10 Skarbów Archeologii Biblijnej 1500-OG-SARB
Kurs „10 Skarbów Archeologii Biblijnej” ma na celu ukazanie, w jaki sposób odkrycia archeologiczne wzbogacają nasze rozumienie historii Bliskiego Wschodu, w tym historii Izraela i Biblii. Studenci zapoznają się z metodologią badań archeologicznych oraz analizą najważniejszych znalezisk, takich jak Stela Merneptaha, Czarny Obelisk Salmanasara III, Kamień Moabicki czy Cylinder Cyrusa. Każde z tych odkryć zostanie omówione w kontekście historycznym, biblijnym i kulturowym. Kurs pokaże, jak archeologia uzupełnia i czasem weryfikuje przekazy tekstów biblijnych, jednocześnie podkreślając znaczenie ochrony dziedzictwa archeologicznego.
Program zajęć obejmuje zarówno omówienie treści inskrypcji i znalezisk, jak i refleksję nad ich znaczeniem dla współczesnych badań nad Biblią. Dzięki zajęciom studenci zdobędą narzędzia analityczne, które pozwolą im lepiej rozumieć, jak odkrycia archeologiczne wpływają na nasze spojrzenie na przeszłość oraz jak łączą się z wielowiekową tradycją interpretacji tekstów biblijnych.
Program zajęć
1. Wprowadzenie do archeologii biblijnej (1,5h):
o Definicja i cele archeologii biblijnej.
o Metody badawcze i ich zastosowanie.
2. Stela Merneptaha – pierwsza wzmianka o Izraelu (1,5h):
o Odkrycie steli i jej znaczenie dla historii Izraela.
o Analiza treści inskrypcji.
3. Czarny Obelisk Salmanasara III (1,5h):
o Znaczenie obelisku dla historii starożytnego Bliskiego Wschodu.
o Wzmianka o Jehu, królu Izraela.
4. Kamień Moabicki (Stela Meszy) (1,5h):
o Historia odkrycia.
o Świadectwo relacji między Moabem a Izraelem.
5. Cylinder Cyrusa – świadectwo tolerancji religijnej (1,5h):
o Archeologiczne znaczenie inskrypcji Cyrusa.
o Powrót Izraelitów z niewoli babilońskiej.
6. Zwoje znad Morza Martwego (Qumran) (1,5h):
o Historia odkrycia.
o Znaczenie dla badań nad Biblią i judaizmem.
7. Inskrypcja Siloam i tunel Ezechiasza (1,5h):
o Techniczne osiągnięcia starożytności.
o Archeologiczne dowody na biblijne opisy.
8. Tel Dan i stela z odniesieniem do "Domu Dawida" (1,5h):
o Odkrycie steli i jej znaczenie historyczne.
o Dowody na istnienie dynastii Dawida.
9. Świątynia Heroda Wielkiego (1,5h):
o Znaczenie architektoniczne.
o Relikty archeologiczne i ich interpretacja.
10. Arka Przymierza – fakty i mity (1,5h):
o Próby lokalizacji.
o Znaczenie symboliczne i religijne.
Możliwość dodatkowego wyjazdu:
• Wyjazd do Muzeum Brytyjskiego w Londynie:
o Wyjazd oferowany jest uczestnikom kursu jako opcjonalne rozszerzenie programu.
o Cel: Bezpośrednie zapoznanie się z artefaktami archeologicznymi związanymi z historią Bliskiego Wschodu i Biblią, takimi jak Cylinder Cyrusa, Kamień Moabicki czy Czarny Obelisk Salmanasara III.
o Warunki: Wyjazd odbędzie się pod warunkiem zebrania grupy co najmniej 10 osób.
o Koszty: Uczestnicy pokrywają indywidualne koszty wyjazdu, w tym transport, zakwaterowanie i bilety wstępu.
o Termin: Szczegóły dotyczące terminu i organizacji zostaną ustalone na początku semestru.
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Efekty uczenia się – wiedza
W1: Student zna podstawowe pojęcia, metody i cele archeologii biblijnej (K_W01).
W2: Rozumie znaczenie odkryć archeologicznych dla interpretacji tekstów biblijnych (K_W03).
W3: Zna kluczowe stanowiska archeologiczne Ziemi Świętej i ich znaczenie historyczne (K_W24).
Efekty uczenia się – umiejętności U1: Potrafi analizować odkrycia archeologiczne w kontekście historycznym i biblijnym (K_U06).
U2: Umie posługiwać się terminologią archeologiczną i prezentować wyniki analiz w różnych formach (K_U11).
U3: Potrafi wskazać punkty zwrotne w historii Izraela na podstawie odkryć archeologicznych (K_U21).
Efekty uczenia się – kompetencje społeczne K1: Jest gotów do krytycznej oceny źródeł historycznych i archeologicznych (K_K01).
K2: Rozumie znaczenie współpracy interdyscyplinarnej w badaniach nad starożytnością biblijną (K_K06).
K3: Docenia wartość dziedzictwa archeologicznego i jego rolę w kształtowaniu współczesnej kultury (K_K07).
Kryteria oceniania
Metody i kryteria oceniania:
1. Obecność na zajęciach:
- Wymagana obecność na minimum 5 z 7 spotkań (70% zajęć), co jest warunkiem koniecznym do zaliczenia przedmiotu.
2. Esej zaliczeniowy:
- Temat: Praca powinna dotyczyć jednego z omawianych podczas kursu skarbów archeologicznych i odnosić się do ich znaczenia historycznego, biblijnego oraz kulturowego.
- Objętość: 3-5 stron tekstu.
- Wymogi formalne: Esej musi być przygotowany zgodnie z zasadami metodologicznymi, zawierać przypisy i bibliografię w stylu APA7.
- Bibliografia: Minimum 3 pozycje, w tym jedna obowiązkowa z listy literatury kursu.
Ocena końcowa stanowi średnia z dwóch kryteriów
- Obecność i aktywność na zajęciach: 50%.
- Jakość i poprawność eseju zaliczeniowego: 50%.
Praktyki zawodowe
nie dotyczy
Literatura
Obowiązkowa:
Rosik M., Archeolog czyta Biblię. Świątynia Jerozolimska, Wrocław: TUM Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej, 2007.
Uzupełniająca
Albright, W. F. (1964). Archeologia Palestyny. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Finkelstein, I., & Silberman, N. A. (2006). Czy Biblia miała rację? Nowe spojrzenie na archeologię i historię starożytnego Izraela. Warszawa: Bellona.
Gądecki, S. (1994). Archeologia biblijna (t. I-II). Gniezno: Prymasowskie Wydawnictwo Gaudentinum.
Keller, W. (1998). Śladami Biblii. Stary Testament w świetle badań naukowych. Warszawa: Oficyna Wydawnicza MAK.
Renfrew, C., & Bahn, P. (2002). Archeologia. Teorie. Metody. Praktyka. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: