego przydatność oraz dobrać właściwe metody analityczne pozwalające na uzyskanie wiarygodnych wyników badań laboratoryjnych. F.U03., F.U04.
U3: prawidłowo ocenić przydatność materiału klinicznego do badań mikrobiologicznych, z uwzględnieniem właściwego wskazania warunków jego przechowywania pozwalającego na uzyskanie wyników danego postępowania diagnostycznego. F.U03., F.U04.
U4: prawidłowo dobrać i ocenić diagnostyczną metodę analityczną pod względem klinicznym i analitycznym (kalibracja, kontrola metody, precyzja, wiarygodność wyników). F.U05.
U5: prawidłowo posługiwać się drobnym sprzętem laboratoryjnym i automatycznymi analizatorami stosowanymi w laboratorium do badań jakościowych i ilościowych oraz wyjaśnić i zastosować procedury walidacji metod diagnostycznych zgodnie z zasadami kontroli jakości. F.U06., F.U07., F.U09., F.U15.
U6: prowadzić i dokumentować wewnątrzlaboratoryjną kontrolę jakości badań laboratoryjnych i mikrobiologicznych. F.U08.
U7: uzyskać wiarygodne wyniki badań jakościowych i ilościowych w moczu. F.U10.
U8: ocenić poprawność i prawidłowo interpretować wyniki badań analitycznych w oparciu o zakresy wartości referencyjnych (z uwzględnieniem różnych czynników) i badań mikrobiologicznych oraz określić ich przydatność diagnostyczną w odniesieniu do danej patologii lub jednostki chorobowej. F.U20.
U9: ocenić poprawność oraz prawidłowo odczytywać i interpretować wynik badania mikroskopowego, posiewu materiału klinicznego na podłożach, badania serologicznego i ostateczny wynik badania mikrobiologicznego wydawany na zewnątrz laboratorium mikrobiologicznego. F.U20.
U10: prawidłowo dobrać odpowiednie profile i algorytmy badań laboratoryjnych w wybranych jednostkach chorobowych w oparciu o aktualny stan wiedzy i najnowsze wytyczne. F.U21.
U11: prawidłowo dobrać odpowiednie metody diagnostyki mikrobiologicznej i opisać algorytmy postępowania podczas wykonywania kolejnych etapów badań mikrobiologicznych w wybranych zakażeniach w oparciu o aktualny stan wiedzy. F.U21.
U12: określać zależności pomiędzy stanem klinicznym pacjenta, a wynikami badań laboratoryjnych lub mikrobiologicznych oraz przewiduje przebieg choroby. F.U22.
U13: wykonać badania laboratoryjne i mikrobiologiczne zgodnie z zgodnie z obowiązującymi procedurami, wytycznymi i rekomendacjami. F.U23.
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne
Student powinien być gotów do:
K1: stosować zasady koleżeństwa we współpracy zawodowej. F.K01.
K2: pracować w grupie oraz wspólnie odpowiadać za realizowane cele. F.K01.
Metody dydaktyczne
Wykład:
- nie dotyczy.
Laboratoria:
- metoda obserwacji;
- ćwiczenia praktyczne;
- studium przypadku;
- analiza wyników badań mikrobiologicznych;
- metoda klasyczna problemowa;
- dyskusja.
Seminaria:
- nie dotyczy.
Metody dydaktyczne podające
- wykład problemowy
- wykład informacyjny (konwencjonalny)
Metody dydaktyczne poszukujące
- laboratoryjna
- doświadczeń
- obserwacji
- ćwiczeniowa
Metody dydaktyczne w kształceniu online
- metody służące prezentacji treści
Rodzaj przedmiotu
przedmiot obligatoryjny
Wymagania wstępne
Student rozpoczynający kształcenie z przedmiotu Praktyczna Nauka Zawodu powinien posiadać wiedzę z zakresu chemii ogólnej i analitycznej, fizycznej, biofizyki, biochemii, anatomii, fizjologii i patofizjologii zdobytą podczas realizacji przedmiotów w toku studiów.
Koordynatorzy przedmiotu
Kryteria oceniania
Podstawą do zaliczenia przedmiotu Praktyczna Nauka Zawodu jest przestrzeganie zasad ujętych w Regulaminie Dydaktycznym Katedry Mikrobiologii oraz Regulaminie Dydaktycznym Katedry Diagnostyki Laboratoryjnej.
Metody oceniania:
Kolokwia/ sprawdziany pisemne: zaliczenie na ocenę
na podstawie testu (test pisemny: pytania otwarte i zamknięte jednokrotnego wyboru) z wiedzy zdobytej w trakcie laboratoriów.
W przypadku zaliczeń pisemnych (testy na sprawdzianach pisemnych, kolokwiach) uzyskane punkty przelicza się na oceny według następującej skali:
Procent punktów Ocena
92-100% Bardzo dobry
84-91% Dobry plus
76-83% Dobry
68-75% Dostateczny plus
60-67% Dostateczny
0-59% Niedostateczny
Niezaliczenie kolokwium równoznaczne jest z otrzymaniem oceny niedostatecznej i koniecznością zdawania kolokwium poprawkowego.
Praktyczne wykonanie zadań w czasie laboratoriów
- samodzielne, poprawne wykonanie określonego zadania praktycznego związanego z tematyką zajęć.
Kolokwium praktyczne/ sprawdzian praktyczny
- samodzielne, poprawne wykonanie określonego zadania praktycznego związanego z tematyką zajęć i/lub interpretacja wyników badań, testów, posiewów, preparatów wraz z odpowiedzią na krótkie pytania związane treścią tematów realizowanych podczas kilku ostatnich laboratoriów.
Przedłużona obserwacja/Aktywność (1-3 punkty; 3 punkty
= ocena bardzo dobry).
Kryteria oceniania:
- Kolokwia/ sprawdziany pisemne: zaliczenie ≥ 60% (W1-W14).
- Praktyczne wykonanie zadań w czasie laboratoriów:
zaliczenie ≥ 60% (U1-U13).
- Kolokwium praktyczne/ sprawdzian praktyczny: zaliczenie ≥ 60% (W1-W14, U1-U13).
- Przedłużona obserwacja/Aktywność (1-3 punktów; 3 punkty = ocena bardzo dobry) (U1-U13, K1, K2)
Praktyki zawodowe
Literatura
Literatura podstawowa:
1. Dembińska-Kieć A, Naskalski J, Solnica B. Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej. Edra Urban & Partner, Wrocław 2017
2. Dzierżanowska D. Zakażenia szpitalne. α-medica press, Bielsko-Biała 2008
3. Guder WG, Narayanan S, Wisser H, Zawta B. Próbki
od pacjenta do laboratorium: wpływ zmienności przedanalitycznej na jakość wyników badań laboratoryjnych. MedPharm Polska, Warszawa 2012
4. Murray PR, Rosenthal KS, Pfaller MA. Mikrobiologia. Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2011 lub 2018
5. Przondo–Mordarska A. Podstawowe procedury laboratoryjne w bakteriologii klinicznej. PZWL, Warszawa 2005
6. Solnica B. Diagnostyka laboratoryjna. PZWL, Warszawa 2013
7. Szewczyk E. Diagnostyka bakteriologiczna. PWN, Warszawa 2013
Literatura uzupełniająca:
1. Czasopisma: Diagnostyka laboratoryjna (kwartalnik); Badanie i diagnoza
2. Dziubek Z. Choroby zakaźne i pasożytnicze. PZWL, Warszawa 2006
3. Portal www.labtestonline.pl
4. Rekomendacje antybiotykowrażliwości bakterii
i wrażliwości grzybów na leki przeciwgrzybicze ze strony ze stony www.korld.edu.pl i www.eucast.org
5. Rekomendacje dotyczące zakażeń układowych ze strony internetowej www.antybiotyki.edu.pl
Uwagi
W cyklu 2022/23L:
|
W cyklu 2023/24L:
|
W cyklu 2024/25L:
|
W cyklu 2025/26L:
|
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i
terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: