Teologia fundamentalna I 1500-TFUNI-3-DM

Teologia fundamentalna jako dziedzina odpowiedzialna za przedstawienie racji wiary (por. 1 P 3,15), skupia swą uwagę na wyjaśnieniu relacji między wiarą a refleksją filozoficzną (w kontekście tzw. preambula fidei). Jej zadaniem jest ukazanie wiarygodności Objawienia i przedstawienie fundamentów wiary Kościoła, podstawowych kategorii niezbędnych w późniejszym studium teologii systematycznej. Sytuuje się w ten sposób na granicy filozofii i teologii, jako dyscyplina w permanentnym dialogu. Drugi obszar tematyczny dotyczy osoby i nauczania Chrystusa jako podstawowego znaku wiarygodności: jego świadomości mesjańskiej, źródeł historycznych dotyczących Jezusa oraz autentyczności przekazu ewangelicznego o zmartwychwstaniu Jezusa. W tym kontekście szczególny akcent zostanie położony na przedstawienie Leben Iesu Forschung, trwającego od oświecenia po współczesność. Wreszcie zwieńczeniem refleksji teologiczno-fundamentalnej będzie tajemnica Kościoła, jego kolegialności, sukcesji apostolskiej i prymatu. Te trzy zagadnienia (Objawienie, chrystologia i eklezjologia) stanowią najważniejsze obszary tematyczne kursu teologii fundamentalnej.
Na treść programową WYKŁADÓW w semestrze zimowym składają się następujące zagadnienia:

1. Natura teologii fundamentalnej: historia i zadania
2. Biblijne rozumienie Objawienia
3. Objawienie i rozum w Tradycji Kościoła
4. Definitywność objawienia chrześcijańskiego
5. Depositum fidei: Apostołowie i Kościół – przekaziciele Objawienia
6. Magisterium Kościoła jako autentyczny interpretator Objawienia: nieomylność
7. Objawienie jako „tajemnica” i „prawda”
8. Potrzeba Objawienia
9. Teologia „religii” w kontekście Objawienia
10. Wiara w Piśmie Świętym
11. Fides u Augustyna i Tomasza z Akwinu
12. Magisterium Kościoła nt wiary. Wiara ludzka i boska
13. Struktura epistemologiczna aktu wiary
14. Motywy wiary i jej wolność
15. Rodzaje i przyczyny ateizmu
16. New Atheism: Ateizm w „imię wolności” i „nauki”
17. Założenia teologiczno-antropologiczne możliwości objawienia
18. Teologiczne aspekty cudu

Całkowity nakład pracy studenta

Bilans pracy studenta: • udział w wykładach = 30 godz. (w formie zajęć na platformie Moodle - https://moodle.umk.pl/WT/course/view.php?id=47 ). • przeczytanie lektury obowiązkowej (literatura obowiązkowa pkt 1, 5-6) = 20 godz. • zapoznanie się z lekturą obowiązkową (literatura obowiązkowa pkt 2-4) = 20 godz. • przygotowanie do testu końcowego z zakresu treści wykładów i lektury obowiązkowej = 20 godz.

Efekty uczenia się - wiedza

W1: Definiuje podstawowe pojęcia i dokonuje odpowiednich klasyfikacji i podziałów: Objawienie, wiara, świadomość mesjańska Jezusa, sukcesja apostolska, prymat Piotrowy. (K_W13). W2: Potrafi dokonać analizy epistemologicznej aktu wiary oraz wykazać jej charakter eklezjalny. Rozróżnia najważniejsze typy współczesnego ateizmu. (K_W13). W3: Wymienia i klasyfikuje poszczególne etapy badań nad życiem Jezusa od oświecenia po współczesność (tzw. Leben Jesu Forschung). (K_W14). W4: Potrafi zidentyfikować główne szlaki pielgrzymkowe chrześcijaństwa (zwłaszcza Camino de Santiago) i opisać ich apologetyczny potencjał (K_W13).

Efekty uczenia się - umiejętności

U1: Szczegółowo opisuje świadectwa historyczne o Jezusie Chrystusie, dokonuje rozróżnień wiarygodności źródeł (apokryfy, ewangelie). (K_U01). U2: Stosuje w praktyce różne sposoby argumentowania w teologii, rozróżnia modele apologetyczne XX wieku. (K_U07).

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

K1: student ma świadomość złożoności rzeczywistości i rozumie potrzebę interdyscyplinarnego podejścia do rozwiązywanych problemów (K_K05) K2: interesuje się dokonaniami, ośrodkami i szkołami badawczymi w zakresie teologii (K_K08)

Metody dydaktyczne

Wykład problemowy

Metody dydaktyczne podające

- opis
- wykład problemowy
- opowiadanie

Metody dydaktyczne poszukujące

- doświadczeń
- projektu
- studium przypadku
- ćwiczeniowa
- obserwacji
- biograficzna

Rodzaj przedmiotu

przedmiot obligatoryjny

Wymagania wstępne

Brak

Koordynatorzy przedmiotu

Piotr Roszak

Kryteria oceniania

Zaliczenie pierwszego semestru na podstawie kolokwium lub eseju z podanej na początku roku wybranej literatury przedmiotu, m.in.:

- A. McGrath, Apologetyka po prostu. Jak pomóc poszukującym i sceptykom, W drodze, Poznań 2020.
- T. Pabjan, Anatomia konfliktu Między nowym ateizmem a teologią nauki, Kraków 2016
- J. Pyda, Cuda, Warszawa 2022.

Na egzaminie obowiązują następujące tezy:
1. Apologetyka chrześcijańska i jej znaczenie
2. Biblijne rozumienie Objawienia
3. Definitywność objawienia chrześcijańskiego
4. Apostołowie i Kościół – przekaziciele Objawienia
5. Magisterium Kościoła jako autentyczny interpretator Objawienia: nieomylność
6. Teologia „religii” w kontekście Objawienia
7. Wiara w Piśmie Świętym
8. Fides u Augustyna i Tomasza z Akwinu
9. Magisterium Kościoła nt wiary. Wiara ludzka i boska
10. Struktura epistemologiczna aktu wiary
11. Motywy wiary i jej wolność
12. Rodzaje i przyczyny ateizmu
13. New Atheism: Ateizm w „imię wolności” i „nauki”
14. Założenia teologiczno-antropologiczne możliwości objawienia
15. Teologiczne aspekty cudu

Literatura

1. H. Seweryniak, Świadectwo i sens. Teologia fundamentalna, Płock 2001
2. H. Waldenfels, O Bogu, Jezusie Chrystusie i Kościele dzisiaj. Teologia fundamentalna w kontekście czasów obecnych, Katowice 1993
3. M. Rusecki, Leksykon teologii fundamentalnej, Lublin-Kraków 2002
4. J. Kulisz, Wprowadzenie do teologii fundamentalnej, Kraków 1995.
5.J. Galot J., Problem świadomości Chrystusa, w: Tenże, Wybrane zagadnienia z teologii współczesnej, Kraków 1994, s. 21-77.
6. A. McGrath, Apologetyka po prostu. Jak pomóc poszukującym i scept, W drodze, Poznań 2020.
7. T. J. White. Powszechne pośrednictwo Chrystusa a religie niechrześcijańskie. Wrocławski Przegląd Teologiczny, 30(2), 2023, s. 63–86.
Literatura pomocnicza:
1. A. McGrath, Bóg nie jest urojeniem. Złudzenia Dawkinsa, Kraków 2012
2. P. Roszak, Wiarygodność i tożsamość. Teologia wiary św. Tomasza z Akwinu a współczesność, Kraków 2013.
3. S. T. Davis, Wiara - racjonalna czy naiwna? Filozof broni chrześcijaństwa, W drodze, Poznań 2020

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 1500-TFUNI-3-DM w USOSweb