Egzegeza Nowego Testamentu - Ewangelie synoptyczne i Dzieje Apostolskie 1500-EGNT-1-SJ-22

WYKŁAD jest podzielony na trzy części:
1) Wprowadzenie do Ewangelii synoptycznych (przekazanie wiedzy o Ewangeliach jako gatunku literackim oraz narracjach o charakterze teologicznym; zapoznanie z etapami powstania Ewangelii oraz tzw. kwestią synoptyczną i najważniejszymi próbami jej rozwiązania; poznanie okoliczności powstania Ewangelii oraz podstawowych metod interpretacji tekstów ewangelicznych;
2) Wprowadzenie historyczno-literacko-teologiczne do poszczególnych Ewangelii synoptycznych w celu przygotowania do właściwej interpretacji tekstów z Ewangelii.
3) Egzegeza wybranych perykop z Ewangelii synoptycznych.
Na treść programową zajęć składają się następujące tematy:
1. Pojęcie, geneza i natura Ewangelii: 2 godziny;
2. Historia interpretacji Ewangelii synoptycznych i problemy otwarte: 2 godziny;
3. Kwestia synoptyczna i próby jej rozwiązania: 2 godz.
4. Ewangelii wg św. Marka: wymiar literacki, teologiczny i historyczny: 2 godziny;
5. Ewangelii wg św. Mateusza: wymiar literacki, teologiczny i historyczny: 2 godziny;
6. Ewangelia wg św. Łukasza: wymiar literacki, teologiczny i historyczny: 2 godziny;
7. Egzegeza początku Ewangelii: Mk 1,1--8; Mt 3,1-12; Łk 3,1-9.15-17: 2 godziny;
8. Genealogia Jezusa: Mt 1,1-17; Łk 3,23-38: 2 godziny;
9. Kuszenie Jezusa: Mk 1,12-13; Mt 4,1-11; Łk 4,1-13: 2 godziny.
10. Początek działalności Jezusa: Mk 1,14-15; Mt 4,12-17; Łk 4,14-15: 2 godziny.
11. Powołanie pierwszych uczniów: Mk 1,16-20; Mt 4,18-22; Łk 5,1-11: 2 godziny;
12. Wyznanie Piotra pod Cezareą Filipową: Mk 8,27-30; Mt 16,13-20; Łk 9,18-21: 2 godziny;
13. Bogaty człowiek: Mk 10,17-31; Mt 19,16-30; Łk 18,18-30: 2 godziny.
14. Kazanie Jezusa na górze (główna myśl): Mt 5,1-7,29: 2 godziny;
15. Przypowieści o miłosierdziu Bożym: Łk 15,1-32: 2 godziny;
ĆWICZENIA:
Każdy student przygotowuje tekst pisany do wygłoszenia (30-35 minut) z wykorzystaniem środków multimedialnych na temat wybranej przez siebie perykopy z Ewangelii wg św. Marka; św. Mateusza lub św. Łukasza (oprócz tych, które są omawiane na wykładach) według następującego schematu:
1. Wprowadzenie, uzasadniające wybór perykopy;
2. Delimitacja tekstu wg kryterium zmiany miejsca, czasu, bohaterów, tematu;
3. Podstawowe zagadnienia literackie: podgatunek literacki, słownictwo, struktura perykopy;
4. Egzegeza tekstu z wykorzystaniem najnowszej literatury przedmiotu (komentarzy i artykułów);
5. Teologia tekstu;
6. Odczytanie perykopy przez pisarzy chrześcijańskich oraz jej obecność w dziedzictwie kulturowym (literatura, sztuka, muzyka itp.);
7. Aktualizacja przesłania perykopy;
8. Zakończenie.
Każdorazowo na zakończenie ćwiczeń, prowadzący poprowadzi z uczestnikami dyskusję nad przedstawioną prezentacją.
Prezentacja powinna być logicznie podzielona (wstęp, rozwinięcie w punktach i zakończenie), zawierać przypisy, bibliografię. Powinna zostać wykorzystana najnowsza literatura przedmiotu.

Całkowity nakład pracy studenta

Całkowity nakład pracy studenta wynosi 90 godzin, co odpowiada 3 ECTS, w tym 60 godzin dotyczy wykładu (2 ECTS) i 30 godzin dotyczy ćwiczeń (1 ECTS). Szczegółowy nakład jest następujący: A) WYKŁAD: 1) Godziny kontaktowe: 30 godzin wykładu + 0,5 godz. konsultacji + 0,5 godz. kolokwium pisemne. 2) Praca własna studenta: lektura i przygotowanie do kolokwium z lektur obowiązkowych oraz treści wykładów z zakresu wstępu do Ewangelii synoptycznych (geneza i natura ewangelii, pochodzenie ewangelii wg tradycji starożytnej, ewangelia jako gatunek literacki, problem synoptyczny), zagadnień historycznych i literackich dotyczących Ewangelii wg św. Marka, św. Mateusza i św. Łukasza oraz egzegezy wybranych tekstów: 29 godzin. B) ĆWICZENIA: 1) Godziny kontaktowe: 15 godzin; 2) Praca własna studenta: a) Przygotowanie prezentacji na ćwiczenia: 5 godzin; b) Lektura Mk, Mt i przygotowanie się do kolokwium ze znajomości ich treści: 10 godzin.

Efekty uczenia się - wiedza

W1: Student ma uporządkowaną, pogłębioną, prowadzącą do specjalizacji wiedzę szczegółową dotyczącą pojęcia, genezy powstania, natury, okoliczności i etapów powstawania Ewangelii (K_W01; K_W06); W2: Student opisuje problem synoptyczny oraz próby jego rozwiązania (K_W01; K_W06; K_W14); W3: Student ma wiedzę na temat środowiska Nowego Testamentu (tło historyczne, kulturowe i religijne) (K_W06); W4: Student wyjaśnia problematykę związaną z "Ewangelią Dziecięctwa" w Ewangelii według św. Mateusza i Łukasza (K_W06; K_W14); W5: Student zna krytykę historyczną (autor, miejsce i czas powstania, adresaci), problematykę literacką (język, styl, struktura literacka, symbolika) oraz przesłanie teologiczne Ewangelii wg św. Marka; św. Mateusza i św. Łukasza (K_W06). W6: Student zna egzegezę i przesłanie teologiczne wybranych perykop z Ewangelii wg św. Marka; św. Mateusza; św. Łukasza (K_W06); W7: Student zna w warstwie materialnej Ewangelię wg św. Mateusza, św. Marka i św. Łukasza.

Efekty uczenia się - umiejętności

U1: Student analizuje wybrane perykopy ewangeliczne w języku oryginalnym z Ewangelii wg św. Marka, w. Mateusza, św. Łukasza rozróżniając podgatunki literackie oraz wykorzystując dokonania różnych szkół i metod interpretacyjnych (K_U1; K_U02; K_U04, K_U05); U2: Student uwzględnienia w badaniach teologicznych teksty z Ewangelii wg św. Marka; św. Mateusza; św. Łukasza (K_U01; K_U04; K-U19). U3: Student wykorzystuje teksty z Ewangelii wg św. Marka, św. Mateusza; św. Łukasza w rozwiązaniu konkretnych problemów teologicznych i egzystencjalnych (K_U01; K_U09); U4: Student posiada pogłębioną umiejętność przygotowania pracy pisemnej w języku polskim na zadany przez prowadzącego ćwiczenia temat z Ewangelii wg św. Marka. św. Mateusza, św. Łukasza i Dziejów Apostolskich (K_U17); U5: Student posiada umiejętność przygotowania wystąpienia ustnego w języku polskim na temat wybranej perykopy z Ewangelii wg św. Marka, św. Mateusza, św. Łukasza i Dziejów Apostolskich (K_U18).

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

K1: Student ma krytyczną świadomość poziomu własnej wiedzy i umiejętności (K_K01); K2: Student rozwija zainteresowania dotyczące współczesnych osiągnięć egzegezy Ewangelii wg św. Marka, św. Mateusza, św. Łukasza (K_K01; K_K02; K_K08); K3: Student potrafi współdziałać i pracować w grupie, przyjmując w niej różne role (K_K03); K4: Student ma świadomość konieczności dalszego rozwoju intelektualnego dla integralnej interpretacji Pisma Świętego przez poznawanie osiągnięć teologii i dyscyplin humanistycznych oraz rozumienie potrzeby ciągłej formacji religijno-duchowej (K_K01; K_K02; K_K05; K_K08)

Metody dydaktyczne

W czasie zajęć zostaną wykorzystane metody dydaktyczne eksponujące, podające i poszukujące z wykorzystaniem metod wizualnych.

Metody dydaktyczne eksponujące

- pokaz

Metody dydaktyczne podające

- opis
- wykład konwersatoryjny
- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- wykład problemowy

Metody dydaktyczne poszukujące

- klasyczna metoda problemowa
- seminaryjna
- referatu
- ćwiczeniowa

Wymagania wstępne

1. Podstawowa znajomość języka greckiego biblijnego. 2. Znajomość podstawowych zasad interpretacji tekstów biblijnych (metoda historyczno-krytyczna, podejście synchroniczne oraz zasady katolickiej interpretacji Biblii). 3. Znajomość Konstytucji Dogmatycznej "O Objawieniu Bożym" (Dei Verbum"), dokumentu Papieskiej Komisji Biblijnej "Interpretacja Biblii w Kościele" oraz adhortacji apostolskiej Benedykta XVI "Verbum Domini".

Koordynatorzy przedmiotu

Dariusz Kotecki

Kryteria oceniania

WYKŁAD:
Kolokwia pisemne (sprawdzają efekty uczenia się: W1-6; U1-2; K1-2.4) :
1) ze znajomości lektur obowiązkowych: Cohen, S.J.D. - Satlow, M., Dominacja rzymska. Powstanie żydowskie i zburzenie drugiej świątyni, w: Starożytny Izrael. Od Abrahama do zburzenia świątyni jerozolimskiej przez Rzymian, H. Shanks (red.), Warszawa 2007, s. 385-428; Łach, J., "Dziecię się nam narodziło", w kręgu teologii dziecięctwa Jezusa, Częstochowa 2001.
2) z treści wykładów dotyczących wstępu ogólnego do Ewangelii synoptycznych (geneza i natura ewangelii, pochodzenie ewangelii wg tradycji starożytnej, ewangelia jako gatunek literacki, problem synoptyczny), wstępu szczegółowego (krytyka historyczna, literacka, teologiczna) Ewangelii wg św. Mateusza, Marka i Łukasza oraz egzegezy podanej na wykładach w tematach od 7-12 (zob. opis przedmiotu) od punktowane od 0-100 punktów. Na zaliczenie należy uzyskać minimum 60 punktów. Oceny za kolokwium:
0-59 punktów: ocena niedostateczna;
60-68 punktów: ocena dostateczna;
69-78 punktów: ocena dostateczna plus;
79-85 punktów: ocena dobra;
86-93 punktów: ocena dobra plus;
94-100 punktów: ocena bardzo dobra.
Wykaz tez na kolokwia:
Kolokwium I:
1. System polityczny imperium rzymskiego;
2. Rządcy Palestyny z dynastii Heroda;
3. Prokuratorzy rzymscy w Judei i Palestynie;
4. Przyczyny pierwszego i drugiego powstania przeciw Rzymowi (tło ekonomiczne i religijne powstania);
8. Struktura i główne tematy Mateuszowej i Łukaszowej Ewangelii dziecięctwa Jezusa oraz egzegeza tekstów.
Kolokwium II:
1. Geneza i natura Ewangelii;
2. Gatunek literacki Ewangelii;
3. Problem synoptyczny i próby jego rozwiązania;
4. Ewangelia Marka w aspekcie historycznym, literackim i teologicznym;
5. Ewangelia Mateusza w aspekcie historycznym,. literackim i teologicznym;
6. Ewangelia Łukasza w aspekcie historycznym, literackim i teologicznym.
7. Egzegeza tekstów omówionych w tematach wykładów od 7 do 12 (zob. opis przedmiotu)
2) ĆWICZENIA: ocena z ćwiczeń jest średnią oceny za prezentację oraz oceny z kolokwium pisemnego ze znajomości materialnej Mk, Mt i Łk (na zaliczenie należy uzyskać minimum 60 punktów w skali od 1-100 wg ocen jak powyżej). Wynik końcowy jest zgodny z zasadą:
a) 3,0-3,49 - dostateczna;
b) 3,5-3,83 - dostateczna plus;
c) 3,84-4,16 - dobra;
d) 4,17-4,5 - dobra plus;
e) 4,51-5,0 - bardzo dobra.
Metody i kryteria oceniania sprawdzają osiągnięte przez studenta następujące efekty uczenia się:
a) znajomość materialna Mk, Mt, Łk i Dz: W7;
b) pisemna praca na temat wybranej perykopy: W1-W6; U1, U2, U3, U4; K1; K2; K4;
c) wygłoszenie przygotowanego tekstu pisanego w ramach ćwiczeń: W1-W6; U1, U2, U3, U5; K1; K2; K3; K4;
d) Aktywny udział w dyskusjach w trakcie ćwiczeń: W1-W6; U3, K2.

Literatura

LITERATURA OBOWIĄZKOWA:
- Cohen, S.J.D. - Satlow, M., Dominacja rzymska. Powstanie żydowskie i zburzenie drugiej świątyni, w: Starożytny Izrael. Od Abrahama do zburzenia świątyni jerozolimskiej przez Rzymian, H. Shanks (red.), Warszawa 2007, s. 385-428;
- Łach, J., "Dziecię się nam narodziło", w kręgu teologii dziecięctwa Jezusa, Częstochowa 2001.
LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA:
- Bartnicki, R., Ewangelie synoptyczne. Geneza i interpretacja, Warszawa 1996;
Bartnicki, R., Jezus w drodze do śmierci i zmartwychwstania. Komentarz do Ewangelii Marka 8,27-16.20, cz. II Mk 14,1-16,20, Warszawa 2019;
- Bednarz, M., Ewangelie synoptyczne, wyd. 4, Tarnów 1999;
Curtis Mitch - Sri E., Ewangelia według św. Mateusza. Katolicki Komentarz do Pisma Świętego, Poznań 2019;
- Czerski, J., Ewangelie synoptyczne w aspekcie literackim, historycznym i teologicznym, Opolska Biblioteka Teologiczna 12, Opole 1996;
- Czerski, J., Jezus Chrystus w świetle Ewangelii synoptycznych, Opole 2000;
- Evans, C.A., Mark 8:27-16:20, WBC 34b, Nashville 2001;
- Gadenz, P.T., Ewangelia według św. Łukasza. katolicki Komentarz do Pisma świętego, Poznań 2020;
- Gądecki, S., Wstęp do Ewangelii synoptycznych, wyd. 2, Gniezno 1999;
- Gnilka, J., Jezus z Nazaretu, Kraków 1997;
- Gnilka, J. , Teologia Nowego Testamentu, Kraków 2002, s. 169-290;
- Gnilka, J., Pierwsi chrześcijanie. Źródła i początki Kościoła, Kraków 2004;
- Guelich, R.A., Mark 1-8:26, WBC 34a, Dallas 1988;
- Gundry, R.H., Mark. A Commentary on His Apology for the Cross, Grand Rapids 1993;
- Haręzga, S., Jezus i Jego uczniowie, Model chrześcijańskiej formacji w Ewangelii według św. Marka, Lublin 2006;
Healy, M., Ewangelia według św. Marka. Katolicki Komentarz do Pisma Świętego, Poznań 2020.
- Kotecki, D., "Bądźmy uczniami Chrystusa". Dziesięć kroków z Ewangelią według św. Marka, Toruń 2008;
-Kotecki, D., Con Gesu nella barca. Contributo allo studio del discepolato nel Vangelo di Marco, Toruń 2015;
- Kudasiewicz, J., Ewangelie synoptyczne dzisiaj, wyd. 2, Ząbki 1999;
- Lane, W. L., The Gospel of Mark, Grand Rapids 1974;
- Langkammer, H., Obraz Jezusa Chrystusa w świetle Nowego Testamentu, Rzeszów 2009, s. 673-729;
- Malina, A., Ewangelia według świętego Marka, rozdziały 1,1-8,26; NKBNT II/1; Częstochowa 2013;
- Mickiewicz, F., Ewangelia według św. Łukasza, rozdziały 1-11, Częstochowa 2011;
- Mędala, S., Ewangelie synoptyczne, Warszawa 2006;
- Osborne, G.R., Matthew, Grand Rapids 2010;
- Paciorek, A., Ewangelie synoptyczne, t. I, Wprowadzenie ogólne, Tarnów 2001;
- Paciorek, A., Ewangelie synoptyczne, t. III, Ewangelia według św. Marka, Tarnów 2002;
- Paciorek, A., Ewangelia według świętego Mateusza, cz. I i II, Częstochowa 2005, 2008;
- Ewangelia według św. Marka, Ojcowie Kościoła komentują Biblię, Nowy Testament II, Ząbki 2009;
- Teologia Nowego Testamentu, t. I, Ewangelie synoptyczne i Dzieje Apostolskie, red. M. Rosik, Wrocław 2008.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 1500-EGNT-1-SJ-22 w USOSweb