Liturgika I 1571-LIT-TKP
Na treści programowe przedmiotu składają się :
1. Liturgika jako systematyczna refleksja nad liturgią.
2. Etymologia i znaczenie terminu „liturgia”.
3. Rozwój życia liturgicznego w Kościele.
4. Rozumienie liturgii i niektóre próby jej definicji przed Soborem Watykańskim II.
5. Definicja liturgii Soboru Watykańskiego II i Katechizmu Kościoła Katolickiego.
6. Liturgia a „nie-liturgia” (nabożeństwa ludu chrześcijańskiego): kryteria klasyfikacji.
7. Teologia zgromadzenia liturgicznego: zgromadzenie jako podmiot działania w liturgii; struktura zgromadzenia liturgicznego i podział funkcji; sakramentalność zgromadzenia; zgromadzenie liturgiczne jako proces komunikacji.
8. Adaptacja (akomodacja, akulturacja i inkulturacja) w liturgii.
9. Prawo liturgiczne; zwyczaj liturgiczny.
10. Księgi liturgiczne rzymskie: a) rys historyczny; b) aktualne księgi w liturgii rzymskiej.
11. Elementy naturalne w liturgii.
12. Przedmioty i szaty liturgiczne.
13. Liturgiczna przestrzeń i jej ukształtowanie w rycie rzymskim po Soborze Watykańskim II (aspekt liturgiczno-prawny).
14. Dzieje liturgii i ruch liturgiczny w Polsce (2 godz.).
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Efekty kształcenia – wiedza
Po zakończeniu wykładów i zaliczeniu przedmiotu student:
W1: zna w zarysie genezę i historię liturgii chrześcijańskiej ze szczególnym uwzględnieniem epok w rozwoju liturgii rzymskiej;
W2: określa i wyjaśnia istotę i sens teologiczny liturgii chrześcijańskiej ze szczególnym uwzględnieniem jej wymiaru anamnetycznego;
W3: podaje historyczne oraz współczesne definicje (próby definicji) liturgii chrześcijańskiej i je wyjaśnia;
W4: wymienia podstawowe rzymskie księgi liturgiczne (historyczne i współczesne) i zna ich historię na poziomie ogólnym;
W5: wymienia aktualne dokumenty liturgiczne i zna ich treść na poziomie ogólnym;
W6: zna cele, zasady oraz efekty odnowy liturgii rzymskiej po II Soborze Watykańskim.
Efekty kształcenia – umiejętności Po zakończeniu wykładów i zaliczeniu przedmiotu student:
U1: rozumie naturę oraz teologiczny i duszpasterski sens liturgii chrześcijańskiej;
U2: pojmuje istotę uczestnictwa w liturgii;
U3: ocenia ewolucję liturgii chrześcijańskiej w kontekście historycznym;
U4: rozpoznaje szaty i sprzęty liturgiczne z uwzględnieniem ich genezy i liturgicznej praxis;
U5: prawidłowo ocenia wnętrze auli liturgicznej w kontekście jego poprawności teologiczno-liturgicznej, zgodności z normami liturgiczno-prawnymi oraz funkcjonalności.
Efekty kształcenia – kompetencje społeczne Po zakończeniu wykładów i zaliczeniu przedmiotu student:
K1: w sposób pełny, świadomy i czynny uczestniczy w liturgii;
K2: poprawnie przygotowuje komentarze liturgiczne;
K3: poprawnie przygotowuje wezwania modlitwy wiernych.
Literatura
Literatura obowiązkowa:
Katechizm Kościoła Katolickiego, Poznań 2002, n. 1066-1112, 1135-1162, 1179-1209 (s. 269-281, 286-292, 296-301); Konstytucja o Liturgii Świętej "Sacrosanctum Concilium", w: Sobór Watykański II, Konstytucje. Dekrety. Deklaracje, Poznań 2002 (nowe tłumaczenie), s. 48-78.
D. Brzeziński, "Chrystus wczoraj i dziś, i na wieki". Anamnetyczny wymiar roku liturgicznego, Toruń 2010 (wyd. drugie: 2015), s. 103-112. 157-235; D. Brzeziński, Ukształtowanie i wyposażenie wnętrza kościoła w odnowionym rycie rzymskim. Aspekt liturgiczno-prawny, "Studia Płockie" 29(2001) s. 87-99; D. Brzeziński, "Liturgia" i "nie-liturgia": w poszukiwaniu kryteriów klasyfikacji, "Liturgia Sacra" 14(2008) n. 1, s. 69-82; D. Brzeziński, "Szczyt i źródło" (KL 10). Sobór Watykański II i odnowa liturgii rzymskiej, w: M. Białkowski (red.), Studia Soborowe. Historia i nauczanie Vaticanum II, Toruń 2013, s. 349-369; B. Nadolski, Liturgika, t. 1: Liturgika fundamentalna, Poznań 1989, s. 29-73.
Literatura dodatkowa (uzupełniająca):
Pius XII, Encyklika o Liturgii "Mediator Dei", Kielce 1948, s. 27-55; Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, Dyrektorium o pobożności ludowej i liturgii. Zasady i wskazania, Poznań 2003, nn. 1-92, (s. 13-73).
B. Nadolski, Liturgika, t. 1: Liturgika fundamentalna, Poznań 1989; B. Nadolski, Leksykon Liturgii, Poznań 2006 (wybrane hasła).
S. Araszczuk, Inkulturacja liturgii, w: K. Konecki (red.), Laudate Dominum. Księdzu Profesorowi Jerzemu Stefańskiemu z okazji 65-lecia urodzin i 40-lecia kapłąństwa, Gniezno 2005, s. 63-76; M. Augustyn, Geneza i rozwój soborowej idei liturgii, Kraków 2007; D. Brzeziński, "Chrystus wczoraj i dziś, i na wieki". Anamnetyczny wymiar roku liturgicznego, Toruń 2010 (wyd. drugie: 2015), s. 73-102. 115-156; D. Brzeziński, Liturgia jako ostatni ziemski etap historii zbawienia, "Studia Płockie" 27(1999) s. 37-41; D. Brzeziński, W poszukiwaniu teologicznego sensu liturgii. Refleksje na 2000-lecie chrześcijaństwa, "Studia Płockie" 28(2000) s. 37-48; D. Brzeziński, W jaki sposób należy formułować wprowadzenia do liturgii Mszy Świętej, "Homo Dei" 277(2005) n. 4, s. 125-130; D. Brzeziński, Modlitwa wiernych, "Homo Dei" 303(2012) n. 2, s. 119-125; D. Brzeziński, Wiara i jej celebracja w kulturze. Systematyzacja pojęć, „Teologia i Człowiek” 27(2014) n. 3, s. 11-20; I. Cieślik, Nie ma świeckich w liturgii, "Znak" 546 (2000) n. 11, s. 49-57; S. Czerwik, Wprowadzenie do Konstytucji o Liturgii Świętej, w: Sobór Watykański II, Konstytucje..., s. 25-47; P. De Clerck, Zrozumieć liturgię. Kielce 1997, s. 7-15, 17-68, 83-165, 183-188; F. Greniuk, Podział funkcji w zgromadzeniu liturgicznym, w: F. Blachnicki - W. Schenk - R. Zielasko (red.). Wprowadzenie do liturgii, Poznań 1967, s. 135-142; W. Hryniewicz, Liturgia a Misterium Paschalne Chrystusa, w: tamże, s. 75-97; J. J. Kopeć, Liturgika dyscypliną teologiczną, w: K. Konecki (red.), Laudate Dominum..., s. 35-46; M. Maciukiewicz, Znaczenie ksiąg liturgicznych i szacunek dla nich (mszał, Ewangeliarz, lekcjonarz i inne księgi), "Anamnesis" 64(2011) n. 1, s. 79-91; B. Migut, Teologia liturgii Konstytucji o liturgii „Sacrosanctum Concilium” w perspektywie ciągłości, w: K. Porosło (red.), Źródło i szczyt. Konstytucja o liturgii świętej „Sacrosanctum Concilium” dzisiaj, Tyniec 2011, s. 111-155; B. Nadolski, Wprowadzenie do liturgii, Kraków 2004; J. Nowak, Prawo w służbie wydarzeń zbawczych. Zarys prawodawstwa liturgicznego, Poznań 2004; M. Potoczny, Rodziny liturgiczne chrześcijańskiego Wschodu - panorama, „Teologia i Człowiek” 25(2014) n. 1, s. 165-185; J. Ratzinger, Duch liturgii, Poznań 2002, s. 5-23, 51-58, 153-198; W. Schenk, Liturgika-liturgia-kult, w: F. Blachnicki - W. Schenk - R. Zielasko (red.), Wprowadzenie..., s. 9-18; H. Sobeczko, Sakramentalność zgromadzenia liturgicznego, w: A. Durak (red.). Liturgia Domus Carissima. Studium liturgiczne dedykowane ks. Bogusławowi Nadolskiemu w sześćdziesiątą piątą rocznicę urodzin, Warszawa 1998, s. 85-106; M. Zachara, Znak i słowo w liturgii, "Znak" 546(2000) n. 11, s. 34-48; M. Zachara, Krótka historia Mszału Rzymskiego, Warszawa 2014, s. 11-135; R. Zielasko, Teologia zgromadzenia liturgicznego, w: F. Blachnicki - W. Schenk - R. Zielasko (red.), Wprowadzenie..., s. 125-134.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: