Prowadzony w cyklach: 2022/23Z, 2023/24Z

Kod ISCED: 0228

Punkty ECTS: 3

Język: polski

Organizowany przez: Instytut Zabytkoznawstwa i Konserwatorstwa

Współczesne zagadnienia krytyki artystycznej 1402-WZKA-1Z-KA-S2

Przedmiot służy rozwinięciu i ugruntowaniu wiedzy na temat współczesnej krytyki artystycznej w następujących obszarach:
-historia krytyki artystycznej w Polsce po II wojnie światowej – tendencje, uwarunkowania,
-współczesne tendencje krytyki artystycznej na świecie, w tym także wybrane zagadnienia poruszane na kongresach Międzynarodowego Stowarzyszenia Krytyków Sztuki AICA,
-krytyczna analiza współczesnych tendencji sztuki,
-metodologia krytyki artystycznej z uwzględnieniem tendencji współczesnej humanistyki,
-warunki działania współczesnych instytucji artystycznych (kształtowanie się programu wystawienniczego, finansowanie i promocja),
-uwarunkowania i zależności we współczesnej krytyce artystycznej (uwarunkowania polityczne, światopoglądowe, ekonomiczne),
Wiedza z poszczególnych obszarów prezentowana jest w odniesieniu do wybranych polskich i angielskojęzycznych tekstów z zakresu krytyki artystycznej publikowanych w polskich pismach artystycznych i kulturalnych, jak „Sztuka”, „Art & Business”, „Znak”, „Magazyn Sztuki”, „Format”, „Arteon”, „Artluk”, „Szum” oraz w ogólnopolskich dziennikach, a także w ważnych pismach angielskojęzycznych jak „October” „Artforum” czy „Artreview”. Studenci zobligowani są także do przeprowadzenia kwerend bibliotecznych na zadane tematy i zaprezentowania jej wyników na zajęciach oraz napisania tekstów krytycznych dotyczących wybranych tendencji współczesnej sztuki lub aktualnej wystawy.

Szczegółowy zakres tematów:

- Polska sztuka i krytyka artystyczna w okresie powojennym w latach 1944-1949 po doświadczeniu wojny i wobec gwałtownych przemian społecznych i politycznych.

-Socrealizm (1949-1954). Zadania sztuki i funkcje krytyki artystycznej. Instytucjonalna krytyka władz (Włodzimierz Sokorski, Jakub Berman i inni).

-Odwilż i wystawa w Arsenale 1955 roku. Krytyka wobec ugruntowującego się realnego socjalizmu. Rola tygodnika „Współczesność”, „Przeglądu Artystycznego”, Mieczysław Porębski, Aleksander Wojciechowski, , Jerzy Stajuda, Andrzej Osęka.

-„Polska ideoza” (Andrzej Turowski), czyli niepisana umowa władz ze środowiskami artystycznymi. Stagnacja polskiej sztuki w latach 60. i 70. i postawy krytyki artystycznej. „Pożegnanie z krytyką” Mieczysława Porębskiego.

-Przełom lat 80. Karnawał „Solidarności” i różnorodne postawy artystyczne. Relacje sztuki i Kościoła. Reakcje i opinie krytyki artystycznej: polemika „Znaku” (Krystyna Czerni, Anda Rottenberg, Janusz Bogucki, Mieczysław Porębski i inni, a także wystawy Janusza Boguckiego i Ryszarda Ziarkiewicza.

-Polska krytyka artystyczna lat 90.: tendencje i postawy: Łukasz Gorczyca, Michał Kamiński, Dorota Jarecka, Piotr Piotrowski, Izabela Kowalczyk, Magdalena Ujma. Polemika „Znaku” pod hasłem urwaliśmy się na wolność i co dalej? Spory światopoglądowe.

-Aktualna krytyka artystyczna w Polsce: charakterystyka czasopism („Arteon”, „Szum”, „Dwutygodnik”, "Exit", "Artluk": tendencje i podziały światopoglądowe.

W cyklu 2022/23Z:

Szczegółowy zakres tematów:

- Polska sztuka i krytyka artystyczna w okresie powojennym w latach 1944-1949 po doświadczeniu wojny i wobec gwałtownych przemian społecznych i politycznych.

-Socrealizm (1949-1954). Zadania sztuki i funkcje krytyki artystycznej. Instytucjonalna krytyka władz (Włodzimierz Sokorski, Jakub Berman i inni).

-Aktualna krytyka artystyczna w Polsce: charakterystyka czasopism („Obieg”, „Arteon”, „Szum”, „Dwutygodnik”: tendencje i podziały światopoglądowe.

W cyklu 2023/24Z:

Szczegółowy zakres tematów:

- Polska sztuka i krytyka artystyczna w okresie powojennym w latach 1944-1949 po doświadczeniu wojny i wobec gwałtownych przemian społecznych i politycznych.

-Socrealizm (1949-1954). Zadania sztuki i funkcje krytyki artystycznej. Instytucjonalna krytyka władz (Włodzimierz Sokorski, Jakub Berman i inni).

-Aktualna krytyka artystyczna w Polsce: charakterystyka czasopism („Obieg”, „Arteon”, „Szum”, „Dwutygodnik”: tendencje i podziały światopoglądowe.

Całkowity nakład pracy studenta

1. Godziny realizowane z udziałem nauczycieli: godziny kontaktowe: 30 - 1 pkt ECTS 2. Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta, potrzebny do zaliczenia przedmiotu (zebranie materiałów, zapoznanie się z literaturą), przyswajanie i powtarzanie na bieżąco materiału z zajęć: 30 godzin - 1 pkt ECTS 3. Konsultacje z prowadzącym, czas wymagany do przygotowania pracy pisemnej na uzgodniony z prowadzącym temat 30 - 1 pkt ECTS Łącznie godzin: 90 - 3 pkt ECTS

Efekty uczenia się - wiedza

Student(ka): W1: Ma pogłębioną wiedzę o specyfice przedmiotowej i metodologicznej współczesnej teorii sztuki i krytyki artystycznej, którą jest w stanie twórczo rozwijać w działalności naukowej i profesjonalnej  oraz integrować z metodami innych dyscyplin. (K_W01), W2: Zna podstawy metodologiczne badań w dziedzinie humanistyki, z naciskiem na współczesną krytykę artystyczną. (K_W02), W3: Ma szczegółową orientację  w zakresie problematyki współczesnej krytyki artystycznej wybranej w ramach ścieżki specjalnościowej (teorie i doktryny, konteksty, kierunki badań i problemy metodologiczne, terminologia). (K_W04)

Efekty uczenia się - umiejętności

Student(ka): U1: Szczegółowo analizuje problemy i formułuje hipotezy w wybranym obszarze krytyki artystycznej, posługując się odpowiednimi metodami, pojęciami i narzędziami badawczymi, właściwymi dla nauk o sztuce, które twórczo dobiera / przystosowuje / lub samodzielnie opracowuje (K_U02), U2: Potrafi integrować wiedzę z zakresu nauk o sztuce z wiedzą z innych dyscyplin oraz stosować ją w sytuacjach profesjonalnych o różnym stopniu złożoności, związanych z dylematami krytyki artystycznej (K_U03), U3: Potrafi w sposób spójny  i fachowy komunikować się na tematy  z zakresu nauk o sztuce z różnymi kręgami odbiorców (w tym środowiskiem specjalistycznym), z wykorzystaniem różnych kanałów komunikacji (K_U04), U4: Ma pogłębioną umiejętność samodzielnego przygotowania tekstów z zakresu krytyki artystycznej w oparciu  o warsztat badawczy i z wykorzystaniem metod, ćwiczonych w ramach ścieżki specjalnościowej Krytyka artystyczna. (K_U05), U5: Potrafi posługiwać się językiem obcym na poziomie B2+ Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego oraz w wyższym stopniu w zakresie specjalistycznej terminologii teorii i krytyki sztuki nowoczesnej i współczesnej (K_U08).

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

Student(ka): K1: Podejmuje autonomiczne działania, zmierzające do kierowania swym stałym rozwojem krytyka i teoretyka sztuki, ukierunkowując także innych w tym zakresie (K_K02), K2: Potrafi odpowiednio określić priorytety służące realizacji określonego przez siebie lub innych zadania, a w pracy krytyka sztuki i kuratora kieruje się fachową wiedzą, samokrytycyzmem, opinią ekspercką i własną zdolnością oceny działań innych (K_K03), K3: Jest gotowy(a) do podejmowania wyzwań zgodnych z etosem zawodowym krytyka sztuki – potrafi być wytrwały(a) w realizacji indywidualnych i zespołowych działań w zakresie propagowania kultury regionu, kraju i świata (K_K06).

Metody dydaktyczne

-wprowadzenie do zagadnień przedmiotu, określenie ram i kontekstów podejmowanych zagadnień -inicjowanie dyskusji wśród studentów dotyczących podejmowanych zagadnień -wybór literatury przedmiotu oraz jej analiza i interpretacja w grupie -analiza wybranych aktualnych wystaw sztuki bądź wydarzeń związanych z krytyką artystyczną (wystąpień, paneli, dyskusji, polemik prasowych) w grupie -wskazanie tematów do opracowania przez studentów oraz analiza i ocena przygotowanych przez studentów referatów. Zajecia mogą być prowadzone w trybie stacjonarnym lub zdalnie, za pomocą platformy MS Teams.

Metody dydaktyczne eksponujące

- pokaz

Metody dydaktyczne podające

- wykład konwersatoryjny
- pogadanka

Metody dydaktyczne poszukujące

- referatu
- studium przypadku
- ćwiczeniowa
- giełda pomysłów
- panelowa

Metody dydaktyczne w kształceniu online

- metody rozwijające refleksyjne myślenie
- metody integracyjne
- metody służące prezentacji treści

Wymagania wstępne

Podstawowa wiedza na temat historii politycznej i społecznej Polski po 1945 roku, ugruntowana wiedza na temat najważniejszych nurtów i tendencji w sztuce polskiej po 1945 roku.

Koordynatorzy przedmiotu

Filip Pręgowski

Kryteria oceniania

W ramach zaliczenia przedmiotu student przygotowuje esej (ok. 20.000 znaków) omawiający wybrane i uzgodnione z prowadzącym zagadnienia należące do programu zajęć, poszerzone o własne refleksje i spostrzeżenia.
Ocena końcowa jest wypadkową oceny za pracę pisemną (W1, W2, W3, U4, U5), bieżącego przygotowania do zajęć (U1, U2, U3), a także udziału i zaangażowania studenta w prowadzone w ramach zajęć dyskusje (W1, U1, U2).

Kryteria oceny pracy pisemnej: 60-65% dst; 66-75% dst +; 76-85% db; 86-90% db +; 91-100% bdb

Niezależnie od trybu prowadzenia zajęć (kontaktowy lub zdalny), studenci przysyłają prowadzącemu prace zaliczeniowe pocztą U-mail i otrzymują wiadomością zwrotną sprawdzone teksty z komentarzem i oceną prowadzącego.

Praktyki zawodowe

nie dotyczy

Literatura

Literatura obowiązkowa:

K. Czerni, Rezerwat sztuki : tropami artystów polskich XX wieku, Kraków 2000 (fragmenty),
Ł. Gorczyca, M. Kaczyński, Raster. Macie swoich krytyków. Antologia tekstów, Warszawa 2009 (fragmenty),
J.Banasiak, Rewolucjoniści są zmęczeni. Wybór tekstów 2006-2008, Kraków 2008 (fragmenty),
A. Markowska, Definiowanie sztuki – objaśnianie świata. O pojmowaniu sztuki w PRL-u, Katowice 2003 (fragmenty),
A. Markowska, Dwa przełomy. Sztuka polska po 1955 i 1989 roku, Toruń 2012 (fragmenty),
I. Kowalczyk, Ciało i władza : polska sztuka krytyczna lat 90., Warszawa 2002 (fragmenty),
P. Piotrowski, Dekada: o syndromie lat siedemdziesiątych, kulturze artystycznej (fragmenty),
P. Piotrowski Sztuka według polityki. Od Melancholii do Pasji, Kraków 2007 (fragmenty),
P. Piotrowski, Znaczenia modernizmu. W stronę sztuki polskiej po 1945 roku, Poznań 1999 (fragmenty),
M. Porębski, Krytycy i sztuka, Kraków 2004 (fragmenty),
M. Porębski, Pożegnanie z krytyką, Kraków - Wrocław 1983 (fragmenty),
A. Rottenberg, Przeciąg. Teksty o polskiej sztuce lat 80, Warszawa 2009 (fragmenty),

oraz wybrane publikacje z pism:
„Sztuka”, „Art & Business”, „Znak”, „Magazyn Sztuki”, „Format”, „Arteon”, „Artluk”, „Szum”.

Literatura uzupełniająca:

J.M. Daszkiewicz, Malarstwo młodych 1980- 1990. Nowe tendencje, Warszawa 1990,
(red.) M. Geron, J. Malinowski, Dzieje krytyki artystycznej i myśli o sztuce. Materiały z konferencji naukowej, Toruń, 13-15 VI 2007, Warszawa 2009 (wybór),
A. Kępińska, Nowa sztuka. Sztuka polska w latach 1945 – 1978, Warszawa 1981,
M. Kitowska-Łysiak, Ślady. Szkice o sztuce polskiej po 1945 roku, Lublin 1999,
B. Kowalska, Polska awangarda malarska 1945-1980 : szanse i mity, Warszawa 1988,
K. Pijarski, Archeologia modernizmu: kwestia specyfiki medium, „Dyskurs" nr 15, s.24-50,
P. Piotrowski, Agorafilia. Sztuka i demokracja w postkomunistycznej Europie, Poznań 2010,
A. Rottenberg, Sztuka w Polsce 1945-2005, Warszawa 2007,
K. Sienkiewicz, Zatańczą ci, co drżeli. Polska sztuka krytyczna, Warszawa 2014,
A. Wojciechowski, Czas smutku, czas nadziei. Sztuka niezależna lat osiemdziesiątych, Warszawa 1992,
A. Wojciechowski, Polskie malarstwo współczesne : kierunki, programy, dzieła, Warszawa 1977,
J. Woźniakowski, Słowa i obrazy : sztuka, myśl o sztuce, kultura artystyczna, Kraków 2011,

W cyklu 2022/23Z:

J.Banasiak, Rewolucjoniści są zmęczeni. Wybór tekstów 2006-2008, Kraków 2008,
J. Berger, O patrzeniu, tłum. S. Sikora, Warszawa 1999 (wybór),
K. Czerni, Rezerwat sztuki : tropami artystów polskich XX wieku, Kraków 2000,
A. D’Alleva, Metody i teorie historii sztuki, tłum. E. J. Jedlińscy, Kraków 2008,
A.C. Danto, Świat sztuki. Pisma z filozofii sztuki, tłum. L. Sosnowski, Kraków 2006,
J.M. Daszkiewicz, Malarstwo młodych 1980- 1990. Nowe tendencje, Warszawa 1990,
H. Foster, Powrót Realnego. Awangarda u schyłku XX wieku, tłum. M. Borowski, M. Sugiera, Kraków 2012,
M. Fried, Sztuka i przedmiotowość, tłum. M. Ślifriz, „Arteon” 2008, nr 1,
(red.) M. Geron, J. Malinowski, Dzieje krytyki artystycznej i myśli o sztuce. Materiały z konferencji naukowej, Toruń, 13-15 VI 2007, Warszawa 2009 (wybór),
Ł. Gorczyca, M. Kaczyński, Raster. Macie swoich krytyków. Antologia tekstów, Warszawa 2009,
C. Greenberg, Obrona modernizmu. Wybór esejów, red. G. Dziamski, tłum. M. Śpik- Dziamska, Kraków 2006 (wybór),
D. Hopkins, After Modern Art 1945-2000, Oxford, New York, 2000,
A. Kępińska, Nowa sztuka. Sztuka polska w latach 1945 – 1978, Warszawa 1981,
M. Kitowska-Łysiak, Ślady. Szkice o sztuce polskiej po 1945 roku, Lublin 1999,
I. Kowalczyk, Ciało i władza : polska sztuka krytyczna lat 90., Warszawa 2002,
B. Kowalska, Polska awangarda malarska 1945-1980 : szanse i mity, Warszawa 1988,
R. Krauss, Oryginalnosć awangardy, tłum. M. Szuba, Gdańsk 2012 (wybór),
(Ed.) A. Lymberopoulou, P. Bracewell-Homer, J. Robinson, Art & Visual Culture. A Reader, London 2012 (wybór),
A. Markowska, Definiowanie sztuki – objaśnianie świata. O pojmowaniu sztuki w PRL-u, Katowice 2003,
A. Markowska, Dwa przełomy. Sztuka polska po 1955 i 1989 roku, Toruń 2012,
A. Markowska, Komedia sublimacji. Granica współczesności a etos rzeczywistości w sztuce amerykańskiej, Warszawa 2010,
K. Pijarski, Archeologia modernizmu: kwestia specyfiki medium, „Dyskurs" nr 15, s.24-50,
P. Piotrowski, Agorafilia. Sztuka i demokracja w postkomunistycznej Europie, Poznań 2010,
P. Piotrowski, Dekada: o syndromie lat siedemdziesiątych, kulturze artystycznej, krytyce, sztuce – wybiórczo i subiektywnie, Poznań 1991,
P. Piotrowski, W cieniu Duchampa. Notatki nowojorskie, Poznań 1996,
P. Piotrowski Sztuka według polityki. Od Melancholii do Pasji, Kraków 2007,
P. Piotrowski, Znaczenia modernizmu. W stronę sztuki polskiej po 1945 roku, Poznań 1999,
M. Porębski, Krytycy i sztuka, Kraków 2004,
M. Porębski, Pożegnanie z krytyką, Kraków - Wrocław 1983
H. Rosenberg, The Anxious Object. Art Today and Its Audience, N. York, Toronto, 1969,
H. Rosenberg, Artworks and Packages, N. York 1971,
A. Rottenberg, Przeciąg. Teksty o polskiej sztuce lat 80, Warszawa 2009,
A. Rottenberg, Sztuka w Polsce 1945-2005, Warszawa 2007,
K. Sienkiewicz, Zatańczą ci, co drżeli. Polska sztuka krytyczna, Warszawa 2014,
L. Steinberg, Other Criteria. Confrontations with Twentieth-Century Art, Chicago-London 2007,
S. Thornton, Siedem dni w świecie sztuki, tłum. M. Kuliś, Warszawa 2011 (wybór),
A. Wojciechowski, Czas smutku, czas nadziei. Sztuka niezależna lat osiemdziesiątych, Warszawa 1992,
A. Wojciechowski, Polskie malarstwo współczesne : kierunki, programy, dzieła, Warszawa 1977,
J. Woźniakowski, Słowa i obrazy : sztuka, myśl o sztuce, kultura artystyczna, Kraków 2011,

oraz wybrane publikacje z pism:

„Sztuka”, „Art & Business”, „Znak”, „Magazyn Sztuki”, „Format”, „Arteon”, „Artluk”, „Szum” oraz „October” „Artforum” i „Artreview”.

W cyklu 2023/24Z:

oraz wybrane publikacje z pism:

„Sztuka”, „Art & Business”, „Znak”, „Magazyn Sztuki”, „Format”, „Arteon”, „Artluk”, „Szum” oraz „October” „Artforum” i „Artreview”.

Uwagi

W cyklu 2022/23Z:

W cyklu 2023/24Z:

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 1402-WZKA-1Z-KA-S2 w USOSweb