Biochemia kliniczna 1704-A3-BIOCHKL-SJ

http://edukacja.cm.umk.pl/

Biochemia kliniczna jest ściśle powiązana z innymi naukami biomedycznymi (biologia molekularna, biologia komórki, fizjologia, farmakologia). Jej studiowanie umożliwia zrozumienie prawidłowych mechanizmów funkcjonowania organizmu, jak i przyczyn zmian patologicznych leżących u podłoża chorób człowieka. Przedmiot integruje wiedzę z zakresu biochemii oraz biologii molekularnej i nauk klinicznych. Daje możliwość wykorzystania wiedzy o zaburzeniach metabolizmu na poziomie komórkowym, w przebiegu chorób, w biochemicznej diagnostyce laboratoryjnej.
Wykłady z Biochemii klinicznej obejmują swym zakresem: problemy metodyczne w diagnostyce chorób człowieka, molekularne podłoże chorób metabolicznych oraz możliwości diagnostyczne i terapeutyczne, zaburzenia przemian wewnątrznaczyniowych lipoprotein w odniesieniu do chorób cywilizacyjnych, aktualną wiedzę na temat. zjawiska transformacji nowotworowej komórki, oksydacyjnych uszkodzeń biomolekuł (DNA, lipidów, białek) i ich znaczenia w patogenezie chorób człowieka, mechanizmów naprawy DNA, implikacji biomedycznych, podłoża molekularne chorób neurodegeneracyjnych (Alzheimera, Parkinsona, Huntingtona, chorób prionowych). Dodatkowo wykłady mają poszerzyć wiedzę na temat antyoksydantów endo- i egzogennych oraz biochemicznych. mechanizmów regulacji apoptozy i molekularnych mechanizmów starzenia.
Przedmiot obejmuje ponadto zagadnienia dotyczące: transdukcji sygnałów w komórce, nieprawidłowego działania receptorów komórkowych prowadzących do powstania chorób człowiek, zmian aktywności enzymów w aspekcie markerów chorób. Student zdobywa wiedzę na temat: lipoprotein osocza i ich metabolizmu, mechanizmu działania hormonów na przemiany narządowe, zaburzeń czynności wybranych gruczołów dokrewnych (tarczycy, kory nadnerczy), losów białek w organizmie oraz znaczenia diagnostycznego białek surowicy, zaburzeń gospodarki węglowodanowej, zaburzeń równowagi wodno-elektrolitowej oraz kwasowo zasadowej, zaburzeń przemian hemu i bilirubiny, metabolizm i wydalanie bilirubiny, roli wątroby w regulacji gospodarki energetycznej oraz jej udziału w przemianach związków słabo polarnych i detoksykacji.
Znajomość zagadnień realizowanych w ramach przedmiotu Biochemia kliniczna ułatwia absolwentowi świadomą analizę oznaczanych parametrów diagnostycznych przez pryzmat zaburzeń biochemicznych na poziomie molekularnym występującym w konkretnych jednostkach chorobowych.

Całkowity nakład pracy studenta

Całkowity nakład pracy studenta/słuchacza studiów podyplomowych/uczestnika kursów dokształcających 1. Nakład pracy związany z zajęciami wymagającymi bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich wynosi: - udział w wykładach: 50 godzin - udział w laboratoriach: 60 godzin - udział w seminariach: 30 godzin - udział w konsultacjach naukowo-badawczych: 20 godzin - egzamin praktyczny i teoretyczny: 2 godziny Nakład pracy związany z zajęciami wymagającymi bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich wynosi 162 godziny, co odpowiada 6,48 punktu ECTS 2. Bilans nakładu pracy studenta: - udział w wykładach, przygotowanie notatek: 50 godzin - udział w laboratoriach: 60 godzin - udział w seminariach: 30 godzin - udział w konsultacjach naukowo-badawczych: 15 godzin - czytanie wybranego piśmiennictwa naukowego: 5 godzin - przygotowanie do laboratoriów: 25 godzin - przygotowanie do seminariów: 25 godzin - przygotowanie do kolokwiów: 20 godzin - przygotowanie do egzaminu i egzamin: 20 godzin Łączny nakład pracy studenta związany z realizacją przedmiotu wynosi 250 godzin, co odpowiada 10 punktom ECTS 3. Nakład pracy związany z prowadzonymi badaniami naukowymi: - czytanie wybranego piśmiennictwa naukowego: 5 godzin Łączny nakład pracy studenta związany z prowadzonymi badaniami naukowymi wynosi 5 godzin, co odpowiada 0,20 punktu ECTS 4. Czas wymagany do przygotowania się i do uczestnictwa w procesie oceniania: - przygotowanie do kolokwiów: 15 godzin - przygotowanie do egzaminu i egzamin: 20 godzin Łączny nakład pracy studenta związany z przygotowaniem do uczestnictwa w procesie oceniania wynosi 35 godzin, co odpowiada 1,40 punktu ECTS 5. Bilans nakładu pracy studenta o charakterze praktycznym: - udział w laboratoriach: 60 godzin - udział w seminariach: 30 godzin - przygotowanie do egzaminu praktycznego: 10 godzin - przygotowanie do laboratoriów (w zakresie praktycznym): 15 godzin - przygotowanie do seminariów (w zakresie praktycznym): 15 godzin - przygotowanie do kolokwiów (w zakresie praktycznym): 6 godzin Łączny nakład pracy studenta o charakterze praktycznym wynosi 136 godzin, co odpowiada 5,44 punktu ECTS 6. Bilans nakładu pracy studenta poświęcony zdobywaniu kompetencji społecznych w zakresie seminariów oraz ćwiczeń. Kształcenie w dziedzinie afektywnej poprzez proces samokształcenia: − przygotowanie do laboratoriów: 5 godzin − przygotowanie do seminariów: 5 godzin − udział w konsultacjach naukowo-badawczych: 5 godzin Łączny nakład pracy studenta poświęcony zdobywaniu kompetencji społecznych w zakresie seminariów oraz ćwiczeń wynosi 15 godzin, co odpowiada 0,60 punktu ECTS 7. Czas wymagany do odbycia obowiązkowej praktyki: - nie dotyczy

Efekty uczenia się - wiedza

W1: wymienia zaburzenia ustrojowych przemian metabolicznych, charakteryzujących przebieg różnych chorób (K_E.W1.) W2: wymienia czynniki chorobotwórcze zewnętrzne i wewnętrzne, modyfikowalne i niemodyfikowalne (K_E.W2.) W3: opisuje patogenezę oraz symptomatologię chorób układów: sercowo-naczyniowego, moczowego, pokarmowego i ruchu, a także chorób metabolicznych, endokrynnych, nowotworowych, neurodegeneracyjnych oraz zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej (K_E.W3.) W4: opisuje procesy regeneracji oraz naprawy tkanek i narządów (K_E.W4.) W5: wymienia metody oceny procesów biochemicznych w warunkach fizjologicznych i patologicznych (K_E.W5.) W6: definiuje funkcje genomu, transkryptomu i proteomu człowieka oraz opisuje procesy replikacji, naprawy i rekombinacji kwasu deoksyrybonukleinowego (DNA), transkrypcji i translacji oraz degradacji DNA, kwasu rybonukleinowego (RNA) i białek (K_E.W6.) W7: opisuje mechanizmy regulacji ekspresji genów, aspekty transdukcji sygnału, aspekty regulacji procesów wewnątrzkomórkowych oraz problematykę rekombinacji i klonowania DNA (K_E.W7.) W8: wymienia mechanizmy zaburzeń genetycznych u człowieka (K_E.W11.) W9: opisuje rolę badań laboratoryjnych w rozpoznaniu, monitorowaniu, rokowaniu i profilaktyce zaburzeń narządowych i układowych (K_E.W23.) W10: opisuje profile badań laboratoryjnych oraz schematy i algorytmy diagnostyczne w różnych stanach klinicznych, w tym w chorobach układów: krążenia, moczowo-płciowego, oddechowego, pokarmowego i ruchu, a także w chorobach metabolicznych, endokrynologicznych i neurologicznych (K_E.W25.) W11: wymienia wskazania do poszerzenia diagnostyki laboratoryjnej w wybranych stanach chorobowych oraz zalecane testy specjalistyczne (K_E.W26.) W12: opisuje zasady interpretacji wyników badań laboratoryjnych w celu zróżnicowania stanów fizjologicznych i patologicznych (K_E.W27.)

Efekty uczenia się - umiejętności

U1: wskazuje zależności pomiędzy zaburzeniami przemian metabolicznych, jednostką chorobową, stylem życia, płcią i wiekiem pacjenta, a wynikami laboratoryjnych badań diagnostycznych (K_E.U7.) U2: dobiera testy biochemiczne odpowiednie do rozpoznania, diagnostyki różnicowej i monitorowania przebiegu wybranych chorób (K_E.U8.) U3: wykonuje jakościowe i ilościowe badania biochemiczne niezbędne do oceny zaburzeń szlaków metabolicznych w różnych stanach klinicznych (K_E.U9.) U4: proponuje optymalny, ułatwiający postawienie właściwej diagnozy, dobór badań w oparciu o elementy diagnostycznej charakterystyki testów oraz zgodnie z zasadami medycyny laboratoryjnej opartej na dowodach naukowych (K_E.U20.) U5: interpretuje wyniki badań laboratoryjnych celem wykluczenia bądź rozpoznania schorzenia, diagnostyki różnicowej chorób, monitorowania przebiegu schorzenia i oceny efektów leczenia w różnych stanach klinicznych (K_E.U21.)

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

K1: wykazuje kreatywność w działaniu związanym z realizacją zadań diagnosty laboratoryjnego (K_E.K1.) K2: charakteryzuje ważność działań zespołowych i definiuje odpowiedzialność za wyniki wspólnych działań (K_E.K2.) K3: definiuje odpowiedzialność związaną z decyzjami podejmowanymi w ramach działalności zawodowej, w szczególności w kategoriach bezpieczeństwa własnego i innych osób (K_E.K3.) K4: formułuje opinie dotyczące różnych aspektów działalności zawodowej (K_E.K4.)

Metody dydaktyczne

Wykład:  wykład informacyjny (konwencjonalny) z prezentacją multimedialną  wykład problemowy  wykład konwersatoryjny Laboratoria:  metoda obserwacji  ćwiczenia praktyczne  studium przypadku  analiza wyników badań mikrobiologicznych  metody eksponujące: film, pokaz  metoda klasyczna problemowa  dyskusja Seminaria:  uczenie wspomagane z prezentacją multimedialną  metoda dyskusji dydaktycznej  analiza przypadków

Metody dydaktyczne eksponujące

- pokaz

Metody dydaktyczne podające

- wykład konwersatoryjny
- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład problemowy
- pogadanka

Metody dydaktyczne poszukujące

- biograficzna
- klasyczna metoda problemowa
- seminaryjna

Metody dydaktyczne w kształceniu online

- metody służące prezentacji treści
- metody wymiany i dyskusji

Rodzaj przedmiotu

przedmiot obligatoryjny

Wymagania wstępne

Do realizacji opisywanego przedmiotu niezbędne jest posiadanie wiadomości z zakresu chemii, biologii, fizjologii, genetyki oraz biochemii ogólnej. Ponadto student powinien posiadać podstawową wiedzę z zakresu patofizjologii, chemii klinicznej i diagnostyki laboratoryjnej.

Koordynatorzy przedmiotu

Marek Foksiński

Kryteria oceniania

Podstawą do zaliczenia przedmiotu Biochemia kliniczna jest przestrzeganie zasad ujętych w Regulaminie Dydaktycznym Katedry i Zakładu Biochemii Klinicznej.

Warunkiem zaliczenia przedmiotu Biochemia kliniczna jest: aktywny udział w zajęciach dydaktycznych, obecność oraz przygotowanie merytoryczne do realizacji tematu laboratoriów, zaliczenie kolokwiów obejmujących treści zrealizowanych zagadnień. Po spełnieniu powyższych wymogów następuje zaliczenie laboratoriów i dopuszczenie studenta do egzaminu. Zaliczenie przedmiotu wraz z wpisem oceny następuje po uzyskaniu pozytywnej oceny z egzaminu końcowego przeprowadzanego w formie odpowiedzi ustnej. Ocena pozytywna uzyskiwana podczas egzaminu ustnego wynika z udzielenia przez egzaminowanego, co najmniej 60% poprawnych odpowiedzi na pytania egzaminacyjne.
Z wyprzedzeniem miesięcznym przed terminem egzaminu udostępnione zostają zagadnienia, które w sposób szczegółowy nawiązują do pytań, które będą przedmiotem egzaminu końcowego.

W przypadku kolokwiów i egzaminu stosuje się oceny przeliczane według następującej skali:

Procent poprawności odpowiedzi Ocena
92-100% Bardzo dobry
84-91% Dobry plus
76-83% Dobry
68-75% Dostateczny plus
60-67% Dostateczny
0-59% Niedostateczny

Egzamin końcowy: ≥ 60% (W1, W2, W3, W4, W5, W6, W7, W8, W9, W10, W11, W12, U1, U2, U3, U4, U5)
Kolokwia: ≥ 60% (W1, W2, W3, W4, W5, W6, W7, W8, W9, U1, U4, U5)
Przedłużona obserwacja/Aktywność (≥ 50% lub 1-3 punkty; 3 punkty = ocena bardzo dobry) (K1, K2, K3, K4)
Prezentacje multimedialne (na seminarium): ≥ 60% (W1, W4, W5, W6, W7, W8, W9)

Praktyki zawodowe

Program kształcenia nie przewiduje odbycia praktyk zawodowych

Literatura

Literatura obowiązkowa:
1. Biochemia Kliniczna. Angielski S (red.). PZWL, Warszawa 1991
2. Biochemia Kliniczna Angielski S (red.). Perseusz, Gdańsk 1996 (i nowsze wydania)
3. Biologia molekularna człowieka. Epstein RJ. Czelej, Lublin 2005
4. Genetyka medyczna i molekularna. Bal J (red.) PWN Warszawa 2017 (dostęp online)
5. Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej wyd.5 B. Solnica, A. Dembińska-Kieć, J.W. Naskalski, Edra Urban & Partner 2022 (dostęp online)

Literatura uzupełniająca:
1. Biochemia ‒ Lippincott Illustrated Reviews. Ferrier D.R. Wydanie: 7, Edra Urban & Partner 2018
2. Textbook of Biochemistry with Clinical Correlations. Willey-Lis NY 2010
3. Biochemia Harpera – ilustrowana. Rodwell VW, Bender DA, Botham KM, Kennelly PJ, Weil AP. PZWL, Warszawa 2018 (wyd. VI)
4. Cytobiochemia. Kłyszejko-Stefanowicz L. PWN, Warszawa 2015
5. Druga twarz tlenu – wolne rodniki w przyrodzie. Bartosz G. PWN, Warszawa 2013 (dodruk)
6. Biochemia. Berg JM, Tymoczko JL, Stryer L. PWN, Warszawa 2009
7. Podstawy biologii komórki tom 1-2. Bruce Alberts, Karen Hopkin, Alexander D. Johnson, David Morgan, Martin Raff, Keith Roberts, Peter Walter, PWN, Warszawa, 2019 (dostęp online)
8. Biologia komórki. Podręcznik dla studentów uczelni medycznych. Jóźwiak J. Edra Urban & Partner 2020 (dostęp online)
9. Metabolizm i żywienie Crash Course, O. Vanbergen, R. Appleton, wyd. IV, red. T. Brzozowski Edra Urban & Partner 2017 (dostęp online)

Dodatkowo: zalecane studentom aktualne publikacje w czasopismach naukowych i popularyzujących wiedzę wpisujące się w tematykę zajęć (np. www.phmd.pl)

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 1704-A3-BIOCHKL-SJ w USOSweb