Prowadzony w cyklach: 2022/23Z, 2022/23L, 2023/24Z, 2023/24L, 2024/25Z, 2024/25L

Kod Erasmus: 08.2

Kod ISCED: 0221

Punkty ECTS: brak danych

Język: polski

Organizowany przez: Wydział Teologiczny

Egzegeza Starego Testamentu - księgi historyczne 1500-EGSTKH-DM

http://www.prorok.edu.pl (w cyklu 2024/25L)

Wykład ma za zadanie przekazanie wiedzy o Księgach Historycznych (prorokach wcześniejszych) i o Księgach Prorockich ST (prorocy późniejsi). W przypadku Ksiąg Historycznych przekazywana wiedza dotyczyć będzie skomplikowanego procesu powstawania poszczególnych ksiąg i całości poszczególnych zbiorów ksiąg: Deuteronomicznego Dzieła Historycznego (Pwt - 2Krl) Dzieła Kronikarskiego (1Krn-Ne), autorstwa kolejnych dzieł oraz podstawowych metod interpretacyjnych tekstów Ksiąg Historycznych, zwłaszcza metody diachronicznej i narratywnej, następnie zapoznanie z teologią poszczególnych ksiąg wchodzących w skład trzech podstawowych zbiorów zawierających biblijne dzieła historyczne. Na treść programową zajęć składają się następujące tematy:
1). Tło historyczne, czas powstania i autorzy poszczególnych z ksiąg historycznych: 8 godzin;
2) Język ksiąg historycznych, struktura wewnętrzna i miejsce danej księgi w kanonie Ksiąg ST: 8 godzin;
3) Egzegeza wybranych tekstów z ksiąg historycznych ST:
- Wybrane zagadnienia egzegetyczne w Pwt 12 i 30: 1 godz.
- Wybrane zagadnienia egzegetyczne w Joz 6 i 9 oraz 20 i 21: 2 godz.
- Wybrane zagadnienia egzegetyczne w Sdz 9,7-21; 13-16; 19; 2 godz.
- Wybrane zagadnienia egzegetyczne w 1Sm 1-3; 2Sm 6-7: 2 godz.
- Wybrane zagadnienia egzegetyczne w 1Krl 6-8; 12 oraz 2Krl 21-24: 2godz.
- Wybrane zagadnienia egzegetyczne w 1Krn 22; Ezd 1-5; Ne 10 i 13: 2godz.
- Wybrane zagadnienia egzegetyczne w 2Mch 7.
Na szczegółowy nakład pracy studenta w ramach ćwiczeń składają się:

- udział w ćwiczeniach - 14 godzin;

- przeczytanie wybranych tekstów z ksiąg historycznych oraz przygotowanie do pisemnego testu kontrolnego ze znajomości ich treści - 16 godzin;

- kwerenda biblioteczna, stworzenie prezentacji na temat jednej z bohaterek ksiąg historycznych i przygotowanie się do przedstawienia przedłożenia z użyciem środków audiowizualnych - 20 godzin;

- przeczytanie zadanego artykułu oraz przygotowanie do pisemnego testu kontrolnego ze znajomości jego treści - 10 godzin.
W ramach ćwiczeń studenci przygotowują prezentacje (około 60 minut) z wykorzystaniem technik audiowizualnych według schematu: analiza egzegetyczno-teologiczna oraz interpretacja aktualizująca w formie katechezy dla wylosowanego etapu edukacyjnego (klasa 0,3,4,6,8 szkoły podstawowej, klasa 2 liceum, klasa 4 technikum). Prezentacje będą na temat jednej z wybranych bohaterek ksiąg historycznych:

1. Rachab (Joz 2,1-2,21; 6,22-25);
2. Rut (Rt);
3. Judyta (Jdt);
4. Estera (Est);
5. Batszeba (2 Sm 11,1-12,25; 1 Krl 1,5-31; 1 Krl 2,12-24);
6. Szunemitka (2 Krl 4,8-37; 2 Krl 8,1-6);
7. Sara (Tb 3,7-17; 6,8.10-19; 7,1-16; 10,8-14);
8. Królowa Izebel (1Krl 16. 18. 21; 2Krl 9);
9. Atalia (2Krl 11);
10. Wdowa z Sarepty Sydońskiej (1Krl 17);
11. Debora (Sdz 4-5);
12. Dalila (Sdz 16);

Prezentacja ma pobudzić odbiorców do dyskusji na temat wpływu teologii analizowanych tekstów na sytuację życiową współczesnych chrześcijan. Zadaniem ćwiczeń jest rozwinięcie praktycznej umiejętności właściwej interpretacji tekstów w oparciu o różne metody egzegetyczne, przy odpowiednim doborze i wykorzystaniu literatury przedmiotu oraz rozwinięcie umiejętności komunikacji i pracy zespołowej.

W cyklu 2024/25L:

Na księgi historyczne Starego Testamentu składa się historia deuteronomistyczna (Joz-2 Krl), księgi Ezd-Ne, Księgi Kronik, Księgi Machabejskie, jak również księgi historyczne dydaktyczne. W ramach wykładu przybliży się wybrane kwestie introdukcyjne do tych ksiąg, zaprezentuje ich przesłanie teologiczne oraz podda analizie egzegetycznej wybrane z nich teksty. Istotnym elementem wykładu będzie odczytywanie teologii ksiąg w ich kontekście historycznym, by w ten sposób poznać również proces formowania się Biblii Hebrajskiej. Zwróci się uwagę na hermeneutykę księgę historycznych, które w części swojej narracji mogą budzić dzisiaj zastrzeżenia, jak chociażby w temacie prowadzenia wojen, zasady odpłaty czy dwuznaczności moralnej pewnych bohaterów, jak przykładowo Judyty i Estery. W perspektywie Nowego Testamentu ważne będzie zrozumienie roli monarchii Dawidowej oraz idei zmartwychwstania w Księgach Machabejskich.

Całkowity nakład pracy studenta

Łączny nakład pracy studenta wynosi ok 120 godzin, co odpowiada 4 punktom ECTS (przy założeniu, że 1 punkt = od 25 do 30 godzin), w tym 60 godzin w ramach wykładu (2 ECTS) oraz 60 godzin w ramach ćwiczeń (2 ECTS). Szczegółowy nakład pracy studenta w ramach wykładu jest następujący: - udział w wykładach - 28 godzin; - przeczytanie lektur obowiązkowych oraz przygotowanie się do pisemnego testu kontrolnego z ich znajomości - 15 godzin; - powtórzenie i utrwalenie materiału przed końcowym egzaminem ustnym - 15 godzin; Podstawą zaliczenia ćwiczeń jest obecność na zajęciach i czynny w nich udział. Dopuszcza się nieobecność na dwóch godzinach ćwiczeń – jednakże student, który nie był obecny na zajęciach ma obowiązek zaliczyć znajomość przerabianych wówczas treści na konsultacjach z prowadzącym zajęcia. Aktywność studenta na zajęciach zostanie oceniona na koniec semestru w skali 0-5 (udział w dyskusjach, praca z tekstem biblijnym itp.). Warunkiem zaliczenia udziału w ćwiczeniach jest obecność studenta na zajęciach oraz uzyskanie 3 punktów za aktywność. Lekturą obowiązkową dla studenta są teksty z ksiąg historycznych Starego Testamentu (zestaw tekstów zostanie podany na pierwszych zajęciach) oraz trzynaście jednostek tematycznych z książki: Pikor W., Czytamy Stary Testament. Ćwiczenia do wykładów z biblistyki, Kielce 2007, s. 93-162. Tematy będą sukcesywnie omawiane na kolejnych ćwiczeniach.

Efekty uczenia się - wiedza

W1. Student zna genezę, naturę, okoliczności i etapy powstawania Ksiąg Historycznych (symbole KRK: K_W06); W2. Student ma wiedzę na temat środowiska Starego Testamentu (tło historyczne, kulturowe i religijne) - (K_W07) W.3 Student wyjaśnia problematykę związaną z Deuteronomicznym Dziełem Historycznym (K_W07); W4 Student wyjaśnia problematykę związaną z Kronikarskim Dziełem Historycznym (K_W07); W5 Student zna i rozróżnienie i specyfikę Ksiąg Historycznych o charakterze dydaktycznym (K_W07); W6 Student ma wiedzę na temat Ksiąg Machabejskich (K_W01 i K_W07); W7. Student zna krytykę historyczną (autor, miejsce i czas powstania oraz adresatów), problematykę literacką (język, styl, struktura literacka, symbolika) oraz przesłanie teologiczne wybranych perykop ze zbioru Ksiąg Historycznych (K_W02);

Efekty uczenia się - umiejętności

U1: Student analizuje wybrane perykopy z Ksiąg Historycznych w oparciu o uznane tłumaczenia rozróżniając podgatunki literackie, wskazując także na dokonania rożnych szkół i metod interpretacyjnych (K_U01; K_U02); U2: Student uwzględnia w badaniach teologicznych teksty historyczne ST (K_U01; K_U03); U3. Student wykorzystuje teksty historyczne do rozwiązywania konkretnych problemów teologicznych i egzystencjalnych, zwłaszcza w oparciu o przykłady rożnych bohaterów biblijnych (K_U01);

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

K1: Student ma krytyczną świadomość poziomu własnej wiedzy i umiejętności (K_K01); K1: Student rozwija zainteresowania dotyczące współczesnych osiągnięć egzegezy i teologii Ksiąg Historycznych i Prorockich (K_K01; K_K02); K2: Student potrafi współdziałać i pracować w grupie, przyjmując w niej różne role (K_K01; K_K02); K4: Student ma świadomość konieczności dalszego rozwoju intelektualnego dla integralnej interpretacji Pisma Świętego przez poznawanie osiągnięć teologii i dyscyplin humanistycznych oraz rozumienie potrzeby ciągłej formacji religijno-duchowej (K_K01; K_K02; K_K05; K_K08).

Metody dydaktyczne podające

- wykład problemowy
- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład konwersatoryjny

Metody dydaktyczne poszukujące

- projektu
- referatu
- seminaryjna
- ćwiczeniowa

Rodzaj przedmiotu

kanon (atrybut wycofany)

Wymagania wstępne

1. Podstawowa znajomość historii, kultury i instytucji ST. 2. Znajomość podstawowych zasad interpretacji tekstów biblijnych (metoda historyczno-krytyczna, podejście synchroniczne oraz zasady katolickiej interpretacji Biblii). 3. Znajomość Konstytucji Dogmatycznej "O Objawieniu Bożym (Dei Verbum), dokumentu Papieskiej Komisji Biblijnej "Interpretacja Biblii w Kościele" oraz adhortacji apostolskiej Benedykta XVI "Verbum Domini".

Koordynatorzy przedmiotu

W cyklu 2024/25L:

W cyklu 2022/23Z:

W cyklu 2022/23L:

W cyklu 2024/25Z:

W cyklu 2023/24Z:

Kryteria oceniania

Metody sprawdzania efektów kształcenia:
- Egzamin ustny weryfikujący wiedzę syntetyzującą nauczanie zawarte w Księgach Historycznych zdobytą w oparciu o treść wykładów oraz literaturę uzupełniającą: W1, W3; W4; W5;
- Pisemny sprawdzian sprawdzający znajomość lektur obowiązkowych: W1; W5; W6;
- Przygotowanie i wygłoszenie tekstu pisanego zawierającego analizę egzegetyczno-teologiczną na temat wybranego bohatera Ksiąg Historycznych ST: W3; W4; W5;
- Aktywny udział w dyskusjach w trakcie ćwiczeń: U3; K2.
Kryteria oceniania:
1. Egzamin końcowy z wykładu:
- Warunkiem przystąpienia do egzaminu końcowego z wykładu jest zaliczenie testu ze znajomości lektur obowiązkowych, który będzie oceniany w skali punktowej o 0 do 100. Warunkiem uzyskania zaliczenia jest zdobycie 60 punktów (60-68 - dostateczny; 69-77 - dostateczny plus; 78-86 - dobry; 87-94 dobry plus; 95-100 - bardzo dobry).
- Egzamin składa się z dwóch części: pierwsza dotyczy zagadnień z zakresu wstępu szczegółowego do Ksiąg Historycznych, druga zaś jest prezentacją analizy egzegetycznej wybranych tekstów z wyżej wymienionych ksiąg. Warunkiem podjęcia analizy egzegetycznej jest dobra znajomość zagadnień z pierwszej części.
Na metody weryfikujące zdobyte przez studentów efekty kształcenia składają się:

- Pisemny test weryfikujący znajomość materialną ksiąg historycznych: W5, W6;
- Pisemny test weryfikujący znajomość lektury obowiązkowej: W7;
- Przygotowanie i wygłoszenie tekstu pisanego w postaci prezentacji zawierającej analizę egzegetyczno-teologiczną i aktualizującą na temat jednej z bohaterek ksiąg historycznych: U1, U2, U3, K1, K2, K3;
- Aktywny udział w dyskusjach w trakcie ćwiczeń: U3, K2, K4.

Podstawowym warunkiem zaliczenia ćwiczeń jest bezpośrednie w nich uczestnictwo (dopuszczona jest jedna nieobecność nieusprawiedliwiona)

Na końcową ocenę z ćwiczeń składają się:

- 0,4 oceny za przygotowanie i wygłoszenie tekstu pisanego z użyciem środków audiowizualnych na temat jednej z jednej z bohaterek ksiąg historycznych. Prezentacja będzie oceniana w skali 2-5. Ocena będzie uwzględniała przede wszystkim następujące kryteria: treść prezentacji, adekwatność treści i środków przekazu zaproponowanej katechezy dla określonego etapu edukacyjnego, wykorzystanie środków audiowizualnych, kultura przekazu, komunikatywność, pobudzenie do dyskusji odbiorców przekazu;

Praktyki zawodowe

Nie dotyczy

Literatura

- Brzegowy, T., Księgi Historyczne Starego Testamentu, Tarnów 2002;
- De Vaux, R., Instytucje Starego Testamentu, Poznań 2004;
- Dziadosz, D., Monarcha odrzucony przez lud. Proces redakcji biblijnych tradycji o Saulu, Przemyśl 2006;
- Frankowski, J (red.)., Wprowadzenie w Myśl i Wezwanie Ksiąg Biblijnych. T 2-3 (Dziejopisarstwo okresu izraelskiego i judaistycznego), Warszawa 2006-07.
Z. Pawłowski, Kobieta, Bóg i historia w 1 Sm 1,1-2,10, „Studia Włocławskie”, 4(2001), s. 239-250;
- Pikor, W., Czytamy Stary Testament. Ćwiczenia do wykładów z biblistyki, Kielce 2007.
- Synowiec, J., Gatunki Literackie w Starym Testamencie, Kraków 2003;
- Synowiec, J., Izrael opowiada swoje dzieje, Kraków 1998;
- Wróbel, M., Księga Ezdrasza i Księga Nehemiasza (NKB XI), Częstochowa 2010;

W cyklu 2024/25L:

Podstawowa
W. Pikor, Księgi historyczne Starego Testamentu. Wprowadzenie do zagadnień literackich, historyczno-krytycznych i teologicznych (Biblioteka DABAR 5; Pelplin: Bernardinum 2023).
Uzupełniająca
T. Brzegowy, Księgi historyczne Starego Testamentu (Academica 32; Tarnów: Biblos 20023).

Uwagi

W cyklu 2024/25Z:

W cyklu 2024/25L:

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 1500-EGSTKH-DM w USOSweb