Relacje nauka-wiara: konflikt czy współistnienie 1500-OG-RNWK
„ Każdy myślący człowiek jest ateistą”
Ernest Hemingway, powieściopisarz
„Jedynie ci, którzy w swoim myśleniu zatrzymują się w połowie, stają się ateistami. Ci, którzy sięgają głębiej i dostrzegają cudowne zależności między prawami ogólnymi, rozpoznają moc stwórczą. Dla wierzącego Bóg stoi na początku, dla fizyka zaś na końcu wszelkich dociekań.”
Max Planck, noblista w dziedzinie fizyki
Zagadnienie wzajemnych relacji nauki i wiary od wieków wzbudza skrajne postawy. Często stosunki te są stereotypowo postrzegane jako antagonistyczne, będące w konflikcie. Jednakże coraz wyraźniejsze jest również rosnące zainteresowanie naukowców filozofią, a nawet religią, co może świadczyć o tym, że nauki przyrodnicze stają w obliczu pytań, na które za pomocą swoich metod nie potrafią przynieść odpowiedzi.
Celem wykładu jest poruszenie najbardziej nurtujących kwestii dotyczących relacji nauki i wiary, zarówno z punktu widzenia teologii, jak i współczesnego przyrodoznawstwa. W ramach zajęć zostaną również przedstawione źródła konfliktu pomiędzy tymi dziedzinami oraz możliwe drogi dialogu.
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
W1: student opisuje modele relacji pomiędzy nauką a teologią
W2: definiuje podstawowe koncepty z zakresu filozofii nauki oraz posługuje się adekwatnymi terminami teologicznymi istotnymi dla przedmiotu wykładu
W3: zna najważniejsze wydarzenia z historii odniesień nauki do religii, zwłaszcza w kontekście ewolucjonizmu i powstania Wszechświata, opisuje stosunek współczesnej teologii chrześcijańskiej do tych wydarzeń
W4: charakteryzuje najważniejsze odkrycia naukowe i naturę ich oddziaływania na religię
U1: student rozróżnia potencjalne źródła konfliktu oraz punkty styczne pomiędzy nauką i wiarą
U2: wykorzystuje zdobyte informacje do określenia historycznych paradygmatów naukowych i ich przydatności dla rozumienia aktualnych wyzwań (np. tzw. Nowego ateizmu)
U3: analizuje współczesne propozycje – m.in. tzw. „Inteligentnego Projektu” – i dokonuje ich krytycznej oceny
U4: dokonuje pogłębionej oceny nowych nurtów teologicznych nawiązujących do osiągnięć nauk ścisłych (zwł. teologii naturalnej).
K1: ma świadomość specyfiki metod dyscyplin naukowych
K2: posiada umiejętność prowadzenia owocnego dialogu między osiągnieciami nauk ścisłych i teologii
K3: ma świadomość znaczenia relacji religia-nauka dla życia społecznego.
Kryteria oceniania
Metody oceniania:
- aktywność
- obecność na zajęciach (w przypadku zdalnego nauczania - zapoznanie się z materiałami audio oraz pomocami dydaktycznymi zamieszczony na platformie Moodle: https://moodle.umk.pl/WT/course/view.php?id=48) w godzinach trwania wykładu.
- test sprawdzający na ostatnich zajęciach
Kryteria oceniania:
zaliczenie na ocenę na podstawie obecności na zajęciach i przedstawionego testu końcowego; wymagany próg na ocenę dostateczną - 55%, 60% - dostateczny plus, 70% - dobry, 80% - dobry plus, 85% - bardzo dobry.
Praktyki zawodowe
nie dotyczy
Literatura
Ayala Francisco, 1993. Dar Karola Darwina dla nauki i religii, przeł. P. Dawidowicz, WUW, Warszawa
Barbour Ian, 1993. Jak układają się stosunki między nauką a teologią? Zagadnienia Filozoficzne w Nauce, 14-15
Heller Michał, 2012. Filozofia przypadku. Kosmiczna fuga z preludium i codą, Copernicus Center Press, Kraków
Jan Paweł II, Encyklika Fides et Ratio
Lambert Dominique 2006, Scienze e teologia. Figure di un dialogo. Citta’ Nuova. Roma (Sciences et theologie. Les figures d’un dialogue. Editions Lessius, Bruxelles, 1999)
Macek Wiesław, 2010. Teologia nauki według księdza Michała Hellera, Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa
Pabjan Tadeusz, 2016. Nieinterwencjonistyczny model działania Boga w świecie przyrody, Tarnowskie Studia Teologiczne 35, 1, 33-49.
Peacocke Arthur, 2004. Interakcje Boga ze światem, [w:] Drogi od nauki do Boga. Kres naszych wszelkich poszukiwań, przeł. Joanna Gilewicz, Zysk i S-ka, Poznań, s. 128-156.
Pedersen Olaf, 1998. Konflikt czy symbioza? Z dziejów relacji między teologią a nauką, przeł. W. Skoczny, OBI-Biblos, Kraków-Tarnów
Szamot Maria, 2003. Genesis, czy ktoś w to jeszcze wierzy. Wyd. WAM, Kraków
Weinberg Steven, 1998. Pierwsze trzy minuty. Prószyński i S-ka. (The first three minutes, 1977)
Życiński J., 2010. Kreacjonizm ewolucyjny a chrześcijańska koncepcja stworzenia, [w:] Nauka-Religia-Dzieje, wyd. UJ, Kraków, s. 13-25.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: