Zabytkoznawstwo sztuki protestanckiej 1402-ZSzPr-3Z-S1
Zajęcia rozpoczynają się od przedstawienia historii reformacji europejskiej, najważniejszych elementów teologii M. Lutra i J. Kalwina kształtujących podejście do sztuki. Poruszone zostaną zagadnienia zajmujące się ikonoklazmem europejskim i protestanckim, następnie powstanie nowego medium jakim jest druk, grafika ulotna oraz jego wpływ na sferę dyskusji na temat Kościoła. Następnie omówiona zostanie przestrzeń liturgiczna kościołów ewangelickich, architektura kościołów luterańskich, kalwińskich i mniejszości religijnych takich jak baptyści czy menonici. W kolejnej części wykładów omówione zostaną szczegółowo ambony, ołtarze, chrzcielnice, empory, organy, dekoracje malarskie kościołów luterańskich i kalwińskich, domy modlitwy mniejszych wspólnot, naczynia liturgiczne oraz ikonografia sztuki protestanckiej. Osobne wykłady zostaną poświęcone historii reformacji i sztuce protestanckiej w nowożytnej Rzeczpospolitej, w Prusach Książęcych i na Śląsku.
|
W cyklu 2023/24Z:
Zajęcia rozpoczynają się od przedstawienia historii reformacji europejskiej, najważniejszych elementów teologii M. Lutra i J. Kalwina kształtujących podejście do sztuki. Poruszone zostaną zagadnienia zajmujące się ikonoklazmem europejskim i protestanckim, następnie powstanie nowego medium jakim jest druk, grafika ulotna oraz jego wpływ na sferę dyskusji na temat Kościoła. Następnie omówiona zostanie przestrzeń liturgiczna kościołów ewangelickich, architektura kościołów luterańskich, kalwińskich i mniejszości religijnych takich jak baptyści czy menonici. W kolejnej części wykładów omówione zostaną szczegółowo ambony, ołtarze, chrzcielnice, empory, organy, dekoracje malarskie kościołów luterańskich i kalwińskich, domy modlitwy mniejszych wspólnot, naczynia liturgiczne oraz ikonografia sztuki protestanckiej. Osobne wykłady zostaną poświęcone historii reformacji i sztuce protestanckiej w nowożytnej Rzeczpospolitej, w Prusach Książęcych i na Śląsku. |
W cyklu 2024/25Z:
Zajęcia rozpoczynają się od przedstawienia historii reformacji europejskiej, najważniejszych elementów teologii M. Lutra i J. Kalwina kształtujących podejście do sztuki. Poruszone zostaną zagadnienia zajmujące się ikonoklazmem europejskim i protestanckim, następnie powstanie nowego medium jakim jest druk, grafika ulotna oraz jego wpływ na sferę dyskusji na temat Kościoła. Następnie omówiona zostanie przestrzeń liturgiczna kościołów ewangelickich, architektura kościołów luterańskich, kalwińskich i mniejszości religijnych takich jak baptyści czy menonici. W kolejnej części wykładów omówione zostaną szczegółowo ambony, ołtarze, chrzcielnice, empory, organy, dekoracje malarskie kościołów luterańskich i kalwińskich, domy modlitwy mniejszych wspólnot, naczynia liturgiczne oraz ikonografia sztuki protestanckiej. Osobne wykłady zostaną poświęcone historii reformacji i sztuce protestanckiej w nowożytnej Rzeczpospolitej, w Prusach Książęcych i na Śląsku. |
Całkowity nakład pracy studenta
Efekty uczenia się - wiedza
Efekty uczenia się - umiejętności
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne
Metody dydaktyczne
Metody dydaktyczne podające
Metody dydaktyczne poszukujące
Metody dydaktyczne w kształceniu online
Rodzaj przedmiotu
Wymagania wstępne
Koordynatorzy przedmiotu
Kryteria oceniania
zaliczenie ustne lub pisemne na ocenę na podstawie zdobytej wiedzy
Literatura
1. Banaś P., Studia nad śląską architekturą protestancką 2 połowy XVII wieku, “Roczniki Sztuki Śląskiej”, VIII (1971), s. 35-89.
2. Birecki P. Architektura i sztuka ewangelicka w Toruniu w XIX i XX wieku, w: Ewangelicy w Toruniu (XVI-XX), red. J. Kłaczkow, Toruń 2011, s. 312-341.
3. Birecki P., Architektura ewangelicka na ziemiach polskich, w: Kościoły luterańskie na ziemiach polskich (XVI-XX w.) T.2: pod zaborami i obcym panowaniem, red. Jarosław Kłaczkow, Toruń 2012, s. 297-331.
4. Birecki P., Architektura i sztuka luterańska w Toruniu w okresie nowożytnym, w: Ewangelicy w Toruniu (XVI-XX), red. J. Kłaczkow, Toruń 2011, s. 171-199.
5. Birecki P., Ewangelickie budownictwo kościelne w Prusach Zachodnich, Toruń, 2014.
6. Birecki P., Od chrzcin do pogrzebu. Życie luteranina w nowożytnym Toruniu, w: Ewangelicy w Toruniu (XVI-XX), red. J. Kłaczkow, Toruń 2011, s. 143-170.
7. Birecki P., Ratusze świątyniami protestanckimi na ziemi chełmińskiej, w: Kościół imienia Żłóbka Chrystusa (Kripplein Christi) we Wschowie na tle procesu konfesjonalizacji w krajach Europy Środkowej, Wschowa 2012, s.153-169.
8. Birecki P., Sztuka luterańska na ziemi chełmińskiej od drugiej połowy XVI do pierwszej ćwierci XVIII wieku, Warszawa 2007.
9. Birecki P., Sztuka w służbie luteranizmu na terenie Prus Królewskich (1517-1772), w: W 500-lecie reformacji (1517-2017) : z dziejów kościołów ewangelickich w dawnych Prusach Królewskich i Książęcych. T. 1: Tereny dawnych Prus Królewskich / red. nauk. Jarosław Kłaczkow, Grzegorz Jasiński, Piotr Birecki / Kłaczkow Jarosław, Jasiński Grzegorz, Birecki Piotr (red.), 2017, Toruń, Wydawnictwo Adam Marszałek, s.49-86.
10. Birecki P., Architektura i sztuka na terenie Prus Królewskich (…) w: W 500-lecie reformacji (1517-2017) : z dziejów kościołów ewangelickich w dawnych Prusach Królewskich i Książęcych. T. 2: Tereny dawnych Prus Książęcych / red. nauk. Jarosław Kłaczkow, Grzegorz Jasiński, Piotr Birecki / Kłaczkow Jarosław, Jasiński Grzegorz, Birecki Piotr (red.), 2017, Toruń, Wydawnictwo Adam Marszałek, s.80-135.
11. Birecki P., Architektura i wyposażenie kościołów ewangelickich w Prusach Wschodnich, w: W 500-lecie reformacji (1517-2017) : z dziejów kościołów ewangelickich w dawnych Prusach Królewskich i Książęcych. T. 2: Tereny dawnych Prus Książęcych / red. nauk. Jarosław Kłaczkow, Grzegorz Jasiński, Piotr Birecki / Kłaczkow Jarosław, Jasiński Grzegorz, Birecki Piotr (red.), 2017, Toruń, Wydawnictwo Adam Marszałek, s. 246-283.
12. Brathe P., Theorie des evangelischen Kirchengebäudes, Stuttgart 1906.
13. Cieślak K., Między Rzymem, Wittenbergą a Genewą. Sztuka Gdańska jako miasta podzielonego wyznaniowo. Wrocław 2000 (plus inna literatura tej autorki)
14. Cottret B, Kalwin, Warszawa 2000
15. Ellwardt K., Evangelischer Kirchenbau in Deutschland, Fulda 2008.
16. Friedrich K., Grundriß der Liturgik, Eine Einführung in die Geschichte, Grundsätze und Ordnung des Lutherischen Gottesdienstes, München 1982
17. Fritsch K. E. O., Der Kirchenbau des Protestantismus von der Reformation bis zur Gegenwart, Berlin 1893.
18. Grashoff E. W., Raumprobleme des protestantischen Kirchenbaues im 17. und 18. Jahrhundert, Berlin 1938.
19. Harasimowicz J., Protestanckie budownictwo kościelne w wieku reformacji na Śląsku, “Kwartalnik Architektury i Urbanistyki”, XXVIII (1983), s. 341-371.
20. Harasimowicz J., Treści i funkcje ideowe sztuki śląskiej Reformacji (1520-1650), Wrocław 1986 (plus inna literatura tego autora)
21. Kiesling G., Der Herrschaftsstand. Aspekte repräsentativer Gestaltung im evangelischen Kirchenbau, München 1994
22. Langmaak, G., Evangelischer Kirchenbau im 19. und 20. Jahrhundert. Geschichte, Dokumentation, Synopse, Kassel 1971.
23. Michalski S., Protestanci a sztuka. Spór o obrazy w Europie nowożytnej, Warszawa 1989
24. Roper L., Marcin Luter. Prorok i buntownik, Łódź 2017
25. Teoretycy, pisarze i artyści o sztuce 1500-1600 (Historia doktryn artystycznych. Wybór tekstów, t. II), wybrał i opracował Jan Białostocki. Warszawa: PWN 1985 (rozdz. 3);
26. Wisłocki M., Sztuka protestancka na Pomorzu 1535 – 1648, Szczecin 2005.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: