Zabytkoznawstwo rzeźby nowożytnej i nowoczesnej 1402-ZRzN-3L-S1

mgr Alicja Saar-Kozłowska
15 godzin.
W czasie zajęć studenci poznają wybrane zagadnienia twórczości rzeźbiarskiej późnego średniowiecza oraz nowożytnej. Przedstawiane są materiały rzeźbiarskie i ich specyfika w oparciu o prezentację wykonanych z nich zabytków poprzez dokumentację fotograficzną, ogląd bezpośredni, próbki kamieni oraz zabytki poddawane konserwacji. Zapoznają się z technikami rzeźbiarskimi oraz stosowanymi narzędziami a także pozostawianymi przez nie śladami, sposobami opracowania powierzchni kamiennych, organizacją pracy w warsztacie rzeźbiarza. Poruszane są problemy związane z wyodrębnieniem partii oryginalnych oraz rekonstruowanych, rekonstrukcjami pierwotnej formy zabytków przekształcanych z różnych względów na przestrzeni dziejów, rekonstruowanych, a także z problemem fałszerstw dzieł rzeźby. Akcentowana jest potrzeba tworzenia bogatych fotograficznych baz danych obiektów zabytkowych wykonanych metodą cyfrową; przedstawiane są rezultaty takich prac.

Metody nauczania:
Prezentacje multimedialne dotyczące materiałów, technik, zastosowanych metod pracy i narzędzi;
studia nad w/w zagadnieniami w oparciu o polecaną literaturę;
ich analiza w oparciu o wybrane przykłady;
analiza materiałów oraz technik rzeźbiarskich podczas wizyty w pracowni konserwacji rzeźby oraz w pracowni rzeźby;
analiza form oryginalnych i rekonstruowanych.

* * *

15 godzin - dr Dorota Kamińska-Jones - przegląd najważniejszych tendencji w rzeźbie od połowy wieku XVIII do 1939 r. Przedstawienie najważniejszych nurtów, artystów, techniki i dzieł takich jak: neoklasycyzm, romantyzm, tendencje realistyczne w rzeźbie 2 poł. XIX w., nurt neobarokowy, naturalizm, impresjonizm, secesja, symbolizm, nowy klasycyzm, rzeźba ekspresjonistyczna, rzeźba fowistów, rzeźba kubistyczna, rzeźba w metalu, rzeźba futurystyczna, vortycyzm, formizm, dadaizm i surrealizm.

Całkowity nakład pracy studenta

Alicja Saar-Kozłowska: Uczestnictwo w zajęciach, prezentacjach multimedialnych oraz dyskusjach dotyczących materiałów, technik oraz formy i zagadnień rekonstrukcji nowożytnej rzeźby; opanowaniew materialu faktograficznego, zaliczenie pisemne przedmiotu w zakresie teorii oraz ikonografii.

Efekty uczenia się - wiedza

Alicja Saar-Kozłowska: K_W03 Student ma wiedzę z zakresu dziejów sztuki europejskiej od starożytności do czasów współczesnych z podziałem na sztukę powszechną i polską (tu: z zakresu dziejów rzeźby europejskiej czasów nowożytnych); H1A_W03; H1A_W04; K_W09 zna podstawowe techniki sztuk plastycznych, właściwośStudent ma wiedzę z zakresu dziejów rzeźby europejskiej czasów nowożytnych w zakresie materiałów, technik oraz formy rzeźby; H1A_W04; K_W02 zna podstawową terminologię sztuk plastycznych ( w zakresie technik rzeźbiarskich). K_W11 rozumie interdyscyplinarny charakter interpretacji dzieła sztuki w różnychaspektach (z uwzględnieniem historii, filozofii, teologii, technik i technologii sztuk plast. itd.) H1A_W05 H1A_W02 ; K_W14 zna i rozumie podstawowemetody analizy i interpretacji dzieł sztuki w zakresie rzeźby nowożytnej H1A_W07; K_W16 uzyskuje pogłębioną świadomość warsztatu naukowego, problemów badawczych i zastosowania metod historii sztuki do konkretnych problemów badawczych. H1A_W07; Student ma wiedzę z zakresu dziejów rzeźby europejskiej czasów nowożytnychdotyczącą materiałów, technik oraz formy; zyskuje podstawową wiedzę na temat problemów rekonstrukcji pierwotnej formy zabytkow rzeźbiarskich oraz architektoniczno-rzeźbiarskich w pracy badawczej historyka sztuki jako studiującego dzieje, interpretatora formy i treści zabytków oraz konsultanta w praktycznych działaniach konserwatorów.

Efekty uczenia się - umiejętności

K_U07 potrafi posługiwać się podstawowymi ujęciami teoretycznymi i pojęciami właściwymi dla historii sztuki, ochrony zabytków i muzeologii oraz wykorzystywać tę umiejętność w sytuacjach profesjonalnych, wymagających analizy struktury, sensu i wartości zabytku H1A_U04; K_U11 opisuje od strony formy i analizuje dzieła: architektury, rzeźby, malarstwa (o różnej klasie artystycznej i różnym poziomie wartości), wiążąc je z poszczególnymi stylami / kierunkami w sztuce H1A_U05; K_U12 posługuje się analizą porównawczą opartą na kwerendzie zabytkoznawczej H1A_U05; K_U14 identyfikuje podstawowe materiały plastyczne występujące w zabytkach, na podstawie analizy wizualnej określa techniki sztuk plastycznych H1A_U05; K_U04 na poziomie podstawowym analizuje problemy badawcze historii sztuki, posługując się metodami i narzędziami badawczymi, wskazanymi przez opiekunów naukowych (analiza stylistyczno-formalna, ikonograficzna, typologiczna itp.) H1A_U02. Student zyskuje umiejętność wnikliwej obserwacji zabytków rzeźby w celu rozpoznaia matrialu z jakiego została ona wykonana, zastosowanych technik oraz narzędzi rzeźbiarskiech; rozwija umiejętnośc analizy formy rzeźby; ćwiczy badanie zabytków pod kątem rozpoznawania ich partii oryginalnych oraz rekonstruowanych.

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

K_K01 ma świadomość poziomu swojej wiedzy – swych kompetencji i niedostatków, rozumie potrzebę ciągłego rozwoju naukowego i zawodowego H1A_K01; K_K03 potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji określonego przez siebie lub innych zadania a w podejściu do dóbr kultury kieruje się zasadami etyki zawodowej H1A_K03; K_K04 jest wrażliwy na problematykę właściwego podejścia do materialnego dziedzictwa kulturowego, potrafi dostrzec i ocenić niewłaściwe postępowanie w tym zakresie H1A_K04 H1A_K05; K_K05 dostrzega i formułuje dylematy, związane z ochroną zabytków, jest świadom H1A_K04 swej odpowiedzialności decyzyjnej w zakresie kompetencji zawodowych H1A_K05; K_K06 ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego regionu, kraju, Europy H1A_K05. Student ma świadomość w swojej pracy badawczej wagi rozpoznania oryginalnych partii zabytkow rzeźby dzięki umiejętności analizowania zastosowanego materialu rzeźbiartskiego, metod i technik pracy oraz organizacji warsztatu z uwagi na efekty jego studiów, a także działania zmierzająće do zachowania substancji materialnej zabytkow oraz ich ksztaltu formalnego i wymowy ideowej.

Metody dydaktyczne

A. Saar-Kozłowska: wyklad informacyjny, wyklad problemowy z elementami dyskusji studentow, ćwiczeniowa, przedstawianie wybranych zagadnień poprzez prezentacje multimedialne oraz materialy ćwiczeniowe (materialy rzeźbiarskie - charakterystyka i proba rozpoznawania); prezentacja materiałow, technik oraz metod konserwacji rzeźby w pracowni konserwatorskich.

Metody dydaktyczne podające

- wykład informacyjny (konwencjonalny)

Rodzaj przedmiotu

przedmiot obligatoryjny

Wymagania wstępne

Zaliczenie przedmiotów podstawowego kursu historii sztuki z zakresu starożytności, średniowiecza oraz nowożytności na pierwszym i drugim roku studiów I stopnia.

Koordynatorzy przedmiotu

Alicja Saar-Kozłowska

Kryteria oceniania

mgr Alicja Saar-Kozłowska
Obecność i aktywne uczestnictwo w zajęciach;
zaliczenie sprawdzianu pisemnego.

dr Dorota Kamińska-Jones
Obecność, kolokwium pisemne.

Literatura

mgr Alicja Saar-Kozłowska

a) literatura podstawowa
• Konstanty Kalinowski, Warsztat barokowego rzeźbiarza, Artium Questiones VII, Poznań 1995, s. 103-140
• Tadeusz J. Żuchowski, Traktat o rzeźbie Michała Anioła – Pieta Rondanini, Rocznik Historii Sztuki, t. XXVI, 2001, s. 63-87
• Alicja Saar-Kozłowska, Historia fundacji i rekonstrukcje pomnika grobowego króla Jana III w katedrze w Uppsali. Przyczynek do badań nad twórczością Willema van dem Blocka, [w:] Stosunki polsko-szwedzkie w epoce nowożytnej. Polish – Swedish Relations from 16th to 18th Centuries, Materiały Sesji. Warszawa, grudzień 1999, Zamek Królewski w Warszawie 2001, s. 63 – 106.
• Alicja Saar-Kozłowska, Problem autorstwa wyposażenia architektoniczno-rzeżbiarskiego kaplicy Kołudzkich w katedrze w Gnieźnie. Próba rozpoznania cech warsztatu, Acta Universitatis Nicolai Copernici. Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo XXXVIII, 20110, Nauki Humanistycznoi-Społeczne, Zeszyt 394, s. 15-87.
• Nicholas Penny, The Materials of Sculpture, New Haven and London 1993.
• Marek Komorowski, Postać ludzka w teorii sztuki humanizmu. Leone Battista Alberti «De Statua», [w:] O ikonografii świeckiej doby Humanizmu. Tematy – symbole – problemy, Warszawa 1997, s. 13-76
• Horst Wilcke, Wolfgang Thuning, Kamieniarstwo, tłum. Andrzej Machalski, uzupełnienia i przystosowanie do warunków polskich Andrzej Machalski i Józef Maślawiec, wyd. II, poprawione, Warszawa 1997.
• John W. Mills, The Encyclopedia of Sculpture Techniques, London 1990.
• Jennifer Montagu, Gold, Silver and Bronze: Metal Sculpture of the Roman Baroque, New Haven, London, Yale University press, 1996
• Miachał Wardzyński, Marmury i wapienie południowoniderlandzkie na ziemiach polskich od średniowiecza do 2. poł. XVIII w. Import i zastosowanie w małej architekturze i rzeźbie kamiennej, Biuletyn Historii sztuki, R. LXX: 2008, nr 4, s. 307-355 (praca zawiera obszerną bibliografię dotyczącą omawianego zagadnienia)
• Aleksandra Lipińska, Wewnętrzne światło. Południowoniderlandzka rzeźba alabastrowa w Europie Środkowo-Wschodniej, Wrocław 2007.

b) literarura uzupełniająca (wybór)
• Arnulf von Ulmann, Bildhauer Technik des Spätmittelalters und der Frührenaissance, Darmstadt 1984.
• Jan Czarnocki, Marmury świętokrzyskie, [w:] Państwowy Instytut Geologiczny, Prace, XXI:1958 (=Jan Czarnocki, Prace geologiczne, T. 5, z. 3 red. Katarzyna Pawłowska i Stefan Pawłowski)
• Adam Czeżowski, Kamieniołomy, T. 1-3, Warszawa 1946.
• Adam Czeżowski, Obróbka kamienia, Kraków 1955.
• Bolesław Gierych, Od kamieniołomów do architektury, Warszawa 1955.
• Alina Jarmontowicz, Roża Krzywobłocka-Laurów, Janusz Lehmann, Piaskowiec w zabytkowej architekturze Warszawy, Warszawa 1994
• Stefan Kowalczewski, Marmury kieleckie, Warszawa 1972
• Stefan Kozakiewicz, Początek działalności Komasków, Tessyńczyków i Gryzończyków w Polsce – okres renesansu (1520 - 1580), Biuletyn Historii Sztuki, R. XXI., 1959, s. 3- 9.
• Stefan Kozłowski, Surowce skalne Polski, Warszawa 1986
• Adam Krzemień, Materiałoznawstwo tworzyw artystycznych i ich konserwacja, Łódź-Warszawa 1956
• Zofia Pentlakowa, Tadeusz Wojno, O niektórych marmurach dolnośląskich, Warszawa 1952.
• Franciszek Stolot, Testament Tomasza Nikla, Przyczynek do dziejów pińczowskich warsztatów budowlanych i kamieniarsko-rzeźbiarskich na przełomie wieków XVI i XVII., Biuletyn Historii sztuki, R.XXXII, 1970, nr 3-4, s. 227-244.
• Hanna Sygietyńska, Kamień w architekturze i rzeźbie Warszawy, Warszawa 1978.
• Władysław Tatarkiewicz, Czarny marmur w Krakowie. [w:] O sztuce polskiej XVII i XVIII wieku. Architektura i rzeźba, Warszawa 1966, s. 347-399.
• Tadeusz Tyrowicz, Kamieniarstwo, Warszawa 1952.
• Michał Wardzyński, Analiza materiałowa zabytków małej architektury i rzeźby kamiennej z XVI i na początku XVII wieku w Wilnie i Nieświeżu, [w:] Sztuka Kresów Wschodnich, T. 6, red. Piotr krasny i Andrzej Betlej, Kraków 2006, s. 198-223.
• Maria Weber-Kozińska, Kamienie w Polsce w okresie renesansu. Główne etapy rozwojowe w historii naszego kamieniarstwa, Architektura, 1954, nr1, s. 13-19.
• Maria Weber-Kozińska, Z problematyki historii kamieniarstwa w Polsce, Kwartalnik Architektury i Urbanistyki, T. III, 1958, s. 61-84.
• The Distionary of Art. (materiały i techniki, konserwacja, np., T. 29, s. 698: stone; bibliografia).

c) materiały pomocnicze
• Piotr Niemcewicz, Konserwacja wapienia pińczowskiego, Toruń 2005.
• Zbigniew Welski, Sztukatorstwo (podręcznik do nauki zawodu, zob. np. wykonywanie modeli i form sztukatorskich), Warszawa 1990.
• Josef Lang, Rzeźbienie w glinie, tłumaczył Bartłomiej Różański, Warszawa 2006.
• Josepmaria Cami, Sztuka rzeźbienia w drewnie: ilustrowany podręcznik snycerza, Warszawa 1998.

***

dr Dorota Kamińska-Jones
Baumgarth C., Futuryzm, Warszawa 1978
Janicka K., Surrealizm, Warszawa 1985.
Kępiński Z., Impresjonizm, Warszawa 1982
Kotula A., Krakowski P., Malarstwo, rzeźba, architektura. Wybrane zagadnienia plastyki współczesnej, Warszawa 1981
Kotula A., Krakowski P., Sztuka abstrakcyjna, Warszawa 1973
Kotula A., Krakowski P., Rzeźba współczesna, Warszawa 1985.
Kotula A., Krakowski P., Rzeźba XIX w., Kraków 1980
Herbert R., A concise history of modern sculpture, New York 1964.
Passeron R., Encyklopedia surrealizmu, Warszawa 1993.
Potocka A.M, Rzeźba. Dzieje teoretyczne, Kraków 2002.
Richard L., Encyklopedia ekspresjonizmu, Warszawa 1996
Richter H., Dadaizm, Warszawa 1986.
Ritchie A. C., Sculpture of the twentieth century, New York 1952.
Willett J, Ekspresjonizm, Warszawa 1976
Sztuka świata, t. 8, Warszawa 1994.
Sztuka świata, t. 9, Warszawa 2001.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 1402-ZRzN-3L-S1 w USOSweb