Zajęcia fakultatywne nauki o obrazie ( Sztuka ikony powstała w tradycji bizantyjskiej i późniejszej) 1402-ZF-HS-SZI-L

Istotnym punktem oceny będzie frekwencja, przygotowywanie się do zajęć, studiowanie wskazanej literatury, branie udziału w dyskusji problemowej oraz napisanie referatu.

Bibliografia podstawowa
1. Belting Hans, Obraz i kult: historia obrazu przed epoką sztuki, przekł. Tadeusz Zatorski, Wydawnictwo Słowo/Obraz Terytoria, Gdańsk 2010 (wybrane fragm.).
2. Janocha Michał, Ikony w Polsce: od średniowiecza do współczesności, Wydawnictwo „Arkady”, Warszawa 2018 (lub inne wyd., wybrane fragm.).
3. Jazykowa Irina, Świat ikony, przekł. Henryk Paprocki, Wydawnictwo Księży Marianów, Warszawa 2007 (wybrane fragm.).
4. Kondakow Nikodim Pawłowicz, Ikony: historia i teologia, przekł. Stanisław Ulicki, Wydawnictwo Arkady, Warszawa 2021 (wybrane fragm.).
5. Majorowa Natalia, Skokow Genadij, Ikony rosyjskie: tematy, arcydzieła; przekł. Łukasz Leonkiewicz, Wydawnictwo „Arkady”, Warszawa 2019 (wybrane fragm.).
6. Onasch Konrad, Schnieper Annemarie, Ikony: fakty i legendy, przekł. z ang. Zofia Szanter, z niem. Mariusz Smoliński, przekł. z gr. fragm. hymnów i tekstów liturg. Henryk Paprocki, Arkady, Warszawa 2018 (lub inne wyd., wybrane fragm.).
7. Tkač Štefan, Ikony słowackie od XVI do XIX wieku, przekł. ze słow. Andrzej Czcibor-Piotrowski, „Arkady”-„Tatran”, Warszawa-Bratysława 1984 (wybrane fragm.).
8. Tradigo Alfredo, Ikony i święci prawosławni, przekł. Ewa Maciszewska, Wydawnictwo Arkady, Warszawa 2011 (wybrane fragm.).

Bibliografia uzupełniająca, podana w szerszym wyborze, pomocna przy formułowaniu referatów oraz dyskusji (wybrane fragm.)

1. Bator Zofia, Wątki dogmatyczne w ikonie Zaśnięcia Matki Bożej, „Salvatoris Mater”, X, 2008, nr 1, s. 77-104.
2. Biskupski Romuald, Ikona Zaśnięcia Matki Boskiej z końca XV wieku w cerkwi w Andrzejówce, „Series Byzantina”, II, 2004, s. 123-127.
3. Biskupski Romuald, Wybrane warsztaty malarstwa ikonowego szkoły halickiej XV i XVI wieku, „Folia Historiae Artium”, Tom 18 (1982), s. 25-42.
4. Brążkiewicz Bartłomiej, Blask Taboru. Światło ikony. Od bizantyńskiej mozaiki do Andrieja Rublowa, „Ethos. Kwartalnik Instytutu Jana Pawła II KUL”, 30(2017) nr 3(119), s. 59-74.
5. Cichosz Wojciech, Pankowska-Siedlik Elżbieta, Teologiczna pedagogii ikony na przykładzie Trójcy Świętej Andrieja Rublowa, „Studia Gdańskie”, XXIV, 2009, s. 119-138.
6. Dąb-Kalinowska Barbara, „Cerkiew Wojująca”. Ikona czy wyobrażenie?, „Biuletyn Historii Sztuki”, 60, 1998, nr 1–2, s. 7–25.
7. Dąb-Kalinowska Barbara, Ikonowa rzeczywistość, „Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie”, XXXVI, 1992, s. 321–332.
8. Dąb-Kalinowska Barbara, Ikony i obrazy, DiG, Warszawa 2000.
9. Dąb-Kalinowska Barbara, Pojęcie ikony i obrazu sakralnego, „Znak”, XLV, 1993, nr 2 (453), s. 94–103.
10. Dąb-Kalinowska Barbara, Warsztat historyka sztuki i źródła, „Series Byzantina”, II, 2004, s. 9–20.
11. Dionizjusz z Furny, Hermeneia, czyli objaśnienie sztuki malarskiej, przekł. Ireneusz Kania, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2003.
12. Dobrzeniecki Tadeusz, Hagia Maria-Theotokos w sztuce wczesnochrześcijańskiej (zagadnienia wybrane), [w:] Maryja w tajemnicy Chrystusa: praca zbiorowa / pod red. Stanisława Celestyna Napiórkowskiego, Stanisława Longosza, Biblioteka Mariologiczna 2, Wydawnictwo Ojców Franciszkanów, Niepokalanów 1997, s. 140–164.
13. Filoramo Giovanni, Chrześcijaństwo, przekł. Bogusława Szczepanik, Wydawnictwo Arkady, Warszawa 2013.
14. Frejlich Andrzej, Hagiografia bizantyńska jako źródło do dziejów ikony − zagadnienia wybrane, „Roczniki Humanistyczne”, L, 2002, z. 4, s. 23-35.
15. Gadomski Jerzy, Imagines Beatae Mariae Virginis gratiosae: Małopolski typ Hodegetrii z XV wieku, „Folia Historiae Artium”, 22:1986, s. 29-48.
16. Giemza Jarosław, Cerkwie i ikony Łemkowszczyzny, Libra PL, Rzeszów 2020.
17. Giglok Marta, Kilka uwag o teologii ikony „Chrystusa Wielkiego Arcykapłana” w świetle pnuematologiczno-sakramentalnej koncepcji ikony Paula Evdokimova, „Studia Pastoralne”, VI, 2010, s. 235–240.
18. Giglok Marta, Przestrzeń celowo ograniczona - rola kanonu w sztuce ikony, [w:] Strychy / piwnice: inne przestrzenie, red. Alina Świeściak, Sandra Trela, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2015, s. 221-238.
19. Ikony: najpiękniejsze ikony w zbiorach polskich = Icons: the most beautiful icons in the Polish collections, Bosz, Olszanica 2018.
20. Janocha Michał, Ruskie i rosyjskie ikony Hodegetrii, „Salvatoris Mater”, X, 2008, nr 1, s. 153-172.
21. Jectić Ivana, Spieser Jean-Michel, Architektura i dzieła sztuki: sztuka w przestrzeni kulturalnej Bizancjum (rozdz. 13), [w:] Świat Bizancjum: praca zbiorowa, T. 3, Bizancjum i jego sąsiedzi 1204–1453, red. Angelika Laiou, Cécile Morrisson; przekł. Andrzej Graboń, Wydawnictwo WAM, Kraków 2013, s. 253–276.
22. Knapiński Ryszard, Od „Pokrowy” do „Płaszcza Opieki”: przeobrażenia motywu ikonograficznego „Mater Misericordiae”, „Studia Warmińskie”, XXXIX, 2002, s. 131-160.
23. Kobrzeniecka-Sikorska Grażyna, Ikony kalendarzowe - katalog wszystkich świętych jako zbiorowy obraz kościoła, „Humanistyka i Przyrodoznawstwo”, XIX, 2013, s. 387-398.
24. Krasnodębska-D’Aughton Małgorzata, Ikony w sztuce rękopisów irlandzkich i anglosaskich (VII-IX wiek), „Roczniki Humanistyczne”, LI, 2003, z. 4, s. 265-286.
25. Mazurkiewicz Roman, Deesis. Idea wstawiennictwa Bogarodzicy i św. Jana Chrzciciela w kulturze średniowiecznej, Universitas, Kraków 2012.
26. Myśliński Michał, Bizantyńskie ikony nadbramne (kult i funkcja), „Vox Patrum”, 22 (2002) t. 42-43, s. 501-514.
27. Myśliński Michał, Stauroteka bizantyńska ze Skarbca Koronnego na Wawelu, „Studia Waweliana”, V, 1996, s. 5-32.
28. Naumow Aleksander, Ikony w rosyjskiej polityce dawnej i nowej, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego”, MCCXCVII, „Studia Religiologica”, z. 40, 2007, s. 9-20.
29. Różycka-Bryzek Anna, Pojęcie oryginału i kopii w malarstwie bizantyńskim, [w:] Oryginał, replika, kopia: materiały III Seminarium Metodologicznego Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Radziejowice 26-27 września 1968 / [Jan Białostocki et al.], Arkady, Warszawa 1971, s. 99–111.
30. Spieser Jean-Michel, Sztuka (rozdz. 15), [w:] Świat Bizancjum: praca zbiorowa, T. 2, Cesarstwo Bizantyńskie 641–1204, red. Jean-Claude Cheynet; przekł. Andrzej Graboń, Wydawnictwo WAM, Kraków 2011, s. 415–440.
31. Sprutta Justyna, Ikona maryjna typu Eleusa, „Salvatoris Mater”, X, 2008, nr 1, s. 105-124.
32. Sprutta Justyna, Ikona Matki Bożej Oranty, „Salvatoris Mater”, X, 2008, nr 1, s. 173-183.
33. Sprutta Justyna, Ikony Matki Bożej Hodegetrii, „Salvatoris Mater”, X, 2008, nr 1, s. 125-152.
34. Sprutta Justyna, Matka Boża a Eucharystia w ikonach, „Salvatoris Mater”, VII, 2005, nr 1, s. 210-218.
35. Sprutta Justyna, Misyjny wymiar ikony Zesłanie Ducha Świętego, „Annales Missiologici Posnanienses”, XXIII, 2018, s. 165-175.
36. Sprutta Justyna, Motyw skrzydeł anielskich w ikonie, „Studia Gnesnensia", XXII, 2008, s. 251–267.
37. Sprutta Justyna, Symbolika dłoni w ikonie. Studium teologiczno-ikonograficzne, „Poznańskie Studia Teologiczne”, T. 17, 2004, s. 181-208.
38. Sprutta Justyna, Św. Jan Chrzciciel jako Anioł Pustyni w malarstwie ikonowym, „Studia Teologiczne”, XXIX, 2011, s. 393-402.
39. Sulikowska Aleksandra, Siedemnastowieczna ikona Trójcy Świętej z cerkwi w Torkach z kolekcji Muzeum Narodowego w Warszawie, [w:] "Do piękna nadprzyrodzonego" Sesja naukowa na temat rozwoju sztuki sakralnej od X do XX wieku na terenie dawnych diecezji chełmskich Kościoła rzymskokatolickiego, prawosławnego, greckokatolickiego, tom 1. Referaty, Chełm: Muzeum Chełmskie: Chełmskie Towarzystwo Regionalne 2003, s. 184-194.
40. Sulikowska-Belczowska Aleksandra, Ikony Jana Chrzciciela w kolekcji Muzeum Narodowego w Warszawie - ciało anioła, męczeńska śmierć, święte zwłoki, „Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie”, 2(38): 2013, s. 184-202 (tylko część artykułu w jęz. pol.).
41. Tomalska Joanna, Ikonostas supraski: problem atrybucji, [w:] Gronek Agnieszka; Nowak Alicja Z. (wyd.), Studia o kulturze cerkiewnej w dawnej Rzeczypospolitej, Wydawnictwo „scriptum” Tomasz Sekunda, Kraków 2016, s. 43-58.
42. Tomalska Joanna, W poszukiwaniu najstarszych ikon prawosławia polskiego: Czyże, „Studia Podlaskie”, XXIII, 2015, s. 31-49.
43. Uspienski Leonid, Ikona i sztuka, [w:] Duchowość chrześcijańska. Początki do XII wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2010, s. 377–388.
44. Zaprzalska Dorota, Ikona tzw. kompozytowa w klasztorze Wlatadon w Salonikach – zagadnienie formuły ikonograficzno-kompozycyjnej i funkcji ideowo-dewocyjnej, „modus: prace z historii sztuki art history journal”, XIX, 2019, s. 5-21.

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

• Strona przedmiotu 1402-ZF-HS-SZI-L w USOSweb