Pracownia konserwacji i restauracji malarstwa sztalugowego 1402-PKiR-3L-SJ

W ramach zajęć, pod ścisłą opieką prowadzących, studenci przyswajają praktyczne umiejętności prawidłowego diagnozowania problemów konserwatorskich oraz wykonywania głównych zabiegów z zakresu konserwacji i restauracji malarstwa sztalugowego na różnych podłożach. Student zyskuje świadomość znaczenia profesjonalizmu oraz konieczności przestrzegania zasad etyki zawodowej i potrzebę dalszego kształcenia. Każdy student odpowiedzialny jest za wykonanie pełnej konserwacji i restauracji wyznaczonego obrazu oraz dokumentacji opisowej i fotograficznej przeprowadzonych prac. Zadania te realizowane są etapowo, w obu semestrach.
Obecność na zajęciach jest niezbędnym warunkiem realizacji zadań objętych programem.

W cyklu 2022/23L:

W ramach zajęć pod ścisłą opieką prowadzących studenci przyswajają praktyczne umiejętności prawidłowego diagnozowania problemów
konserwatorskich oraz wykonywania zabiegów z zakresu konserwacji i restauracji malarstwa sztalugowego na różnych podłożach o zróżnicowanym stopniu trudności; każdy student odpowiedzialny jest za wykonanie pełnej konserwacji i restauracji wyznaczonego obiektu zabytkowego oraz opracowanie dokumentacji przeprowadzonych prac.

W cyklu 2023/24L:

W cyklu 2024/25L:

Jak w sekcji nadrzędnej.

W cyklu 2025/26L:

Jak w sekcji nadrzędnej.

Całkowity nakład pracy studenta

Godziny realizowane z udziałem nauczycieli: - godziny kontaktowe w pracowni 105 (3,5 ECTS); Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta: - przygotowanie studenta do ćwiczeń, zebranie i wybór materiałów potrzebnych do realizowania zadań na ćwiczeniach, wybór i czytanie literatury związanej z problematyką zajęć, końcowe prace nad redagowaniem i drukowaniem dokumentacji prac konserwatorsko-restauratorskich i dokumentacji fotograficznej - 45 godz. (1,5 ECTS); Łącznie czas poświęcony na pracę indywidualną studenta 45 godzin (1,5 ECTS). Łącznie: 150 godz. (5 ECTS)

Efekty uczenia się - wiedza

Student: W1: ma podstawową wiedzę praktyczną z zakresu metodyki działań przy zabytkowych obiektach malarstwa sztalugowego na różnych podłożach (K_W03); W2: zna określone mechanizmy oddziaływania fizycznych, chemicznych i biologicznych czynników środowiskowych na materię obiektów będących przedmiotem ćwiczeń (K_W04); W3: posiada w stopniu dostosowanym do problematyki obrazów, będących przedmiotem zajęć, wiedzę w zakresie materiałoznawstwa substancji zabytkowej i współczesnych materiałów konserwatorskich (K_W05); W4: zna podstawowy zakres technik dokumentowania stanu obrazów i procesów konserwatorsko-restauratorskich (K_W12).

Efekty uczenia się - umiejętności

Student: U1: umie ze wsparciem prowadzącego przeprowadzić rozpoznanie stanu zachowania obrazu sztalugowego na płótnie i drewnie, określić przyczyny zniszczeń i sformułować program prac konserwatorskich i restauratorskich (K_U01); U2: analizuje budowę techniczną dzieła sztuki i zabytku malarstwa sztalugowego z uwzględnianiem oryginału i warstw wtórnych (K_U02); U3: posiada umiejętność wykonania głównych zabiegów konserwatorskich i restauratorskich przy obiektach malarstwa sztalugowego (K_U05); U4: posiada umiejętność opracowania dokumentacji konserwatorskiej w stopniu uwarunkowanym problematyką konserwatorską obiektu (K_U09).

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

Student: KS1: dostrzega wartość (artystyczną, historyczną, emocjonalną itd.) zabytków malarstwa sztalugowego na różnych podłożach, ich nieodtwarzalność i ma świadomość obowiązku ich respektowania w procesie konserwacji-restauracji (K_K01); KS2: ma świadomość znaczenia profesjonalizmu i konieczności przestrzegania zasad etyki zawodowej (K_K02); KS3: rozumie potrzebę dalszego kształcenia w zakresie konserwacji zabytków malarstwa sztalugowego na różnych podłożach (K_ K05).

Metody dydaktyczne

Studenci wykonują, pod ścisłym nadzorem nauczyciela prowadzącego, praktyczne ćwiczenia na rzeczywistych obiektach zabytkowych, których wybór jest dostosowany do charakteru i stopnia trudności zajęć, badania konserwatorskie , a także, w razie potrzeby, wstępne technologiczne.

Metody dydaktyczne eksponujące

- pokaz

Metody dydaktyczne podające

- opowiadanie
- opis

Metody dydaktyczne poszukujące

- ćwiczeniowa
- obserwacji
- doświadczeń
- studium przypadku

Rodzaj przedmiotu

przedmiot obligatoryjny

Wymagania wstępne

Ukończony I i II rok oraz zimowy semestr III roku studiów jednolitych konserwacji i restauracji dzieł sztuki.

Koordynatorzy przedmiotu

Teresa Łękawa-Wysłouch
Kinga Szczepińska

Kryteria oceniania

Wskazane efekty uczenia się są efektami finalnymi uzyskanymi po obu semestrach cyklu dydaktycznego.
Przedmiot zaliczany jest na ocenę na koniec każdego z dwóch semestrów.
Student oceniany jest na podstawie umiejętności stawiania i rozwiązywania napotkanych problemów konserwatorskich i restauratorskich (U1, U2, KS3), zaangażowania w realizowane zadania (W1, W2, W3, KS2), jakości ich wykonania (U3), poziomu wykonania dokumentacji (W4, U4, KS1, KS2). Na opisywanym etapie (semestr letni) oceniane jest finalne opracowanie zagadnień zawartych w dokumentacji. Dokumentacja do końcowego zaliczenia przedmiotu przedstawiana jest w zatwierdzonej, ostatecznej, fizycznej formie w dwóch egzemplarzach, z wywołanymi w laboratorium fotografiami.
Jakość wykonanej dokumentacji prac konserwatorsko-restauratorskich jest ważną składową oceny.

Kryteria oceniania:
do 50% = 2 (ndst)
51 - 60% = 3 (dst)
61 - 70% = 3,5 (dst plus)
71 - 80% = 4 (db)
81 - 90% = 4,5 (db plus)
91 - 100% = 5 (bdb)

Praktyki zawodowe

Nie dotyczy

Literatura

Obowiązuje, w wybranych fragmentach:

- Ciabach J., Żywice i tworzywa sztuczne stosowane w konserwacji zabytków, Toruń 1998;
- Łękawa-Wysłouch T., Uzupełnianie ubytków zapraw w malowidłach na płótnie – przegląd materiałów i metod, AUNC Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo, Tom: XXXIX/zeszyt 395, Toruń 2010, s. 179–228, ISSN 0860-1232;
- Nicolaus K., The restoration of paintings, Cologne 1998.
- Rouba B. J., Płótna jako podobrazia malarskie, Ochrona Zabytków, z. 3 - 4, 1985, s. 222 - 244, ISSN 0029-8247.
- Rouba B. J., Podobrazia płócienne w procesie konserwacji, Wydawnictwo UMK, Toruń 2000, ISBN 83-231-1141-3.
- Slansky B. , Technika malarstwa, tom II Badanie i konserwowanie obrazów, Arkady, Warszawa 1965.
- Szmit-Naud E., Uzupełnienia ubytków warstwy malarskiej obrazów. Zmiany optyczne a stabilność stosowanych materiałów UMK, Toruń, 2006, 2 wyd. 2017;
- Wolbers R., Cleaning painted surfaces: aqueous methods, London 2003;
- Wyszyńska J., Metody dublowania w procesie konserwacji malowideł sztalugowych na płótnie, Studia i Materiały Wydziału Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, tom XII, Kraków 2003.

Pomocniczo:
Artykuły w czasopismach o tematyce konserwatorskiej i materiały pokonferencyjne:
Acta Universitatis Nicolai Copernici, Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo - Toruń,
Ochrona Zabytków - Warszawa,
Biuletyn Informacyjny Konserwatorów-Restauratorów Dzieł Sztuki - Łódź, Studies in Conservation (Anglia),
Restauro (Niemcy),
akta konferencji IIC (triennial meetings)
oraz:
dokumentacje konserwatorskie i prace teoretyczno-badawcze wykonane przez studentów Katedry Konserwacji-Restauracji Malarstwa i Rzeźby Polichromowanej UMK.

W cyklu 2022/23L:

1. Buck R.D., Stabilizacja wymiarowa podobrazi, BMiOZ, seria B, 1970
2. Ciabach J., Właściwości żywic sztucznych stosowanych w konserwacji zabytków. Uniwersytet Mikołaja Kopernika. Skrypt i teksty pomocnicze. Wydanie drugie poprawione i uzupełnione. Toruń 1997
3. Ciabach J., Żywice i tworzywa sztuczne stosowane w konserwacji zabytków, Toruń 1998
4. Doerner M., Materiały malarskie i ich zastosowanie, Arkady Warszawa 1975
5. Konserwacja malarstwa sztalugowego, Biblioteka Muzealnictwa i Ochrony Zabytków, Seria B, Tom XXVII, Warszawa 1970
6. Maniakowska A. M., Metody konserwacji malarstwa sztalugowego na ziemiach polskich w latach 1800 - 1918, Toruń 2006
7. Markowski D., Nowe, bezpieczne sposoby ochrony impastowej warstwy malarskiej obrazów olejnych na płótnie podczas zabiegów konsolidacji i dublażu na stole próżniowym, w: Problemy dublowania obrazów na płótnie, UMK, Toruń 2005, s. 9-54, ISBN 83-231-1794-2.
8. Markowski D., Ochrona impastowej warstwy malarskiej obrazów olejnych na płótnie podczas zabiegów konserwatorskich, wyd. UMK, Toruń 2002
9. Markowski D., Porównanie metod dublowania obrazów metodą próżniową i niskociśnieniową. Ich wpływ na strukturę warstwy malarskiej oraz siłę spoiny klejowej, AUNC, XXVI, Toruń 1995, s. 51-61, ISSN 0860-1232, ISSN 0208-533X.
10. Markowski D., Zastosowanie warstw amortyzujących zabezpieczających warstwę malarską na czas trwania niektórych zabiegów konserwatorskich, AUNC, XXII, s. 53-80. ISSN 0208-522X, ISSN 0860-1232
11. Nicolaus K., The restoration of paintings, Cologne 1998
12. Recent Lining Methods and Releted Technigues, materiały z kursu, Kopenhaga 1992
13. Rouba B. J., Budowa techniczna obrazów XIX-wiecznych malowanych na handlowych podobraziach płóciennych i problematyka ich konserwacji, UMK-rozprawy, Toruń 1988
14. Rouba B. J., Płótna jako podobrazia malarskie, Ochrona Zabytków, z. 3 - 4, 1985, s. 222 - 244, ISSN 0029-8247
15. Rouba B. J., Podobrazia płócienne w procesie konserwacji, Wydawnictwo UMK, Toruń 2000, ISBN 83-231-1141-3
16. Rozłucka Z., Roznerska M., Arszyńska J. M., Mikroskopia fluorescencyjna. Zastosowanie w badaniu budowy i procesów konserwacji malarstwa sztalugowego, wyd. UMK, Toruń 2000
17. Roznerska M., Malinowska T., Retusze w malarstwie sztalugowym, UMK Toruń, 1995
18. Roznerska M., Rouba B. J., Konserwacja obrazu na płótnie skurczonego wskutek zamoczenia wodą, AUNC, - Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo, Tom XXI, 1994, s. 73 - 85, ISBN 83-231-1373-4
19. Ruhemann H., The cleaning of paintings, problems and potentialities, Londyn 1968
20. Slansky B. Technika malarstwa, t. I Materiały do malarstwa i konserwacji, Arkady, Warszawa 1960 oraz Slansky B., Technika malarstwa, tom II Badanie i konserwowanie obrazów, Arkady, Warszawa 1965
21. Szmelter I., Problemy dublowania obrazów na podłożu płóciennym, skrypt Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, Warszawa 1992
22. Ślesiński W., Dawne metody i środki chemiczne stosowane przy konserwacji malarstwa sztalugowego, [w:] Ochrona Zabytków, 1984, 1, s. 25 - 27
23. Ślesiński Wł., Dawne metody i środki chemiczne stosowane przy konserwacji malarstwa sztalugowego, Ochrona Zabytków 1/1984, s. 25-27
24. Zbiory artykułów w czasopismach o tematyce konserwatorskiej i materiały pokonferencyjne: Acta Universitatis Nicolai Copernici, Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo - Toruń, Ochrona Zabytków - Warszawa, Biuletyn Informacyjny Konserwatorów-Restauratorów Dzieł Sztuki - Łódź, Studies in Conservation (Anglia), Restauro (Niemcy), akta konferencji IIC (triennial meetings), dokumentacje prac wykonanych w ramach zajęć dydaktycznych i dyplomowych oraz prac magisterskich wykonanych przez studentów Zakładu
Ponadto obowiązuje literatura z przedmiotów realizowanych na I i II roku studiów wymienionych w wymaganiach wstępnych oraz literatura ustalana indywidualnie do każdego zabytku będącego przedmiotem badań.

W cyklu 2023/24L:

W cyklu 2024/25L:

Jak w sekcji nadrzędnej.

W cyklu 2025/26L:

Jak w sekcji nadrzędnej.

Uwagi

W cyklu 2024/25L:

W cyklu 2025/26L:

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 1402-PKiR-3L-SJ w USOSweb