Prowadzony w cyklach: 2022/23Z, 2022/23L, 2023/24Z, 2023/24L, 2024/25Z, 2024/25L

Kod Erasmus: 08.0

Kod ISCED: 0220

Punkty ECTS: brak danych

Język: polski

Organizowany przez: Wydział Teologiczny

Poradnictwo małżeńsko - rodzinne 1500-PMR-2-S1

WYKŁAD:
Wykłady mają na celu pogłębienie wiedzy z poradnictwa małżeńsko-rodzinnego zdobytej w semestru IV. Student dowie się, w jaki sposób budować relacje z klientem, jak skonstruować cele terapeutyczne, w jaki sposób zaplanować proces terapeutyczny a także jakich używać strategii pomocowych. Ponadto zapozna się z tematyką dotyczącą oporu klienta oraz rozróżniania mechanizmów obronnych, jakie może on stosować. Powyższe tematy będą obrazowane w wyreżyserowanych scenkach. Ponadto student nauczy się metody projekcyjnej, jaką jest Test Rysunku Rodziny. Na treść programową wykładów składają się następujące zagadnienia:
1. Budowanie relacji i ustalania celów terapii.
2. Strategie afektywne.
3. Strategie afektywno-poznawcze.
4. Strategie poznawcze.
5. Strategie poznawczo-behawioralne.
6. Strategie behawioralne.
7. Strategie systemowe.
8. Opór klienta.
9. Mechanizmy obronne klienta.
10. Przeniesienie i przeciwprzeniesienie.
11. Test Rysunku Rodziny.

ĆWICZENIA:
Celem zajęć jest zdobycie elementarnej wiedzy w zakresie problemów i kryzysów związanych z życiem małżeńskim, rodzinnym oraz procesem wychowawczym w celu udzielenia pomocy zainteresowanym. Ponadto student zdobywa wiedzę i umiejętności potrzebne w celu przeprowadzenia wywiadu z klientem, zbudowania z nim relacji pomocowej, wyszczególnieniu celów pomagania i etapów procesu pomocy. Na treść programową ćwiczeń składają się przykładowe zagadnienia:
1. Trudności komunikacyjne w małżeństwie.
2. Sztuka budowania więzi małżeńskiej.
3. Sztuka rozwiązywania konfliktów w małżeństwie.
4. Zdrada w małżeństwie.
5. Małżeństwo i rodzina zagrożona rozpadem (rozwód w małżeństwie).
6. Problem przemocy w rodzinie.
7. Rodzina z osobą uzależnioną.
8. Samookaleczenie dzieci.
9. Problem bezpłodności w życiu małżeńskim.
10. Problem straty dziecka (aborcja, śmierć dziecka).
11. Żałoba w rodzinie.

Całkowity nakład pracy studenta

Łączny nakład pracy studenta wynosi 60 godz., co odpowiada 2 punktowi ECTS. WYKŁAD Nakład pracy studenta 30 godz., co odpowiada 1 punktom ECTS • Udział w wykładach = 15 godz. • Przeczytanie lektury obowiązkowej (pkt 1) = 7 godz. • Sporządzenie Testu Rysunku Rodziny i dokonanie jego interpretacji 3 godz. • Powtórzenie materiału i przygotowanie się do pisemnego kolokwium z treści wykładów i lektury obowiązkowej = 5 godz. ĆWICZENIA Nakład pracy studenta 30 godz., co odpowiada 1 punktom ECTS • Udział w ćwiczeniach = 15 godz., • Przeczytanie lektury obowiązkowej (pkt 2) = 8 godz. • Przygotowanie się do przeprowadzenia ćwiczeń z wybranego wcześniej zagadnienia z zakresu poradnictwa zatwierdzonego przez prowadzącego = 7 godz.

Efekty uczenia się - wiedza

WYKŁAD: W1: Student rozumie, w jaki sposób budować relacje i ustalać cele pomagania - K_W06. W2: Student zna strategie afektywne, afektywno-poznawcze, poznawcze, poznawczo-behawioralne, behawioralne, systemowe - K_W03. W3: Student zna mechanizmy obronne klienta i rozumie na czym polega opór w relacji pomagania - K_W03. W4: Student wie i rozumie na czym polega przeniesienie i przeciwprzeniesienie - K_W03. W5: Student zna metodykę Testu Rysunku Rodziny - K_W03. ĆWICZENIA: W6: Student zna procesy komunikowania interpersonalnego w małżeństwie i rodzinie, a także rozumie ich prawidłowości oraz zakłócenia, które wywołują konflikty - K_W06. W7: Student zna i rozumie wyszczególnione problemy wychowawcze, z którymi mogą się zetknąć rodzice w procesie wychowania oraz specyfikę trudności życia małżeńskiego powiązanych z poszczególnymi etapami związku - K_W04.

Efekty uczenia się - umiejętności

WYKŁAD: U1: Student potrafi budować relacje i ustalać cele procesu pomagania - K_U03. U2: Student potrafi przeprowadzić pierwszą sesję z klientem - K_U03. U3: Student potrafi zastosować odpowiednią strategię pomocową - K_U03. U4: Student potrafi przeprowadzić i podjąć się wstępnej interpretacji Testu Rysunku Rodziny - K_U03. ĆWICZENIA: U5: Student potrafi wykorzystywać posiadaną wiedzę, by formułować i rozwiązywać złożone problemy z zakresu poradnictwa małżeńsko-rodzinnego poprzez właściwy dobór źródeł i informacji z nich czerpanych, dokonywanie trafnej oceny, krytycznej analizy i syntezy tych danych - K_U01. U6: Student potrafi udzielić kompetentnej porady głównie o charakterze informacyjnym w zakresie problematyki kryzysów małżeńsko-rodzinnych - K_U03. U7: Student potrafi przeprowadzić wywiad z klientem - K_U03. U8: Student potrafi budować relacje i ustalać cele procesu pomagania - K_U03.

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

WYKŁAD: K1: Student jest gotów do krytycznej oceny posiadanej wiedzy i odbieranych treści z zakresu poradnictwa małżeńsko-rodzinnego - K_K01. ĆWICZENIA: K2: Student jest gotów do uznawania znaczenia wiedzy w rozwiązywaniu problemów poznawczych i praktycznych oraz zasięgania opinii ekspertów w przypadku trudności z samodzielnych rozwiązywaniem problemów związanych z poradnictwem małżeńsko-rodzinnym - K_K02. K3: Student jest gotów do odpowiedzialnego pełnienia roli zawodowej doradcy małżeńsko-rodzinnego - K_K06.

Metody dydaktyczne

WYKŁAD: Metody dydaktyczne podające: wykład informacyjny (konwencjonalny) ĆWICZENIA: Metody dydaktyczne poszukujące: ćwiczenia, studium przypadku.

Metody dydaktyczne poszukujące

- ćwiczeniowa
- studium przypadku

Rodzaj przedmiotu

przedmiot obligatoryjny

Wymagania wstępne

Brak wymagań wstępnych

Koordynatorzy przedmiotu

Sławomir Tykarski

Efekty kształcenia

Po pozytywnym zakończeniu zajęć student potrafi:
- organizować warunki pracy poradni małżeńskiej i rodzinnej,
- pomóc w określeniu trudności i problemów małżeńskich i rodzinnych,
- udzielać pomocy osobom zgłaszającym się do poradni ze szczególnym uwzględnieniem wsparcia psychicznego i duchowego,
- stosować zróżnicowane metody pomocy.

Kryteria oceniania

Kryteria oceniania:
Metody sprawdzania efektów uczenia:
WYKŁAD:
Pisemne kolokwium – W1, W2, W3, W4, W5.
Pisemne kolokwium i obserwacja podczas zajęć – U1, U2, U3, U4, K1.

ĆWICZENIA:
Obserwacja studenta podczas zajęć i prowadzenia przez niego ćwiczeń z możliwością zadawania pytań przez wykładowcę odnośnie prezentowanego tematu i literatury obowiązkowej – W6, W7.
Obserwacja studenta podczas zajęć i prowadzenia przez niego ćwiczeń – U5, U6, U7, U8, K2, K3.

Student otrzymuje zaliczenie z pozytywną oceną gdy:
WYKŁAD:
• Uczestniczył w zajęciach – obecność jest obowiązkowa i warunkuje dopuszczenie studenta do pisemnego kolokwium.
• Przeczytał lekturę podstawową-obowiązkową.
• Sporządził Test Rysunku Rodziny i omówił go podczas zajęć.
• Zaliczył z pozytywnym wynikiem pisemne kolokwium z zakresu treści wykładów i lektury obowiązkowej. Z pisemnego kolokwium student może uzyskać max. 20 punktów.

Kryteria oceny:
bdb: 19 – 20 pkt.
db plus: 17 – 18,5 pkt.
db: 15 – 16,5 pkt.
dst plus: 13,5 – 14,5 pkt.
dst: 12 – 13 pkt.
ndst.: poniżej 12 pkt. (tzn. poniżej 60%).

ĆWICZENIA:
• Uczestniczył w ćwiczeniach – obecność jest obowiązkowa.
• Przeczytał lekturę podstawową-obowiązkową, z treści której wykładowca może spytać studenta podczas jego prezentacji.
• Przeprowadził ćwiczenia na wskazany temat. Ocenie będzie podlegać wystąpienie studenta: forma prezentacji, przyswojenie omawianego materiału, zgodność prezentacji z tematem, wykorzystanie pomocy dydaktycznych, zaciekawienie i aktywizacja słuchaczy, zaprezentowanie studium przypadku, podanie konkretnych porad odnośnie prezentowanego tematu, znajomość literatury obowiązkowej, stopień wykorzystania czasu.
• Dostarczył opracowane materiały, które wykorzystał podczas przeprowadzenia ćwiczeń.

Praktyki zawodowe

Nie dotyczy

Literatura

Literatura podstawowa - obowiązkowa:
WYKŁAD:
1. DE BARBARO B., KONDRATOWICZ D., I jak tu się dogadać?! O potrzebnych kłótniach i dobrych rozmowach z upartym mężem, niezadowoloną żoną, obrażalską siostrą i zbuntowanym dzieckiem, Kraków 2017.

ĆWICZENIA:
2. KENNEDY E., CHARLES S. C., Jak pomagać dobrą radą. Poradnik, Kraków 2010.

Literatura uzupełniająca:
3. BAREA C., Poradnik dla kobiet ofiar przemocy. Metody wykrywania i przeciwdziałania przemocy w rodzinie, Warszawa 2010.
4. BUIJSSEN H., Depresja. Poradnik dla przyjaciół i rodziny, Kraków 2012.
5. CUNGI C., Stawić czoło uzależnieniom. Alkohol, nikotyna, narkotyki, hazard, Warszawa 2007.
6. CZABAŁA CZ., KLUCZYŃSKA S. (red.), Poradnictwo psychologiczne, Warszawa 2015.
7. CZABAŁA J. C., Czynniki leczące w psychoterapii, Wyd. 4, Warszawa 2009.
8. DODZIUK A., Trudna nadzieja, Warszawa 2005.
9. DODZIUK A., Żal po stracie, Warszawa 2001.
10. DZIEWIECKI M., Nowoczesna profilaktyka uzależnień, Wyd. 4, Kielce 2009.
11. DZIEWIECKI M., Zagrożeni alkoholem, chronieni miłością, Wyd. 2, Częstochowa 2009.
12. EGAN G., Kompetentne pomaganie. Model pomocy oparty na procesie rozwiązywania problemów, Poznań 2002.
13. FELTHAM C., HORTON I., Psychoterapia i poradnictwo, t. 1 i 2, Sopot 2013.
14. FISCHALECK F., Uczciwa kłótnia małżeńska. Jak rozwiązywać konflikty, Warszawa 1990.
15. FISHER B., ALBERTI R., Rozwody i rozstania. Sprawdzony program odbudowy życia, Warszawa 2012.
16. FRIESKE K., SOBIECH R., Pijaństwo, interpretacja problemu społecznego, Warszawa 1984.
17. GAPIK L., KAPELSKA A., Czynniki zaburzające interakcje w małżeństwie, „Problemy Rodziny”, styczeń-luty 1978 nr 1(99), s. 13-17.
18. GOLAN A., Rada na zdradę, „I ty i ja” (Wydanie specjalne „Charaktery”), 2012 t. 2, s. 78-82.
19. GOLDENBERG H., GOLDENBERG I., Terapia rodzin, Kraków 2006.
20. GUZEWICZ M., Małżeństwo na krawędzi. Jak ustrzec się zdrady i rozwodu, Częstochowa 2011.
21. HEATON J. A., Podstawy umiejętności terapeutycznych, Gdańsk 2003.ACKERMAN R. J., PICKERING S. E., Zanim będzie za późno. Przemoc i kontrola
w rodzinie, Gdańsk 2004.
22. KENNEDY E., CHARLES S. C., Jak pomagać dobrą radą. Poradnik, Kraków 2010.
23. KOTTLER J. A., Skuteczny terapeuta, Gdańsk 2005.
24. KRATA A., Życie po skoku w bok, „I ty i ja” (Wydanie specjalne „Charaktery”), 2012 t. 2, s. 84-87.
25. KÜBLER-ROSS E., Rozmowa o śmierci i umieraniu, Poznań 2007.
26. MAJKOWSKI W., Czynniki dezintegracji współczesnej rodziny polskiej. Studium socjologiczne, Kraków 1997.
27. MEARNS D., THORNE B., Terapia skoncentrowana na osobie, Kraków 2010.BADURA-MADEJ W., DOBRZYŃSKA-MESTERHAZY A., Przemoc w rodzinie. Interwencja kryzysowa i psychoterapia, Kraków 2000.
28. MELLIBRUDA J., Ludzie z problemami alkoholowymi, Warszawa 1996.
29. MELLIBRUDA J., Przeciwdziałanie przemocy domowej, Warszawa 2009.
30. MELLIBRUDA J., Pułapka nie wybaczonej krzywdy, Warszawa 1995.
31. MILLON T., DAVIS R., MILLON C., ESCOVAR L., MEAGHER S., Zaburzenia osobowości we współczesnym świecie, Warszawa 2005.
32. OLEJNICZAK W., Dorosłe dzieci z rodzin alkoholowych [W:] HINC M., JAWORSKI R. (red.), Psycholodzy chrześcijańscy wobec problemów człowieka, Płock 2005,
s. 199-208.
33. PAŃSTWOWA AGENCJA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH, Dzieci
w rodzinie z problemem alkoholowym, Wyd. 3, Warszawa 1993.
34. PAŃSTWOWA AGENCJA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH, Rodzina
z problemem alkoholowym, Wyd. 3, Warszawa 1993.
35. PAWŁOWSKA M., Powrót do zdrowia Dorosłych Dzieci z Rodzin Alkoholowych
[W:] HINC M., JAWORSKI R. (red.), Psycholodzy chrześcijańscy wobec problemów człowieka, Płock 2005, s. 209-219.
36. POSPISZYL I., Razem przeciw przemocy, Warszawa 1999.
37. RABIOR W. E., Życie po… rozwodzie, Kraków 2010.
38. RYŚ M., Ku dojrzałości osobowej w małżeństwie. Rozwijanie dojrzałej osobowości, Warszawa 1997.
39. SASAL H. D., Niebieskie karty. Przewodnik do procedury interwencji Policji wobec przemocy w rodzinie, Warszawa 1998.
40. SATIR V., Terapia rodziny. Teoria i praktyka, Gdańsk 2000.
41. SAUTTER C., SAUTTER A., Gdy opadną maski. Terapia związków, Poznań 2010.
42. STIERLIN H., RÜCKER-EMBDEN I., WETZEL N., WIRSCHING M., Pierwszy wywiad
z rodziną, Gdańsk 1999.
43. SUJAK E., Konflikty i kryzysy w życiu rodzinnym – sposoby ich rozwiązywania
[W:] ADAMSKI F. (red.), Miłość. Małżeństwo. Rodzina, Kraków 2009, s. 269-296.
44. SZENTMÁRTONI M., Psychologia pastoralna, Kraków 1995.
45. SZEWCZYK W., Dlaczego powstają konflikty i jak je rozwiązywać? [W:] SZEWCZYK W. (red.), Przygotowanie do sakramentu małżeństwa i życia w rodzinie, Wyd. 5, Marki 2006, s. 261-271.
46. SZEWCZYK W., Dylematy terapii małżonków [W:] SOIŃSKI B. J. (red.), Rodzina
w świetle psychologii pastoralnej, Łódź 2007, s. 247-256.
47. ŚLIPKO T., STAROWIEYSKI M., MUSZALA A., Aborcja. Spojrzenie filozoficzne, teologiczne, historyczne i prawne, Kraków 2010.
48. TEESSON M., DEGENHARDT L., HALL W., Uzależnienia. Modele kliniczne i techniki terapeutyczne dla terapeutów, Gdańsk 2005.
49. WEGSCHEIDER-CRUSE S., Nowa szansa, Warszawa 2000.
50. WOITITZ J. G., Dorosłe dzieci alkoholików, Warszawa 1992.
51. WORONOWICZ B. T., Uzależnienia. Geneza, terapia, powrót do zdrowia, Warszawa 2009.
52. ZAŁUSKA M., KOSSOWSKA-LUBOWICKA A., Współuzależnienie i zespół stresu pourazowego w rodzinie alkoholowej, „Studia nad rodziną”, 2009 R. 13
nr 1-2(24-25), s. 311-322.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 1500-PMR-2-S1 w USOSweb