Konserwacja skóry archeologicznej 1402-KSA-4Z-SJ

W ramach przedmiotu przekazywana jest wiedza teoretyczna i praktyczna z zakresu podstaw metodyki konserwacji-restauracji skóry archeologicznej.
W ramach wykładu przekazywana jest wiedza dotycząca specyfiki obszaru badawczego archeologii, archeometrii zabytków archeologicznych ze skóry, rozróżnienia rodzajowego skórzanych zabytków archeologicznych, problematyki pozyskiwania skórzanych artefaktów w warstwach archeologicznych, ich przechowywania i transportu do pracowni konserwatorskich. Student uzyskuje wiedzę w zakresie materiałów i metod stosowanych w takich zabiegach jak: oczyszczanie mechaniczne, oczyszczanie chemiczne, rozblokowywanie kompleksów taninowo-żelazowych, konserwacji struktury skóry drogą dogarbowania roślinnego, roślinno-glinowego oraz nasycania poliglikolami oraz silikonami. Prezentowane są metody usuwania deformacji drogą nawilżania i odpowiedniego suszenia (suszenie w naprężeniu, liofilizacja), wzmacniania strukturalnego, naprawy zniszczeń mechanicznych (sklejanie przedarć, uzupełnianie drobnych ubytków), scalanie kolorystyczne uzupełnień z oryginałem. W zakresie materiałoznawstwa przekazywana jest wiedza o stosowanych środkach (środki powierzchniowo-czynne, emulsje uelastyczniająco-natłuszczające, środki buforujące, kleje naturalne i syntetyczne, rozpuszczalniki, enzymy, konsolidanty takie jak poliglikole etylenowe oraz polidimetylosiloksany itp.), materiałach pomocniczych (włókniny, tkaniny filcowe, siatki nylonowe, itp.) i materiałach konserwatorskich (skóry współcześnie garbowane, masy do uzupełnień itp.). Omawiane są zagadnienia związane ze zdobnictwem zabytkowych skór.

W ramach ćwiczeń utrwalana jest wiedza teoretyczna i prezentowane są omawiane metody, zabiegi i środki. Tematy ćwiczeń skorelowane są z przedstawianą na wykładach teorią. Studenci wykonują konserwację wybranych artefaktów. Podczas realizowania praktycznych zadań w ramach poszczególnych zagadnień zdobywane są i doskonalone umiejętności manualne potrzebne do przeprowadzenia zabiegów. Przewidziane są również ćwiczenia z zakresu archeologii doświadczalnej obejmujące próby rekonstrukcji wybranych zabytków skórzanych

Całkowity nakład pracy studenta

Godziny realizowane z udziałem nauczycieli ( 60 godz.): - udział w wykładach – 15h - udział w ćwiczeniach – 45h Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta ( 40 godz.): - przygotowanie do ćwiczeń – 10h - czytanie literatury- 10h - przygotowanie do egzaminu- 20h Łącznie: 100 godz. (5 ECTS)

Efekty uczenia się - wiedza

W1 - posiada wiedzę do formułowania i rozwiązywania zagadnień związanych z zagadnieniami konserwacji skóry archeologicznej - K_W01 W2 - wykazuje głębokie zrozumienie wzajemnych relacji pomiędzy teoretycznymi i praktycznymi aspektami studiów i potrafi wykorzystywać tą wiedzę dla dalszego rozwoju K_W02 W3 - ma szczegółową wiedzę teoretyczną i praktyczną z metodyki działań konserwatorskich w zakresie konserwacji skóry archeologicznej K_W03 W4 - zna mechanizmy oddziaływania fizycznych, chemicznych i biologicznych czynników środowiskowych na skórę jak i materiały jej towarzyszące - K_W04 W5 - posiada wiedzę w zakresie materiałoznawstwa substancji zabytkowej oraz współczesnych i historycznych materiałów zabytkowych - K_W05 W6 - zna podstawowe metody fizyczne i chemiczne badania zabytków wykonanych ze skóry - K_W06 W7 - ma konieczną wiedzę w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy wymaganej podczas przeprowadzania zabiegów konserwatorskich przy silnie zanieczyszczonej skórze archeologicznej - K_W13

Efekty uczenia się - umiejętności

U1 - posiada umiejętności wykonywania zabiegów konserwatorskich i restauratorskich w zakresie konserwacji skóry archeologicznej K_U05 U2 - potrafi wykorzystać umiejętności plastyczne i zastosować wiedzę z obszaru sztuk plastycznych w pracach konserwatorskich K_U14 U3 - umie podejmować samodzielne decyzje odnośnie planowania i realizacji zabiegów konserwatorskich w zakresie konserwacji skóry archeologicznej - K_U16 U4 - jest przygotowany do współdziałania z innymi osobami (inwestorzy, decydenci – z jednej strony, z drugiej – odbiorcy, użytkownicy) w ramach zagadnień związanych z konserwacją zabytkowej skóry archeologicznej i współpracy w projektach eksploracji stanowisk archeologicznych K_U17 U5 - ma umiejętności językowe z zakresu specjalistycznego słownictwa w wykładanym zakresie K_U19 U6 - posiada umiejętność swobodnego wypowiadania się i argumentowania z zakresu omawianych zagadnień K_U21

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

K1 - ma świadomość znaczenia wartości zabytków i dzieł sztuki, ich nieodtwarzalności i obowiązku ich respektowania w procesie konserwacji-restauracji - K_K01 K2 - ma świadomość konieczności przestrzegania zasad etyki zawodowej i profesjonalizmu w działaniach konserwatorskich - K_K02 K3 - ma świadomość i rozumie skutki działań konserwatorskich, ich wpływu na zabytek i związanej z tym odpowiedzialności - K_K03 K4 - rozumie potrzebę dalszego kształcenia, pogłębiania wiedzy i umiejętności oraz potrzebę włączenia specjalistów z innych dziedzin do rozwiązywania złożonych zagadnień konserwatorskich - K_K05 K5 - potrafi pracować samodzielnie i w zespole i jest świadomy odpowiedzialności za wspólnie realizowane zadania - K_K06 K6 - Rozumie znaczenie kształtowania estetyki dzieła jako wyniku prac konserwatorsko-restauratorskich - K_K08

Metody dydaktyczne

Wykład: Metody dydaktyczne podające: • Prezentacja multimedialna • Wykład informacyjny (konwencjonalny) Ćwiczenia: • Wyjaśnienie i opis poszczególnych etapów pracy • Dyskusja dotycząca bieżących zadań Metody dydaktyczne eksponujące: • Pokaz Metody dydaktyczne poszukujące • ćwiczeniowa • doświadczeń • obserwacji

Wymagania wstępne

Warunkiem uczestniczenia w zajęciach jest uzyskanie zaliczenia przedmiotów: Technologia papieru i skóry (wykłady i ćwiczenia), Profilaktyka konserwacji zabytków (wykłady). Pracownia fotografii dokumentalnej (wykłady), Propedeutyka dokumentacji konserwatorskiej (wykłady), Pracownia dokumentacji zabytków na podłożu papierowym i skórzanych (ćwiczenia), Żywice sztuczne w konserwacji zabytków (wykłady), Żywice sztuczne w konserwacji zabytków z papieru i skóry (ćwiczenia).

Koordynatorzy przedmiotu

Maciej Banasiak
Dorota Jutrzenka-Supryn

Kryteria oceniania

Wykłady:
Egzamin ustny (W1-W7, U3-U6, K1-K4). Student losuje zestaw 3 pytań. Za każde z pytań możliwe jest uzyskanie maximum 3 pkt.
ndst – 4,5 pkt (55%)
dst- 5,5 pkt (60%)
dst plus- 6 pkt (70%)
db- 7 pkt (80%)
db plus- 8 pkt (90%)
bdb- 9 pkt (100%)

Ćwiczenia:
zaliczenie na ocenę
Weryfikacja wiedzy i umiejętności na podstawie bieżącego przygotowania do zajęć – ocena udziału i zaangażowania studenta w wykonanie ćwiczeń ze szczególnym zwróceniem uwagi na dokładność i estetykę pracy, umiejętność dobrej organizacji pracy i efektywnego wykorzystania materiałów. (W1-W7, U1-U3, K1-K6)

Praktyki zawodowe

nie dotyczy

Literatura

Literatura obowiązkowa
Miazga Beata, Zabytek archeologiczny jako źródło informacji o przeszłości Badania specjalistyczne śladów produkcji, użytkowania i depozycji artefaktów, Wrocław 2017
Bradley A. Rodgers, The Archaeologist’s Manual for Conservation. A Guide to Non-Toxic, Minimal Intervention Artifact Stablization, New York, Boston, Dordrecht, London, Moscow, 2004, https://www.academia.edu/78433358/The_Archaeologist_s_Manual_for_Conservation
Guidelines On the Care of Archaeological Artefacts, National Museum of Iceland June 2012,
Standardy prowadzenia badań archeologicznych, https://nid.pl/wp-content/uploads/2021/12/Standardy-badan-archeologicznych-cz.-2-inwazyjne-ladowe.pdf
Angela Karsten and Karla Graham, LEATHER DRYING TRIAL. A comparative study to evaluate different treatment and dryling techniques for wet, archaeological leather, RESEARCH REPORT SERIES no. 70-2011. https://historicengland.org.uk/research/results/reports/6007/LeatherDryingTrial_Acomparativestudytoevaluatedifferenttreatmentanddryingtechniquesforwetarchaeologicalleather
Kite M., Thomson I R. , Conservation of leather and related materials, Elsevier, 2006
Barbara Wills, Leather wet and dry : current treatments in the conservation of waterlogged and desiccated archaeological Feather, London : Archetype Publications, 2001.
Hamilton D.L., Methods of Conserving Archaeological Material from Underwater Sites, Conservation Reserch Laboratory Center for Maritime Archeology and Conservation Texas A7M University, 1999.
Drążkowska Anna, Grupa Małgorzata, Płóciennik Przemysław, Rybka Krzysztof, Szatkowski Janusz, Zawadzka Anna, Using Vacuum Freeze-Drying for Waterlogged Archaeological Leather Conservation. Wykorzystanie techniki suszenia próżniowego w niskich temperaturach do konserwacji zabytkowych skór, Sprawozdania Archeologiczne 63 (2011)

Literatura uzupełniająca:
Radek Teresa, Gatunek, asortyment i jakościowa ocena skór garbowanych na podstawie wyników badań makroskopowych i mikroskopowych przedmiotów i odpadów skórzanych [w:] Studia nad średniowiecznym skórnictwem, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Oddział w Szczecinie, Szczecin 2009, s.137-145
Strzelczyk A.B., Karbowska-Berent J., Drobnoustroje i owady niszczące zabytki oraz ich zwalczanie, Wyd.UMK, Toruń 2004.
Rodziewicz O., Łaski W., Zasady garbowania roślinno-glinowego (VAL), Przegląd Skórzany, R.XLIII, 1988
Nilson Agata, Konserwacja zabytków archeologicznych in situ. Profilaktyka konserwatorska, pr.mgr.pod kierunkiem prof.A.Koli, Instytut Archeologii i Etnologii UMK, Toruń 1997.
Dokumentacje konserwatorskie oraz prace magisterskie z zasobów biblioteki Katedry

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 1402-KSA-4Z-SJ w USOSweb