Medycyna paliatywna
1600-Lek5MPAL-J
Podczas wykładów i ćwiczeń z medycyny paliatywnej student powinien zdobyć podstawową wiedzę z zakresu medycyny paliatywnej:
a. rozumieć podstawowe założenia opieki paliatywnej
b. wiedzieć jak diagnozować ból i inne objawy u pacjenta objętego opieką paliatywną
c. znać wytyczne (rekomendacje) WHO leczenia bólu przewlekłego
d. znać analgetyki i koanalgetyki (zasady leczenia i objawy niepożądane)
e. rozumieć specyfikę bólu neuropatycznego (przyczyny, cechy bólu i zasady leczenia)
f. wiedzieć jak postępować w przypadku: duszności, kaszlu, rzężenia, czkawki, grzybicy jamy ustnej, zaburzeń połykania, zgagi, braku apetytu, nudności i wymiotów, zaparcia, biegunki, wodobrzusza, hiperkalcemii, krwotoku, krwiomoczu, suchości skóry, świądu, potów, odleżyn, obrzęku limfatycznego, zespołu żyły głównej górnej, ucisku na rdzeń kręgowy, kacheksji, zmęczenia w chorobie nowotworowej (CRF).
g. rozumieć główne założenia i zasady etyczne związane z końcem życia
h. być świadomym psychologicznych, duchowych, społecznych i socjalnych potrzeb pacjenta
i. znać podstawowe zasady dobrej, prawidłowej komunikacji a w szczególności przekazywania złej wiadomości
j. być w stanie przewidzieć w fazie umierania podstawowe potrzeby i ewentualne problemy pacjenta oraz rodziny/opiekunów
k. rozumieć podstawowe zasady fizjoterapii oraz wiedzieć jak postępować w bólu mięśniowo-powięziowym oraz obrzęku limfatycznym
l. wiedzieć, kiedy kwalifikować/dyskwalifikować do leczenia żywieniowego (dojelitowe, pozajelitowe),
ł. znać pojęcie i sfery duchowości, rozumieć znaczenie opieki duchowej,
m. umieć rozeznawać potrzeby duchowe i ból duchowy pacjenta – rozumieć potrzebę uwzględniania ich w procesie terapeutycznym.
n. nabyć umiejętność prowadzenia dialogu nastawionego na: znalezienie niezaspokojonych potrzeb duchowych chorego, wzmacnianie poczucia godności, pomoc w poszukiwaniu sensu,
o. umieć rozpoznać kryzys duchowy, poznać zasady współpracy z kapelanem, włączania praktyk religijnych chorego w strategię świadczenia opieki zdrowotnej.
p. uświadomić sobie konieczność dbałości lekarza o siebie, o swój osobisty rozwój duchowy.
Wykład ma za zadanie zdobycie i utrwalenie wiedzy z zakresu medycyny paliatywnej.
Ćwiczenia poświęcone są nabyciu umiejętności praktycznych z zakresu postępowania w różnych stanach w trakcie opieki paliatywnej nad chorym i jego rodziną.
|
W cyklu 2025/26:
Podczas wykładów i ćwiczeń z medycyny paliatywnej student powinien zdobyć podstawową wiedzę z zakresu medycyny paliatywnej:
a. rozumieć podstawowe założenia opieki paliatywnej
b. wiedzieć jak diagnozować ból i inne objawy u pacjenta objętego opieką paliatywną
c. znać wytyczne (rekomendacje) WHO leczenia bólu przewlekłego
d. znać analgetyki i koanalgetyki (zasady leczenia i objawy niepożądane)
e. rozumieć specyfikę bólu neuropatycznego (przyczyny, cechy bólu i zasady leczenia)
f. wiedzieć jak postępować w przypadku: duszności, kaszlu, rzężenia, czkawki, grzybicy jamy ustnej, zaburzeń połykania, zgagi, braku apetytu, nudności i wymiotów, zaparcia, biegunki, wodobrzusza, hiperkalcemii, krwotoku, krwiomoczu, suchości skóry, świądu, potów, odleżyn, obrzęku limfatycznego, zespołu żyły głównej górnej, ucisku na rdzeń kręgowy, kacheksji, zmęczenia w chorobie nowotworowej (CRF).
g. rozumieć główne założenia i zasady etyczne związane z końcem życia
h. być świadomym psychologicznych, duchowych, społecznych i socjalnych potrzeb pacjenta
i. znać podstawowe zasady dobrej, prawidłowej komunikacji a w szczególności przekazywania złej wiadomości
j. być w stanie przewidzieć w fazie umierania podstawowe potrzeby i ewentualne problemy pacjenta oraz rodziny/opiekunów
k. rozumieć podstawowe zasady fizjoterapii oraz wiedzieć jak postępować w bólu mięśniowo-powięziowym oraz obrzęku limfatycznym
l. wiedzieć, kiedy kwalifikować/dyskwalifikować do leczenia żywieniowego (dojelitowe, pozajelitowe),
ł. znać pojęcie i sfery duchowości, rozumieć znaczenie opieki duchowej,
m. umieć rozeznawać potrzeby duchowe i ból duchowy pacjenta – rozumieć potrzebę uwzględniania ich w procesie terapeutycznym.
n. nabyć umiejętność prowadzenia dialogu nastawionego na: znalezienie niezaspokojonych potrzeb duchowych chorego, wzmacnianie poczucia godności, pomoc w poszukiwaniu sensu,
o. umieć rozpoznać kryzys duchowy, poznać zasady współpracy z kapelanem, włączania praktyk religijnych chorego w strategię świadczenia opieki zdrowotnej.
p. uświadomić sobie konieczność dbałości lekarza o siebie, o swój osobisty rozwój duchowy.
Wykład ma za zadanie zdobycie i utrwalenie wiedzy z zakresu medycyny paliatywnej.
Ćwiczenia poświęcone są nabyciu umiejętności praktycznych z zakresu postępowania w różnych stanach w trakcie opieki paliatywnej nad chorym i jego rodziną. |
Całkowity nakład pracy studenta
Nakład pracy związany z zajęciami wymagającymi bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich wynosi:
- udział w wykładach: 6 godzin
- udział w seminariach: 14 godzin (8+6)
- udział w ćwiczeniach: 22 godziny (16+6)
- konsultacje: 0,5 godziny
- przeprowadzenie zaliczenia: 0,5 godziny/grupę
Nakład pracy związany z zajęciami wymagającymi bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich wynosi
43 godzin, co odpowiada 1,7 punktu ECTS
(Przelicznik 25)
Bilans nakładu pracy studenta:
- udział w wykładach: 6 godzin
- udział w seminariach: 14 godzin
- udział w ćwiczeniach: 22 godziny
- konsultacje: 0,5 godziny
- przygotowanie do ćwiczeń (w tym czytanie wskazanej literatury): 6 godzin
- przygotowanie do zaliczenia i zaliczenie: 6 + 0,5 = 6,5 godziny
Łączny nakład pracy studenta wynosi 55 godzin, co odpowiada
2,2 punktu ECTS
- Nakład pracy związany z prowadzonymi badaniami naukowymi:
- zapoznanie się z aktualnymi badaniami (zaplanowanymi, trwającymi, ukończonymi), aktualnymi wytycznymi oraz rekomendacjami - 6 godziny (0,24 punktu ECTS)
- Czas wymagany do przygotowania się i do uczestnictwa w procesie oceniania:
- przygotowanie do zaliczenia: 5,5 + 0,5 = 6 godzin
(0,24 punktu ECTS)
- Bilans nakładu pracy studenta o charakterze praktycznym:
- udział w ćwiczeniach (w tym zaliczenie praktyczne): 10 godzin i seminariach 10 godzin
Łączny nakład pracy studenta o charakterze praktycznym wynosi
30 godzin, co odpowiada 1,2 punktu ECTS
- Czas wymagany do odbycia obowiązkowej praktyki:
nie dotyczy
- Bilans nakładu pracy studenta:
- udział w wykładach: 10 godzin
- udział w seminariach: 10 godzin
- udział w ćwiczeniach: 10 godzin
- przygotowanie do ćwiczeń (w tym czytanie wskazanej literatury): 5 godzin (0,2 ECTS)
- przygotowanie do zaliczenia i zaliczenie: 6 godzin
Łączny nakład pracy studenta wynosi 41 godzin, co odpowiada 1,5 punktów ECTS
Efekty uczenia się - wiedza
W1: zasady leczenia żywieniowego i płynoterapii w różnych stanach chorobowych (E.W9);
W2: inwazyjne metody leczenia bólu (E.W13);
W3: pojęcie humanizmu w medycynie oraz główne pojęcia, teorie i zasady etyczne służące jako ogólne ramy właściwego interpretowania i analizowania zagadnień moralno-medycznych (E.W15);
W4: prawa pacjenta oraz pojęcie dobra pacjenta (E.W16);
W5: filozofię opieki paliatywnej i jej znaczenie w kontekście opieki nad pacjentem na wszystkich etapach poważnej choroby i godnej śmierci (W.17);
W6: stany, w których czas dalszego trwania życia, stan funkcjonalny lub preferencje pacjenta ograniczają postępowanie zgodne z wytycznymi określonymi dla danej choroby (E.W.22);
W7: zagadnienia z zakresu onkologii, w tym: 6) rolę leczenia wspomagającego, w tym żywieniowego (E.W24);
W8: zasady kwalifikowania do opieki paliatywnej oraz postępowania terapeutycznego w najczęstszych problemach medycyny paliatywnej, w tym w:
1) leczeniu objawowym najczęstszych objawów somatycznych;
2) postępowaniu w wyniszczeniu nowotworowym oraz w profilaktyce i leczeniu odleżyn;
3) najczęstszych stanach nagłych w medycynie paliatywnej (E.W25);
W9: zasady postępowania w opiece paliatywnej stosowane u pacjenta z cierpieniem wynikającym z poważnej choroby, w tym w stanie terminalnym (E.W26);
W10: klasyfikację bólu (ostry i przewlekły lub nocyceptywny, neuropatyczny i nocyplastyczny) i jego przyczyny, narzędzia oceny bólu oraz zasady jego leczenia farmakologicznego i niefarmakologicznego (E.W27);
Efekty uczenia się - umiejętności
U1: przestrzegać wzorców etycznych w działaniach zawodowych, w tym zaplanować
i przeprowadzić proces terapeutyczny zgodnie z wartościami etycznymi oraz ideą humanizmu w medycynie (D.U1)
U2: rozpoznawać stany wymagające leczenia w warunkach szpitalnych (E.U12);
U3: stwierdzić zgon pacjenta (E.U16);
U4: uczestniczyć w procesie godnego umierania pacjenta, wykorzystując potencjał opieki paliatywnej (E.U17);
U5: prowadzić dokumentację medyczną pacjenta, w tym w postaci elektronicznej, zgodnie z przepisami prawa (E.U18);
U6: zastosować racjonalną antybiotykoterapię w zależności od stanu klinicznego pacjenta (E.U22);
U7: prowadzić rozmowę z pacjentem z uwzględnieniem schematu rozmowy (rozpoczęcie rozmowy, zbieranie informacji, wyjaśnianie i planowanie, zakończenie rozmowy), uwzględniając nadawanie struktury takiej rozmowie oraz kształtując relacje z pacjentem z użyciem wybranego modelu (np. SPIKES), w tym za pomocą środków komunikacji elektronicznej (E.U23);
U8: przekazywać pacjentowi informacje, dostosowując ich ilość i treść do potrzeb i możliwości pacjenta, oraz uzupełniać informacje werbalne modelami i informacją pisemną, w tym wykresami i instrukcjami oraz odpowiednio je stosować (E.U25);
U9: podejmować wspólnie z pacjentem decyzje diagnostyczno-terapeutyczne (oceniać stopień zaangażowania pacjenta, jego potrzeby i możliwości w tym zakresie, zachęcać pacjenta do brania aktywnego udziału w procesie podejmowania decyzji, omawiać zalety, wady, spodziewane rezultaty i konsekwencje wynikające z decyzji) i uzyskiwać świadomą zgodę pacjenta (E.U26);
U10: komunikować się z pacjentami z grup zagrożonych wykluczeniem ekonomicznym lub społecznym, z poszanowaniem ich godności (E.U27);
U11: stosować zasady przekazywania informacji zwrotnej (konstruktywnej, nieoceniającej opisowej) w ramach współpracy w zespole (E.U30);
U12. uzyskiwać informacje od członków zespołu z poszanowaniem ich zróżnicowanych opinii i specjalistycznych kompetencji oraz uwzględniać te informacje w planie diagnostyczno-terapeutycznym pacjenta (E.U32);
U13: przekazywać niepomyślne wiadomości z wykorzystaniem wybranego protokołu, np.:
1) SPIKES: S (Setting – właściwe otoczenie), P (Perception – poznanie stanu wiedzy
współrozmówcy), I (Invitation/Information – zaproszenie do rozmowy / informowanie),
K (Knowledge – przekazanie niepomyślnej informacji), E (Emotions and empathy – emocje i empatia), S (Strategy and summary – plan działania i podsumowanie),
– w tym wspierać rodzinę w procesie godnego umierania pacjenta i informować rodzinę o śmierci pacjenta (F.U21);
U14: uzyskiwać informacje od członków zespołu z poszanowaniem ich zróżnicowanych opinii i specjalistycznych kompetencji oraz uwzględniać te informacje w planie diagnostyczno-terapeutycznym pacjenta, a także stosować protokoły ATMIST, RSVP/ISBAR (F.U22)
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne
K1: nawiązywania i utrzymywania głębokiego oraz pełnego szacunku kontaktu z pacjentem, a także okazywania zrozumienia dla różnic światopoglądowych i kulturowych (K_K01);
K2: kierowania się dobrem pacjenta (K_K02);
K3: przestrzegania tajemnicy lekarskiej i praw pacjenta (K_K03);
K4: podejmowania działań wobec pacjenta w oparciu o zasady etyczne, ze świadomością społecznych uwarunkowań i ograniczeń wynikających z choroby (K_K04);
K5: dostrzegania i rozpoznawania własnych ograniczeń oraz dokonywania samooceny deficytów i potrzeb edukacyjnych (K_K05);
K6: korzystania z obiektywnych źródeł informacji (K_K07);
K7: wdrażania zasad koleżeństwa zawodowego oraz właściwych reguł współdziałania w zespole, w tym z przedstawicielami innych zawodów medycznych, także w środowisku wielokulturowym (K_K09);
K8: przyjmowania odpowiedzialności związanej z decyzjami podejmowanymi w ramach działalności zawodowej, w tym w kategoriach bezpieczeństwa własnego i innych osób (K_K11);
Metody dydaktyczne
Wykłady:
• wykład informacyjny
• wykład konwersatoryjny
• wykład problemowy
• analiza przypadków
Seminaria:
• wykład informacyjny
• wykład konwersatoryjny
• wykład problemowy
• analiza przypadków
Ćwiczenia:
• ćwiczenia kliniczne
• dyskusja dydaktyczna
• analiza przypadków
• drzewo decyzyjne
• aspekty praktyczne: prawidłowe wypisywanie e-recept typu e-Rpw, rotacja opioidów
Metody dydaktyczne eksponujące
- inscenizacja
- drama
Metody dydaktyczne podające
- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- opis
- pogadanka
Metody dydaktyczne poszukujące
- ćwiczeniowa
- giełda pomysłów
- studium przypadku
- klasyczna metoda problemowa
Metody dydaktyczne w kształceniu online
- metody wymiany i dyskusji
- metody oparte na współpracy
- metody służące prezentacji treści
- metody rozwijające refleksyjne myślenie
- metody odnoszące się do autentycznych lub fikcyjnych sytuacji
Rodzaj przedmiotu
przedmiot obligatoryjny
Wymagania wstępne
Student(ka) rozpoczynający/a kształcenie z przedmiotu medycyna paliatywna powinien/na posiadać wiedzę
z zakresu farmakologii, chorób wewnętrznych, chirurgii, neurologii, onkologii.
Koordynatorzy przedmiotu
Kryteria oceniania
Wykłady – stacjonarne lub on-line w razie konieczności lub zgody Dziekana Wydziału
Ćwiczenia/Seminaria - zaliczenie na podstawie obecności
Zakres materiału obowiązującego do zaliczenia końcowego jest zgodny z efektami kształcenia zawartymi w SYLABUSIE i obejmuje treści prezentowane podczas wykładów, seminariów, ćwiczeń / uzyskanych poprzez zdalna naukę oraz zawarte w zalecanym piśmiennictwie.
Zaliczenie pisemne na ocenę: 0-20 pkt (zaliczenie >56%)
Składa się z 20 pytań testowych (pytania jednokrotnego wyboru, a-e). Wyniki są ogłaszane najpóźniej w ciągu 7-14 dni od przeprowadzonego zaliczenia.
Praktyki zawodowe
Literatura
Literatura podstawowa:
1. Interna Szczeklika (aktualne wydanie w danym roku) – Rozdział poświęcony Medycynie Paliatywnej
Literatura uzupełniająca:
Publikacje z kwartalnika:
- Medycyna Paliatywna w Praktyce dostępne są bezpłatnie w formacie PDF na stronie www.mpp.viamedica.pl,
- Medycyna Paliatywna – dostęp bezpłatny
- Medycyna Praktyczna (wydanie specjalne marzec 2024). Duchowość w medycynie. Opieka duchowa jako niezbędna składowa całościowej opieki nad chorym.
|
W cyklu 2025/26:
Literatura podstawowa:
1. Interna Szczeklika (aktualne wydanie w danym roku) – Rozdział poświęcony Medycynie Paliatywnej
Literatura uzupełniająca:
- Medycyna Paliatywna 2025, red. Aleksandra Ciałkowska-Rysz oraz Tomasz Dzierżanowski. Termedia wydanie I, 2025
- Pielęgniarstwo opieki paliatywnej, red. Krystyna de Walden-Gałuszko, Anna Kaptacz, Izabela Kaptacz. PZWL wydanie II, 2024
Publikacje z kwartalnika:
- Medycyna Paliatywna w Praktyce dostępne są bezpłatnie w formacie PDF na stronie www.mpp.viamedica.pl,
- Medycyna Paliatywna – dostęp bezpłatny
- Medycyna Praktyczna (wydanie specjalne marzec 2024). Duchowość w medycynie. Opieka duchowa jako niezbędna składowa całościowej opieki nad chorym.
|
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i
terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: