Sensoryka i środki zapachowe 1713-KUM1-SENŚZ-N2
Przedmiot realizowany jest w formie wykładów i ćwiczeń.
Zagadnienia omawiane w trakcie wykładów obejmują budowę anatomiczną i fizjologię narządów zmysłów człowieka (zwierząt) umożliwiających odbiór bodźców ze środowiska oraz znaczenie postrzegania zmysłowego w kosmetologii (atrakcyjność wyglądu, głosu, zapachu). Jednym z celów jest zwrócenie szczególnej uwagi na zmysł węchu i powiązany z nim zmysł smaku oraz zaprezentowanie aktualnego stanu wiedzy na temat molekularnych podstaw mechanizmu odbioru wrażeń węchowych. W trakcie wykładu omówione zostają podstawowe substancje zapachowe rozpoznawane przez człowieka oraz wykorzystywane w kosmetyce. Prezentowany jest podział substancji zapachowych ze względu na charakter chemiczny (węglowodory, alkohole, aldehydy, ketony, etery, estry), pochodzenie (syntetyczne i naturalne - roślinne, zwierzęce) oraz wywoływane wrażenia węchowe (zapachy: kamforowe, piżmowe, kwiatowe, miętowo-pieprzowe, eteryczne, ostre itd.). Omówione zostają najważniejsze z kosmetycznego punktu widzenia, surowce zapachowe, olejki eteryczne oraz rośliny i zwierzęta, z których się je pozyskuje. Podczas wykładów prezentowane są surowce zapachowe otrzymywane z roślin (konkret, pomada, rezynoid, absolut, olejek eteryczny, nalewka, woda aromatyczna, gumożywica, żywica), sposoby ich otrzymywania (ekstrakcja, destylacja z parą wodną, wytłaczanie) oraz analiza składu ilościowego i jakościowego. Charakteryzowane jest również zastosowanie kosmetyczne i lecznicze frakcji lotnych i olejków eterycznych oraz ogólne zasady tworzenia kompozycji zapachowych.
W trakcie ćwiczeń studenci wykonują doświadczenia mające na celu poznanie mechanizmów działania narządów zmysłów, sposobów otrzymywania frakcji zapachowych z roślin (ekstrakcja, destylacja z parą wodną, wytłaczanie) oraz analizy składu ilościowego i jakościowego olejków eterycznych np. przy pomocy metod chromatograficznych.
- Badanie czucia smaku (rozmieszczenie receptorów smakowych)
- Badanie czucia smaku w powiązaniu ze zmysłem węchu
- Wyznaczanie wskaźnika goryczy zgodnie z procedurą FP VIII.
- Czas trwania reakcji węchowej
- Badanie rozmieszczenia receptorów dotyku w skórze człowieka
- Badanie wpływu działania pobudzającego/znieczulającego różnych substancji na receptory dotyku w skórze człowieka
- Badanie wrażliwości na bodźce termiczne
- Substancje zapachowe pochodzenia roślinnego – metody ich otrzymywania:
- Otrzymywanie olejku eterycznego metodą destylacji z parą wodną
- Otrzymywanie konkretu z gałki muszkatołowej
- Otrzymywanie absolutu z wcześniej wyizolowanego z konkretu
- Absorpcja rozpuszczalnych w tłuszczach substancji zapachowych – otrzymanie „wonnego oleju” met. enfleurage
- Wytłaczanie olejków z owocni (flavedo) cytryny (pomarańczy)
- Metody analizy ilościowej i jakościowej olejków eterycznych.
- Zasady komponowania oraz wykonywanie mieszanin zapachowych
- Omówienie zastosowania ważniejszych olejków eterycznych i roślinnych surowców olejkowych w kosmetologii, higienie i aromaterapii.
Efekty kształcenia
Student
w zakresie wiedzy
- zna podstawy perfumerii, metody otrzymywania olejków eterycznych oraz ich zastosowanie w kosmetologii, higienie i aromaterapii.
- posiada wiedzę chemiczną na temat naturalnych i syntetycznych produktów zapachowych.
- zna wybrane grupy roślin (główne rodziny) oraz ważniejsze gatunki roślin kosmetycznych.
w zakresie umiejętności
- potrafi dokonać analizy składu zapachowych surowców kosmetycznych.
- umie rozpoznawać i pozyskiwać roślinne surowce kosmetyczne ze stanu naturalnego.
w zakresie kompetencji personalnych i społecznych
- posiada świadomość zagrożenia zdrowotnego w gabinecie kosmetycznym gabinecie.
- potrafi pracować w zespole.
Kryteria oceniania
- czynny udział w zajęciach (oddane, poprawnie wypełnione karty pracy)
- przygotowanie i przedstawienie prezentacji na temat wybranych surowców olejkowych i produktów kosmetycznych, w których są zawarte
- pozytywny wynik testu zaliczeniowego
Kryteria oceniania:
- znajomość budowy i funkcjonowania narządów zmysłów człowieka, podział substancji zapachowych, głównie naturalnych, wykrywanych przez zmysły chemiczne, znajomość sposobów otrzymywania i analizy frakcji lotnych
Praktyki zawodowe
brak
Literatura
1. Fabiszewski Ryszard, Jabłońska-Trypuć Agata, Sensoryka i substancje zapachowe, Wyższa Szkoła Kosmetologii i Ochrony Zdrowia w Białymstoku, Białystok 2006
2. Góra Józef., Lis Anna, Najcenniejsze olejki eteryczne, Wyd. Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń, 2004
3. Jabłońska-Trypuć Agata, Fabiszewski Ryszard, Sensoryka i podstawy perfumerii, Wydawnictwo MedPharm Warszawa 2008
4. Jędrzejko Krzysztof, Kowalczyk Bożena, Bacler Barbara, Rośliny kosmetyczne. Śląska Akademia Medyczna, Katowice 2006, wyd. I
5. Matławska Irena red. Farmakognozja AM Poznań, Poznań 2006, wyd. II
6. Decyzja Komisji Wspólnot Europejskich nr 2006/257/WE z dnia 9 lutego 2006 r. zmieniająca decyzję 96/335/WE ustanawiającą wykaz i powszechne nazewnictwo składników stosowanych w produktach kosmetycznych, Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L97/1
7. Glinka Ryszard, Receptura kosmetyczna. Łódź 2003, wyd. I
8. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 24 czerwca 2009 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie list substancji niedozwolonych lub dozwolonych z ograniczeniami do stosowania w kosmetykach oraz znaków graficznych umieszczanych na opakowaniach kosmetyków, Dz. U. Nr 107 poz. 898
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: