Wykłady monograficzne ( Figuracja i realizmy w sztuce XX-XXI w.) 1402-WM-FRXX-L
Wykład rozpoczyna omówienie przełomu kulturowego, który nastąpił w wyniku Wielkiej Wojny i etycznych przewartościowań w europejskich społeczeństwach, przepracowujących wojenną traumę. Przedstawiane są takie zjawiska jak ogłoszona w 1919 r. we Francji ideologia „nowego humanizmu” oraz hasła „powrotu do ładu” i „powrotu do człowieka”, służące odbudowie przedwojennego porządku społeczno-politycznego. W kontekście zmian kulturowych marginalizujących modernistyczne trendy, pojawiają się na europejskich scenach artystycznych nowe idiomy klasycyzmu i realizmu, postrzegane jako instrumentarium do komentowania współczesności. W początkowej fazie wykładu analizie podlegają nowopowstałe trendy artystyczne we Francji, Włoszech, Niemczech i Wielkiej Brytanii:
1. Reaktywacja konwencji przedstawieniowych dawnych mistrzów w formułach nowego klasycyzmu i neorealizmu we Francji.
2. Gwałtowny zwrot ku figuratywności w twórczości kluczowych modernistów, m.in. Picassa, Deraina, Braque’a, Matisse’a.
3.Pittura metafisica Carry i Chirica oraz ruch Novecento Italiano we Włoszech
4. Neue Sachlichkeit - klasycyzujące i neorealistyczne idiomy „nowej rzeczowości”
5. Prymitywizujące i realistyczne tendencje versus estetyzujący postimpresjonizm w sztuce Wielkiej Brytanii
6. Podsumowanie: Wyróżniki semantyczne i morfologiczne europejskich paradygmatów nowego klasycyzmu i neorealizmu lat 20. i 30. XX wieku.
Narracja dalszej części wykładu przebiega w ramach kilku bloków problemowych obejmujących sztukę tworzoną począwszy od późnych lat 30. po współczesność:
1. Reinwencja języka reprezentacji wizualnej:
Marc Chagall, Diego Rivera, Benode Behari Mukherjee, Marsden Hartley, Francis Bacon, Paula Rego
2. Nowa przedmiotowość:
Balthus, Edward Hopper, Alice Neel, Lucian Freud
3. Osobista perspektywa twórcza:
Paula Moderson-Becker, Pierre Bonnard, Soutine, Frida Kahlo, Stanley Spencer, Charlotte Salomon, Max Beckmann, Edvard Munch
4. Poza formalistycznym kanonem: wizjonerzy, marzyciele, outsiderzy:
Alfred Kubin, Rabindranath Tagore, Jack Yeats, Henry Darger, Jacob Lawrence, Ken Kiff
5. Po abstrakcji ekspresyjnej: nowe malarstwo historyczne i historyzujące:
R.B. Kitaj, David Hockney, Alex Katz, Red Grooms, Georg Baselitz, Philip Guston, Bhupen Khakhar
Anselm Kiefer, Ada Applebroog, William Kentridge, Neo Rauch, Leon Golub
6. Epilog: wciąż trwająca narracyjność
Całkowity nakład pracy studenta
Efekty uczenia się - wiedza
Efekty uczenia się - umiejętności
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne
Metody dydaktyczne
Metody dydaktyczne eksponujące
Metody dydaktyczne podające
- wykład konwersatoryjny
- wykład problemowy
Metody dydaktyczne poszukujące
Metody dydaktyczne w kształceniu online
- metody służące prezentacji treści
Rodzaj przedmiotu
Wymagania wstępne
Koordynatorzy przedmiotu
Kryteria oceniania
Esej na zadany przez prowadzącą zajęcia temat (K_W01, K_W02; K_W07; K_W09; K_U02; K_U05)
wymagany próg na ocenę dostateczną - 40 %; dostateczną plus – 50%; dobrą - 60%; dobrą plus - 70%; bardzo dobrą - 80%.
Praktyki zawodowe
nie dotyczy
Literatura
Lektury obowiązkowe:
Kossowska Irena, Artystyczna rekonkwista: sztuka w międzywojennej Polsce i Europie, Toruń 2017, 2023, s. 19-66.
Hyman Timothy, The World New Made: Figurative Painting in the Twentieth Century, London 2016 (wybrane fragmenty i zawarta w publikacji bibliografia)
Kossowska Irena (red.), Reinterpreting the Past: Traditionalist Artistic Trends in Central and Eastern Europe of the 1920s and 1930s, Warszawa 2010 (wybrane fragmenty)
Lektury uzupełniające:
Adam Peter, Art of the Third Reich, New York 1992.
Affron Matthew, Antliff Mark (red.), Fascist Visions: Art and Ideology in France and Italy, Princeton 1997.
Altshuler Bruce, Salon to Biennial: Exhibitions that Made Art History 1863-1959, London 2008.
Antliff Mark, Avant-garde Fascism: the Mobilization of Myth, Art and Culture in France 1909-1939, Durham, NC 2007.
Baldacci Paolo, Cavallo Luigi, Muzio Giovanni, Pontiggia Elena, Quesada Mario, L’Idea del Classico 1916-1932. Temi classici nell’arte italiana degli anni Venti, kat. wyst., Padiglione d’Arte Centemporanea, Milano 1992.
Baldacci Paolo, Schmied Wieland, Betraying the Muse, New York 1994.
Baldacci Paolo, De Chirico (1888-1919). La metafisica, Milano 1997.
Baldacci Paolo, La revisita „Metafisica” e la ricerca su Giorgio de Chirico, Milano 2006.
Baldacci Paolo, Vivarelli Pia, Alberto Savinio, kat. wyst., Fondazione Mazzotta, Milano 2002.
Behnken Klaus, Wagner Frank (red.), Inszenierung der Macht. Ästhetische Faszination im Faschismus, kat. wyst. Neuen Gesellschaft für Bildende Kunst im Kunstquartier Ackerstraße, Berlin 1987.
Belting Hans, Max Beckman. Die Tradition als Problem in der Kunst der Moderne, München 1984.
Benedict Anderson, Imagined Communities: Reflections on the Origin and Spread of Nationalism, London–New York 1983.
Boehm Gottfried, Mosch Ulrich, Schmidt Katharina, Canto d’Amore. Klassizistische Moderne in Musik und bildender Kunst 1914-1935, kat. wyst., Kunst-museum Basel, Basel 1996.
Bossaglia Rossana, Il „Novecento italiano”. Storia, documenti, ikonografia, Milano 1979.
Brandon Taylor, Will Wilfried van der (red.), The Nazification of Art: Art, Design, Architecture and Film in the Third Reich, Winchester 1990.
Braun Emily (red.), Italian Art in the 20th Century. Painting and Sculpture 1900-1988, kat. wyst., Royal Academy of Arts, London 1989.
Braun Emily, Mario Sironi and Italian Modernism: Art and Politics under Fascist Italy, New York 2000.
Breuilly John, Nationalism and the State, Chicago 1985.
Briganti Giuliano, Coen Ester, La pittura metafisica, kat. wyst., Palazzo Grassi, Venezia, Vicenza 1979.
Brubaker Rogers, Nationalism Reframed. Nationhood and the National Question in the New Europe, Cambridge 1996.
Bullivant Keith (red.), Culture and Society in the Weimar Republic, Manchester 1977.
Charles Harrison, Paul Wood (red.), Art in Theory 1900-1990. An Anthology of Changing Ideas, Oxford UK–Cambridge USA 1999.
Clair Jean (red.), Les années 1930. La fabrique de „l’Homme nouveau”, kat. wyst., Musée des beaux-arts du Canada, Ottawa 2008.
Clegg Elizabeth, Art, Design and Architecture in Central Europe 1890-1920, New Haven–London 2006.
Clinefelder Joan L., Artists for the Reich: Culture and Race from Weimar to Nazi Germany, Oxford, UK 2005.
Cowling Elisabeth, Mundy Jennifer (red.), On Classic Ground. Picasso, Léger, de Chirico and The New Classicism 1910-1930, kat. wyst., Tate Gallery, London 1990.
Crockett Dennis, German Post-Expressionism: The Art of Great Disorder 1918-1924, University Park, PA 1999.
Cuomo Glenn (red.), National Socialist Cultural Policy, New York 1995.
Dam Christensen Hans, Hjort Øystein, Jensen Niels Marup (red.), Rethinking Art between the Wars: New Perspectives in Art History, Copenhagen 2001.
Dawn Ades et al., Art and Power: Europe under the Dictators 1930-45, kat. wyst., Hayward Gallery, London 1995.
Derain André, Marquet Françoise, Pagé Suzanne, Llorens Tomas, André Derain. Le peintre du „trouble modern”, kat. wyst., Musée d’Art Moderne et da la Ville de Paris, Paris 1994.
Dyke James A. van, Franz Radziwill and the Contradictions of German Art History, 1919-45, Ann Arbor, MI 2010.
Eberle Matthias, World War I and the Weimar Artists. Dix, Grosz, Beckmann, Schlemmer, London–New Haven 1985.
Eley Geoff, Suny Ronald Grigor (red.), Becoming National: A Reader, New York–Oxford 1996.
Etlin Richard (red.), Art, Culture, and Media under the Third Reich, Chicago–London 2002.
Facos Michelle, Maednick Thor (red.), The Symbolist Roots of Modern Art, London 2015.
Falasca-Zamponi Simonetta, Fascist Spectacle: The Aesthetics of Power in Mussolini’s Italy, Berkeley 1997.
Fauchereau Serge (wstęp), La Querelle du réalisme, Paris 1987.
Fer Briony, Batchelor David, Wood Paul, Realism, Rationalism, Surrealism. Art Between the Wars, New Haven–London 1993.
Fluck Andreas, „Magischer Realismus” in der Malerei des 20. Jahrhunderts, Frankfurt am Main–New York–Paris–Wien 1994.
Fluck Andreas, Der „magische Realismus” in der Malerei des 20. Jahrhunderts, Münster 1990.
Fossati Paolo, Valori Plastici 1918-22, Torino 1981.
Foster Hal, Prosthetic Gods, Cambridge, Mass. 2004.
Frascina Francis, Harris Jonathan (red.), Art in Modern Culture: An Anthology of Critical Texts, London 1992.
Gay Peter, Weimar Culture. The Outsider as Insider, London 1969.
Gentile Emilio, The Sacralization of Politics in Fascist Italy, Cambridge, Mass. 1966.
Gola Jola, Sitkowska Maryla, Szewczyk Agnieszka (red.), Sztuka wszędzie. Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie 1904-1944, kat. wyst., Zachęta Narodowa Galeria Sztuki, Warszawa 2012.
Golan Romy, Modernity and Nostalgia: Art and Politics in France between the Wars, New Haven–London 1995.
Golomstock Igor, Totalitarian Art in the Soviet Union, the Third Reich, Fascist Italy and the People’s Republik of China, New York 1990.
Green Christopher, Cubism and Its Enemies. Modern Movements and Reaction in French Art, 1916-1928, New Haven–London 1987.
Groys Boris, The Total Art of Stalinism, Avant-Garde, Aesthetic Dictatorship, and Beyond, Oxford–Princeton, NJ 1992.
Harris Jonathan, Federal Art and National Culture: the Politics of Identity in New Deal America, Cambridge 1995.
Harrison Charles, English Art and Modernism 1900-1939, New Haven–London 1994.
Herf Jeffrey, Reactionary Modernism. Technology, Culture and Politics in Weimar and the Third Reich, Cambridge–New York 1984.
Hinz Berthold, Art in the Third Reich, New York 1979.
Hobsbawm Eric, Nations and Nationalism since 1780: Programme, Myth, Reality, Cambridge 1990.
Hobsbawm Eric, Terence Ranger (red.), The Invention of Tradition, Cambridge–New York 1983.
Huener Jonathan, Nicosia Francis R. (red.), The Arts in Nazi Germany: Continuity, Conformity, Change, New York 2006.
Kaes Anton, Jay Martin, Dimendberg Edward (red.), The Weimar Republic Sourcebook, Berkeley–Los Angeles 1984.
Kossowska Irena (red.), Poszukiwanie tożsamości kulturowej w Europie Środkowo-Wschodniej 1919-2014 / The Search for Cultural Identity in Central and Eastern Europe, Toruń 2015.
Lahoda Vojtĕch (red.), Local Strategies. International Ambitions. Modern Art and Central Europe 1918-1968, Praha 2006.
Lazzaro Claudia, Crum Roger (red.), Donatello among the Blackshirts: History and Modernity in the Visual Culture of Fascist Italy, Ithaca–London 2005.
Les années trente en Europe. Le temps menaçant 1929-1939, kat. wyst., Musée d’art moderne de la Ville de Paris, Paris 1997.
Lucie-Smith Edward, Art of the 1930s. The Age of Anxiety, London 1985.
Malpas James, Realism, London 1997.
Mansbach Steven A., Modern Art in Eastern Europe: From the Baltic to the Balkans, ca. 1890-1939, Cambridge–New York 1999.
Markowitz Gerald E., Park Madeleine, New Deal for Art. The Government Projects of the 1930s with Examples from New York City State, New York 1977.
McKinzie Richard D., The New Deal for Artists, Princeton 1973.
Melosh Barbara, Engendering Culture, Washington–London 1991.
Michalski Sergiusz, New Objectivity. Painting, Graphic Art and Photography in Weimar Germany 1919-1933, Köln 1994.
Monferini Augusta, Carlo Carrà 1881-1966, cataloge della mostra, Galleria Nazionale d’Arte Moderna, Roma, Milano 1994
Parkinson Zamora Lois, Wendy B. Faris (red.), Magical Realism: Theory, History, Community, Durham, NC 1995.
Peters Olaf (red.), Degenerate Art. The Attack on Modern Art in Nazi Germany, 1937, kat. wyst., Neue Galerie, New York; Munich–London–New York 2014.
Petropoulos Jonathan, Art as Politics in the Third Reich, Chapell Hill, NC 1996.
Petropoulos Jonathan, The Faustian Bargain. The Art World of Nazi Germany, London 2000.
Plumb Steve, Neue Sachlichkeit 1918-1933: Unity and Diversity of an Art Movement, Amsterdam 2006.
Prendeville Brendan, Realism in 20th Century Painting, London 2000.
Régnier Gérard (red.) Les réalismes: entre révolution et réaction 1919-1939, kat. wyst., Centre Georges Pompidou, Musée national d’art modern, Paris, Staatlichen Kunsthalle, Berlin, Paris 1981.
Rewald Sabine (red.), Glitter and Doom. German Portraits from the 1920s, kat. wyst., The Metropolitan Museum of Art, New Haven–London 2006.
Schapiro David (red.), Social Realism: Art as a Weapon, New York 1973.
Schmied Wieland, Neue Sachlichkeit und Magischer Realismus in Deutschland 1918-1933, Hannover 1969.
Schmied Wieland (red.), Der kühle Blick. Realismus der zwanziger Jahre, kat. wyst., Kunsthalle der Hypo-Kulturstiftung, München 2001.
Silver Kenneth E., Esprit de Corps: the Art of the Parisian Avant-Garde and the First World War, 1914-1925, London–Princeton 1989.
Silver Kenneth E., Vers le retour à l'ordre. L'avant-garde parisienne et la premiere guerre mondiale 1914-1925, Paris 1991.
Silver Kenneth E. (red.), Chaos & Classicism: Art in France, Italy, and Germany, 1918-1936, kat. wyst., Solomon Guggenheim Museum, New York 2011.
Storr Robert et al., Modern Art Despite Modernism, kat. wyst., Museum of Modern Art, New York 2000.
Szacki Jerzy, Tradycja, Warszawa 2011.
Willett John, The New Sobriety: Art and Politics in the Weimar Period 1917-1933, London 1978.
Willett John, Explosion der Mitte. Kunst und Politik 1917-1933, München 1981.
Willett John, The Weimar Years: a Culture Cut Short, London 1984.
Wilvox Tim (red.), The Pursuit of the Real. British Figurative Painting from Sickert to Bacon, kat. wyst., Manchester City Art Galleries, London 1990.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: