Podstawy pedagogiki 1500-PPEDAG-Sj-20

Wykład z podstaw pedagogiki powinien zaznajomić studenta z wiedzą konieczną w pracy dydaktyczno-wychowawczej w szkole. Przyswojona wiedza z tego zakresu powinna umożliwić włączenie się w realizację procesu wychowania i nauczania w szkole dając także perspektywę historyczną form realizacji wychowania w szkole. Przekazywane treści powinny uświadomić czym jest pedagogika, czym jest wychowanie, na czym polega proces wychowania, wskazać na kontekst i środowiska w którym się on dokonuje, ukazać misję nauczyciela w szkole a także przybliżyć sylwetkę ucznia i jego potrzeby.

W szczególności treści nauczania obejmują:
1. Pojęcie pedagogiki jako nauki, jej budowę oraz miejsce w systemie nauk 2 godz.
2. Pojęcie wychowania 2godz
3. Rozumienie samowychowania 2godz.
4. Proces wychowania 6 godz.
a/ funkcje wychowania
b/Proces wychowani i jego struktura, właściwości i dynamika
c/ Przymus i swoboda w wychowaniu
d/ Wychowanie jako urabianie i wspomaganie rozwoju
e/ wychowanie adaptacyjne i emancypacyjne
f/ podmiotowość w wychowaniu
g/ przejawy kryzysu współczesnego wychowania
5. Podstawowe środowiska wychowawcze, rodzina, grupa rówieśnicza, szkoła, środowisko medialne 6 godz.
a/ Pojęcie środowiska wychowawczego i jego typy
b/ Rodzina jako środowisko wychowawcze
c/ Znaczenie grupy rówieśniczej w wychowaniu
d/ możliwości i ograniczenia wychowawcze środowiska szkolnego
e/ współczesne media jako środowisko wychowawcze
6. Szkoła jako instytucja wychowawcza 6 godz.
a/ Modele szkoły
b/ Rola nauczyciela w szkole i jej aspekty prawne
c/ Uczeń w szkole -jego prawa i obowiązki
d/ współpraca szkoły z rodziną i instytucjami obecnymi w jej środowisku
7. Społeczność szkolna 6godz.
a/ sposoby funkcjonowania uczniów w klasie
b/ pozycja społeczna ucznia w klasie
c/ Typy uczniów
d/ Uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi
8. Działalność opiekuńczo-wychowawcza i profilaktyczna szkoły 12 godz.
a/ adaptacja ucznia w zmieniającej się rzeczywistości szkolnej
b/ wstępna orientacja zawodowa
c/ Promocja i ochrona zdrowia
d/ Postępowanie pedagogiczne z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych
e/Pomoc uczniowi z problemami zdrowotnymi
e/ Współpraca z rodzicami ucznia o specjalnych potrzebach edukacyjnych
f/ edukacja zdrowotna
9. Nauczyciel w szkole 3 godz.
a/ przygotowanie zawodowe nauczyciela
b/ role zawodowe nauczyciela
c/ rozwój nauczyciela

Ćwiczenia do przedmiotu (45 godzin)

1. Podstawowe pojęcia pedagogiczne
2. Wartości źródłem wychowania
3. Proces wychowania
4. Środowisko wychowania
5. Typy środowisk wychowawczych
a/ organizacje i ruchy społeczne: Ich wartości -cele –zadania- metody działania jako podnieta w procesie wychowania
b/ organizacje i ruchy katolickie: Ich wartości -cele –zadania- metody działania jako czynnik w procesie wychowania
6. Marginalizacja i wykluczenie społeczne jako zakłócenie procesu wychowania
7. Rola szkoły w procesie wychowania
8. Funkcje szkoły:
Dydaktyczna
Wychowawcza
Opiekuńcza
9. Uczeń w szkole
a/ uczeń zdolny
b/ uczniowie o specjalnych potrzebach edukacyjnych
c/ Uczniowie dyslektyczni
d/ uczniowie z ADHD
e/ uczniowie z autyzmem
f/ niepowodzenia szkolne uczniów
10. Metody wychowania
11. Zagrożenia dla procesu wychowania
a/alkoholizm
b/ lekomania
c/ narkomania
d/ zagrożenia środowiskowe (oddziaływanie subkultur młodzieżowych)
e/ uzależnienie od internetu , gier komputerowych i hazardu
f/ prostytucja
h/bezdomność w środowisku rodzinnym ucznia
12. Współdziałanie szkoły z instytucjami wychowawczymi
13. Dynamika grupowa w procesie wychowania

Całkowity nakład pracy studenta

Udział w wykładzie - 45 godzin Uczestnictwo w ćwiczeniach -45 godzin Konsultacje 2 godz. Przeczytanie lektur obowiązkowych 8 godzin Przygotowanie do uczestnictwa w ćwiczeniach 8 godz. Przygotowanie do egzaminu 12 godzin

Efekty uczenia się - wiedza

W1: Ma wiedzę na temat podstawowych koncepcji rozwoju, , wychowania, i kształcenia człowieka W2: Ma podstawową wiedzę na temat szkoły i praktyki edukacyjnej. W3: Zna i rozumie sytuację uczniów uczniów w szkole oraz ma podstawową wiedzę na temat specjalnych potrzeb edukacyjnych

Efekty uczenia się - umiejętności

U1. Umie posługiwać się wiedzą pedagogiczną w rozumieniu procesu wychowaczego i dydaktycznego w szkole U2. Potrafi zdiagnozować potrzeby edukacyjne ucznia w szkole. U3 Potrafi zaprojektować istotne działania wychowacze nauczciela

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

K1 Jest gotów do samodzielnego pogłębiania wiedzy pedagogicznej; K2 Jest gotów do profesjonalnego rozwiązywania konfliktów w klasie szkolnej lub grupie wychowawczej;

Metody dydaktyczne

wykład informacyjny, wykład konwersatoryjny Na ćwiczeniach: metoda ćwiczeniowa, refeat,okragłego stołu

Metody dydaktyczne podające

- wykład konwersatoryjny
- wykład informacyjny (konwencjonalny)

Metody dydaktyczne poszukujące

- referatu
- ćwiczeniowa

Wymagania wstępne

Udział w zajęciach z tego przedmiotu zakłada podstawy wiedzy z zakresu psychologii ogólnej, historii i historii filozofii.

Koordynatorzy przedmiotu

Kazimierz Skoczylas

Kryteria oceniania

Student może przystąpić do egzaminu gdy:
-napisał pracę z przeczytanej lektury
-otrzymał zaliczenie z ćwiczeń

Egzamin ustny z treści wykładu
Kolokwium pisemne z ćwiczeń
kryteria oceny z kolokwium i egzaminu
0-55% - niedostatateczny
55-65% -dostateczny
65-72% -dostateczny plus
72-85% -dobry
85-95 % -dobry plus
95-100% - bardzo dobry

Literatura

Literatura Podstawowa:
S. Kunowski. Podstawy współczesnej pedagogiki. Łódź 1981.
Red. Z. Kwieciński, B. Śliwierski. Pedagogika T. 1 i 2. Warszawa 2003

Literatura pomocnicza:

ADHD. Zespół nadpobudliwości psychoruchowej, Przewodnik dla rodziców i wychowawców, Gdańsk 2023
Autyzm i zespół Aspergera, Anita Bryńska, Gabriela Jagielska, Jadwiga Komender, Warszawa 2022
W. Brejnak, Dysleksja. Warszawa 2005
Edukacja Jutra. Aspekty edukacji szkolnej: Nowy model szkoły – podręczniki mobilne, red. Aleksandra Kamińska, Kazimierz Denek, Piotr Oleśniewicz, Sosnowiec 2014
Jan Góra, Lednicki Dekalog, 2005 r.
T. Janus, Przemiany w środowisku kibiców sportowych, Warszawa 2013
Kawecki I., Wprowadzenie do wiedzy o szkole i nauczaniu, Kraków 2003.
Jan Konopnicki, Powodzenia i niepowodzenia szkolone, Warszawa 1966
Kuźma J., Nauka o szkole, Kraków 2005
Wiesława Limont, Uczeń zdolny. Jak go rozpoznać i jak z nim pracować. GWP 2005
M. Łobocki, Teoria wychowania. Kraków 2010.
Łuczak Bogumiła, Niepowodzenia w nauce : przyczyny, skutki, zapobieganie, Poznań 2000.
Łucja Reczek-Zymróz, Współdziałanie pedagogiczne szkoły podstawowej ze środowiskiem lokalnym, Kraków 2009
K. Łuczak, Ruchy miejskie w poszukiwaniu wartości i idei kluczowych dla rozwoju miast, Acta Univeristas Lodziensis, Folia socjologica 54/2015
Elżbieta Magiera, Wartości wychowawcze polskiej spółdzielczości okresu międzywojennego (1918–1939) i ich aktualność we współczesnym społeczeństwie obywatelskim". Pedagogika. Studia i Rozprawy 21(2012), s.355-373
A. Olechowska, Specjalne potrzeby edukacyjne, Warszawa 2016
W., J.F. Solis, Szkoła i społeczeństwo, Warszawa 2000
M. Łobocki. Teoria wychowania w zarysie. Kraków 2010
W. Okoń ,Nowy słownik pedagogiczny , Warszawa 1996
Kruszewski K. (red.), Sztuka nauczania. Czynności nauczyciela, rozdziały: "Zbieranie i wykorzystywanie informacji o uczniu i klasie", "O wychowaniu w szkole"
Ruch Światło Życie, ks. A. Włodarczyk, RUCH ŚWIATŁO-ŻYCIE OSOBA ZAŁOŻYCIELA,HISTORIARUCHUIROZWÓJ W ARCHIDIECEZJIKATOWICKIEJ, Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne 27/28 1994
Rozwój nauczyciela. Od wczesnej do późnej dorosłości, Joanna M. Łukasik, Katarzyna Jagielska, Pikuła G. Norbert, Kraków 2017

Sztuka nauczania. Szkoła. Red. K. Konarzewski. Warszawa 1995; Sztuka nauczania. Czynności nauczyciela red. K. Kruszewski Warszawa 1995 (rozdział O wychowaniu w szkole s. 227- 286; rozdział Niezwyczajni uczniowie s. 288 -311; rozdział Problemowe zachowania uczniów 312-346; rozdział Zbieranie i wykorzystanie informacji o uczniu i klasie s. 347- 380)
A. Janowski. Uczeń w teatrze życia szkolnego. Warszawa 1995 (rozdz. III – Ukryty program)
A. Janowski, Pedagogika praktyczna, Warszawa 2007.
Środowisko wychowawcze jako przedmiot badań pedagogicznych: studia z pedagogiki społecznej, red. J. A. Pielkowa, Słupsk 1997
Uczniowie o specjalnych potrzebach edukacyjnych; Red. A .Guza, Wydawnictwo Pedagogiczne ZNP 2012
Uczniowie z chorobami przewlekłymi, red. B. Woynarowska. Warszawa 2010
C. Cekiera, Psychoprofilaktyka uzależnień oraz terapia i resocjalizacja osób uzależnionych, Lublin 1992
M. Lipowska, Dysleksja i ADHD - współwystępujące zaburzenia rozwoju: neuropsychologiczna analiza deficytów pamięci, Warszawa 2011
ADHD. Zespół nadpobudliwości psychoruchowej. Przewodnik dla rodziców, red. M. Żylicz. Sopot 2010,
S. Mika. Psychologia społeczna. Warszawa 1987
W. Brezinka, Wychowanie i pedagogika w dobie przemian kulturowych, Kraków 2005
J. Pieter, Środowisko wychowawcze, Wrocław 1972
R. Szarfenberg, Marginalizacja i wykluczenie społeczne. Wykłady. Warszawa 2006
Wczesna edukacja dziecka w dyskursie pedagogicznym, red.K. Żegnałek, Siedlce 2016
B. Wojciszke, Psychologia społeczna, Warszawa 2015
Wychowanie chrześcijańskie metodą harcerską, red. A. Petkowicz, Lublin 2009
MAGDALENA ROWICKA, E-UZALEŻNIENIA. Teoria, profilaktyka, terapia, Warszawa 2018

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 1500-PPEDAG-Sj-20 w USOSweb