Homiletyka materialna 1500-HOM9-5-DM
WYKŁAD:
1. Podstawowe źródła homilii/kazania (=„tworzywo” homilii/kazania): Pismo Święte, Tradycja, liturgia, Magisterium Kościoła, życie chrześcijańskie, kultura.
2. Chrystocentryczny, historiozbawczy, eklezjalny (eklezjotwórczy) i eschatyczny (eschatologiczny) wymiar przepowiadania.
3. Liturgiczny kontekst homilii/kazania; uprzywilejowane miejsce homilii wśród różnych form przepowiadania słowa Bożego.
4. Sakramentalny i anamnetyczny wymiar słowa Bożego w liturgii.
5. Podstawowe funkcje (zadania) homilii: anamnetyczna, kultyczna, kerygmatyczna, mistagogiczna, ewangelizacyjna, didaskalijna, prorocka, pocieszająca i uzdrawiająca.
6. Rola homilii w sprawowanej liturgii: wyjaśnianie i aktualizacja treści biblijnych, liturgicznych, dogmatycznych (tajemnic wiary) i moralnych (zasad życia chrześcijańskiego); wskazywanie na łączność liturgii słowa i liturgii eucharystycznej (we Mszy świętej); wprowadzenie do liturgii eucharystycznej (we Mszy świętej); wtajemniczenie w misterium chrześcijańskie (mistagogia); wyjaśnianie znaków, symboli i obrzędów; tworzenie wspólnoty wiary.
7. Proces tworzenia homilii (zastosowanie zasad hermeneutyki biblijnej i liturgicznej, odkrywanie kerygmatu czytań biblijnych, treści egzystencjalne w przepowiadaniu, źródła poznania problematyki ludzkiej, aktualizacja kerygmatu biblijnego, medytacja antropologiczna i homiletyczna, wykorzystanie nauczania Ojców Kościoła, teologia w służbie kaznodziejstwa); fazy procesu twórczego (przygotowanie dalsze i przygotowanie bliższe).
Całkowity nakład pracy studenta
Efekty uczenia się - wiedza
Efekty uczenia się - umiejętności
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne
Metody dydaktyczne eksponujące
Metody dydaktyczne podające
- wykład problemowy
- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład konwersatoryjny
Metody dydaktyczne poszukujące
- doświadczeń
- klasyczna metoda problemowa
- referatu
- seminaryjna
- obserwacji
Rodzaj przedmiotu
Wymagania wstępne
Kryteria oceniania
WYKŁAD:
Metody sprawdzenia efektów kształcenia:
kolokwium/rozmowa kwalifikacyjna (W1, W2, W3, W4, W5, W6);
bieżąca obserwacja studentów i weryfikacja (zwłaszcza podczas wykładu konwersatoryjnego i problemowego; U1, U2, U3, K1, K2).
Student otrzymuje zaliczenie z pozytywną oceną, gdy:
1. był obecny na wykładach (dopuszcza się 2 nieobecności);
2. otrzymał pozytywną ocenę podczas rozmowy dotyczącej podjętej na wykładach problematyki. W czasie kolokwium student musi odpowiedzieć poprawnie przynajmniej na połowę zadawanych pytań obejmujących problematykę omawianą na wykładach (zob. pełny opis przedmiotu).
Student, który nie był obecny na wykładach (p. 1) nie jest dopuszczony do kolokwium (p. 2).
ĆWICZENIA:
Metody sprawdzenia efektów kształcenia:
bieżąca obserwacja studentów i weryfikacja (W7, W8);
przygotowanie i przeprowadzenie analizy czytań biblijnych oraz analizy i interpretacji tekstów liturgicznych, stanowiących tworzywo homilii (U4, U5, U6, U7, K4);
przygotowanie i wygłoszenie homilii (U4, U5, U6, U7, K3, K4).
Student otrzymuje zaliczenie z pozytywną oceną, gdy:
1. był obecny na ćwiczeniach (dopuszcza się 1 nieobecność) i czynnie w nich uczestniczył;
2. przygotował i przeprowadził analizę czytań biblijnych oraz analizę i interpretację tekstów liturgicznych, stanowiących tworzywo homilii;
3. przygotował i wygłosił homilię.
Na ostateczną ocenę zaliczenia (1,0) składa się: bieżąca ocena aktywności studenta i postępu efektów jego kształcenia na ćwiczeniach (0,25) oraz ocena przeprowadzanych dwóch analiz (prezentacji, o których mowa wyżej; 0,25 + 0,25) oraz homilii (0,25).
Szczegóły odnośnie do kryteriów i formy zaliczenia uzgadniane są ze studentami na pierwszym wykładzie (ćwiczeniach) w danym roku akademickim.
Praktyki zawodowe
-
Literatura
Literatura obowiązkowa:
Z. Adamek, Homiletyka, Tarnów 1992, s. 123-137; D. Brzeziński, Sakramentalność słowa Bożego w świetle Adhortacji Apostolskiej Benedykta XVI „Verbum Domini”, „Liturgia Sacra” 17(2011) n. 1, s. 15-23; S. Czerwik, Przepowiadanie Bożego słowa jako akt liturgiczny, w: Liturgia i przepowiadanie, red. W. Przyczyna, Kraków 2010, s. 223-246; S. Dyk, Co głosić, aby uwierzyli? Studium homiletyczne lekcjonarza mszalnego, Lublin 2013, s. 9-66; S. Koperek, Liturgia źródłem przepowiadania, w: Liturgia i przepowiadanie..., s. 115-126; K. Müller, Homiletyka na trudne czasy, Kraków 2003, s. 15-29. 95-117.157-173; A. Schwarz, Jak pracować nad kazaniem, Warszawa 1993, s. 21-105; H. Simon, Teksty liturgiczne jako źródło przepowiadania, w: Liturgia i przepowiadanie..., s. 172-185; H. Simon, Znaki i ryty liturgiczne źródłem przepowiadania, w: Liturgia i przepowiadanie..., s. 186-192; G. Siwek, Zbawcza skuteczność liturgicznego przepowiadania, w: Liturgia i przepowiadanie..., s. 247-268; H. J. Sobeczko, Metody interpretacji tekstów liturgicznych, w: Ratio et revelatio. Z refleksji filozoficzno-teologicznych. Księga pamiątkowa dedykowana Księdzu Profesorowi Józefowi Herbutowi z okazji 65. rocznicy urodzin, red. J. Cichoń, Opole 1998, s. 231-240 (także w: H. J. Sobeczko, Servitium liturgiae. Wybór artykułów. Księga wydana z okazji 65. rocznicy urodzin i 40-lecia pracy naukowo-dydaktycznej Księdza Profesora Helmuta Jana Sobeczki, red. E. Mateja - R. Pierskała - M. Worbs, Opole 2004, s. 335-344); L. Szewczyk, Funkcje homilii i jej rola w liturgii, w: Liturgia w podstawowych formach wyrazu, red. A. Żądło, Katowice 2011, s. 119-135; J. Twardy, Aktualizacja słowa Bożego w kaznodziejstwie, Przemyśl 2009 (wybrane fragmenty); J. Twardy, Tekst biblijny w liturgii, w: Liturgia w podstawowych formach..., s. 91-118; R. Wróbel, Teksty biblijne źródłem przepowiadania, w: Liturgia i przepowiadanie..., s. 148-171.
Literatura dodatkowa:
W. Basista, Proces tworzenia, w: Praktyka przepowiadania słowa Bożego. Materiały do nauczania w zakładach teologicznych, t. 2, red. L. Kuc, Warszawa 1973, s. 399-449; D. Brzeziński, Tajemnica Wcielenia Słowa jako źródło sakramentalności słowa Bożego w nauczaniu Benedykta XVI, w: Omnia transeunt - Caritas manet. Księga Jubileuszowa dedykowana Księdzu Profesorowi Władysławowi Głowie w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, red. H. Słotwińska - L. Pintal - M. Wyrostkiewicz, Lublin 2012, s. 791-800; J. Decyk, Misterium Chrystusa w roku liturgicznym źródłem przepowiadania, w: Liturgia i przepowiadanie..., s. 127-147; S. Dyk, Co głosić, aby uwierzyli? Studium homiletyczne lekcjonarza mszalnego, Lublin 2013 (strony nie wymienione w literaturze obowiązkowej); S. Dyk, Współczesne przepowiadanie homilijne misteriów publicznego życia Jezusa, Lublin 2008; M. Gosek, Tworzywo homiletyczne, w: Praktyka przepowiadania..., s. 283-397; Z. Grzegorski, Homiletyka kontekstualna, Poznań 1999; W. Guzik, Biblijny wymiar przepowiadania w świetle polskich publikacji homiletycznych po II Soborze Watykańskim, Poznań 2008; S. Hahn, Moc Słowa w liturgii. Od tekstu pisanego do żywego słowa liturgii, Kraków 2010; E. Kucharska-Dreiss, Pieśni kościelne tworzywem przepowiadania. Na podstawie zbioru kazań Otto Winkesa SJ, w: Liturgia i przepowiadanie..., s. 193-208; H. Łysy, Kazanie katechizmowe czy homilia w kościelnej posłudze słowa?, w: Z zagadnień współczesnej homiletyki, red. W. Przyczyna, Kraków 1993, s. 61-96; B. Migut, Sakramentalność liturgii słowa Bożego, w: Liturgia słowa Bożego we Mszy świętej, red. C. Krakowiak, Lublin 2011, s. 13-27; S. Moysa, Słowo zbawienia, Kraków 1974; K. Müller, Homiletyka na trudne czasy, Kraków 2003 (strony nie wymienione w literaturze obowiązkowej); K. Panuś, Sztuka głoszenia kazań, Kraków 2008; W. Pazera, Koncepcja homilii ewangelizacyjnej, Częstochowa 2002; Polityka na ambonie?, praca zbiorowa, red. W. Przyczyna - L. Szewczyk, Kraków 2015; W. Przyczyna, Kazanie jako słowo Boże, w: Fenomen kazania, red. W. Przyczyna, Kraków 1994, s. 48-66; W. Przyczyna, Kaznodziejski przekaz opowiadań biblijnych, Kraków 2000; Retoryka dziś, red. R. Przybylska - W. Przyczyna, Kraków 2001; A. Schwarz, Jak pracować nad kazaniem, Warszawa 1993 (strony nie wymienione w literaturze obowiązkowej); H. Simon, Przepowiadanie biblijne, w: Biblia w nauczaniu chrześcijańskim, red. J. Kudasiewicz, Lublin 1991, s. 49-86; G. Siwek, Blaski i cienie współczesnego przepowiadania. Przewodnik dla kaznodziejów i homilistów, Kraków 2007; G. Siwek, Proces tworzenia kazania, w: Fenomen kazania..., s. 177-213; G. Siwek, Przepowiadać skuteczniej. Elementy retoryki kaznodziejskiej, Kraków 1992; H. Sławiński, „Dziś spełniły się słowa Pisma...”. Homilia w niedzielnym zgromadzeniu wiernych, Włocławek 2002; Słuchacz Słowa, red. W. Przyczyna, Kraków 1998; J. Słomka, Homilia jako „budowanie Kościoła” według Orygenesa, w: Praedicamus Christum crucifixum. Słowo Boże w liturgii Kościoła. Księga Jubileuszowa dedykowana Księdzu Arcybiskupowi Damianowi Zimoniowi, Metropolicie Katowickiemu 25. rocznicę święceń biskupich, red. A. Żądło, Katowice 2010, s. 181-187; H. Słotwińska - W. Głowa, Dialog Boga z człowiekiem w katechezie e homilii, Lublin 2012, s. 235-309; E. Sobieraj, Homilia w katolickiej teologii posoborowej, w: Eucharystia w duszpasterstwie, red. A. Szafrański, Lublin 1977, s. 164-253; E. Staniek, Z kaznodziejskiego warsztatu, Kraków 2002; L. Szewczyk, Znaczenie, funkcje i miejsce homilii w liturgii, w: Praedicamus Christum crucifixum..., s. 171-180; D. Zdunkiewicz-Jedynak, Językowe środki perswazji w kazaniu, Kraków 1996; R. Zerfass, Od aforyzmu do kazania, Kraków 1995; R. Zerfass, Od perykopy do homilii, Kraków 1995; A. Żądło, Hermeneutyka w badaniach nad formułami modlitw liturgicznych, w: Studia Liturgiczne, t. 11: Badania nad liturgią w Polsce po Vaticanum II (Historia - kierunki badań - metodologia), red. C. Krakowiak - W. Pałęcki, Lublin 2015, s. 81-113.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: