Konserwacja rzemiosła artystycznego 1402-KRzA-4Z-SJ
Treści wykładu koncentrują się na rozpoznawaniu form zniszczeń zabytków wykonanych z różnorodnych materiałów typowych dla dzieł rzemiosła artystycznego: kości, emalii, macicy perłowej, bursztynu, szkła, ceramiki, szylkretu, laki, forniru, polichromowanej gliny suszonej na słońcu oraz ich połączeń wykorzystywanych w tzw. obiektach multimateriałowych.
Prezentowane są prawidłowe dokumentacje i opisy zabytków, przebieg zabiegów konserwatorskich z zakresu usuwania nawarstwień, oczyszczania, odplamiania, odsalania (zależnie od problematyki), łączenia, uzupełniania ubytków oraz zabezpieczania i/lub wzmacniania różnych typów materiałów.
W ramach wykładu studenci zapoznają się z problematyką konserwatorską obiektów wykonanych z emalii, szylkretu, a także z rogu/poroża. Omawiane będą typowe zniszczenia tych materiałów, przyczyny ich powstania oraz formy podstawowych zabiegów konserwatorskich, które mogą zostać zastosowane w takich zabytkach.
Przedstawiane są ponadto zasady prewencji konserwatorskiej, czyli metody zapobiegające dalszym uszkodzeniom i degradacji obiektów.
Wykład ilustrowany prezentacją multimedialną. Bezpośrednie oględziny próbek różnych typów zniszczeń zabytkowych materiałów.
|
W cyklu 2024/25L:
j/w |
W cyklu 2025/26L:
j/w |
Całkowity nakład pracy studenta
Efekty uczenia się - wiedza
Efekty uczenia się - umiejętności
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne
Metody dydaktyczne
Metody dydaktyczne podające
- wykład problemowy
- wykład konwersatoryjny
- wykład informacyjny (konwencjonalny)
- opis
Metody dydaktyczne poszukujące
- projektu
- doświadczeń
Rodzaj przedmiotu
Wymagania wstępne
Koordynatorzy przedmiotu
Kryteria oceniania
Ocena końcowa jest uzależniona od liczby punktów uzyskanych z pisemnego testu sprawdzającego wiedzę przekazaną w czasie wykładów:
wynik 91% i powyżej – ocena 5,0
wynik 81-90% – ocena 4,5
wynik 71%-80% – ocena 4,0
wynik 61-70%– ocena 3,5
wynik 51-60%– ocena 3,0
wynik 50% i poniżej– ocena 2,0.
Praktyki zawodowe
nie przewiduje się
Literatura
Literatura podstawowa (wybrane fragmenty):
• Adam Bochnak, K. Buczkowski, Rzemiosło artystyczne w Polsce, Warszawa 1971
• Jan Samek, Polskie rzemiosło artystyczne. Czasy nowożytne, Warszawa 1984
• Jan Samek, Polskie rzemiosło artystyczne. Średniowiecze, Warszawa 2000
• Zdzisław Żygulski Jun., Dzieje polskiego rzemiosła artystycznego, Warszawa 1987
• Carla Cerutti, Attilia Dorigano, Szkło XV-XX wieku, 1998
• A. Gralińska-Grubecka, A. Paskal, Wyzwania przy konserwacji secesyjnej lady sklepowej dekorowanej flizami fajansowymi z wytwórni w Miśni, Wisłocki Krzysztof (red.): Problemy muzeów związane z zachowaniem i konserwacją zbiorów: praca zbiorowa, 2024, Poznań-Szreniawa, Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, ISBN 978-83-7654-593-6, s. 67-85.
• E. Porzyć, A. Gralińska-Grubecka, Research and conservation-restoration of a 19th century Boulle Cabinet , W: Works of art: conservation and research / Olszewska-Świetlik Justyna (red.), Conservation : science and art series, 2021, vol. 2, Toruń, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, ISBN 978-83-231-4575-2, s.212-233.
• P. Zalewska, A. Gralińska-Grubecka, Wyzwania przy konserwacji multimateriałowych zabytków na przykładzie szkatuły w stylu Empire dekorowanej plakietą z kamionki jaspisowej, III Konferencja Naukowa Dziedzictwo rzemiosła artystycznego: tradycyjne techniki oraz nowoczesna konserwacja i restauracja, Toruń 16.11.2023: materiały pokonferencyjne, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Literatura uzupełniająca (wybrane fragmenty):
Kinga Szczepkowska-Naliwajek, Bibliografia historii rzemiosł artystycznych w Polsce w czasach średniowiecza i w epoce nowożytnej do połowy XIX wieku, Toruń 2003
GLINA SUSZONA SŁOŃCU DEKOROWANA POLICHROMIĄ
• Aleksandra Jaros, Aleksandra Gralińska-Grubecka, Technological research and conservation-restoration of a Chinese
Bodhisattva sculpture made of polychromed sun-dried clay (11th/12th c.), W: Works of art : conservation and
research / Olszewska-Świetlik Justyna (red.), Conservation : science and art series, 2021, vol. 2, Toruń, Wydawnictwo
Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, ISBN 978-83-231-4575-2, s.178-195.
KOŚĆ
• Maria Rudy. Problemy ekspozycyjne zabytków rzemiosła artystycznego w świetle wymogów konserwatorskich. Muz. Narodowe Szreniawa 2013, s.158-173. ISBN 978-83-64119-12-5
MACICA PERŁOWA
• Maria Rudy. Badania i konserwacja drewnianego krucyfiksu zdobionego macicą perłową i kością słoniową z k-ła oo Franciszkanów w Poznaniu. Dokumentacja technologiczno-konserwatorska, Toruń 2009
BURSZTYN
• Maria Rudy. Bursztynowy Relikwiarz Redlina 1680;Problematyka Badawcza i Konserwatorska, praca zbiorowa pod red. naukową Janusza Hochleitnera, wyd. Jantar 2011, s.27-41. ISBN 978-83-905578-6-1
• Bursztyn – poglądy i opinie, praca zbiorowa pod red. Barbary Kosmowskiej-Ceranowicz i Wiesława Girłowskiego, Warszawa 2005 ISBN-83-912894-5-1
• Bursztyn – poglądy i opinie, tom II, praca zbiorowa pod red. Barbary Kosmowskiej-Ceranowicz i Wiesława Girłowskiego, Gdańsk-Warszawa 2010 ISBN-978-83-912894-7-1
SZYLKRET I RÓG
• Rodgers Bradley A. The Archaeologist’s Manual for Conservation. A Guide to Non-Toxic, Minimal Intervention Artifact Stabilization. New York: Kluwer Academic/Plenum Publishers, 2004. ISBN 0-306-48467-8
• L. Trusheim, Balancing ethics and restoration in the conservation treatment of an 18th century sewing box with tortoiseshell veneer, AIC Objects Specialty Group Postprints, 2011, pdf
EMALIA
-Tomaszewska-Szewczyk, A. (2020). Szkłem malowane. Problematyka konserwatorska emalierstwa. Toruń.
- Konsolidacja zniszczonej mechanicznie dekoracji emalierskiej na miedzi i jej stopach za pomocą żywic termoplastycznych
Tomaszewska Arletta, Tomaszewska-Szewczyk Alina, Acta Universitatis Nicolai Copernici. Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo, 2011, nr 42, s.185-207
SZKŁO
(podstawowa)
• Kunicki Goldfinger Jerzy Jakub, Zabytkowe szkło: od badań do konserwacji, [w:] Ars Longa Vita Brevis – tradycyjne i nowoczesne metody badania dzieł sztuki, (red. Flik Józef), Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2003, s.389 (379-397).
• Greiner-Wronowa E, Pusoska Alicja, Wpływ formaldehydu na stan zachowania szkieł przechowywanych i eksponowanych w warunkach muzealnych, Biuletyn Informacyjny Konserwatorów Dzieł Sztuki, vol. 15, nr 3 – 4, 2004.
• Greiner-Wronowa E., Korozja szkieł zabytkowych, Ceramika, Vol.85, PAN, Kraków 2004.
• Soldenhoff Bożena, Usuwanie substancji inkrustujących warstwy korozyjne w szkłach archeologicznych, [w:] Naukowe podstawy ochrony i konserwacji dzieł sztuki i zabytków kultury materialnej, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 1993.
• Soldenhoff Bożena, Wzmacnianie warstw korozyjnych w szkłach archeologicznych, [w:] Księga Pamiątkowa ofiarowana profesorowi Wiesławowi Domasłowskiemu, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2002.
• Soldenhoff Bożena, Próba określenia typów zniszczeń szkieł archeologicznych, AUNC, Archeologia XIX, Nauki Humanistyczno–Społeczne, Zeszyt 223, Toruń 1991.
(uzupełniająca)
• Nowotny Wacław, Technologia szkła, t. 1, Warszawa 1981.
• Nowotny Wacław, Technologia zdobienia szkła, Warszawa 1978.
• Nowotny Wacław, Szkła barwne, Warszawa 1969.
• Davison S., Conservation and Restoration of Glass, Butterworth –Heinemann, Oxford 2003.
• Patrycja Janina Ptrasz "Uzupełnienie ubytków - szczelin i mikrospękań w obiektach z kości słoniowej" pod kierunkiem dr hab. Piotra Niemcewicza, Toruń 2017. Maszynopis w archiwum Zakładu Konserwacji i Restauracji Elementów i Detali Architektonicznych,
|
W cyklu 2024/25L:
j/w |
W cyklu 2025/26L:
j/w |
Uwagi
|
W cyklu 2022/23L:
Z uwagi na sytuację epidemiczną i zgodnie z zarządzeniami wykłady oraz egzamin prowadzone zostaną w sposób zdalny synchroniczny z wykorzystaniem platformy TEAMS oraz aplikacji TESTPORTAL (przewiduje się wcześniejsze szkolenie). |
W cyklu 2023/24L:
Z uwagi na sytuację epidemiczną i zgodnie z zarządzeniami wykłady oraz egzamin prowadzone zostaną w sposób zdalny synchroniczny z wykorzystaniem platformy TEAMS oraz aplikacji TESTPORTAL (przewiduje się wcześniejsze szkolenie). |
W cyklu 2024/25L:
Obecność jest obowiązkowa. W razie przypadków losowych lub z powodów zdrowotnych należy ubiegać się o urlop u dziekana wydziału (regulamin studiów § 42 - 46). Obecności reguluje § 23, pkt 2 regulaminu studiów. Obecność nieusprawiedliwiona skutkuje obniżeniem oceny (nieobecność na 2 zajęcia o jeden stopień, na 4 o dwa stopnie). |
W cyklu 2025/26L:
Obecność jest obowiązkowa. W razie przypadków losowych lub z powodów zdrowotnych należy ubiegać się o urlop u dziekana wydziału (regulamin studiów § 42 - 46). Obecności reguluje § 23, pkt 2 regulaminu studiów. Obecność nieusprawiedliwiona skutkuje obniżeniem oceny (nieobecność na 2 zajęcia o jeden stopień, na 4 o dwa stopnie). |
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: