Pracownia konserwacji i restauracji rzeźby polichromowanej 1402-PKiRRz-3Z-SJ
Zajęcia praktyczne obejmujące zagadnienia konserwacji i restauracji rzeźby drewnianej polichromowanej prowadzone są na obiektach
zabytkowych. Rzeźby reprezentują dużą różnorodność opracowań oryginalnych, zróżnicowany jest też rodzaj i stopień występujących
zniszczeń, zarówno podłoża jak i warstw opracowań malarskich i pozłotniczych. Student uczy się stawiania diagnozy konserwatorskiej –
określania przyczyn powstałych zniszczeń. Na tym etapie określany jest również zakres niezbędnych badań budowy zabytku, które
następnie są wykonywane. Dla każdego obiektu indywidualnie opracowywany jest program prac konserwatorskich, dobierane są
optymalne środki i metody wykonywania zabiegów. Wielokrotnie proponowany zakres działań konsultowany jest z właścicielem obiektu.
Katedra współpracuje bowiem zarówno z muzeami, jak i z parafiami, co również, wraz ze stanem zachowania, wpływa na zakres prac.
Obiekty muzealne częściej pozwalają na przeprowadzenie jedynie prac konserwatorskich, obiekty kultu wymagają wielokrotnie również
prac restauratorskich, prowadzonych zawsze z najwyższym poszanowaniem oryginału. Różnorodność ta wprowadza studenta w
zagadnienia z którymi przyjdzie mu spotykać się w życiu zawodowym.
W trakcie wykonywania zabiegów student zapoznaje się z wachlarzem dostępnych materiałów, poznaje ich właściwości i możliwości
zastosowania.
Praktycznie wykonywane są zabiegi konserwatorskie i restauratorskie z zakresu zabezpieczania polichromii i złoceń, dezynfekcji i
dezynsekcji, oczyszczania powierzchni i usuwania wtórnych nawarstwień, impregnacji wzmacniającej, uzupełniania i rekonstrukcji formy
rzeźbiarskiej, wymiany drewna w przypadku rzeźb silnie zniszczonych, uzupełniania ubytków zapraw polichromii i złoceń. Dla poszerzenia
wiedzy studentów z zakresu technik pozłotniczych, wykorzystujących materiały dawne i współczesne, poznania zakresu ich stosowania w
obiektach zabytkowych, dla chętnych wykonywane są próby na podłożach przygotowanych dodatkowo przez studentów
Wszystkie prace prowadzone są pod ścisłą opieką prowadzących. Wykonywana jest też ich pełna dokumentacja fotograficzna i opisowa.
Zróżnicowana problematyka technologiczno-konserwatorska, zakres zniszczeń i rozmiary obiektów, a także ograniczona liczba godzin
zajęć wielokrotnie uniemożliwiają wykonanie prac przy danym obiekcie w pełnym zakresie. Dla zrealizowania przyjętych tu założeń
studenci w trakcie cyklu dydaktycznego pracują przy różnych obiektach na różnym etapie zaawansowania prac.
|
W cyklu 2022/23Z:
Ćwiczenia prowadzone są na obiektach zabytkowych. Prace stanowią zarówno kontynuację działań przy rzeźbach wykorzystywanych na zajęciach w latach ubiegłych, jak też dotyczą obiektów nowopozyskanych. Daje to studentom możliwość poznania szerokiego spektrum zabiegów: od rozpoznania zabytku, określenia jego potrzeb konserwatorskich i wynikającego z nich proponowanego programu prac, poprzez wykonanie badań budowy technicznej, oczyszczanie z zabrudzeń powierzchniowych, usuwanie warstw wtórnych, prace przy drewnianym podłożu - wzmacnianie, uzupełnianie, po uzupełnianie warstw zapraw, złoceń, srebrzeń, laserunków i polichromii. Wszystkie działania dokumentowane są fotografiami i opisywane w powstającej dokumentacji konserwatorskiej. |
W cyklu 2023/24Z:
Ćwiczenia prowadzone są na obiektach zabytkowych. Prace stanowią zarówno kontynuację działań przy rzeźbach wykorzystywanych na zajęciach w latach ubiegłych, jak też dotyczą obiektów nowopozyskanych. Daje to studentom możliwość poznania szerokiego spektrum zabiegów: od rozpoznania zabytku, określenia jego potrzeb konserwatorskich i wynikającego z nich proponowanego programu prac, poprzez wykonanie badań budowy technicznej, oczyszczanie z zabrudzeń powierzchniowych, usuwanie warstw wtórnych, prace przy drewnianym podłożu - wzmacnianie, uzupełnianie, po uzupełnianie warstw zapraw, złoceń, srebrzeń, laserunków i polichromii. Wszystkie działania dokumentowane są fotografiami i opisywane w powstającej dokumentacji konserwatorskiej. |
W cyklu 2024/25Z:
Semestr ten poświęcony jest pracy przy rzeźbiarskich obramieniach obrazów, wchodzących w skład ikonostasu.Jest to kontynuacja działań przy tychże obiektach, prowadzonych z przerwami od kilku już lat przez kolejne roczniki studentów. Rozrzeźbione formy, o wykonanych wcześniej uzupełnieniach snycerskich oraz warstw zapraw wymagają reinregracji warstwy malarskiej, uzupełnień opracowania pozłotniczego - srebrzeń i złocistych lakierów. |
W cyklu 2025/26Z:
Semestr ten poświęcony jest pracy przy rzeźbach , płaskorzeźbach oraz ornamentach rzeźbiarskich polichromowanych i złoconych. W ramach zajęć studenci zapoznają się z kolejnymi etapami prac konserwatorskich. Zdobywają wiedzę dotyczącą metod i materiałów stosowanych w konserwacji obiektów drewnianych, polichromowanych i pozłacanych. |
Całkowity nakład pracy studenta
Efekty uczenia się - wiedza
Efekty uczenia się - umiejętności
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne
Metody dydaktyczne
Metody dydaktyczne eksponujące
Metody dydaktyczne podające
- opowiadanie
Metody dydaktyczne poszukujące
- studium przypadku
- ćwiczeniowa
- projektu
- obserwacji
Rodzaj przedmiotu
Wymagania wstępne
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2022/23Z: | W cyklu 2025/26Z: | W cyklu 2023/24Z: | W cyklu 2024/25Z: |
Kryteria oceniania
Przedmiot zaliczany jest na ocenę na koniec każdego z trzech semestrów cyklu dydaktycznego.
Student oceniany jest na podstawie zaangażowania w realizowane prace, jakości ich wykonania, umiejętności stawiania i rozwiązywania
napotkanych problemów konserwatorskich i restauratorskich, proponowania metod i środków, wreszcie wykazywanego poczucia
odpowiedzialności za powierzony mu obiekt. Ważną składową jest również ocena dokumentacji prac, w zakresie wykonywanym przez
poszczególne osoby ( U1-5, KS1-5).
Warunkiem uzyskania zaliczenia jest obecność na zajęciach.
Kryteria oceniania:
do 50% = 2 (ndst)
51 - 60% = 3 (dst)
61 - 70% = 3,5 (dst plus)
71 - 80% = 4 (db)
81 - 90% = 4,5 (db plus)
91 - 100% = 5 (bdb)
Praktyki zawodowe
Nie dotyczy
Literatura
Brachert T., Die Techniken der polychromierten Holzskulptur. Teil I. [w:] Maltechnik /Restauro. Callwey Verlag München, nr 3, 1972 r. ss.
153-178.
Brachert T., Die Techniken der polychromierten Holzskulptur. Teil II. [w:] Maltechnik /Restauro. Callwey Verlag München, nr 4, 1972 r. ss.
237-264.
Brochwicz Z.: Folie pozłacarskie w zabytkowych obiektach, ich charakterystyka i metody identyfikacji. Materiały Zachodniopomorskie, tom
XVII, Szczecin 1971 r., ss. 623 – 681.
Ciabach J., Właściwości żywic sztucznych stosowanych w konserwacji zabytków, Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Skrypt i teksty
pomocnicze, Wydanie drugie poprawione i uzupełnione, Toruń 1997.
Doerner M., Materiały malarskie i ich zastosowanie, Nowe opracowanie, Toni Rith i Rihcard Jacobi, Arkady Warszawa 1975.
Hopliński J., Farby i spoiwa malarskie, Drugie wydanie, Wrocław - Kraków 1990.
Paciorek M., Badania wybranych tworzyw termoplastycznych stosowanych do impregnacji drewna, Studia i materiały Wydziału
Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, tom III, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1993.
Rouba B.: Proces ochrony dóbr kultury – pojęcia, terminologia. Międzynarodowa Konferencja Naukowa Poświęcona Pamięci Profesora
Zbigniewa Brochwicza „Ars Longa – Vita Brewis Tradycyjne i nowoczesne metody badania dzieł sztuki” Toruń 18-19 października 2002 r.
Sadziak T.: Kejowe i olejne prace pozłotnicze. Ośrodek Dokumentacji Zabytków Ministerstwa Kultury i Sztuki, Generalny Konserwator
Zabytków. Biuletyn. Biblioteka muzealnictwa i ochrony zabytków. Seria B. Tom LXIX. Warszawa 1981 r.
Slansky B., Technika malarstwa. Materiały do malarstwa i konserwacji, Tom I, tłumaczenie: Stanisław Gawłowski, Wydawnictwo Arkady,
Warszawa 1960.
Slansky B., Technika malarstwa. Badanie i konserwowanie obrazów, Tom II. Tłumaczenie: Franciszek Aleksandrowicz, Stanisław
Stachera J., Badanie skuteczności zabezpieczania powłokami lakierów powierzchni srebrzonych w środowisku H2S, Acta Universitatis
Nicolai Copernici, Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo, XXXIV, 2005, s. 121 – 130.
Stachera J., Materiały stosowane do uzupełniania powierzchni srebrzonych. [w:] Badania Technologii i technik Malarskich, Konserwacja
Dzieł Sztuki, Kopia, Księga pamiątkowa z okazji jubileuszu 50-lecia pracy dedykowana prof. dr art. kons. Józefowi Flikowi pod redakcją
Justyny Olszewskiej-Świetlik, UMK Toruń 2007, s. 203-221.
Stachera J., Werniksy i lakiery barwne do ochrony powierzchni posrebrzonych, Biuletyn Informacyjny Konserwatorów Dzieł Sztuki, nr 3 –
4, 2004, s. 18 – 25.
Ślesiński W.: Konserwacja zabytków sztuki. Rzeźba. Tom 2, Warszawa 1995.
Tylewicz A., Sztuka pozłotnictwa i inne techniki zdobienia, Poznań 2007 r.
Zakłada się, że student zna i w razie potrzeby odwoła się do literatury podanej na potrzeby wykładu omawiającego, będące przedmiotem
ćwiczeń zagadnienia i wprowadzających je zajęć z metodyki konserwacji malarstwa i rzeźby polichromowanej.
|
W cyklu 2022/23Z:
Patrz informacje zawarte w sekcji nadrzędnej. |
W cyklu 2023/24Z:
Patrz informacje zawarte w sekcji nadrzędnej. |
W cyklu 2024/25Z:
Patrz informacje zawarte w sekcji nadrzędnej. |
W cyklu 2025/26Z:
Patrz informacje zawarte w sekcji nadrzędnej. |
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: