Pedagogika 1500-PPED-SJ

Wykład zwiera treści z zakresu pedagogiki jako nauka i jej subdyscyplin pedagogicznych, pojęć i kategorii pedagogicznych, hominizacji osobniczej, wychowanie człowieka w cyklu życia, uczestników procesu edukacji, dobrostanu uczniów i nauczycieli.

W cyklu 2022/23L:

Pełny opis z podziałem na tematykę poszczególnych wykładów:
1. Wprowadzenie do pedagogiki - podstawowe pojęcia
2. Przegląd głównych kierunków i prądów pedagogicznych
3. Wiedza o wychowaniu - pojęcie, cele, cechy, ideał wychowania, wartości, zasady, metody, formy, trudności
4. Przestrzeń szkoły jako przedmiot namysłu naukowego; architektura i edukacja w ujęciu antropologicznym
5. Przemoc symboliczna i ukryty program
6. Edukacja alternatywna i innowacje edukacyjne
7. Podstawy diagnozy pedagogicznej (środowisko szkolne i rodzinne)
8. Rozwój - podstawowe pojęcia, definicje, fakty; zadania rozwojowe młodzieży i edukacyjne warunki ich wypełniania
9. Wybrane wizje szkoły w obrazach filmowych (wizja herbartowska i romantyczna)
10. Uczeń ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi - zasady pracy, wyzwania, uwarunkowania, proces
11. Wychowanie endemiczne - przykład badań etnograficznych w zborach amiszów w USA
12. Praca w szkole jako złudzenie - krytyczna analiza „Socjopatologii edukacji” Z. Kwiecińskiego

W cyklu 2023/24L:

Całkowity nakład pracy studenta

Udział w zajęciach: - wykłady - 15 godzin - ćwiczenia - 15 godzin Praca własna studenta: - przygotowanie się do zajęć i czytanie lektur - 15 godzin - przygotowanie się do egzaminu - 10 godzin Łącznie 30 +25 godzin = 55 godzin (2 ECTS)

Efekty uczenia się - wiedza

Wykład i ćwiczenia: Student zna B2.W2. rolę nauczyciela i koncepcje pracy nauczyciela: etykę zawodową nauczyciela, nauczycielską pragmatykę zawodową – prawa i obowiązki nauczycieli, zasady odpowiedzialności prawnej opiekuna, nauczyciela, wychowawcy i za bezpieczeństwo oraz ochronę zdrowia uczniów, tematykę oceny jakości pracy nauczyciela, zasady projektowania ścieżki własnego rozwoju zawodowego, rolę początkującego nauczyciela w szkolnej rzeczywistości, uwarunkowania sukcesu w pracy nauczyciela oraz choroby związane z wykonywaniem zawodu nauczyciela; B.2.W4. zasady pracy opiekuńczo-wychowawczej nauczyciela: obowiązki nauczyciela jako wychowawcy klasy, metodykę pracy wychowawczej, program pracy wychowawczej, style kierowania klasą, ład i dyscyplinę, poszanowanie godności dziecka, ucznia lub wychowanka, różnicowanie, indywidualizację i personalizację pracy z uczniami, funkcjonowanie klasy szkolnej jako grupy społecznej, procesy społeczne w klasie, rozwiązywanie konfliktów w klasie lub grupie wychowawczej, animowanie życia społeczno-kulturalnego klasy, wspieranie samorządności i autonomii uczniów, rozwijanie u dzieci, uczniów lub wychowanków kompetencji komunikacyjnych i umiejętności społecznych niezbędnych do nawiązywania poprawnych relacji; pojęcia integracji i inkluzji; sytuację dziecka z niepełnosprawnością fizyczną i intelektualną w szkole ogólnodostępnej, problemy dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu i ich funkcjonowanie, problemy dzieci zaniedbanych i pozbawionych opieki oraz szkolną sytuację dzieci z doświadczeniem migracyjnym; problematykę dziecka w sytuacji kryzysowej lub traumatycznej; zagrożenia dzieci i młodzieży: zjawiska agresji i przemocy, w tym agresji elektronicznej, oraz uzależnień, w tym od środków psychoaktywnych i komputera, a także zagadnienia związane z grupami nieformalnymi, podkulturami młodzieżowymi i sektami; B.2.W5. sytuację uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi: specjalne potrzeby edukacyjne uczniów i ich uwarunkowania (zakres diagnozy funkcjonalnej, metody i narzędzia stosowane w diagnozie), konieczność dostosowywania procesu kształcenia do specjalnych potrzeb edukacyjnych uczniów (projektowanie wsparcia, konstruowanie indywidualnych programów) oraz tematykę oceny skuteczności wsparcia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi;

Efekty uczenia się - umiejętności

Wykład i ćwiczenia: Student potrafi: B.2.U1. wybrać program nauczania zgodny z wymaganiami podstawy programowej i dostosować go do potrzeb edukacyjnych uczniów; B.2.U2. zaprojektować ścieżkę własnego rozwoju zawodowego; B.2.U3. formułować oceny etyczne związane z wykonywaniem zawodu nauczyciela; B.2.U4. nawiązywać współpracę z nauczycielami oraz ze środowiskiem pozaszkolnym; B.2.U5. rozpoznawać sytuację zagrożeń i uzależnień uczniów; B.2.U6. zdiagnozować potrzeby edukacyjne ucznia i zaprojektować dla niego odpowiednie wsparcie; B.2.U7. określić przybliżony potencjał ucznia i doradzić mu ścieżkę rozwoju

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

B.2.K2. profesjonalnego rozwiązywania konfliktów w klasie szkolnej lub grupie wychowawczej; B.2.K3. samodzielnego pogłębiania wiedzy pedagogicznej; B.2.K4. współpracy z nauczycielami i specjalistami w celu doskonalenia swojego warsztatu pracy.

Metody dydaktyczne

Wykład informacyjny Wykład konwersatoryjny

Metody dydaktyczne podające

- opis
- wykład problemowy
- wykład konwersatoryjny

Metody dydaktyczne poszukujące

- klasyczna metoda problemowa

Wymagania wstępne

Brak

Koordynatorzy przedmiotu

W cyklu 2023/24L:

Dagna Dejna

W cyklu 2024/25L:

Beata Przyborowska

W cyklu 2022/23L:

Dagna Dejna

Kryteria oceniania

Zaliczenie wykładów: zaliczenie pisemne w formie testu, wymagany próg na ocenę dostateczną - 51-60%, 61-70% - dostateczny plus, 71-80% - dobry, 81-90% - dobry plus, 91-100% - bardzo dobry.

Praktyki zawodowe

Literatura

Literatura podstawowa:
1. Kwieciński Z., Śliwerski B., Pedagogika, tom 1, s. 21-34 (Podstawowe pojęcia w pedagogice oraz związek pedagogiki z innymi naukami).

2. Zarzecki L., Teoretyczne podstawy wychowania. Teoria i praktyka w zarysie, Jelenia Góra 2012.

3. Nalaskowski A., Przestrzenie i miejsca szkoły.

4. Pańtak A., Uwarunkowania ukrytego programu szkoły, [w:] Studia Pedagogiczne. Problemy Społeczne, Edukacyjne i Artystyczne 13, 101-114.

5. Suchocka A., Przemoc symboliczna jako element ukrytego programu kształcenia polskiej szkoły, [w] Zeszyty Naukowe Akademii Marynarki Wojennej, 4(178)2011.

6. Kwieciński Z., Pedagogie postu..., Ukryta przemoc jako podstawa racjonalności funkcjonowania szkoły, s. 203.

7. Wykład Profesora Bogusława Śliwerskiego YT - „Edukacja alternatywna. Próba syntezy i określenie współczesnej roli: https://www.youtube.com/watch?v=JOprEEev_xQ

8. Dudel. B., Kowalczuk-Walędziak B., Szorc K., Wróblewska U. (red.), Innowacje w teorii i praktyce edukacyjnej. Przykład województwa podlaskiego, Białystok 2014.  http://pedagogika.uwb.edu.pl/files/file/PDF/PUBLIKACJE/Innowacje.pdf
(Innowacje edukacyjne; definicja, przykłady, charakter innowacji)

9. https://dziecisawazne.pl/jesli-szkola-publiczna-wybor-szkol-alternatywnych-polsce/
(przykłady najpopularniejszych w Polsce szkół alternatywnych)

10. Tomaszewska Alina, Diagnoza pedagogiczna z elementami terapii, Szczecin 2011.

11. Szczurek Boruta Alina, Zadania rozwojowe młodzieży i edukacyjne warunki ich wypełniania w środowiskach zróżnicowanych kulturowo i gospodarczo, Katowice 2007 - rozdział 5
https://core.ac.uk/download/pdf/270093752.pdf

12. Skibska J., Model kształcenia dziecka ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (SPE) w placówkach oświatowych ogólnodostępnych.

13. Cybulska R., Derewlana H., Kacprzak A., Pęczek K., Uczeń ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w systemie edukacji w świetle nowych przepisów prawa oświatowego, Warszawa 2017 (wybrane fragmenty).

14. Kwieciński Z., Pedagogie postu. Preteksty, konteksty, podteksty, Kraków 2012.
a) 30 grzechów głównych w kształceniu nauczycieli, s. 145.
b) Zmienić kształcenie nauczycieli, s. 155.
c) I cóż po pedagogu w zbójeckich czasach, s. 99.
d) Praca w szkole jako złudzenie, s. 229.

Literatura dodatkowa:
1. Sławek T., A jeśli nie trzeba się uczyć, Katowice 2021.