Teologia dogmatyczna (Introdukcja, O wierze) 1500-TDOGM-3-DM

Teologia jako dyscyplina wiedzy stara się jasno określić swój cel, przedmiot, źródła i metodę. Przynależąc do wielkiej rodziny nauk posiada własną, daleko idącą specyfikę. W sposób zasadniczy różni się od wszystkich innych nauk. Z tego powodu określana jest raczej mądrością niż nauką. Posiada jednak - jak inne dziedziny wiedzy - własne źródła, cele, przedmioty i metodę. Wykład stara się łączyć tematykę metodologiczną (ogólna teoria teologii, relacja teologii do Objawienia Bożego /Pisma Świętego i Tradycji/ i poznania naukowego) z informacją dotyczącą metodyki i warsztatu teologa.
Wykład obejmuje następujące zagadnienia:
1. Imię własne i desygnaty teologii: 1 godzina.
2. Charakterystyka warsztatu teologa na przykładzie wybranych teologów chrześcijańskich: 3 godziny.
3. Powołanie teologa w świetle instrukcji "Donum veritatis" i wykładu: 1 godzina.
4. Typy teologii: 1 godzina.
5. Źródła teologii: 1 godzina.
6. Przedmiot i cele teologii: 1 godzina.
7. Metoda teologii, metoda teologii dogmatycznej wg Dekretu o formacji kapłańskiej "Optatam totius" (nr 16): 2 godziny.
8. Określenia teologii (przedmiotowe, personalistyczne, mądrościowe): 1 godzina.
9. Teologia dogmatyczna (pojęcie dogmatu, zarys dziejów dogmatyki, określenia): 1 godzina.
10. Relacja: Pismo Święte - Tradycja - Magisterium Kościoła w świetle Dei Verbum 1-11: 1 godzina.
11. Zasady korzystania z Pisma Świętego w warsztacie teologa: 1 godzina.
12. Tradycja drogą przekazywania Objawienia Bożego; Tradycja i tradycje w warsztacie teologa: 1 godzina.
13. Zasady korzystania z Tradycji pozabiblijnej: 1 godzina.
14. Teologia a Urząd Nauczycielski Kościoła (podmiot, przedmiot, typy i formy, nieomylność, funkcje, zróżnicowanie wypowiedzi): 2 godziny.
15. Hierarchia prawd wiary: 2 godziny.
16. O tajemnicach wiary. Specyfika orzekania teologicznego: 1 godzina.
17. Interpretacja i rozwój dogmatów: 1 godzina.

W drugiej części, w traktacie "O wierze" (De fide) omówione są następujące kwestie:
1. Wiara nadprzyrodzona jako odpowiedź objawiającemu się Bogu Jedynemu w Trójcy Osób - 2 godziny.
2. Wiara zbawcza jako akt bosko-ludzki - dar łaski - 1 godzina.
3. Wiara zbawcza jako akt bosko-ludzki - współczynnik rozumu - 1 godzina.
4. Wiara zbawcza jako akt bosko-ludzki - współczynnik woli - 1 godzina.
5. Przedmiot formalny wiary teologalnej - 0,5 godziny.
6. Przedmiot materialny wiary teologalnej - 0,5 godziny.

Całkowity nakład pracy studenta

Całkowity nakład pracy studenta wynosi 50 godzin, co odpowiada 2 punktom ECTS (przy założeniu, że 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom nakładu pracy studenta). Szczegółowy nakład pracy studenta: - udział w wykładach - 28 godzin, - przeczytanie lektury obowiązkowej - 10 godzin - powtórzenie materiału i przygotowanie się do egzaminu ustnego z zakresu treści wykładów i literatury obowiązkowej - 12 godzin

Efekty uczenia się - wiedza

W1: Zna i rozumie w pogłębionym stopniu specyfikę przedmiotową i metodologiczną teologii, szczególnie w zakresie teologii systematycznej, którą jest w stanie rozwijać i twórczo stosować w działalności profesjonalnej - K_W01 W2: Zna i rozumie w pogłębionym stopniu terminologię nauk teologicznych w zakresie teologii systematycznej - K_W03 W3: Zna i rozumie w pogłębionym stopniu wiedzę obejmującą teorię i metodologię nauk teologicznych, dającą możliwość specjalizacji na trzecim stopniu studiów - K_W04 W4: Zna i rozumie uporządkowaną, pogłębioną, szczegółową wiedzę z zakresu teologii dogmatycznej, prowadzącą do specjalizacji - K_W07 W5: Zna i rozumie w pogłębionym stopniu współczesne dokonania, ośrodki i szkoły badawcze w zakresie teologii systematycznej - K_W14 W6: Zna i rozumie w pogłębionym stopniu współczesne nauczanie Kościoła w obszarze wiary zbawczej - K_W12

Efekty uczenia się - umiejętności

U1: Potrafi samodzielnie wyszukiwać, analizować, oceniać, systematyzować i integrować typy oraz źródła teologii i dokonywać ich klasyfikacji z punktu widzenia teologii dogmatycznej - K_U01 U2: Potrafi na podstawie pogłębionych umiejętności badawczych w zakresie teologii dogmatycznej obejmujących analizę tekstów biblijnych i teologicznych dokonywać syntezy różnych idei i i poglądów, prawidłowo dobierać metody i twórczo konstruować narzędzia badawcze, opracowywać i prezentować wyniki, które pozwalają na oryginalne rozwiązania złożonych problemów teologicznych - K_U02 U3: Potrafi prawidłowo interpretować podstawowe źródła teologiczne (loci theologici) - K_U04 U4: Potrafi prawidłowo interpretować relacje zachodzące między teologią a Pismem Świętym, Tradycją i Magisterium Kościoła - K_U07 U5: Potrafi posługiwać się normami i regułami dogmatycznymi teologii katolickiej w celu rozwiązania konkretnych problemów - K_U13 U6: Potrafi posługiwać się specjalistyczną terminologią z zakresu teologii dogmatycznej w celu ustnego i pisemnego opracowania różnych tematów teologicznych - K_U17

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

K1: Jest gotów w sposób krytyczny i świadomy ocenić poziom posiadanej wiedzy i umiejętności oraz odbieranych treści - K_K01 K2: Jest gotów zrozumieć potrzebę intelektualnego formowania się przez całe życie oraz samodzielnie i krytycznie uzupełniać wiedzę teologiczną - K_K02 K3: Jest gotów ocenić świadomie złożoność problemów teologicznych i rozumie potrzebę interdyscyplinarnego podejścia do ich rozwiązywanych - K_K05 K4: Jest gotów systematycznie rozwijać osiągnięcia ośrodka badawczego w zakresie nauk teologicznych - K_K08

Metody dydaktyczne

Wykład informacyjny (konwencjonalny) Wykład problemowy Wykład konwersatoryjny

Metody dydaktyczne eksponujące

- pokaz

Metody dydaktyczne podające

- wykład konwersatoryjny
- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład problemowy

Metody dydaktyczne poszukujące

- klasyczna metoda problemowa
- seminaryjna
- panelowa
- biograficzna

Metody dydaktyczne w kształceniu online

- metody rozwijające refleksyjne myślenie
- metody służące prezentacji treści
- metody integracyjne
- metody wymiany i dyskusji
- metody ewaluacyjne

Rodzaj przedmiotu

przedmiot obligatoryjny

Wymagania wstępne

Podstawowa wiedza z zakresu ogólnej metodologii nauk oraz historii Kościoła.

Koordynatorzy przedmiotu

Krzysztof Krzemiński

Kryteria oceniania

1. Kolokwium pisemne I w trakcie semestru - W1-W5, U1-U4, K1-K2.
2. Kolokwium pisemne II w trakcie semestru - W1-W5, U1-U4, K1-K2.
3. Egzamin ustny na koniec semestru - W6, U5-U6, K1-K4

Student zalicza przedmiot, gdy
1. otrzyma pozytywną ocenę z kolokwiów (dst, dst+, db, db+, bdb). Ocenia się wiedzę faktograficzną oraz umiejętność argumentacji teologiczno-dogmatycznej. Oceny z kolokwiów stanowią po 33,3 % oceny końcowej.
2. otrzyma pozytywną ocenę z egzaminu końcowego (dst, dst plus, db, db plus, bdb), która stanowi 33,4 % oceny końcowej.
Kolokwia pisemne i egzamin końcowy obejmują zagadnienia, których wykaz studenci otrzymują na pierwszym wykładzie. Wymagania są omówione w ramach wprowadzenia. Wymagana jest pozytywna odpowiedź na każde zadane pytanie. Ocena poniżej dst wymaga poprawienia.
Ocena końcowa stanowi średnią arytmetyczną ocen cząstkowych z zachowaniem zasady uregulowanej Regulaminem studiów UMK:
3,00-3,49 - dostateczny
3,50-3,83 - dostateczny plus
3,84-4,16 - dobry
4,17-4,50 - dobry plus
powyżej 4,50 - bardzo dobry.

Praktyki zawodowe

Nie dotyczy.

Literatura

Literatura obowiązkowa:
1. St. C. Napiórkowski, Jak uprawiać teologię?, Wrocław 2002.
2. Kongregacja Nauki Wiary, Instrukcja o powołaniu teologa w Kościele "Donum veritatis", Watykan 1990.
3. Ks. K. Krzemiński, Skrypt "Wprowadzenie do teologii", Toruń 2023.
4. Ks. K. Krzemiński, Skrypt "Wiara teologalna jako odpowiedź Bogu w Trójcy Świętej", Toruń 2023.
5. Franciszek, Encyklika "Lumen fidei", Watykan 2013.
6. Międzynarodowa Komisja Teologiczna, Teologia dzisiaj: perspektywy, zasady i kryteria, Kraków 2012. Dostępne jest też w wersji elektronicznej na stronie: https://www.vatican.va/roman_curia/congregations/cfaith/cti_documents/rc_cti_doc_20111129_teologia-oggi_pl.pdf.

Literatura uzupełniająca:
1. Y.M.J. Congar OP, Wiara i teologia, w: Tajemnica Boga, pr. zb., Poznań 1967, s. 3-213.
2. Ks. J. Buxakowski, Objawienie i wiara, Pelplin 1997.
3. J. O'Donnell, Wprowadzenie do teologii dogmatycznej, Kraków 1997.
4. W. Beinert, Teologiczna teoria poznania, Kraków 1998.
5. L.G. Mueller, Dogmatyka katolicka, Kraków 2015, s. 41-82.
6. L. Scheffczyk, Katholische Dogmatik, t. 1: Grundlagen des Dogmas; Aachen 1998.
7. L. Scheffczyk, Katholische Dogmatik, t. 2: Der Gott der Offenbarung, Aachen 1998.
8. Ks. J. Szczurek, Trójjedyny. Traktat o Bogu w Trójcy Świętej jedynym, Kraków 1999, s. 1-72.
9. Ks. J. Królikowski, Fides quaerens intellectum. Natura i metoda teologii, Tarnów 2000.
10. Kard. A. Dulles, Wizja teologiczna Jana Pawła II, Kraków 2003.
11. Ks. Cz. Bartnik, Dogmatyka katolicka, t. 2, Lublin 2003, s. 1003-1023.
12. J. Majewski, Wprowadzenie do teologii dogmatycznej, w: Dogmatyka, red. E. Adamiak, ks. A. Czaja, J. Majewski, t. 1, Warszawa 2005, s. 13-234.
13. J. Morales, Wprowadzenie do teologii, Kraków 2006.
14. A. Bronk, St. Majdański, Metodologia teologii, w: Metodologia nauk, t. 2: Typy nauk, red. St. Janeczek, M. Walczak, A. Starościc, Lublin 2019, s. 127-159.
15. Dogmat i metoda. Wprowadzenie do badań interdyscyplinarnych w teologii dogmatycznej, red. R. Woźniak, Kraków 2021.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 1500-TDOGM-3-DM w USOSweb