Archeologia chrześcijańska Bliskiego i Środkowego Wschodu 1500-OG-ARBW
1. Kontekst historyczny i geograficzny regionu Bliskiego Wschodu i Egiptu.
2. Biblia a kultury ościenne: miejsca święte Starego i Nowego Testamentu. Rola tekstów źródłowych i świadectw archeologicznych.
3. Wpływy, oddziaływania i wzajemne relacje pomiędzy: judaizmem okresu rzymskiego, kulturą grecko-rzymską, judeochrześcijaństwem, wspólnotą nawróconych pogan, wspólnotami orientalnymi.
4. Rodzące się chrześcijaństwo wobec świata (inkulturacja przesłania Ewangelii).
5. Spojrzenie na okresy rozwoju miejsc kultu: judeochrześcijański, bizantyjski, islamski, krucjat, mamelucki i osmański.
6. Archeologia chrześcijańska i jej specyficzna metodologia.
7. Analiza archeologiczna i historyczna chrześcijańskich znalezisk w Egipcie: Aleksandria, Mareotis.
8. Klasztory na Pustyni Egipskiej i na Synaju.
9. Szlak wędrówki narodu wybranego na pustyni (miejsca upamiętnione w Biblii i tradycji chrześcijańskiej).
10. Szlak św. Rodziny (tradycja pobożnościowa i historyczna).
11. Fajum – portrety, rękopisy.
12. Nag Hammadi – koptyjskie rękopisy gnostyckie.
13. Wpływy egipskie: Etiopia i Nubia.
14. Zajordanie i Dekapol (Gadara, Geraza).
15. Dolina Jordanu i Morze Martwe: Dolina/Wadi Charrar, na wschodnim brzegu Jordanu – kompleks bizantyjski, chrzest Jezusa.
16. Góra Nebo i okolice.
17. Madaba - kościoły i mozaiki z epoki bizantyjskiej.
18. Amman (Rabat Amon, Filadelfia), Dżabal al-Qal’a.
19. Um er-Rasas na południowy wschód od Madaby (Mefaat) – identyfikacja nazwy biblijnej.
20. Terytorium Moabu.
21. Chrześcijańskie zabytki w Idumei, Nabatei i Arabii.
22. Chrześcijańskie oblicze Syrii: Antiochia Syryjska i dolina Orontesu.
23. Damaszek i okolice; znaczenie sanktuarium maryjnego w Sayadnaya.
24. Aleppo, monastery syryjskie i tzw. „Umarłe Miasta”.
25. Szlaki karawanowe (Palmyra) i rozwój chrześcijaństwa.
26. Historia i archeologia Libanu i Antylibanu.
27. Baalbek, Dolina Beqaa w Libanie (Heliopolis).
28. Sur, Al Mina (Tyr).
29. Sydon, Saïda (Liban, nad M. Śródziemnym).
30. Salhiyé, we wschodniej Syrii (Dura-Europos) - synagoga, kościół, baptysterium.
Efekty kształcenia
Efekty uczenia się – wiedza
W1: Ma wiedzę o podstawowych faktach historycznych, społeczno-religijnych i zmianach cywilizacyjnych w Afryce północnej, na Bliskim i ŚrodkowymWschodzie.
W2: Opisuje zróżnicowanie doktrynalne, kulturowe i narodowe poszczególnych wspólnot chrześcijańskich w Egipcie, Jordanii, Syrii, Libanu i Mezopotamii na przestrzeni dziejów oraz wpływ kontekstu historycznego na obecną sytuację.
W3: Na podstawie świadectw archeologicznych charakteryzuje ewolucję cywilizacyjną ludności Egiptu, Bliskiego i Środkowego Wschodu oraz Mezopotamii.
Efekty uczenia się – umiejętności
U1: Wykorzystuje umiejętność orientacji w dziejach chrześcijaństwa w Egipcie, Jordanii, Syrii, Libanu i Mezopotamii, świadectw archeologicznych i literackich.
U2: Umie wykazać znaczenie archeologii chrześcijańskiej oraz potrafi na tej podstawie prowadzić dialog religijny i światopoglądowy.
U3: Analizuje tożsamość cywilizacyjną chrześcijan na terytorium Egiptu, Jordanii, Syrii, Libanu i Mezopotamii.
Efekty uczenia się – kompetencje społeczne
K1: Ma świadomość ponadczasowej wartości dziedzictwa tradycji chrześcijańskiej w Afryce północnej, na Bliskim Wschodzie, w Jordanii, na terytorium Syrii, Libanu i Mezopotamii oraz jej wkładu w kształtowanie się cywilizacji ogólnoświatowej.
K2: Uczestniczy w działaniach na rzecz zachowania dziedzictwa chrześcijańskiego poza granicami Polski.
Kryteria oceniania
Metody oceniania:
- kwestionariusz z serią otwartych pytań - W1-3, U2-3.
- elaborat pisemny - W1-3, U 2-3, K2.
- obecność na zajęciach, W1, U1, K1
Wykład: zaliczenie na ocenę na podstawie obecności na zajęciach (30%), wypełnionego kwestionariusza (30%) i pisemnego eseju (40%)
ndst - 49 pkt (49 %)
dst- 64-50 pkt (64-50 %)
dst plus- 79-65 pkt (79-65 %)
db - 90- 80 pkt (90- 80 %)
db plus - 95-91 pkt (95-91 %)
bdb - 100- 96 pkt (100- 96 %)
Praktyki zawodowe
nie dotyczy
Literatura
1. Encyklopedia Katolicka, Lublin 1973 – (odpowiednie hasła)
2. S. Gądecki, Archeologia biblijna, t. 1- 2, Gniezno 1994.
3. B. Iwaszkiewicz-Wronikowska i in., Wykopaliska w Marei w Egipcie 2000-2008 [w:], taże (red.) Sympozja Kazimierskie poświęcone kulturze świata późnego antyku i wczesnego chrześcijaństwa, VII, Pamięć i upamiętnienie w epoce późnego antyku, Lublin 2009, 261-265.
4. E. Jastrzębowska, Sztuka wczesnochrześcijańska, Warszawa 1988.
5. P. Kaswalder, Onomastica Biblica. Fonti scritte e ricerca archeologica, SBF Collectio Minor 40, Jerusalem 2002.
6. J. Kłosińska, Sztuka bizantyjska, Warszawa 1975.
7. Musiał, Antyczne korzenie chrześcijaństwa, Warszawa 2001.
A. Negev [tłum. O. Zienkiewicz], Encyklopedia archeologiczna Ziemi Świętej, Warszawa 2002.
8. M. Piccirillo, The Mosaics Of Jordan (American Center of Oriental Research Publications 1), Amman 1993.
9. M. Piccirillo, E. Alliata (red.), The Madaba Map Centenary 1897-1997. Travelling through the Byzantine Umayyad Period, Jerusalem 1998.
10. S. Qabbani, Syrie, Damaszek 2006.
11. M. Simon, Cywilizacja wczesnego chrześcijaństwa, Warszawa 1992.
12. B. Tkaczow, Topography of Ancient Alexandria (An Archaeological Map), Travaux du Centre D’Archéologie Méditerranéenne de L’Académie Polonaise des Sciences 32, Warszawa 1993.
13. C.C. Walters, Monastic Archaeology in Egypt, Warminster 1974.
14. Wipszycka, Kościół w świecie późnego antyku, Warszawa 1994.
15. R. Zarzeczny, Historia Kościoła w Egipcie, Kraków 2013
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: