Wybrane problemy konserwatorskie zabytków architektury 1402-III-WPK-P

Poszczególne wykłady dotyczą następujących tematów:
1. Problematyka konserwatorska dziedzictwa przemysłowego.
Wartości kulturowe i społeczno – ekonomiczne lokalnego zasobu dziedzictwa techniki, a jego rewitalizacja: aspekty konserwatorskie. Studia przykładów: zespół saliny ciechocińskiej (1824-1832). Zabytkowy most przez Wisłę w Tczewie (1857). Fabryka Kotłów i Radiatorów „Fakora” w Łodzi (1913-2012).
2. Problematyka konserwatorska architektury szkieletowej.
Wykład poświęcony jest następującym zagadnieniom: kolejności postępowania w procesie konserwacji i restauracji i roli konserwatora w tym procesie, kompleksowym i interdyscyplinarnym badaniom historyczno – architektonicznym i stanu zachowania, wytycznym konserwatorskim, projektom architektonicznym i konstrukcyjnym, realizacji prac budowlano – konserwatorskich, nadzorowi i dokumentacji powykonawczej. W centrum wykładów stoją tematy takie jak: drewno konstrukcyjne i jego obróbka, złącza ciesielskie, materiały zastosowane do wypełnienia pól szkieletu, kolorystyka architektury drewnianej. Cała problematyka konserwatorska
jest przedstawiona na przykładzie Kościoła Pokoju w Świdnicy.
3. Problematyka konserwatorska mebli kościelnych.
W trakcie wykładów uczestnicy zapoznają się ze specyfiką procesu konserwatorskiego mebli zabytkowych. Szczególny nacisk położony jest na takie zagadnienia jak identyfikacja techniki wykonania, ocena stanu zachowania, określenie przyczyn zniszczeń, a także wartościowania zabytkowych mebli i stolarki kościelnej jako etapu poprzedzającego opracowanie założeń konserwatorskich. Omawiane są także przykłady
prac konserwatorskich i restauratorskich dotyczących zarówno problemów
wynikających ze złego stanu zachowania drewnianych konstrukcji, jak i zniszczeń zachodzących w warstwie dekoracyjnej mebli kościelnych.
4. Organy i ich problematyka konserwatorska.
Organy są jednym z obiektów kultury materialnej, skupiającym w sobie wiele wartości: historycznych, artystycznych, konstrukcyjnych, muzycznych oraz zabytkowych (w przypadku starych organów). Celem wykładów jest przybliżenie powyższej tematyki, przydatnej zarówno pracownikom służby konserwatorskiej, jak również dyscyplin zbliżonych, nie wyłączając architektów. Obejmują one: rys historyczny budownictwa organowego, rozwój formy prospektu organowego, strukturę wyposażenia instrumentu muzycznego oraz normy właściwej eksploatacji, ochrony i konserwacji.
5. Witraże i ich problematyka konserwatorska.
Wprowadzenie w historię witrażownictwa, rozwój stylu i techniki witrażowej od jej początków po czasy współczesne: produkcja tafli szklanych, opis realizacji witrażu od cięcia szkła, malowania po złożenie i montaż w oknie. Problematyka konserwatorska: najważniejsze kwestie związane z niszczeniem witraży: Opisane są typy zniszczeń, ich przyczyny i skutki z omówieniem podstawowych zagadnień fizyko-chemicznych szkła. Poszczególne etapy konserwacji i restauracji z naciskiem na konserwację prewencyjną: najczęściej stosowane techniki konserwatorskie i materiały, omówienie kwestii oszklenia zewnętrznego – cel montażu, sposób działania i rodzaje oszkleń.
6. Diagnostyka i naprawa konstrukcji murowanych.
Na wykładzie zaprezentowane prace związane z konserwacją i restauracją elewacji ceglanych kościoła p.w. Wniebowzięcia NMP w Toruniu (konie XIV w.) i kościoła p.w. Św. Katarzyny w Zgierzu (początek XX w.). Przedstawiono zróżnicowaną problematykę konserwacji murów średniowiecznych i murów z początku XX wieku. Przedstawiony na wykładzie przegląd metod diagnostyki i konserwacji murów średniowiecznych i murów z początku XX wieku. Przedstawiony na wykładzie przegląd metod diagnostyki i naprawy zawiera materiały ze studiów, który opracowany został na podstawie doświadczeń i materiałów naukowych z nadzoru nad pracami autora w czasie kiedy pełnił funkcję kierownika budowy (Toruń i inspektora nadzoru inwestorskiego = Zgierz).
7. Problematyka konstrukcyjna sklepień.
Na wykładzie zaprezentowane zostają następujące zagadnienia:
Analiza stanu technicznego sklepień i łuków, obciążenia sklepień (również według dawnych przepisów prawnych) przyjmowane w analizie schematy statyczne i metody określania sił wewnętrznych, nośność murowanych sklepień i łuków, metody naprawy i wzmacniania sklepień oraz wyniki badań polskich i zagranicznych wzmocnień murowanych sklepień. Przedstawiony na wykładzie przegląd zagadnień dotyczących murowanych sklepień i łuków zawiera materiały ze studiów własnych i pracy zawodowej autora.
8. Problematyka konstrukcyjna zabytków architektury drewnianej.
Na wykładzie przedstawione zostaną następujące zagadnienia: zasadność
konserwatorskiej ochrony konstrukcji drewnianych wskazana w dokumentach
doktrynalnych i teorii konserwacji, właściwości materiałowe drewna i sposoby ich określania, więźby, stropy i inżynierskie konstrukcje drewniane w XIX i XX wieku, trwałość i korozja biologiczna drewna, historyczne i współczesne metody analizy statyczno-wytrzymałościowej konstrukcji drewnianych, sposoby naprawy i wzmacniania historycznych konstrukcji drewnianych. Zaprezentowany przegląd metod ochrony i naprawy zawiera materiały ze studiów własnych i pracy zawodowej autora.
9. Problematyka faktury i kolorystyki w zabytkowej architekturze.
Wiedza na temat faktury i kolorystyki powłok tynkowych i malarskich kryjących poszczególne części zabytkowych budowli w kolejnych okresach historycznych, jest niezbędna dla kształtowania prawidłowego procesu ich badania i konserwacji. Dostarczenie podstawowego zasobu tej wiedzy jest celem niniejszego wykładu przygotowanego w oparciu o aktualny stan badań i ilustrowanego przy pomocy odpowiednio dobranego i opracowanego materiału ikonograficznego.
10. Farby w kolorystyce architektury zabytkowej.
Historia oraz podział spoin. Historia tynków (jako podkładów) i pigmentów. Podział farb i okresów ich stosowania. Właściwości chemiczne i fizyczne farb w odniesieniu do spoiw. Farby wapienne i krzemianowe – zastosowane w konserwacji zabytków architektury.
11. Problematyka restauratorska drewnianych domów tkaczy w Zgierzu.
Prace związane z projektem „Rewitalizacja i rozwój historycznego kompleksu
architektury w Zgierzu. Omówiono problematykę konserwatorską i problemy, które należało rozwiązać podczas realizacji tematu. Wykład opracowano na podstawie prac i materiałów z nadzoru naukowego pełnionego nad tematem, autor pełnił funkcję kierownika grupy specjalistów z Politechniki Łódzkiej pełniącej nadzór.
12. Ochrona substancji zabytkowej – zagadnienia wilgotnościowe.
Wykład obejmuje omówienie problemu nierównowagi wilgotnościowej
w historycznych budynkach i budowlach. Omawia krótko źródła i drogi przenikania wilgoci. Analizuje przyczyny zawilgocenia obiektów historycznych (zły stan techniczny, brak okapów w konstrukcjach dachów, podwyższenie poziomu przyległego terenu i jego niewłaściwe ukształtowanie, woda odpryskowa, złe odprowadzenie wody, przekopy). Uwzględnia też przyczyny przesuszenia budowli, a następnie skutki nierównowagi wilgotnościowej. W stosowanych powszechnie rozwiązaniach problemów zawilgocenia na przestrzeni ostatniego stulecia i współcześnie obserwuje się najczęściej niestety prowadzoną na oślep walkę z niezdiagnozowaną przyczyną oraz klasyczne leczenie objawowe. Omówione zostają – mody, mity i błędne przekonana, prowadzące do rozwiązań nieskutecznych. W drugiej części wykładu przedstawione jest zagadnienie integralności technicznej, jako podstawy wyboru optymalnych rozwiązań, kwestia czasu suszenia i konieczności
monitorowania procesu, a także zagadnienie codziennej dbałości o utrzymanie
równowagi wilgotnościowej w materii obiektu.
13. Zagadnienia klimatu wnętrz kościelnych.
Wykład dotyczy zagadnienia klimatu w obiektach i ich wyposażenia. Omawia
oddziaływanie klimatu zewnętrznego a przede wszystkim klimatu wnętrz, w których znajduje się zabytkowe wyposażenie. Wprowadza pojęcie naturalnego klimatu budowli oraz omawia czynniki destabilizujące klimat. Omawia skutki nierównowagi klimatycznej – uszkodzenia mechaniczne powodowane „pracą materiałów” i zagrożenia mikrobiologiczne. Omawia metody pomiarów oraz zasady interpretacji wyników. Ostatnią część stanowi wskazanie potrzeby stałego monitorowania parametrów klimatu, bieżącego analizowania wyników monitoringu i możliwości dokonywania niezbędnych korekt, poprawiających warunki przechowywania zabytków.