Historia sztuki średniowiecznej polskiej 1402-Hsspl-1l-s1

Tematyka zajęć jest następująca:
1. Wprowadzenie. Zapoznanie z programem i formą realizacji oraz zasadami zaliczenia zajęć. Przedstawienie tematyki zajęć. Wprowadzenie do tematu architektury średniowiecznej.
2. Zarys specyfiki oraz znaczenia architektury romańskiej. Jej fundamentalna charakterystyka. Ukazanie architektury w kontekście wydarzeń historycznych. Kwestie definicji i chronologii architektury romańskiej w Polsce. Przełom roku tysięcznego i rok 1038 a architektura.
3. Definicje i metody badań architektury romańskiej i wczesnoromańskiej na tle europejskim. Historyczne i artystyczne znaczenie form architektury romańskiej. Elementy składowe architektury romańskiej oraz ich typologia: krypty, masywy zachodnie.
4. Współczesne badania nad architekturą romańską w Polsce. Badania nad romanizmem. Przykłady ujęcia komparatystycznego przy badaniu architektury romańskiej w Polsce. Sztuka romańska w Polsce a sztuka karolińska i ottońska. Sztuka romańska polska a europejska. Główne problemy ujęcia. Ówczesna polityka zawarta w architekturze.
5. Polskie katedry romańskie: krakowska, poznańska, gnieźnieńska. Powiązane kwestie źródłowe. O czym mówi nam ówczesna architektura i jakie konstatacje umożliwia? Fundacje – udział małżonek Piastów.
6. Romańskie kościoły cysterskie, architektura cysterska a rozwój gotyku.
7. Kościół cysterski w Oliwie – fazy budowy. Fara chełmińska.
8. Kościoły zakonne i katedralne – specyfika, organizacja przestrzeni liturgicznej oraz funkcje.
9. Znaczenie światła w architekturze gotyckiej. Koncepcje diafanicznej ściany i struktury baldachimowej.
10. Problematyka związana z kolegiatą św. Jakuba w Nysie, studium przypadku.
11. Świecka architektura gotycka, Architectura militaris.
12. Kościół Mariacki w Krakowie. Gotycka katedra gnieźnieńska.
13. Zakonna architektura gotycka: dominikańska, franciszkańska.
14. Relacje i odniesienia architektoniczne kościoła w Stargardzie.
15. Podsumowanie zajęć i przegląd poruszanych w trakcie semestru zagadnień.

Konwersatorium „rzeźba romańska” poświęcone zostanie omówieniu ważnych, różnorodnych przykładów rzeźby romańskiej i przedromańskiej oraz podejściom do tych powstałych w odległych czasach przedstawień plastycznych.
„Kamień w budownictwie jest potrzebny, dlaczego jednak rzeźbić kamień?” napisał na początku XII wieku cysters Hugon z Fouilloy. Św. Bernard z Clairvaux stwierdził natomiast: „widać tak wielką i zadziwiającą różnorodność rozmaitych kształtów, że chciałoby się raczej czytać z marmurów niż z ksiąg, raczej poświęcić cały dzień na podziwianie tego wszystkiego niż na rozmyślanie nad Prawem Pańskim” (przekł. Elwira Buszewicz). Wbrew tym dobitnie wyrażonym antyestetycznym, praktycystycznym przekonaniom sztuka romańska obfitowała w piękne, wartościowe i o znacznej nośności znaczeniowej przykłady plastycznego opracowania kamienia jak też innych materiałów rzeźbiarskich.
Z rzeźbą omawianej epoki kojarzone są: architektoniczność, blokowość, ornamentalizacja, operowanie obłymi, sferycznymi, wałkowatymi kształtami, podporządkowanie rzeźby architekturze, integracja z nią, to znaczy stosowanie prawa ramy. Uczestnicy zapoznają się także z innymi ujęciami specyfiki rzeźby romańskiej.
Na romańskim tympanonie w środkowej Francji znajdują się następujące słowa: „Bóg stworzył wszystko. Człowiek czyni, przerabia wszystko. Natalis mnie wykonał”, pokazujące dumę i zdolność doczesnego artysty natchnionego przez Boga Najwyższego określanego jako „Najdoskonalszy artysta”: Summus Artifex.
W trakcie zajęć Studentki/Studenci zapoznają się z istotnymi dziełami rzeźby romańskiej. Zgłębiają wzorcowe opisy i analizy dotyczące problemów związanych z dziełami rzeźbiarskimi, przydatne przy formułowaniu własnych prac. Rozwijają umiejętność opisu i analizy stylistyczno-ikonograficznej dzieł romańskich, wskazywania cech charakterystycznych. Poznają kontekst rzeźb, ich ikonografię, treści, związki stylistyczne, problematykę dotyczącą warsztatów i zleceniodawców. Zapoznają się ze specyfiką stylu romańskiego oraz etapami jego rozwoju. Kształtują świadomość różnorodności funkcji i cech dzieł sztuki oraz ich wzajemnych relacji, miejsca w przestrzeni. W ramach przygotowań do zajęć, dyskusji czytają teksty naukowe. Zapoznają się z różnymi argumentacjami, dyskursem w literaturze i doskonalą swe umiejętności brania udziału w naukowej dyskusji oraz wartościowania argumentów naukowych.
Zajęcia będą urozmaicone oraz bogato ilustrowane. Zestawiane obok siebie ilustracje dzieł sztuki ułatwią komparatystyczne analizy. Dyskusji poddane zostaną zagadnienia oraz teksty klasyczne i nowatorskie. Poszczególne studia przypadku zostaną wzbogacone o konteksty, lepiej ukażą zagadnienia o uniwersalnym charakterze. Przedstawione zostaną rożne metodologie starające się ująć rzeźbę romańską. Zajęcia wzbogacą cytaty źródłowe z epoki oraz tekstów literatury przedmiotu jak też metodologicznych. Przewidziana jest również możliwość prezentacji referatów.

Tematyka zajęć:

1. Wprowadzenie, zapoznanie z programem zajęć, tematyką, ujęciami oraz sposobami postrzegania rzeźby romańskiej w Polsce i na świecie.
2. Dekoracja rzeźbiarska pierwszej katedry na Wawelu.
3. Dekoracja ryta na przykładzie posadzki z Wiślicy – nowe spojrzenie.
4. Nagrobki romańskie. Maski romańskie.
5. Zabytki rzeźby romańskiej w opactwie benedyktynów w Tyńcu. Formy i geneza kapiteli.
6. Pantokrator z archikolegiaty w Tumie pod Łęczycą.
7. Romańska rzeźba Marii z Dzieciątkiem z Goźlic.
8. Tympanon w Wysocicach.
9. Romańska Madonna z Ołoboku na tle sztuki Wschodu i Zachodu.
10. Krzyże romańskie, szczególnie płyta nagrobna w Trzemesznie na tle innych zabytków, kamienne krzyże iryjskie: forma, ikonografia, materiał, typologia.
11. Rzeźba romańska w Strzelnie - tympanon.
12. Romańska, strzelińska ikona w kamieniu, kapitele.
13. Rzeźba w Trzebnicy i Bambergu.
14. Lwy i atlanci w romanizmie. Funkcje rzeczywiste i przypisywane, symbolika, forma. Dekoracja plecionkowa oraz zoomorficzna.
15. Obiekty metalowe (brązowe), mitologia w sztuce romańskiej, podsumowanie zajęć.

Literatura podstawowa:
1. Chrzanowski Tadeusz, Sztuka w Polsce, t. 1, Od Piastów do Jagiellonów, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2008 albo Chrzanowski Tadeusz, Sztuka w Polsce Piastów i Jagiellonów: zarys dziejów, Wydaw. Naukowe PWN, Warszawa 1993.
2. Grzybkowski Andrzej, Architektura polska około 1300 roku, [w:] Polska około 1300: państwo, społeczeństwo, kultura, pod red. Wojciecha Fałkowskiego, Neriton, Warszawa 2003, s. 155-197.
3. Grzybkowski Andrzej, Architektura polska około 1400 roku, [w:] Polska około 1400: państwo, społeczeństwo, kultura, pod red. Wojciecha Fałkowskiego, Neriton, Warszawa 2001, s. 83-125
4. Grzybkowski Andrzej, Gotycka architektura murowana w Polsce, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2015.
5. Kębłowski Janusz, Polska sztuka gotycka, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1983.
6. Radziewicz-Winnicki Jacek, Historia architektury średniowiecznej w Polsce: gotyk: wybrane zagadnienia, Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice 2004.
7. Skibiński Szczęsny, Architektura, [w:] Skibiński Szczęsny, Zalewska-Lorkiewicz Katarzyna, Sztuka polska. Gotyk, Sztuka polska, t. II (red. Jerzy Kowalczyk), Arkady, Warszawa 2010, s. 17-279.
8. Jarzewicz Jarosław, Co to jest architektura romańska, czyli problemy stylu, formy i chronologii, [w:] idem, Kościoły romańskie w Polsce. Kraków 2014.
9. Jarzewicz Jarosław, Kościoły romańskie w Polsce, Wydawnictwo M, Kraków 2014.
10. Świechowski Zygmunt, Architektura romańska w Polsce, DiG, Warszawa 2000.
11. Świechowski Zygmunt, Katalog architektury romańskiej w Polsce, DiG, Warszawa 2009.
12. Świechowski Zygmunt, Sztuka polska. Romanizm, Sztuka polska, t. I (red. Jerzy Kowalczyk), Arkady, Warszawa 2004 (lub 2006), s. 5-213.
13. Żarnecki Jerzy, Sztuka romańska, Wydaw. Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2005.
14. Trajdos Tadeusz, Pomniki sztuki gotyckiej w Polsce, I, Architektura, [w:] Kultura Polski średniowiecznej XIV-XV w., Bronisław Geremek (red.), Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk: Wydaw. Naukowe Semper, Warszawa 1997, s. 766-798, 953, 954.

Literatura uzupełniająca, pomocna w realizacji referatów oraz dyskusji:

1. Adamski Jakub, Hale z poligonalnym chórem zintegrowanym w architekturze gotyckiej na terenie Polski, Ars Vetus et Nova; t. 32, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, Kraków cop. 2010.
2. Adamski Jakub, Nierozpoznany halowy kościół farny z około 1300 roku w Byczynie na Śląsku. O architekturze domniemanej fundacji księcia Henryka III Głogowskiego, „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki”, 4/2015.
3. Adamski Jakub, Nurty stylowe późnogotyckich sklepień w Krakowie. Przekrycia chórów kościołów Mariackiego, Augustianów i Dominikanów, „Biuletyn Historii Sztuki”, LXXV:2013, nr 2, s. 175-212.
4. Adamski Jakub, Sklepienia pseudopoligonalne w architekturze gotyckiej: studium z dziejów architektonicznego iluzjonizmu, Studia z Historii Sztuki Średniowiecznej Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego; t. 2, Towarzystwo Naukowe Societas Vistulana, Kraków 2013.
5. Adamski Jakub, Śląska geneza gotyckiej katedry gnieźnieńskiej, „Rocznik Historii Sztuki”, 39.2014, s. 157-175.
6. Adamski, Jakub, Trójpromienne sklepienie w gotyckim chórze katedry krakowskiej, „Folia Historiae Artium”, Nowa Seria: 13.2015, s. 34-50.
7. Architektura gotycka w Polsce, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 1995.
8. Architektura romańska w Polsce. Nowe odkrycia i interpretacje. Materiały z sesji naukowej w Muzeum Początków Państwa Polskiego. Gniezno, 9-11 kwietnia 2008 roku, red. Tomasz Janiak, Muzeum Początków Państwa Polskiego, Gniezno 2009.
9. Architektura romańska w Polsce: bibliografia, oprac. Ewa Świechowska i Wojciech Mischke; wstępem poprzedził Zygmunt Świechowski, DiG, Warszawa 2001.
10. Architektura sakralna w początkach państwa polskiego (X-XIII wiek), Muzeum Początków Państwa Polskiego, Gniezno 2016.
11. Architektura w początkach państw Europy Środkowej = Architecture in the early period of Central European states, red. Tomasz Janiak, Dariusz Stryniak, Muzeum Początków Państwa Polskiego, Gniezno 2018.
12. Artifex doctus: studia ofiarowane profesorowi Jerzemu Gadomskiemu w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, t. 1, red. Wojciech Bałus, Wojciech Walanus, Marek Walczak, Polska Akademia Umiejętności, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2007.
13. Błażejewska Anna, Architektura kościoła św. Jakuba w Toruniu jako przedmiot badań naukowych, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 2022.
14. Brykowska Maria, Architektura Królewskiej Kaplicy Św. Trójcy na zamku w Lublinie [w:] Sztuka około 1400: materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Poznań, listopad 1995, red. Teresa Hrankowska, T. 1, Arx Regia: Stowarzyszenie Historyków Sztuki, Warszawa 1996, s. 127-147.
15. Bukowska Aneta, Forma i geneza pierwszej katedry w Poznaniu, [w:] Architektura romańska w Polsce. Nowe odkrycia i interpretacje, Materiały z sesji naukowej w Muzeum Początków Państwa Polskiego – Gniezno, 9-11 kwietnia 2008 roku, red. Tomasz Janiak, Gniezno 2009 s. 175-207.
16. Bukowska Aneta, Przed rokiem 1000? Katedra w Poznaniu, biskup Unger i kościół benedyktyński w Memleben, „Modus: Prace z historii sztuki”, T. 8-9.2009, s. 285-302.
17. Firlet Janusz, Pianowski Zbigniew, Familia ecclesiae na grodach wawelskim i praskim, Architektura sakralna w początkach państwa polskiego (X-XIII wiek), Muzeum Początków Państwa Polskiego, Gniezno 2016, s. 11-34.
18. Firlet Janusz, Pianowski Zbigniew, Nowe odkrycia i interpretacje architektury przedromańskiej i romańskiej na Wawelu, [w:] Architektura romańska w Polsce. Nowe odkrycia i interpretacje, Materiały z sesji naukowej w Muzeum Początków Państwa Polskiego – Gniezno, 9-11 kwietnia 2008 roku, red. Tomasz Janiak, Gniezno 2009, s. 251-278.
19. Frazik Józef Tomasz, Sklepienia żebrowe w Polsce XV wieku, [w:] Sztuka i ideologia XV wieku: materiały sympozjum Komitetu Nauk o Sztuce Polskiej Akademii Nauk, Warszawa, 1-4 grudnia 1976 r. / pod red. Piotra Skubiszewskiego; Polska Akademia Nauk. Komitet Nauk o Sztuce, Państwowe Wydaw. Naukowe, Warszawa 1978, s. 521-566.
20. Graczyńska Marta, Polityka w architekturze Polski, Czech i Węgier od końca IX do końca XI wieku, „Modus: Prace z historii sztuki”, T. 15:2015, s. 15-23.
21. Grzybkowski Andrzej, Kaplica zamkowa w Raciborzu, „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki”, 39, 1994, z. 4.
22. Grzybkowski Andrzej, Między formą a znaczeniem: studia z ikonografii, architektury i rzeźby gotyckiej, Wydaw. DiG, Warszawa 1997.
23. Imagines Medii Aevi: wystawa z okazji 1050. rocznicy chrztu Polski, red. Adam Soćko, Muzeum Narodowe, Poznań 2016.
24. Jamróz Józef Stanisław, Kościół parafialny w Goźlicach: Ze studiów nad architekturą romańską w Polsce, „Folia Historiae Artium”, 13:1977, s. 5-18.
25. Janiak Tomasz, Z badań nad przestrzenią liturgiczną romańskiej katedry w Gnieźnie [w:] Architektura romańska w Polsce. Nowe odkrycia i interpretacje, Materiały z sesji naukowej w Muzeum Początków Państwa Polskiego – Gniezno, 9-11 kwietnia 2008 roku, red. Tomasz Janiak, Gniezno 2009 s. 129-174.
26. Jarzewicz Jarosław, "...Navim innovare et conformare..." czyli o odnowieniu i koordynacji korpusu nawowego kościoła NMP w Stargardzie z jego częściami wcześniejszymi [w:] Terra Transoderana: sztuka Pomorza Nadodrzańskiego i dawnej Nowej Marchii w średniowieczu: materiały z seminarium naukowego poświęconego jubileuszowi 50-lecia pracy w muzealnictwie szczecińskim Zofii Krzymuskiej-Fafius, 7-8 czerwca 2002, red. zespół Maria Glińska, Krystyna Kroman, Rafał Makała; Stowarzyszenie Historyków Sztuki. Oddział Szczeciński, SHS, Szczecin 2004, s. 77-88.
27. Jarzewicz Jarosław, Bezchórowe kościoły Nowej Marchii, [w:] Badania nad sztuką Pomorza: materiały z sesji naukowej Oddziału Szczecińskiego Stowarzyszenia Historyków Sztuki "Sztuka Pomorza Zachodniego w Świetle Najnowszych Badań", Kamień Pomorski, 20-21 maja 1988 roku, red. Maria Glińska, Bogdana Kozińska; Stowarzyszenie Historyków Sztuki. Oddział w Szczecinie, SHS, Szczecin 1998, s. 55-65.
28. Jarzewicz Jarosław, Biskupi i mieszczański - kościół św. Jakuba w Nysie, [w:] Nysa: sztuka w dawnej stolicy księstwa biskupiego, red. Ryszard Hołownia i Mateusz Kapustka, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław 2008, s. 75-85
29. Jarzewicz Jarosław, De constructione ecclesiae. O artystycznych i społecznych uwarunkowanaich architektury kościoła św. Jakuba w Nysie, „Artium Quaestiones”, VIII:1997, s. 27-59.
30. Jarzewicz Jarosław, Gotycka architektura Nowej Marchii: budownictwo sakralne w okresie Askańczyków i Wittelsbachów, Wydaw. PTPN, Poznań 2000.
31. Jarzewicz Jarosław, Kościół w Koronowie. Architektura cysterska a ekspansja brandenburska w końcu XIII wieku, „Nasza Przeszłość”, t. 96: 2001, s. 283-298.
32. Jarzewicz Jarosław, O artystycznych i funkcjonalnych uwarunkowaniach architektury kościoła Św. Jakuba w Nysie, [w:] Sztuka około 1400: materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Poznań, listopad 1995, red. Teresa Hrankowska, t. 1, Arx Regia: Stowarzyszenie Historyków Sztuki, Warszawa 1996, s. 149-164.
33. Jarzewicz Jarosław, Opatów a Quedlinburg, czyli o wnioskach z analogii, [w:] Architektura romańska w Polsce. Nowe odkrycia i interpretacje, Materiały z sesji naukowej w Muzeum Początków Państwa Polskiego – Gniezno, 9-11 kwietnia 2008 roku, red. Tomasz Janiak, Gniezno 2009, s. 323-340.
34. Kaczmarek-Löw Klara, Architektura miast księstwa nyskiego na przełomie XV i XVI wieku. Wybrane problemy, [w:] Nysa: sztuka w dawnej stolicy księstwa biskupiego / pod red. Ryszarda Hołowni i Mateusza Kapustki, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław 2008, s. 41-59.
35. Kalinowski Lech, Speculum artis: treści dzieła sztuki średniowiecza i renesansu, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1989.
36. Kalinowski Lech, Sztuka przedromańska i romańska w Polsce a dziedzictwo karolińskie i ottońskie, „Folia Historiae Artium”, 16:1980, s. 5-20.
37. Kamińska Monika, Kilka uwag na temat architektury romańskiej kolegiaty pw. św. Marcina w Opatowie, [w:] Architektura romańska w Polsce. Nowe odkrycia i interpretacje, Materiały z sesji naukowej w Muzeum Początków Państwa Polskiego – Gniezno, 9-11 kwietnia 2008 roku, red. Tomasz Janiak, Gniezno 2009, s. 341-355.
38. Koch Wilfried, Style w architekturze, arcydzieła budownictwa europejskiego od antyku po czasy współczesne, Świat Książki, Warszawa 1996, s. 54-145 (lub późn. wyd.).
39. Konieczny Aleksander, Dzieje budowy kościoła św. Jakuba w Toruniu w XIV wieku w świetle analizy architektonicznej, „Biuletyn Historii Sztuki”, LXXIV:2012, nr 1, s. 5-32.
40. Kowalski Jacek, Gotycka kolegiata w Szamotułach: Nieznane dzieje i nowe interpretacje, „Artium Quaestiones”, 19:2008, s. 57-98.
41. Kowalski Jacek, Gotyk wielkopolski: architektura sakralna XIII-XVI wieku, Fundacja Świętego Benedykta, Poznań 2010.
42. Kozaczewska-Golasz Hanna, Średniowieczne kościoły halowe na Śląsku. Część 4. Kościoły w okresie od XIII do połowy XVI w., „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki” 4/2013.
43. Kozaczewska-Golasz Hanna, Średniowieczne kościoły halowe na Śląsku. Część 2. Kościoły z XIV w., „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki”, 2/2013.
44. Kunkel Robert M., Architektura gotycka na Mazowszu, Wydawnictwo DiG, Warszawa 2006.
45. Kunkel Robert, Pars pro toto czyli wschodnie skrzydło klasztorów małopolskich jako samodzielna budowla, [w:] Dzieje, kultura artystyczna i umysłowa polskich cystersów od średniowiecza do końca XVIII wieku, „Nasza Przeszłość”, 83:1994, s. 393-410.
46. Kutzner Marian, Architektura średniowiecznych klasztorów i kościołów franciszkańskich w Polsce (zarys problematyki), „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo”, XIII, 1989.
47. Kutzner Marian, Kult budowli średniowiecznych w Wielkim Księstwie Poznańskim, „Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo”, nr 17:1991, s. 161-188.
48. Kutzner Marian, Lubecki styl architektury gotyckiego kościoła Św. Jakuba w Toruniu [w:] Sztuka Torunia i ziemi chełmińskiej 1233-1815. Materiały sesji naukowej zorganizowanej dla uczczenia jubileuszu 750-lecia Torunia w dniach 18-20 IV 1983 r., „Teka Komisji Historii Sztuki”, t. 7, s. 55-75.
49. Kutzner Marian, Społeczne warunki kształtowania się indywidualizmu sakralnej architektury gotyckiej na Warmii, [w:] Sztuka pobrzeża Bałtyku: materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Gdańsk, listopad 1976, red. Hanna Fruba, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1978, s. 49-88.
50. Kutzner Marian, Śląska architektura sakralna wieku XIV. Pomiędzy stylem uniwersalnym a modusem regionalnym, [w:] Nobile claret opus. Studia z dziejów sztuki dedykowane Mieczysławowi Zlatowi, kom. red. Lech Kalinowski, Stanisław Mossakowski, Zofia Ostrowska-Kębłowska, Wyd. Uniw. Wrocławskiego, Wrocław 1998, s. 53-70.
51. Kutzner Marian, Technika i organizacja budowy gotyckich kościołów miejskich na Śląsku na przykładzie realizacji kościoła Św. Mikołaja w Brzegu, „Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo”, nr 9:1980, s. 75-125.
52. Kutzner Marian, Trzynastowieczna kaplica zamku w Raciborzu: Architektoniczny pomnik wydarzenia politycznego, „Rocznik Historii Sztuki”, 17:1988, s. 43-54.
53. Magistro et Amico: amici discipulique: Lechowi Kalinowskiemu w osiemdziesięciolecie urodzin, Wydaw. Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2002.
54. Małachowicz Edmund, Dwie romańskie katedry we Wrocławiu, [w:] Architektura romańska w Polsce. Nowe odkrycia i interpretacje, Materiały z sesji naukowej w Muzeum Początków Państwa Polskiego – Gniezno, 9-11 kwietnia 2008 roku, red. Tomasz Janiak, Gniezno 2009, s. 95-105.
55. Małachowicz Edmund, Wczesnośredniowieczna architektura sakralna IX–X wieku na Śląsku, [w:] Architektura romańska w Polsce. Nowe odkrycia i interpretacje, Materiały z sesji naukowej w Muzeum Początków Państwa Polskiego – Gniezno, 9-11 kwietnia 2008 roku, red. Tomasz Janiak, Gniezno 2009, s. 67-94.
56. Mączeński Zdzisław, Elementy i detale architektoniczne w rozwoju historycznym, Arkady, Warszawa 1997 (lub inne wyd.).
57. Michałowski Roman, Historia powszechna: średniowiecze, Wydaw. Naukowe PWN, Warszawa 2009. (lub późn. wyd.).
58. Miłobędzki Adam, Architektura Królestwa Polski w XV wieku, [w:] Sztuka i ideologia XV wieku: materiały sympozjum Komitetu Nauk o Sztuce Polskiej Akademii Nauk, Warszawa, 1-4 grudnia 1976 r., red. Piotr Skubiszewski; Polska Akademia Nauk. Komitet Nauk o Sztuce, Państwowe Wydaw. Naukowe, Warszawa 1978, s. 461-477.
59. Początki architektury monumentalnej w Polsce: materiały z sesji naukowej, Gniezno, 20-21 listopada 2003 roku / oprac. red. Tomasz Janiak, Dariusz Stryniak; współpr. Danuta Burchardt, Muzeum Początków Państwa Polskiego, Gniezno 2004.
60. Polska na przełomie I i II tysiąclecia. Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Poznań, listopad 2000, Stowarzyszenie Historyków Sztuki, Poznań 2001.
61. Późny gotyk: studia nad sztuką przełomu średniowiecza i czasów nowych: materiały sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Wrocław 1962, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1965.
62. Prix Dalibor, Asymetryczne sklepienia na Śląsku w XIV wieku, „Rocznik Historii Sztuki”, 41:2016, s. 5-22.
63. Ratajczak Tomasz, Rezydencje Henryka Brodatego w Legnicy i Wrocławiu — próba reinterpretacji dotychczasowych wyników badań, [w:] Architektura romańska w Polsce. Nowe odkrycia i interpretacje, Materiały z sesji naukowej w Muzeum Początków Państwa Polskiego – Gniezno, 9-11 kwietnia 2008 roku, red. Tomasz Janiak, Gniezno 2009, s. 641-659.
64. Rodzińska-Chorąży Teresa, Badania nad architekturą wczesnośredniowieczną w Polsce — między romantyzmem a dekonstrukcją, [w:] Architektura romańska w Polsce. Nowe odkrycia i interpretacje, Materiały z sesji naukowej w Muzeum Początków Państwa Polskiego – Gniezno, 9-11 kwietnia 2008 roku, red. Tomasz Janiak, Gniezno 2009, s. 51-65.
65. Rodzińska-Chorąży Teresa, Zespoły rezydencjonalne i kościoły centralne na ziemiach polskich do połowy XII wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2009.
66. Rozpędowski Jerzy, Późnogotyckie rezydencje na Śląsku, [w:] Sztuka i ideologia XV wieku: materiały sympozjum Komitetu Nauk o Sztuce Polskiej Akademii Nauk, Warszawa, 1-4 grudnia 1976 r. / pod red. Piotra Skubiszewskiego; Polska Akademia Nauk. Komitet Nauk o Sztuce, Państwowe Wydaw. Naukowe, Warszawa 1978, s. 493-520.
67. Skibiński Szczęsny, Centrum i peryferie. O przemieszczaniu się ośrodków twórczości architektonicznej, [w:] Sztuka około 1400: materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Poznań, listopad 1995, red. Teresa Hrankowska, t. 1, Arx Regia: Stowarzyszenie Historyków Sztuki, Warszawa 1996, s. 41-47.
68. Skibiński Szczęsny, Początki późnogotyckiej architektury Pomorza Zachodniego, [w:] Badania nad sztuką Pomorza: materiały z sesji naukowej Oddziału Szczecińskiego Stowarzyszenia Historyków Sztuki "Sztuka Pomorza Zachodniego w Świetle Najnowszych Badań", Kamień Pomorski, 20-21 maja 1988 roku / red. Maria Glińska, Bogdana Kozińska; Stowarzyszenie Historyków Sztuki. Oddział w Szczecinie, SHS, Szczecin 1998, s. 67-76.
69. Skibiński Szczęsny, Udział warsztatów francuskich w gotyckim przełomie w Europie Środkowej w latach 1233 - 1248 (na przykładzie Niemiec i Polski), „Rocznik Historii Sztuki”, 30:2005, s. 59-84.
70. Skubiszewski Piotr, Polska sztuka średniowieczna czy sztuka średniowieczna w Polsce?, „Kwartalnik Historyczny”, R. 86, nr 4, (1979), s. 891-916.
71. Soćko Adam, Pierwowzór masywu wieżowego fary chełmińskiej, „Artium Quaestiones”, 16:2005, s. 5-34.
72. Soćko Adam, Romańska architektura kościoła pw. św. Wojciecha w Kościelcu Proszowickim — forma a znaczenie, Architektura romańska w Polsce. Nowe odkrycia i interpretacje. Materiały z sesji naukowej w Muzeum Początków Państwa Polskiego. Gniezno, 9-11 kwietnia 2008 roku, red. Tomasz Janiak, Muzeum Początków Państwa Polskiego, Gniezno 2009, s. 433-453.
73. Soćko Adam, Strzeleński zespół klasztorny w perspektywie rodowych fundacji margrabiów von Wettin. Rzeźba - architektura – historia, „Nasza Przeszłość”, t. 98:2002, s. 99-161.
74. Soćko Adam, Układy emporowe w architekturze państwa krzyżackiego, Wydawnictwo "Neriton", Warszawa 2005.
75. Symbolae historiae artium: studia z historii sztuki Lechowi Kalinowskiemu dedykowane / [kom. red. Jerzy Gadomski et al.], Państwowe Wydaw. Naukowe, Warszawa 1986.
76. Średniowieczna architektura sakralna w Polsce w świetle najnowszych badań: materiały z sesji naukowej zorganizowanej przez Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie 13-15 listopada 2013 roku, red. Tomasz Janiak, Dariusz Stryniak, Muzeum Początków Państwa Polskiego, Gniezno 2014.
77. Świechowski Zygmunt, „Gorące dziesięciolecie” badań 1997-2007, [w:] Architektura romańska w Polsce. Nowe odkrycia i interpretacje, Materiały z sesji naukowej w Muzeum Początków Państwa Polskiego – Gniezno, 9-11 kwietnia 2008 roku, red. Tomasz Janiak, Gniezno 2009, s. 11-29.
78. Świechowski Zygmunt, Palatium na Ostrowie Lednickim a mity polskiej historii sztuki, „Rocznik Historii Sztuki”, T. 30:2005, s. 47-57.
79. Świechowski Zygmunt, Program i funkcje kościoła premonstrantek w Strzelnie. Studia z archeologii, historii i historii architektury. Praca dedykowana prof. dr hab. Jadwidze Chudziakowej, „Archaeologia Historica Polona”, 13:2003, s. 99-112.
80. Świechowski Zygmunt, Udział małżonek Piastów w procesie powstawania budowli w XI i XII wieku, [w:] Architektura sakralna w początkach państwa polskiego (X-XIII wiek), Muzeum Początków Państwa Polskiego, Gniezno 2016, s. 147-170.
81. Tomaszewski Andrzej, Romańskie kościoły z emporami zachodnimi na obszarze Polski, Czech i Węgier, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1974.
82. Wetesko Leszek, Monarsze fundacje architektoniczne w Wielkopolsce w 2 poł. XI stulecia i ich historyczne konteksty, [w:] Architektura romańska w Polsce. Nowe odkrycia i interpretacje, Materiały z sesji naukowej w Muzeum Początków Państwa Polskiego – Gniezno, 9-11 kwietnia 2008 roku, red. Tomasz Janiak, Gniezno 2009, s. 107-127.
83. Węcławowicz Tomasz, Fazy budowy prezbiterium katedry na Wawelu na przełomie wieków XIII i XIV: Kościoły biskupów Muskaty, Nankera i Grota, Studia Waweliana 8:1999, s. 5-19.
84. Zlat Mieczysław, Geneza gotycko-renesansowych portali zamku na Wawelu, „Rocznik Historii Sztuki”, 30:2005, s. 85-108.

Literatura podstawowa (wybrane fragmenty):
Fossi Gloria, Sztuka romańska i gotycka, Warszawa: Wydaw. Naukowe PWN 2006.
Fuga Antonella, Techniki i materiały, przekł. Katarzyna A. Chmielewska, Warszawa: Arkady 2008.
Geese Uwe, Rzeźba romańska, [w:] Sztuka romańska: architektura, rzeźba, malarstwo, red. R. Toman, przekł. R. Wolski, Köln: Könemann, 2000, s. 256–323, 328–375.
Jarzewicz Jarosław, Kościoły romańskie w Polsce, zdj. Jerzy Andrzejewski, Kraków: Wydawnictwo M, 2014.
Sauerländer Willibald, Rzeźba średniowieczna, przekł. Anna Porębska, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, s. 66–149.
Sylwestrzak Hubert, Kachnic Jolanta, Kamienne tworzywo sztuki, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 2010.
Świechowski Zygmunt, Romanizm, Sztuka polska, t. I (red. Jerzy Kowalczyk), Warszawa: Arkady 2006.
Świechowski Zygmunt, Nowak Lesław, Gumińska Bronisława, Sztuka romańska, Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe 1976.
Waszak Przemysław, Maski z kościoła w Inowrocławiu. Znaczenie płaskorzeźby romańskiej oraz jej miejsce w historii sztuki, „Sztuka i Kultura”, VI, 2019-2022, s. 9-51.
Żarnecki Jerzy, Sztuka romańska, Kraków: Wydaw. Uniwersytetu Jagiellońskiego 2005, s. 49–94.

Literatura szczegółowa pomocna w przygotowaniu referatów i dyskusji, podana w szerszym wyborze (wybrane fragmenty):

Baltrušaitis Jurgis, Ornamental stylistic in Romanesque sculpture (1931), [w:] Art history: an anthology of modern criticism, red. W. Sypher, New York 1963, s. 117-131.
Bernard z Clairvaux, Apologia do opata Wilhelma, [w:] Polemika kluniacko-cysterska z XII wieku, red. i wstęp Michał Tomasz Gronowski, przekł. Elwira Buszewicz, Kraków: Tyniec Wydawnictwo Benedyktynów 2010, s. 105–149.
Białłowicz-Krygierowa Zofia, Romańskie ciosy z płaskorzeźbionymi maskami z kościoła Panny Marii w Inowrocławiu. Przyczynek do historii zbiorów kórnickich Tytusa Działyńskiego, „Studia Muzealne”, XX, 1977, s. 11-22.
Bochnak Adam, Historia sztuki średniowiecznej. Warszawa–Kraków 1973.
Bohdziewicz P., Romański portal kolegiaty w Tumie pod Łęczycą na tle zagadnienia jego genezy, [w:] Pastori et magistro: praca zbiorowa, kom. red.: Andrzej Krupa et al., Lublin: Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1966, s. 405-428.
Chmielewski Grzegorz, Kapitele z Kołbacza, Szadzka i Nowogardu, „Materiały Zachodnio-Pomorskie”, III,1957, s. 199-233.
Chorowska Małgorzata, Caban Mariusz, Kamienny detal architektoniczny z późnoromańskiej kaplicy św. św. Benedykta i Wawrzyńca na zamku w Legnicy; 2016, [w:] Architektura sakralna w początkach państwa polskiego (X-XIII wiek), Gniezno: Muzeum Początków Państwa Polskiego, 2016, s. 313-337.
Ciećkiewicz Zofia, Liczba w koncepcji ideowej romańskich kolumn w Strzelnie: cztery żywioły, trzydzieści sześć dekanów, „Roczniki Humanistyczne”, LII, 2004, z. 4, s. 31-54.
Danielewski Marcin, Reliefy z murów kościoła Panny Marii w Inowrocławiu, „Roczniki Historyczne”, LXXVII, 2011, s. 7-34.
Davy, M.-M., Symbolika romańska (XII w.), przekł. K. Wakar. Warszawa 2011.
Dębicki Jacek, Zachodni portal katedry świętego Łazarza w Autun: studium z historii sztuki i historii idei, Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych "Universitas", cop. 2002.
Dobrowolski Tadeusz, Kościół św. Mikołaja w Wysocicach: ze studjów nad architekturą i rzeźbą romańską w Polsce, Warszawa: Wydaw. Zakładu Architektury Polskiej i Historji Sztuki Politechniki Warszawskiej, 37, [1] s.: il.; 31 cm., 1931 Odb.: Studia do Dziejów Sztuki w Polsce, IV, 1931, z. 1.
Dobrowolski Tadeusz, Posąg Matki Boskiej w Wysocicach: przyczynek do dziejów rzeźby romańskiej w Polsce, Kraków: PWN, s. 37-49: il.; 30 cm, 1974, Nadb.: „Folia Historiae Artium”, X, 1974, s. 37-49.
Dobrzeniecki Tadeusz, A Romanesque Statue of the Virgin and the Child in the National Museum in Warsaw, „Bulletin du Musée National de Varsovie", VI, 1965, Nr 2/3, s. 33—41.
Dobrzeniecki Tadeusz, Maiestas Domini w zabytkach polskich i obcych z Polską związanych, „Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie”, XVII, 1973, s. 5—86 (część I).
Dobrzeniecki Tadeusz, Maiestas Domini w zabytkach polskich i obcych z Polską związanych (część III), „Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie”, XIX, Warszawa 1975, s. 5—263.
Dobrzeniecki Tadeusz, Maiestas Domini w zabytkach polskich i obcych z Polską związanych (część II). Maiestas Crucis w ściennym malarstwie Nubii (Faras), „Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie”, XVIII, 1974, s. 213—306.
Dobrzeniecki Tadeusz, Romański posążek Marii z Dzieciątkiem w Muzeum Narodowym w Warszawie, „Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie”, X, 1966, s. 109—164.
Dobrzeniecki Tadeusz, U źródeł przedstawień Tron Łaski i Pietas Domini, „Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie”, XV, 1, 1971, s. 221—310.
Furmankiewiczówna K., Rzeźba romańska w Polsce, / Prace Komisyi Historyi Sztuki. 1927.
Gadomski Jerzy, Znaki kamieniarskie w Polsce od roku 1100 do połowy XIII wieku, „Folia Historiae Artium”, III, 1966, s. 23–67.
Hewner Katarzyna, Funkcja rzeźb i rytów na murach romańskiego kościoła pw. Imienia NMP w Inowrocławiu: głos w dyskusji, „Ziemia Kujawska”, XVII, 2004, s. 213-217.
Hewner Katarzyna, Kim był twórca romańskich rzeźb na murach kościoła Imienia Najświętszej Marii Panny w Inowrocławiu?, „Ziemia Kujawska”, XIII, 1998, s. 151-157.
Hewner Katarzyna, Tympanon w Wysocicach. Próba interpretacji ikonologicznej, „Saeculum Christianum”, XV, 2008, nr 2, s. 109-125.
Janocha Michał, „Czarcia głowica” z Kołbacza – propozycja interpretacji ikonologicznej, [w:] Kościół i sztuka pobrzeża Bałtyku, red. Danuta Murawska, Toruń: Wydawnictwo UMK, 1998, s. 123-141.
Jarzewicz Jarosław, Co to jest architektura romańska, czyli problemy stylu, formy i chronologii, [w:] idem, Kościoły romańskie w Polsce. Kraków 2014.
Jurkowlaniec Grażyna, Czerwińsk romański w badaniach Teresy Mroczko, [w:] Dzieje klasztoru w Czerwińsku, Lublin: Lubelska Oficyna Wydawnicza 1997.
Jurkowlaniec Tadeusz, Nagrobki przedromańskie i romańskie w Polsce, „Rocznik Historii Sztuki”, XII, 1981, s. 15-41.
Kalinowski Lech, Speculum artis: treści dzieła sztuki średniowiecza i renesansu, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1989.
Kalinowski Lech, Zabytki rzeźby romańskiej w opactwie tynieckim, [w:] idem, Speculum artis: treści dzieła sztuki średniowiecza i renesansu, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1989, s. 83-119.
Knapiński Ryszard, Drzwi płockie na tle innych brązowych drzwi kościelnych w Europie, [w:] Romańskie Drzwi Płockie 1154-ok. 1430-1982, Płock: Towarzystwo Naukowe Płockie: nakł. Instytutu Wydawniczego "Pax", 1983, s. 12-29.
Koziński W., Uwagi o portalu ołbińskim, „Ochrona Zabytków”, XI, 1958, nr 1-2, s. 177-191.
Kuczyńska Jadwiga, Średniowieczne chrzcielnice kamienne w Polsce, „Rocznik Historii Sztuki”, XIV, 1984, s. 5-79.
Kunkel Robert, „Leo vigilans” - lew czuwający w portalu kolegiaty pw. św. Michała Archanioła w Płocku, [w:] Architektura sakralna w początkach państwa polskiego (X-XIII wiek), Gniezno: Muzeum Początków Państwa Polskiego, 2016, s. 401-409.
Lalik Tadeusz, rec. Teresa Mroczko, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, XXIII, 1975, s. 636-639.
Laurence Cabrero-Ravel, Romańskie kapitele korynckie o dekoracji figuralnej: przykład Owernii: wstępne uwagi, „Prace Komisji Historii Sztuki”, XXXVI, 2011, s. 205-217. [Referat z XXIX Seminarium Mediewistycznego im. Alicji Karłowskiej-Kamzowej: Tradycje antyczne w kulturze średniowiecza, 13-14 listopada 2008 r., Poznań].
Malik Barbara, Relikty przedromańskiej dekoracji plecionkowej na Wawelu, „Studia Waweliana”, IX/X, 2000/200), s. 195-204.
Markowska R. K., Ikonografia cnót i przywar na kolumnach w Strzelnie, „Studia Źródłoznawcze”, XXVI, 1981, s. 79-111.
Mączewska-Pilch Krystyna, Tympanon fundacyjny z Ołbina na tle przedstawień o charakterze donacyjnym, Wrocław: Wrocławskie Towarzystwo Naukowe: Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1973.
Morelowski Marian, Studia nad architektura i rzeźbą na wrocławskim Ołbinie XII wieku, Sprawozdania Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego”, seria A, 7 (1952) wyd. 1956, dodatek 1, s. 1-51.
Mroczko Teresa, Czerwińsk romański, Warszawa: Auriga 1972.
Mroczko Teresa, Czerwiński uczeń Wiligelma, „Biuletyn Historii Sztuki”, XXXIII, 1971, s. 215-226.
Nogieć-Czepielowa, Pozostałości dekoracji rzeźbiarskiej I katedry wawelskiej, „Folia Historiae Artium”, X, 1974, s. 5-36.
Obertyński Zdzisław, Uwagi o wyposażeniu wnętrza Tumu Łęczyckiego, „Biuletyn Historii Sztuki i Kultury”, VIII, 1946, s. 187-192.
Piątkiewicz-Dereniowa, Płytki posadzkowe z opactwa benedyktynów w Tyńcu, „Folia Historiae Artium”, VI/VII, 1971, s. 239-265.
Pilch Krystyna, Tympanon romański z Ołbina, „Biuletyn Historii Sztuki”, XXV, 1963, s. 53-56.
Próchniak Kinga, Romańska rzeźba Marii z Dzieciątkiem z Goźlic – zarys historyczno-stylistyczny, „Studia Sandomierskie. Teologia-Filozofia-Historia”, XXV, 2018, nr 1, s. 155-181.
Quirini-Popławski Rafał, [rozdz.:] III. Najstarsze fragmenty dekoracji rzeźbiarskiej na Wawelu i w Tyńcu, [w:] Rzeźba przedromańska i romańska w Polsce wobec sztuki włoskiej, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2007, s. 73-90.
Quirini-Popławski Rafał, [rozdz.:] V. Przedstawienia lwów i drobniejsze motywy zwierzęce. Dekoracja kościoła joannickiego w Zagości, [w:] Idem, Rzeźba przedromańska i romańska w Polsce wobec sztuki włoskiej, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2007, s. 119-143.
Ratkowska Paulina, Atlanci chrześcijańscy w sztuce romańskiej, „Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie”, XXXVI, 1992, s. 89-103.
Rybak Damian, Strzelno: architektura i rzeźba romańska, Strzelno: Romański Ośrodek Kultury im. Ottona i Bolesława, Oddział PTTK im. Antoniego Słowińskiego Fundacja Cultura Animi. 2018.
Semkowicz Władysław, Krucyfiks z Sirolo i jego pochodzenie z kościoła św. Salwatora w Krakowie, „Rocznik Krakowski”, XXIII, 1932, s. 139-155.
Sikorski Czesław, Reliefy z murów kościoła Imienia Najświętszej Marii Panny w Inowrocławiu, „Ziemia Kujawska”, XI, 1995, s. 17-34.
Skubiszewski Piotr, Badania nad polską sztuką romańską w latach 1945-1964, „Biuletyn Historii Sztuki”, XXVII, 1965, s. 135-154.
Skubiszewski Piotr, Romańska płyta nagrobna w Trzemesznie i symbolika nagrobków z przedstawieniem krzyża procesyjnego, [w:] Ars una. Prace z historii sztuki, pod red. Eugeniusza Iwanoyki, Poznań: UAM 1976, s. 19-48.
Skubiszewski Piotr, Sztuka romańska w Czerwińsku nad Wisłą (rec. Teresa Mroczko, Czerwińsk romański), „Nowe Książki”, nr 2/550, 1973, s. 68-70.
Sokołowski Marian, Ornament sznurowy w katedrze romańskiej na Wawelu, „Sprawozdania Komisji do Badania Historii Sztuki w Polsce”, VIII (1912), s. CCCCVII-CCCCCXVII.
Sroka Zbigniew, Romańskie kolumny figuralne w Strzelnie: (ikonografia), Gniezno: Prymasowskie Wydawnictwo Gaudentium, 2000.
Sroka Zbigniew, Romańskie tympanony w strzeleńskiej bazylice i rotundzie: ikonografia, Bydgoszcz: Wydaw. "Koronis", 2003.
Sroka Zbigniew, Zagrożenia i lęki średniowiecznych inowrocławian (problematyka płaskorzeźb i rytów na kościele pod wezwaniem Imienia Najświętszej Marii Panny w Inowrocławiu), „Materiały do Dziejów Kultury i Sztuki Bydgoszczy i Regionu”, 2001, z. 6, s. 106-122.
Szczęsna Joanna, Płyta z przedstawieniem Marii z Dzieciątkiem w kościele Świętej Trójcy w Strzelnie, „Roczniki Humanistyczne: Historia Sztuki”, LXI, 2013, z. 4, s. 51-79.
Szczęsna Joanna, Tympanon portalu północnego ponorbertańskiego kościoła Świętej Trójcy w Strzelnie, „Roczniki Humanistyczne: Historia Sztuki”, LIII, 2005, s. 7-36,
Ścibor Józef, Wódz Bożena E., Romańska rzeźba portalowa ze Wzgórza św. Jakuba. Przyczynek do studiów nad układem przestrzennym wczesnośredniowiecznego Sandomierza, „Pamiętnik Sandomierski”, III, 1997 s. 5-46.
Świechowski Zygmunt, A jednak Hildegarda, „Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie”, XXXVI, 1992 s. 105-118.
Świechowski Zygmunt, Czy istnieją relacje pomiędzy rzeźbą romańską Wielkopolski i Śląska?, [w:] Związki artystyczne Wielkopolski i Śląska od XII do XX wieku. Materiały z konferencji naukowej 13-15 maja 1986 r. Cz. 1, „Rocznik Leszczyński”, IX, 1989 s. 153-210.
Świechowski Zygmunt, Drzewo życia w monumentalnej rzeźbie romańskiej Polski, [w:] Księga ku czci Władysława Podlachy, Wrocław 1957 = Wrocławskie Towarzystwo Naukowe. Rozprawy Komisji Historii Sztuki, t. 1), s. 113-116.
Świechowski Zygmunt, Dwie restauracje romańskiego portalu z opactwa św. Wincentego na Ołbinie we Wrocławiu i jego aktualna problematyka konserwatorska, „Ochrona Zabytków”, XXIII, 1970, nr 1, 88, s. 3-10.
Świechowski Zygmunt, Geneza ornamentu architektonicznego w architekturze cysterskiej Małopolski, [w:] Klasztor w społeczeństwie średniowiecznym i nowożytnym. Materiały z międzynarodowej konferencji naukowej zorganizowanej w Turawie w dniach 8-11 V 1996 przez Instytut Historii Uniwersytetu Opolskiego i Instytut Historyczny Uniwersytetu Wrocławskiego, Red. Marek Derwich, Anna Pobóg-Lenartowicz, Opole-Wrocław: Pracownia Badań nad Dziejami Zakonów i Kongregacji Kościelnych; Inst. Hist. Uniw. Wrocławskiego 1996, s. 295-310.
Świechowski Zygmunt, Nieznane rzeźby romańskie w Strzelnie, „Acta Univ. N. Copernici. Nauki Humanist.-Społ”, Z. 184: Archeologia. [Nr] 13: Archeologia architektury, 1990, s. 41-62.
Świechowski Zygmunt, Portal północny Archikolegiaty w Tumie pod Łęczycą, [w:] [Osiemset pięćdziesiąt] 850 lat w służbie Bogu i ludziom. Archikolegiata Łęczycka w Tumie. Materiały sesji naukowej w Łęczycy dnia 21 maja 2011 roku, red. Maria Żemigała, Tum-Łęczyca: Tow. Nauk. Płockie. Oddz., 2011, s. 31-36.
Świechowski Zygmunt, Relacje południowofrancuskie dwu rzeźb romańskich z Wrocławia, „Biuletyn Historii Sztuki”, XXIII, 1961, s. 248-257.
Świechowski Zygmunt, Relikty pierwotnego wystroju archikolegiaty w Tumie, „Biuletyn Historii Sztuki”, LXXVI, 2014, nr 1, s. 5–33.
Świechowski Zygmunt, Rzeźba Chrystusa Pantokratora z kolegiaty w Tumie pod Łęczycą, [w:] Budownictwo i budowniczowie w przeszłości. Studia dedykowane Profesorowi Tadeuszowi Poklewskiemu w siedemdziesiątą rocznicę urodzin, pod red. Andrzeja Abramowicza i Jerzego Maika, Łódź: IAiE PAN, 2002, s. 359-376.
Świechowski Zygmunt, Strzelno romańskie, Poznań: Patria Polonorum; Księgarnia Św. Wojciecha, 1998.
Świechowski Zygmunt, Strzelno, rzeźba romańska, Strzelno: Pol. Tow. Turyst.-Krajozn 1987.
Świechowski Zygmunt, Studia nad rzeźbą w Strzelnie, „Rocznik Historii Sztuki”, VIII, 1970, s. 71-116.
Świechowski Zygmunt, Wystrój rzeźbiarski kościoła klasztornego w Trzebnicy i jego związki z katedrą w Bambergu, „Rocznik Historii Sztuki”, XXI, 1995, s. 5-20.
Świechowski Zygmunt, Znaczenie Włoch dla polskiej architektury i rzeźby romańskiej, „Rocznik Historii Sztuki”, V, 1965, s. 47-92.
Tabor Dariusz, Płyta wiślicka – monument upamiętniający czy projekt życia, [w:] Między mainstreamem a prowincją. Ziemia kazimierska i okolice – od prehistorii do współczesności, red. Greta Dzikowska, Jacek Górski, Andrzej Witko, Kazimierza Wielka: Miejsko-Gminna i Powiatowa Biblioteka Publiczna im. Mikołaja Reja w Kazimierzy Wielkiej; Kraków: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie, 2024, s. 111-122.
Waszak Przemysław, Local and supra-regional significance of Romanesque sculpture and its place in art history: the example of bas-reliefs from a church in Inowrocław, “Ars: časopis Ústavu dejín umenia Slovenskej akadémie vied / Journal of the Institute of Art History of the Slovak Academy of Sciences”, LIV, 2021, nr 2, s. 140–154.
Waszak Przemysław, Rozwojowe ciągi formalno-ideowe w ramach konstrukcji czasu artystycznego George'a Kublera, „Sztuka i Kultura”, V, 2017/2018, s. 349–366.
Waszak Przemysław, The right of art, the principle of the artist, the imperative of the scholar: the example of a Romanesque sculptor’s workshop in the context of the law of the frame, “Ars: časopis Ústavu dejín umenia Slovenskej akadémie vied / Journal of the Institute of Art History of the Slovak Academy of Sciences”, LV, 2022, nr 2, s. 98–108.
Wojczak Tomasz, Upamiętnieni w kamieniu: studium z zakresu antropologii symbolicznej o polskich romańskich tympanonach fundacyjnych; Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań, 2016, [w:] Architektura sakralna w początkach państwa polskiego (X-XIII wiek), Gniezno: Muzeum Początków Państwa Polskiego, 2016, s. 255-265.
Żak Jan, Uwagi o stylu zwierzęcym w sztuce wczesnośredniowiecznej na ziemiach polskich, „Archeologia Polski”, IV, 1959, nr 1, s. 7-27.
Żurowska Klementyna, Elementy architektoniczne zdobione motywem plecionki odnalezione na terenie wzgórza wawelskiego, [w:] Chrystianizacja Polski południowej, Kraków 1994, s. 141-143.
Żurowska Klementyna, Romańskie detale architektoniczne i fragmenty rzeźb odnalezione w Tyńcu w latach 1970-1980, [w:] Symbolae historiae artium. Studia z historii sztuki Lechowi Kalinowskiemu dedykowane, Warszawa 1986, s. 111-119.
Żurowska Klementyna, Rzeźba i detale architektoniczne romańskie i gotyckie, [w:] Tyniec. Sztuka i Kultura Benedyktynów od wieku XI do XVIII. Katalog Wystawy w zamku Królewskim na Wawelu, red. Klementyna Żurowska, Kraków 1994, s. 3-11.

Istotnym punktem oceny będzie frekwencja, przygotowywanie się do zajęć, aktywny udział w dyskusji problemowej, studiowanie wskazanej literatury oraz napisanie lub wygłoszenie referatu.