Egzegeza Nowego Testamentu - Ewangelia wg św. Mateusza i Marka 1500-OG-K-EGNTMiM

WYKŁAD.
Wykład ma za zadanie: przekazanie wiedzy o Ewangeliach jako gatunku literackim oraz narracjach o charakterze teologicznym; zapoznanie z etapami powstania Ewangelii oraz tzw. kwestią synoptyczną i najważniejszymi próbami jej rozwiązania; poznanie okoliczności powstania Ewangelii oraz podstawowych metod interpretacji tekstów ewangelicznych; przygotowanie do właściwej interpretacji tekstów z Ewangelii wg św. Mateusza i Marka; zapoznanie z teologią Ewangelii wg św. Mateusza i Marka, która miała istotny wpływ na kształtowanie się myśli teologicznej wspólnoty Kościoła.
Na treść programową zajęć składają się następujące tematy:
1. Pojęcie, geneza i natura Ewangelii: 2 godziny;
2. Historia interpretacji Ewangelii synoptycznych i problemy otwarte: 2 godziny;
3. Pochodzenie Ewangelii synoptycznych w świetle tradycji starożytnego Kościoła: 2 godziny.
4. Ewangelii wg św. Marka: wymiar literacki, teologiczny i historyczny: 3 godziny;
5. Ewangelii wg św. Mateusza: wymiar literacki, teologiczny i historyczny: 3 godziny;
6. Egzegeza Mk 1,1-15: 3 godz.
7. Egzegeza tekstów z Ewangelii wg św. Marka, dotyczących formacji uczniów: 6 godz.;
8. Egzegeza Mt 1,1-25: 1 godz.;
9. Egzegeza Mt 4,1-11: 1 godz.;
10. Egzegeza Mt 5,1-8,1: 3 godz.;
11. Egzegeza Mt 25,1-46: 2 godz.

ĆWICZENIA.
W ramach ćwiczeń każdy student przygotowuje tekst pisany do wygłoszenia (30-35 minut) z wykorzystaniem środków multimedialnych na temat wybranej przez siebie perykopy z Ewangelii wg św. Marka lub św. Mateusza według następującego schematu:
1. Wprowadzenie, uzasadniające wybór perykopy;
2. Delimitacja tekstu wg kryterium zmiany miejsca, czasu, bohaterów, tematu;
3. Podstawowe zagadnienia literackie: podgatunek literacki, słownictwo, struktura perykopy;
4. Egzegeza tekstu z wykorzystaniem najnowszej literatury przedmiotu (komentarzy i artykułów);
5. Teologia tekstu;
6. Odczytanie perykopy przez pisarzy chrześcijańskich oraz jej obecność w dziedzictwie kulturowym (literatura, sztuka ecc.);
7. Aktualizacja przesłania perykopy;
8. Zakończenie.
Każdorazowo na zakończenie ćwiczeń, prowadzący poprowadzi z uczestnikami dyskusję nad przedstawioną prezentacją.
Ponadto student przygotowuje się do ćwiczeń przez przygotowanie tłumaczenia zadanych tekstów z języka greckiego oraz przygotowując się do ich interpretacji poprzez czytanie komentarzy biblijnych.

Całkowity nakład pracy studenta

Łączny nakład pracy studenta wynosi około 140 godzin, co odpowiada 5 punktom ECTS (1 punkt = 25-30 godzin), w tym 85 godzin w ramach wykładu (3 ECTS) oraz około 55 godzin w ramach ćwiczeń (2 ECTS). Szczegółowy godzinowy nakład pracy studenta w ramach wykładu jest następujący: - godziny kontaktowe (wykład + konsultacje): 30 godzin. - praca własna studenta (studium lektury obowiązkowej, przygotowanie do egzaminu): 55 godzin. Na szczegółowy godzinowy nakład pracy studenta w ramach ćwiczeń składają się: - godziny kontaktowe (ćwiczenia + konsultacje): 16 godzin. - praca własna studenta (przeczytanie Ewangelii wg św. Marka i św. Mateusza oraz przygotowanie do kolokwium ustnego ze znajomości ich treści; kwerenda biblioteczna; napisanie przedłożenia na temat wybranej perykopy z Ewangelii wg św. Marka i św. Mateusza oraz przygotowanie do jego wygłoszenia z użyciem środków audiowizualnych; przygotowanie do ćwiczeń: tłumaczenie zadanego tekstu z Ewangelii wg św. Marka i św. Mateusza, przeczytanie komentarzy do tekstu): 39 godzin.

Efekty uczenia się - wiedza

W1: Student ma uporządkowaną wiedzę szczegółową dotyczącą pojęcia, genezy, natury, okoliczności i etapów powstawania Ewangelii (K_W06); W2: Student opisuje problem synoptyczny oraz próby jego rozwiązania (K_W06; K_W14); W3: Student ma wiedzę na temat środowiska Nowego Testamentu (tło historyczne, kulturowe i religijne) (K_W06); W4: Student wyjaśnia problematykę związaną z "Ewangelią Dziecięctwa" w Ewangelii według św. Mateusza (K_W06; K_W14); W5: Student zna krytykę historyczną (autor, miejsce i czas powstania, adresaci), problematykę literacką (język, styl, struktura literacka, symbolika) oraz przesłanie teologiczne Ewangelii wg św. Marka i św. Mateusza (K_W06). W6: Student zna egzegezę i przesłanie teologiczne wybranych perykop z Ewangelii wg św. Marka i św. Mateusza (K_W06); W7: Student zna w warstwie materialnej treść Ewangelii wg św. Marka i Mateusza (K_W06).

Efekty uczenia się - umiejętności

U1: Student analizuje wybrane perykopy ewangeliczne w języku oryginalnym z Ewangelii wg św. Marka i św. Mateusza, rozróżniając podgatunki literackie oraz wykorzystując dokonania różnych szkół i metod interpretacyjnych (K_U1; K_U02; K_U04, K_U05); U2: Student uwzględnienia w badaniach teologicznych teksty z Ewangelii wg św. Marka i św. Mateusza (K_U01; K_U04; K-U19). U3: Student wykorzystuje teksty z Ewangelii wg św. Marka i Mateusza w rozwiązaniu konkretnych problemów teologicznych i egzystencjalnych (K_U01; K_U09); U4: Student posiada pogłębioną umiejętność przygotowania pracy pisemnej w języku polskim na zadany przez prowadzącego ćwiczenia temat z Ewangelii wg św. Marka lub św. Mateusza (K_U17); U5: Student posiada umiejętność przygotowania wystąpienia ustnego w języku polskim na temat wybranej perykopy z Ewangelii wg św. Marka lub św. Mateusza (K_U18).

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

K1: Student ma krytyczną świadomość poziomu własnej wiedzy i umiejętności (K_K01); K2: Student rozwija zainteresowania dotyczące współczesnych osiągnięć egzegezy Ewangelii wg św. Marka i św. Mateusza (K_K01; K_K02; K_K08); K3: Student potrafi współdziałać i pracować w grupie, przyjmując w niej różne role (K_K03); K4: Student ma świadomość konieczności dalszego rozwoju intelektualnego dla integralnej interpretacji Pisma Świętego przez poznawanie osiągnięć teologii i dyscyplin humanistycznych oraz rozumienie potrzeby ciągłej formacji religijno-duchowej (K_K01; K_K02; K_K05; K_K08).

Metody dydaktyczne eksponujące

- pokaz

Metody dydaktyczne podające

- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład konwersatoryjny
- wykład problemowy

Metody dydaktyczne poszukujące

- ćwiczeniowa
- projektu
- referatu

Rodzaj przedmiotu

kanon (atrybut wycofany)

Wymagania wstępne

1. Podstawowa znajomość języka greckiego biblijnego. 2. Znajomość podstawowych zasad interpretacji tekstów biblijnych (metoda historyczno-krytyczna, podejście synchroniczne oraz zasady katolickiej interpretacji Biblii). 3. Znajomość Konstytucji Dogmatycznej "O Objawieniu Bożym" (Dei Verbum"), dokumentu Papieskiej Komisji Biblijnej "Interpretacja Biblii w Kościele" oraz adhortacji apostolskiej Benedykta XVI "Verbum Domini". UWAGA!!! Studenci innych wydziałów, którzy wybrali ten przedmiot w ramach zajęć ogólnouniwersyteckich: nie ma wymagań wstępnych.

Koordynatorzy przedmiotu

Dariusz Kotecki
Zdzisław Pawłowski

Kryteria oceniania

Metody sprawdzania efektów kształcenia:
WYKŁAD:
Zaliczenie wykładu student zdobywa na egzaminie końcowym, który składa się z trzech części, ocenianych w skali 2-5 i weryfikuje następujące efekty ucznia się: W1, W2, W3, W4, W5; W6; U1, U2. U3; K1, K2. Pytanie na egzaminie dotyczą (odpowiada to trzem częściom egzaminu):
1) Lektur obowiązkowych;
2) Wstępu do Ewangelii synoptycznych i wstępu szczegółowego do Mk i Mt;
3) Egzegezy wybranych fragmentów z Mk i Mt.
Student otrzymuje:
a) ocenę bardzo dobrą jeśli ma znakomitą wiedzę, umiejętności i kompetencje;
b) ocenę dobrą plus jeśli ma bardzo dobrą wiedzę, umiejętności i kompetencje społeczne,
c) dobrą jeśli ma wystarczającą wiedzę, umiejętności i kompetencje społeczne;
d) ocenę dostateczną plus jeśli ma zadowalającą wiedzę , umiejętności i kompetencje społeczne, ale z pewnymi niedociągnięciami;
e) ocenę dostateczną jeśli ma zadowalającą wiedzę, umiejętności i kompetencje społeczne ale z licznymi błędami;
f) ocenę niedostateczną - ma niedostateczną wiedzę, umiejętności i kompetencje społeczne.
Ocena końcowa jest średnią uzyskaną z trzech części egzaminu.
a) 3,0-3,49 - dostateczna;
b) 3,5-3,83 - dostateczna plus;
c) 3,84-4,16 - dobra;
d) 4,17-4,5 - dobra plus;
e) 4,51-5,0 - bardzo dobra.
Tezy do egzaminu wg poszczególnych części:
I. Lektury obowiązkowe:
1. System polityczny imperium rzymskiego;
2. Rządcy Palestyny z dynastii Heroda;
3. Prokuratorzy rzymscy w Judei i Palestynie;
4. Przyczyny pierwszego i drugiego powstania przeciw Rzymowi (tło ekonomiczne i religijne powstania);
5. Prądy filozoficzne w epoce hellenistycznej;
6. Józef Flawiusz i Filon Aleksandryjski;
7. Ośrodki diaspory żydowskiej;
8. Ugrupowania religijno-polityczne w Palestynie w czasach Jezusa;
8. Struktura i główne tematy Mateuszowej Ewangelii dziecięctwa Jezusa;
9. Egzegeza Ewangelii dziecięctwa Jezusa w Ewangelii wg św. Mateusza
II. Wstęp do Ewangelii synoptycznych oraz Mk i Mt:
1. Pojęcie "ewangelia": jego znaczenie, historia i rozwój;
2. Geneza powstawania Ewangelii;
3. Pochodzenie Ewangelii według pisarzy starożytnych;
4. Gatunek literacki Ewangelii;
5. Natura Ewangelii;
6. Problem synoptyczny i próby jego rozwiązania;
7. Krytyka historyczna Ewangelii wg św. Marka: autor, czas i miejsce powstania, adresaci;
8. Problematyka literacka Ewangelii wg św. Marka: słownictwo, styl, struktura literacka;
9. Teologia Ewangelii wg św. Marka;
10. Krytyka historyczna Ewangelii wg św. Mateusza: autor, czas i miejsce powstania, adresaci;
11. Problematyka literacka Ewangelii wg św. Mateusza;
12. Teologia Ewangelii wg św. Mateusza.
III. Egzegeza i aktualizacja:
1. Egzegeza Mk 1,1-20;
2. Egzegeza Mk 3,7-13;
3. Egzegeza Mk 4,35-41; 6,45-52; 8,13-21;
4. Egzegeza wybranych perykop z Mk 8,27-10,52;
5. Egzegeza wybranych perykop z Mk 11,1-16,8;
6. Egzegeza Mt 1,1-25;
7. Egzegeza Mt 4,1-11;
8. Egzegeza wybranych elementów z Mt 5,1-8,1;
9. Egzegeza Mt 25,1-46. :
ĆWICZENIA:
Ocena z ćwiczeń jest średnią oceny za prezentację, kolokwium ustne ze znajomości treści Mk i Mt oraz za przygotowanie do ćwiczeń i aktywność na nich. Wszystkie te komponenty są oceniane w skali ocen od 2 do 5. Wynik końcowy jest zgodny z zasadą:
a) 3,0-3,49 - dostateczna;
b) 3,5-3,83 - dostateczna plus;
c) 3,84-4,16 - dobra;
d) 4,17-4,5 - dobra plus;
e) 4,51-5,0 - bardzo dobra.
Metody i kryteria oceniania sprawdzają osiągnięte przez studenta efekty uczenia się:
a) Kolokwium ustne ze znajomości treści Mk i Mt: W5; K1;
b) pisemna praca na temat wybranej perykopy z Mk lub Mt: W1-W4; U1, U2, U3, U4; K1; K2; K3; K4;
c) wygłoszenie przygotowanego tekstu pisanego w ramach ćwiczeń: W1, W2,W3,W4; U1, U2, U3, U4; U5; K1; K2; K3; K4;
d) Aktywny udział w dyskusjach w trakcie ćwiczeń: W1-W6; U3, K2; K3.

Praktyki zawodowe

Nie dotyczy.

Literatura

LITERATURA OBOWIĄZKOWA:
- Cohen, S.J.D. - Satlow, M., Dominacja rzymska. Powstanie żydowskie i zburzenie drugiej świątyni, w: Starożytny Izrael. Od Abrahama do zburzenia świątyni jerozolimskiej przez Rzymian, H. Shanks (red.), Warszawa 2007, s. 385-428;
- Czerski, J., Księgi narracyjne Nowego Testamentu. Wprowadzenie historyczno-literackie i teologiczne, Opolska Biblioteka Teologiczna 59, Opole 2003, ss. 29-59;
Feldman, L., Judaizm palestyński i diaspory w I wieku, w: Chrześcijaństwo i judaizm rabiniczny, H. Shanks (red.), Warszawa 2013, s. 25-87.
- Łach, J., "Dziecię się nam narodziło", w kręgu teologii dziecięctwa Jezusa, Częstochowa 2001, s. 7-83.
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:
- Bartnicki, R., Ewangelie synoptyczne. Geneza i interpretacja, Warszawa 1996;
- Bednarz, M., Ewangelie synoptyczne, wyd. 4, Tarnów 1999;
- Czerski, J., Ewangelie synoptyczne w aspekcie literackim, historycznym i teologicznym, Opolska Biblioteka Teologiczna 12, Opole 1996;
- Czerski, J., Jezus Chrystus w świetle Ewangelii synoptycznych, Opole 2000;
- Evans, C.A., Mark 8:27-16:20, WBC 34b, Nashville 2001;
- Gądecki, S., Wstęp do Ewangelii synoptycznych, wyd. 2, Gniezno 1999;
- Gnilka, J., Jezus z Nazaretu, Kraków 1997;
- Gnilka, J. , Teologia Nowego Testamentu, Kraków 2002, s. 169-290;
- Gnilka, J., Pierwsi chrześcijanie. Źródła i początki Kościoła, Kraków 2004;
- Guelich, R.A., Mark 1-8:26, WBC 34a, Dallas 1988;
- Gundry, R.H., Mark. A Commentary on His Apology for the Cross, Grand Rapids 1993;
- Haręzga, S., Jezus i Jego uczniowie, Model chrześcijańskiej formacji w Ewangelii według św. Marka, Lublin 2006;
- Kotecki, D., "Bądźmy uczniami Chrystusa". Dziesięć kroków z Ewangelią według św. Marka, Toruń 2008;
-Kotecki, D., Con Gesu nella barca. Contributo allo studio del discepolato nel Vangelo di Marco, Toruń 2015;
- Kudasiewicz, J., Ewangelie synoptyczne dzisiaj, wyd. 2, Ząbki 1999;
- Lane, W. L., The Gospel of Mark, Grand Rapids 1974;
- Langkammer, H., Obraz Jezusa Chrystusa w świetle Nowego Testamentu, Rzeszów 2009, s. 673-729;
- Malina, A., Ewangelia według świętego Marka, rozdziały 1,1-8,26; NKBNT II/1; Częstochowa 2013;
- Mędala, S., Ewangelie synoptyczne, Warszawa 2006;
- Osborne, G.R., Matthew, Grand Rapids 2010;
- Paciorek, A., Ewangelie synoptyczne, t. I, Wprowadzenie ogólne, Tarnów 2001;
- Paciorek, A., Ewangelie synoptyczne, t. III, Ewangelia według św. Marka, Tarnów 2002;
- Paciorek, A., Ewangelia według świętego Mateusza, cz. I i II, Częstochowa 2005, 2008;
- Ewangelia według św. Marka, Ojcowie Kościoła komentują Biblię, Nowy Testament II, Ząbki 2009;
- Teologia Nowego Testamentu, t. I, Ewangelie synoptyczne i Dzieje Apostolskie, red. M. Rosik, Wrocław 2008.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 1500-OG-K-EGNTMiM w USOSweb