Ruch monastyczny w chrześcijaństwie 1500-OG-RMCH
Ukształtowanie się podstawowych zasad życia monastycznego w epoce patrystycznej i w średniowieczu. Starożytne i średniowieczne reguły zakonne. Nowe formy życia ascetycznego w średniowieczu i wyzwania ewangelizacyjne. Zakony i zgromadzenia w epoce nowożytnej. Odnowa życia zakonnego po soborze Watykańskim II.
- Początki, inspiracje i formy monastycyzmu pierwszego tysiąclecia i form życia ascetycznego na obszarach chrześcijańskiego Wschodu i Zachodu.
- Monastycyzm jako fenomen powszechny, obecny nie tylko w chrześcijaństwie, ale także w religiach światowych (mnisi buddyjscy, derwisze i asceci hinduscy).
- Biblia jako inspiracja dla ascetów chrześcijańskich.
- Jezus Chrystus i krąg Jego Apostołów.
- Wzorce pozabiblijne: esseńczycy, asceci aleksandryjscy, „szkoły proroków” i „exercitia spiritualia” adeptów życia filozoficznego.
- Monastycyzm „ante litteram”: charyzmatycy, krąg uczniów Orygenesa i dziewice konsekrowane. „Żywot Antoniego” autorstwa św. Atanazego z Aleksandrii jako wzór biografii mnichów.
- Monastycyzm eremicki i wspólnotowy.
- Wewnętrzne elementy ascezy monastycznej (dyspozycja i cel życia mniszego według mistrzów duchowości).
- Praktyczne elementy duchowości i wielkie figury monastycyzmu.
- Specyfika monastycyzmu irlandzkiego.
- Wpływy monastyczne w teologii.
- Podwaliny scholastyki jako tworu typowo monastycznego.
- Linie wiodące średniowiecznej myśli teologicznej: Dominikanie (św. Albert Wielki, Tomasz z Akwinu) i Franciszkanie (św. Bonawentura, Duns Szkot) i inni.
- Ugruntowanie monastycznej wizji duchowości.
- Literatura monastyczna. Podstawy prawne życia mniszego.
- Życie ascetyczne w średniowieczu i wyzwania ewangelizacyjne.
- Zakony i zgromadzenia w epoce nowożytnej: „Casus” jezuitów, zanik i odradzanie się życia konsekrowanego we wspólnotach protestanckich.
- Odnowa życia zakonnego po soborze Watykańskim II. Nowe ruchy i żywotność tradycyjnych form ascetyzmu monastycznego.
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Efekty uczenia się – wiedza
W1: Ma wiedzę o podstawowych faktach historycznych, społeczno-religijnych i zmianach cywilizacyjnych w starożytności, średniowieczu, epoce nowożytnej po współczesność.
W2: Opisuje perspektywy doktrynalne, kulturowe i społeczne dotyczące ascetyzmu chrześcijańskiego na przestrzeni dziejów.
W3: Ma rozszerzoną wiedzę o człowieku jako twórcy kultury, pogłębioną w zakresie aktywności religijnej oraz zna rolę zakonów i zgromadzeń chrześcijańskich.
Efekty uczenia się – umiejętności U1: Wykorzystuje umiejętność orientacji w dziejach chrześcijaństwa, świadectw materialnych i literackich.
U2: Umie wykazać znaczenie instytucji chrześcijańskich, w tym różnych zakonów i zgromadzeń.
Efekty uczenia się – kompetencje społeczne K1: Ma świadomość ponadczasowej wartości dziedzictwa tradycji ascetyzmu chrześcijańskiego i wkładu duchowości monastycznej w kształtowaniu się cywilizacji ogólnoświatowej.
K2: Uczestniczy w działaniach na rzecz zachowania dziedzictwa duchowości chrześcijańskiej.
Kryteria oceniania
Metody oceniania:
- kolokwium pisemne w formie kwestionariusza z pytaniami otwartymi.
- obecność na zajęciach
Kryteria oceniania:
Wykład: zaliczenie na ocenę na podstawie obecności na zajęciach i kolokwium pisemnego.
ndst – 0-49 pkt (49 %)
dst- 51-57 pkt (51 %)
dst plus- 58-66 pkt (55%)
db- 67-75 pkt (70 %)
db plus- 75-84 pkt (81%)
bdb- 85-93 pkt (93%)
Praktyki zawodowe
nie dotyczy
Literatura
1. Bar J., Polskie zakony, „Prawo Kanoniczne. Kwartalnik prawno-historyczny” 4 (1961), s. 421-592 (wersja elektroniczna).
2. Borkowska M., Białe i bure. Historia życia monastycznego w dużym skrócie (VC 23), Kraków 2005.
3. Chitty D.J., A pustynia stała się miastem. Wprowadzenie do dziejów monastycyzmu w Egipcie i Palestynie pod panowaniem chrześcijańskim, tłum. T. Lubowiecka (Źródła Monastyczne 45), Kraków–Tyniec 2008.
4. Chryssavgis J., W sercu pustyni. Duchowość Ojców i Matek Pustyni, Kraków 2007.
5. Desprez V., Początki monastycyzmu, t. 1-2 (ŹrMon 21-22), Kraków 1999.
6. Guillaumont A., U źródeł monastycyzmu chrześcijańskiego, t. 1-2 (ŹrMon 37-38), Kraków 2006.
7. Harmless W., Chrześcijanie pustyni. Wprowadzenie do literatury wczesnego monastycyzmu, Kraków 2009.
8. Kanior M., Historia monastycyzmu chrześcijańskiego, Kraków 1993.
9. Matura Th., Duchowość św. Franciszka z Asyżu a nasze problemy współczesne, Kraków 2000.
10. Regnault L., Abba, powiedz mi słowo... Wybór apoftegmatów, przekł. M. Borkowska, Kraków 1997.
11. Ryrie A., The desert movement. Fresh perspectives on the spirituality of the desert, London 2011.
12. Schneider M., Ze źródeł pustyni. Znaczenie Ojców Pustyni dla współczesnej duchowości, Kraków 1994.
13. Špidlik T., Człowiek Boga. U źródeł życia zakonnego, Kraków 2006.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: