Teoria i praktyka sakramentu pokuty i pojednania I 1500-TPS11-6-DM

Zadaniem konwersatorium jest bezpośrednie przygotowanie do podjęcia posługi spowiednika. W ramach zajęć przedstawione zostaną zagadnienia, które tworzą cztery bloki tematyczne ukazujące znaczenie sakramentu pokuty i pojednania w życiu chrześcijanina, cechy i zadania kapłana jako szafarza sakramentu, różne rodzaje penitentów oraz najbardziej typowe sytuacje, z którymi spotyka się spowiednik.
Studenci omawiają sakrament pokuty jako znak nieskończonego miłosierdzia Bożego, zwyczajny sposób pojednania z Bogiem i Kościołem, duszpasterski aspekt ewolucji obrzędu w dziejach Kościoła, znaczenie głoszenia słowa Bożego w praktyce sakramentalnej. Przedmiotem refleksji i dyskusji jest osoba spowiednika, który reprezentuje Boga jako Miłosiernego Ojca, Chrystusa Dobrego Pasterza, wobec penitenta spełnia rolę sędziego, lekarza i nauczyciela, powiernika i kierownika duchowego.
By owocnie spełniać tę wieloaspektową posługę powinien znać specyficzne cechy różnych penitentów, wynikające z ich wieku, płci i szeroko rozumianej sytuacji życiowej penitentów. Wspólna refleksja obejmuje także postawę spowiednika wobec osób przeżywających skrupuły, trudności związane z doznanymi krzywdami, znajdujących się w sytuacjach nieprawidłowych, a także wynikające z przemian kulturowych i rozwoju wiedzy, m.in. biomedycyny istotnie wpływającej na życie współczesnych ludzi.

Całkowity nakład pracy studenta

Łączny nakład pracy studenta wynosi 100 godzin, co odpowiada 4 punktom ECTS: - Udział w konwersatorium = 28 godz. - Indywidualne konsultacje = 2 godz. - Lektura tekstów literatury podstawowej i uzupełniającej = 60 godz. - Przygotowanie wprowadzeń do dyskusji = 10 godz.

Efekty uczenia się - wiedza

Po ukończeniu przedmiotu student: W1: przedstawia sakrament pokuty i pojednania jako dar Bożego miłosierdzia (K_W07, K_W12) W2: wskazuje na zadania spowiednika dotyczące przygotowania się do sprawowania sakramentu (K_W07, K_W12) W3: omawia akty penitenta (contritio, confessio, satisfactio) (K_W07) W4: wskazuje na specyfikę różnych grup penitentów (K_W08)

Efekty uczenia się - umiejętności

Po ukończeniu przedmiotu student: U1: analizuje wybrane opracowania i dokumenty Kościoła nt. sakramentu pokuty i pojednania pod kątem obecności praktycznych wskazówek dotyczących posługi spowiednika (K_U02) U2: posługuje się formułami Obrzędów pokuty wymaganymi podczas sprawowania sakramentu pokuty i pojednania (K_U13) U3: potrafi udzielić pouczenia odnośnie wybranych grzechów (wykroczeń lub zaniedbań), uwzględniające sytuację życiową penitenta oraz proponuje odpowiednią pokutę sakramentalną (K_U06, K_U09)

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

Po ukończeniu przedmiotu student: K1: rozumie potrzebę nieustanego pogłębiania wiedzy i zdobywania umiejętności praktycznych dotyczących sprawowania sakramentu pokuty i pojednania (K_K01; K_K02, K_U05) K2: Dostrzega dylematy etyczne penitentów związane z przemianami kulturowymi oraz rozwojem i osiągnięciami współczesnej nauki (K_K06)

Metody dydaktyczne

Wykład konwersatoryjny.

Metody dydaktyczne podające

- wykład konwersatoryjny

Metody dydaktyczne poszukujące

- studium przypadku
- obserwacji
- referatu

Rodzaj przedmiotu

przedmiot obligatoryjny

Wymagania wstępne

Przed rozpoczęciem nauki student powinien mieć wiedzę zdobytą na wykładach z teologii moralnej fundamentalnej (rok III), teologii moralnej szczegółowej (rok IV i V) oraz wiedzę z liturgiki i prawa kanonicznego dotyczącą sakramentu pokuty i pojednania. W przypadku zajęć zdalnych konieczny będzie dostęp do Internetu podczas zajęć on-line oraz aktywne konto Microsoft Teams. Studenci otrzymają link do grupy zajęciowej.

Koordynatorzy przedmiotu

Zbigniew Wanat

Kryteria oceniania

I. Metody oceniania
Metodami oceniania osiągniętych przez studenta efektów są:
- wysłuchanie krótkich wystąpień wprowadzających do dyskusji - W1, W2, W3, W4.
- obserwacja udziału w dyskusji podczas konwersatorium - K1, K2, U1.
- obserwacja praktycznego zastosowania obrzędów pokuty i pojednania – K1, K2, U2, U3.

II. Kryteria oceniania
Warunkiem otrzymania oceny pozytywnej z konwersatorium jest udział w zajęciach (obecność jest obowiązkowa, nieobecność należy usprawiedliwić, np. okazując zwolnienie lekarskie).

Na ocenę końcową składa się ocena za wystąpienia wprowadzające do dyskusji na temat omawianych zagadnień (maks. 15 punktów), ocena zaangażowania w dyskusję (maks. 5 punktów), ocena praktycznej znajomości obrzędów pokuty (maks. 5 punktów).

Student otrzymuje ocenę odpowiednio do uzyskanych punktów:
- bardzo dobrą (5) - od 21 do 25 punktów
- dobrą plus (4,5) - przynajmniej 19, ale mniej niż 21 punktów
- dobrą (4) - przynajmniej 17, ale mniej niż 19 punktów
- dostateczną plus (3,5) - przynajmniej 15, ale mniej niż 17 punktów
- dostateczną (3) - przynajmniej 13, ale mniej niż 15 punktów
- niedostateczną (2) - mniej niż 13 punktów

Praktyki zawodowe

Nie dotyczy

Literatura

I. Literatura obowiązkowa:
- Sztuka spowiadania. Poradnik, red. J. Augustyn, wyd. 3 rozszerzone, Kraków 2012.

II. Literatura pomocnicza
Dokumenty Kościoła:
- Katechizm Kościoła Katolickiego (wybrane punkty)
- Obrzędy pokuty dostosowane do zwyczajów diecezji polskich, wyd. 2, Katowice 2002.
- Jan Paweł II, Adh. Reconciliatio et paenitentia
- Jan Paweł II, Enc. Dives in misericordia
- Jan Paweł II, Przemówienia do Penitencjarii Apostolskiej (wybrane)
- Benedykt XVI, Przemówienia do Penitencjarii Apostolskiej (wybrane)
- Franciszek, Przemówienia do Penitencjarii Apostolskiej
- Stanowiska Zespołu Ekspertów KEP ds. Bioetycznych (wybrane)
Opracowania:
- Chłopowiec M., Pokuta w Kościele pierwszych wieków, Wrocław 2015.
- Fryzeł K., Jak zadbać o swoją spowiedź, Kraków 2012.
- Gelardi A., Lekarstwo na grzech, tłum. A. Zielińska, wyd. 1, Kraków 2015.
- Grzechy w kratkę. O spowiedzi z ojcem Piotrem Jordanem Śliwińskim OFMcap rozmawiają E. Kot i D. Kozłowska, Kraków 2008
- Hanusiak B., Jak się dobrze spowiadać. Uzdrawiająca moc miłosierdzia Boga, Kraków 2016.
- Kasztelan J., Sprawowanie sakramentu pokuty, wyd. 2, Kraków 1993.
- Kowalski E., Bioetyka w konfesjonale, t. 1, Kraków 2022, t. 2. Kraków 2024.
- Kowalski E., Bioetyka społeczna w konfesjonale, Kraków 2025.
- Marcol A., Pokuta i sakrament pokuty, Opole 1992.
- Płatek J. S., Sprawowanie sakramentu pokuty i pojednania, wyd. 2 poszerz., Częstochowa 2001.
- Sobolewski Z., Pojednajcie się z Bogiem. Teologicznomoralne i pastoralne aspekty sakramentu pokuty i pojednania, Pelplin 2015.
- Spowiedź bez końca. O grzechu, pokucie i nowym życiu rozmawiają dominikanie P. Kozacki i W. Prus, Poznań 2010.
- Szyran J., Nie taki konfesjonał straszny, czyli o pokucie i nawróceniu, Niepokalanów 2007.
- Wanat Z., 4. Kapłan – sługa Bożego miłosierdzia, „Studia Theologica Varsaviensia” 52 (2014) nr 2, s. 83-102.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 1500-TPS11-6-DM w USOSweb