Historia filozofii średniowiecznej 1500-HFSR-1-DM
Na wykładach z filozofii średniowiecznej zostaną zaprezentowane następujące zagadnienia:
1. „Filozofowie pogranicza”: Boecjusz, Kasjodor, Eriugena
2. Początki scholastyki: Anzelm z Canterbury
3. Spór o uniwersalia w średniowieczu
4. Średniowieczna filozofia żydowska i arabska
5. Szkoły średniowiecza (szkoła w Chartres, Wiktoryni)
6. Augustynizm średniowieczny (Wilhelm z Owernii, Aleksander z Hales, Robert Grosseteste, św. Bonawentura)
7. Tomasz z Akwinu i recepcja arystotelizmu
8. Robert Bacon i empiryzm średniowieczny
9. Jan Duns Szkot: konsekwencje skotyzmu
10. Początki „nowej drogi” – mistrz Eckhart, Piotr Aureolo, Dante, Marsyliusz z Padwy -
11. Wilhelm Ockham i późnośredniowieczny nominalizm
W ramach ćwiczeń studenci są zobowiązani przygotować:
- analizy tekstów filozoficznych zaproponowanych przez wykładowcę (Eiurgena, Anzelm, Piotr Abelard, Hugon ze św. Wiktora, Aleksander z Hales, Tomasz z Akwinu): na każde ćwiczenia trzeba przesłać krótkie streszczenie czytanego tekstu wedle kryteriów wskazanych przez Wykładowcę; w ramach ćwiczeń jeden ze studentów prezentuje główne założenia tekstu oraz prowadzi dyskusje.
- prezentacja 2 wytworów kulturowych (zdjęcia/tekstu piosenki) nawiązującego do tematów filozofii średniowiecza
- przygotowanie artykułu fact-checkingowego nt. średniowiecza
Ocena za analizę tekstów stanowi 70% oceny końcowe, zaś analizy wytworów kulturowych i art. fact-chickingowy po 15%.
Całkowity nakład pracy studenta
Efekty uczenia się - wiedza
Efekty uczenia się - umiejętności
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne
Metody dydaktyczne
Metody dydaktyczne podające
- wykład problemowy
Metody dydaktyczne poszukujące
- ćwiczeniowa
- biograficzna
Rodzaj przedmiotu
Wymagania wstępne
Koordynatorzy przedmiotu
Kryteria oceniania
Wykłady z historii filozofii średniowiecznej kończą się egzaminem ustnym w sesji letniej. Egzamin ten jest poprzedzony kolokwium z zadanych lektur poświęconych myśli św. Tomasza z Akwinu (D. Turner, Tomasz z Akwinu. Portret, Warszawa 2017).
Podstawą egzaminu będą przygotowane przez prowadzącego tezy obejmujące treści przedstawiane w ramach wykładów oraz zawarte w literaturze przedmiotu.
1. „Filozofowie pogranicza”: Boecjusz, Kasjodor, Eriugena
2. Początki scholastyki: Anzelm z Canterbury (wiara a rozum; „dowód” na istnienie Boga)
3. Spór o uniwersalia: realizm-nominalizm
4. Średniowieczna filozofia żydowska
5. Filozofia arabska i jej wpływ na filozofię chrześcijańską
6. Dialektycy i antydialektycy: Piotr Abelard i Piotr Damiani
7. Mistyka średniowieczna – św. Bernard, Wilhelm St. Thierry,
8. Szkoły średniowiecza (szkoła w Chartres, Wiktoryni)
9. Awerroizm łaciński i jego oblicza (Siger z Brabantu, David z Dinant)
10. Augustynizm średniowieczny (Wilhelm z Owernii, Aleksander z Hales, Robert Grosseteste, św. Bonawentura)
11. Tomasz z Akwinu i recepcja arystotelizmu
12. Robert Bacon i empiryzm średniowieczny
13. Jan Duns Szkot: konsekwencje skotyzmu
14. Początki „nowej drogi” – mistrz Eckhart, Piotr Aureolo, Dante, Marsyliusz z Padwy
15. Wilhelm Ockham – Venerabilis Inceptor
16. Filozofia scholastyczna w Polsce (Mateusz z Krakowa, Jakub z Paradyża.
17. Między średniowieczem a nowożytnością: Mikołaj z Kuzy
Kryterium oceny na egzaminie wyznaczać będą następujące umiejętności:
- dostrzeżenia i wskazania procesów rozwoju głównych pojęć filozoficznych
- geneza średniowiecznych początków nowożytnych stanowisk filozoficznych
- średniowieczne modele relacji wiary i rozumu
- „nieprzemijająca nowość myśli św. Tomasza z Akwinu” (Fides et ratio): średniowieczna historia tomizmu
- pamięciowe opanowanie założeń filozoficznych najważniejszych nurtów myśli średniowiecznej
Literatura
Literatura dodatkowa:
E. Gilson, Duch filozofii średniowiecznej, tł. J. Rybałt, Warszawa 1998; W. Seńko, Jak rozumieć filozofię średniowieczną, Kęty 2001; J. Herbut (red.), Leksykon filozofii klasycznej, Lublin 1998; M. Frankowska - Terlecka (oprac.), Wszystko to ze zdziwienia. Antologia tekstów filozoficznych z XII wieku, Warszawa 2006; K. Krauze - Błachowicz (oprac.), Wszystko to ze zdziwienia. Antologia tekstów filozoficznych z XIII wieku, Warszawa 2002.; J. Pieper, Scholastyka. Postacie i zagadnienia filozofii średniowiecznej, Warszawa 1963; J. A. Weisheipl, Tomasz z Akwinu, Poznań 1985; Z. Pawlak, Aktualność Tomasza z Akwinu i jego filozofii, Ateneum Kapłańskie 138(2002), s. 75 - 85; M. Paluch, Dlaczego Tomasz, Warszawa 2012, s.15-132. W. Tatarkiewicz, Historia filozofii t. I, Warszawa 2002; A. Kijewska (red.), Przewodnik po filozofii średniowiecznej, Kraków 2012; F. Copleston, Historia filozofii, tł. S. Zalewski, t. II, Warszawa 2000; R. Heinzmann, Filozofia średniowieczna, tł. P. Domański, Kęty 1999; W. Tyburski,A. Wachowiak, R. Wiśniewski, Historia filozofii i etyki do współczesności. Źródła i komentarze, Toruń 2002; S. Swieżawski, Dzieje europejskiej filozofii klasycznej, Warszawa - Wrocław 2000; E. Gilson, Historia filozofii chrześcijańskiej w wiekach średnich, tł. S. Zalewski, Warszawa 1987;
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: