Prowadzony w cyklach: 2022/23L, 2023/24L, 2024/25L

Kod ISCED: 0220

Punkty ECTS: 4

Język: polski

Organizowany przez: Instytut Zabytkoznawstwa i Konserwatorstwa

Historia sztuki średniowiecznej 1402-Hss-1l-s1

http://www.odk.umk.pl/studia-i-stopnia/przedmioty/historia-sztuki-sredniowiecznej/

Wykład prezentuje w układzie chronologicznym wybrane zjawiska z dziejów sztuki średniowiecznej Wschodu i Zachodu, uznawane za najbardziej znaczące i reprezentatywne zgodnie z najnowszym stanem badań. W odniesieniu do architektury nacisk jest położony na genezę i kształtowanie form i typów architektonicznych, wystrojów i dekoracji architektonicznej. Dzieła sztuk plastycznych analizowane są pod kątem stylu, funkcji i treści ideowych. Treści wykładu studyjnego uzupełnione są o problemy monograficzne poruszane na ćwiczeniach, zajęcia terenowe oraz treści e-learningowe, realizowana w ramach pracy własnej studenta. Studenci zobowiązani są do zapoznania się z literaturą zalecaną jako obowiązkowa.

Wykład rozpoczyna się retrospektywnym spojrzeniem ku początkom oficjalnej twórczości chrześcijańskiej w czasach Konstantyna Wielkiego, z krótkim przeglądem zjawisk w architekturze i plastyce do upadku Rzymu. Zjawiska w sztuce bizantyńskiej i łacińskiej od VI do XI wieku pozostające w silnej zależności, prezentowane są crossowo, tak by umożliwić słuchaczom stworzenie płaszczyzny porównawczej i uchwycenie zależności i odrębności pomiędzy dwoma biegunami świata kultury chrześcijańskiej. Narodziny kultury Polski piastowskiej wpisane są w historię i dzieje artystyczne Cesarstwa Niemieckiego doby Ottonów i Salierów. Sztuka romańska prezentowana jest z naciskiem na charakterystykę zjawisk artystycznych we Francji i Italii. Zaakcentowana jest odrębność i tradycjonalizm artystycznej produkcji na terenach Rzeszy Niemieckiej. Sztuka ziem polskich doby rozbicia dzielnicowego prezentowana jest w kontekście swych europejskich uwarunkowań, jako przykład transregionalizmu. Sztuka dojrzałego średniowiecza (2 poł. XII-XIII w.) charakteryzowana jest przez pryzmat ewolucji gotyku katedralnego we Francji i jego recepcji w Europie (Francja, Niemcy). Zaznaczona jest odrębność architektoniczna Europy Północnej w końcu XIII wieku. Prezentacja zjawisk artystycznych późnego średniowiecza ograniczona jest do świata kultury zachodniej i zdeterminowana przez funkcje sztuki w powiązaniu z wybranymi dworami europejskimi i propagandą dynastyczną (Kapetyngowie, Walezjusze, Luksemburgowie, Piastowie). Sztuka francuska XV wieku uzupełniona jest o monograficzne zagadnienia w e-learningu: Paryż ok. 1400, twórczość Jeana Fouqueta. Osobno poruszone są ważne zjawiska artystyczne Europy Środkowej (w tym ziem obecnej Polski) w XIV i XV wieku: Backsteingotik, nastawa snycerska, przedstawienie dewocyjne, styl piękny, późnogotyckie malarstwo tablicowe i rzeźba stylu łamanego.

Z A G A D N I E N I A W Y K Ł A D O W E (w ramach 90 godz.):
________________________________________________________________
WSTĘP DO HISTORII SZTUKI ŚREDNIOWIECZA

1. ŚREDNIOWIECZE W PERSPEKTYWIE HISTORYCZNEJ: Problem oceny i recepcji sztuki średniowiecza w kulturze europejskiej w okresie nowożytnym i w XIX wieku. / Dzisiejsze postrzeganie średniowiecza (mediewalizm jako zjawisko kultury współczesnej). 2

2. WPROWADZENIE DO CYWILIZACJI ŚREDNIOWIECZA: Sztuka jako wyraz mentalności średniowiecza. / Sztuka jako narzędzie władzy. / Uwarunkowania działalności artystycznej – organizacja produkcji artystycznej, transregionalizm a style w sztuce. / Periodyzacja sztuki średniowiecznej (łacińskiej i bizantyńskiej). / Kultura chrześcijańskiego Wschodu versus łacińskie średniowiecze – rozdroża. 3

3. UWARUNKOWANIA SZTUKI SAKRALNEJ: Geneza i teologiczny sens ikony bizantyńskiej. / Definicja i funkcje obrazu w przestrzeni liturgicznej w Kościele Zachodnim. / Sztuka i kult w Kościele Zachodnim (kult: relikwii, świętych, kultu eucharystycznego, obraz jako nośnik treści dogmatycznych w kulcie maryjnym). / Symbolika i funkcje przestrzeni sakralnej w średniowieczu. / Organizacja przestrzeni klasztoru łacińskiego i jej funkcje. 3

4. DZIEDZICTWO ŚREDNIOWIECZA – FORMY OCHRONY: Zabytki średniowieczne i bizantyńskie na liście Światowego Dziedzictwa UNESCO i w kolekcjach muzealnych / Wielkie wystawy średniowiecza / Aktualia wystawiennicze. 1

______________________________________________________________
DZIEJE SZTUKI W OKRESIE WCZESNEGO I DOJRZAŁEGO ŚREDNIOWIECZA

5. SZTUKA W CESARSTWIE RZYMSKIM OD CZASÓW KONSTANTYNA WIELKIEGO DO UPADKU RZYMU (wprowadzenie do sztuki chrześcijańskiej): Triumf chrześcijaństwa – uwarunkowania historyczne. / Architektura konstantyńska w Rzymie i w Ziemi Świętej w IV wieku. / Konstantynopol jako Nowy Rzym. / Nowe typy architektoniczne w V wieku (bazylika grecka, bazylika syryjska) [3]

6. PIERWSZY ZŁOTY WIEK BIZANCJUM – CZASY JUSTYNIANA (VI W.): Architektura i liturgia na przykładzie Hagia Sophia w Konstantynopolu (ryt liturgiczny, mała architektura, wyposażenie). / Architektura kopułowa w Bizancjum. / Rawenna – architektura i programy ikonograficzne. 3 / Wyroby luksusowe w okresie wczesnobizantyńskim [e-learning – 1]

7. SZTUKA PLEMION ZACHODNIO- I WSCHODNIOGERMAŃSKICH (V-VIII W.): Problematyka historyczna „wieków ciemnych”. / Wyroby złotnicze – funkcja i źródła form. / Sztuka Wizygotów, Ostrogotów, Longobardów. / Sztuka Wysp Brytyjskich [3]

8. BIZANTYŃSKI IKONOKLAZM (VIII-IX W.): Ikonoklazm jako zjawisko historyczne. / Artystyczne konsekwencje ikonoklazmu (sztuka cesarzy ikonoklastów, exodus twórców greckich do świata łacińskiego, doktryna ikony) [2]

9. DRUGI ZŁOTY WIEK BIZANCJUM – SZTUKA ELITARNA. Podstawy intelektualne bizantyńskiego „renesansu”. / Ceremoniał dworski i obraz władzy w Bizancjum średniowiecznym [1] / Miniatorstwo średniobizantyńskie kręgu dworskiego [e-learning – 2]. / Sztuki zdobnicze – ivoir i złotnictwo [e-learning – 2]. b. SZTUKA SAKRALNA W OKRESIE POIKONOKLASTYCZNYM: Kult świętych. / Architektura i liturgia w okresie poikonoklastycznym / Nowe programy obrazowe wnętrz sakralnych. / Święte Góry- Święta Góra Athos [3]

9. RENESANS KAROLIŃSKI: „Renesans karoliński” jako zjawisko kulturowe. / Architektura karolińska – modus i funkcja na przykładzie wybranych realizacji. / Akwizgran – architektura i wyposażenie palatium i kaplicy / Architektura późnokarolińska [4] / Rola księgi w kulturze karolińskiej. / Skryptoria w Akwizgranie i Reims – iluminatorstwo; rzeźba z kości słoniowej – oprawy ksiąg / Iluminatorstwo późnokarolińskie / Złotnictwo karolińskie [elearning – 3]

13. SZTUKA OTTOŃSKA I PÓŹNOOTTOŃSKA W ORBICIE IDEOLOGII CESARSKIEJ: „Renesans ottoński” i sztuka w służbie ideologii państwowej. / Cechy i najważniejsze dzieła architektury ottońskiej. / Złotnicze antependia; klejnoty cesarskie i sprzęty w służbie sakry koronacyjnej. / Essen opatki Matyldy. / Sztuka XI wieku w kręgu salickim: charakterystyka. / Architektura cesarska na terenie Nadrenii [3] / Iluminatorstwo doby ottońskiej i późnoottońskiej – charakterystyka ogólna oraz studium poszczególnych skryptoriów ottońskich i salickich: Trewir, Reichenau, Ratyzbona, Hildesheim, Echternach, Tegernesee [e-learning 4].

14. MECENAT BISKUPI W OKRESIE OTTOŃSKIM I PÓŹNOOTTOŃSKIM: Mecenat biskupa Egberta w Trewirze. / Działalność arcybiskupów kolońskich w X i XI w. / Działalność artystyczna św. Bernwarda w Hildesheim [3]

15. SZTUKA WCZESNOPIASTOWSKA W ORBICIE WPŁYWÓW CESARSTWA: Wczesnopiastowskie palatia. / Pierwsze katedry wielkopolskie w świetle badań archeologicznych. / Pierwsze założenia benedyktyńskie. / Wawel wczesnośredniowieczny. / Złoty Kodeks Gnieźnieński [3]

16. ROMANIZM: Próba definicji. / Ogólna charakterystyka sztuki romańskiej we Francji – architektura, rzeźba architektoniczna (geneza kapitelu romańskiego, portal romański), malarstwo monumentalne i miniaturowe. / Ruch kluniacki i architektura w XI w. w Burgundii i nad Loarą [2]

17. ROMAŃSKIE KOŚCIOŁY "RELIKWIOWE": Ruch pielgrzymkowy do Santiago de Compostela jako zjawisko społeczno-kulturowe. / Kościół relikwiowy – charakterystyka i funkcja architektury. / Architektura owerniacka w orbicie wpływów budownictwa „relikwiowego” [1] + [e-learning – 2] Madonny owerniackie [e-learning – 1]

18. ARCHITEKTURA NORMANDII I ANGLII W XI-XII WIEKU JAKO PRZYKŁAD „STYLU REGIONALNEGO”: Sakralne budownictwo Normandii i początki rzeźby architektonicznej w XI i 1 ćw. XII wieku. / Opona z Bayeux jako arcydzieło propagandy władzy. / "Norman Castle Keep" i "Norman Style" w architekturze sakralnej Anglii [3]

19. REGIONY ARCHITEKTURY ROMAŃSKIEJ WE FRANCJI ZACHODNIEJ: Kościoły kopułowe Francji zachodniej: geneza typu, charakterystyka realizacji (e-learning). / Architektura i rzeźba regionu Poitou i Charente [całość e-learning – 2]

20. RZEŹBA ARCHITEKTONICZNA POŁUDNIOWEJ FRANCJI: Fazy stylistyczne, geneza formalna i znaczenie artystyczne rzeźby tuluzańskiej. / Wielkie realizacje w Moissac i Souillac. / Geneza i charakterystyka rzeźby prowansalskiej [3]

21. ROMANIZM W ITALII PÓŁNOCNEJ: Geneza i charakterystyka odrębności regionalnej w architekturze oraz rzeźbie architektonicznej. / XI-wieczna architektura Lombardii. / Architektura XII wieku. / Rzeźba mistrzów: Wiligelma z Modeny, Mikołaja z Ferrary i Benedetta Antelamiego [całość – e-learning – 3].

22. "PROTORENESANS" W TOSKANII: Budowle Florencji i Pizy [całość e-learning – 2]

23. ODRĘBNOŚĆ SYCYLII [całość e-learning – 2]

24. ARCHITEKTONICZNA RZEŹBA W HISZPANII W XI–XII WIEKU: Charakterystyka uwarunkowań oraz komponentów stylu / przegląd realizacji rzeźbiarskich w ośrodkach na trasie pielgrzymek do Composteli oraz we wschodniej Hiszpanii [całość e-learning – 2]

25. ARCHITEKTURA I RZEŹBA BURGUNDII W ORBICIE OPACTWA CLUNY W XII WIEKU: III kościół w Cluny jako paradygmat nowego „stylu” burgundzkiego. / Rzeźba kluniacka i jej znaczenie dla innych ośrodków w Burgundii. / Realizacje architektoniczne. / Mistrz Gislebertus i ideowe podłoże rzeźby w Autun. / Mistrz Tympanonu w Vezelay. / Malowidła ścienne w Berzé-la-Ville [3]

26. SZTUKA ZAKONU CYSTERSÓW W XII WIEKU: Duchowość cysterska i estetyka św. Bernarda z Clairvaux. / Cechy architektury cysterskiej. / Modelowe budowle cysterskie we Francji [2]

27. ROMANIZM W NIEMCZECH: Charakterystyka odrębności architektury romańskiej w Niemczech na wybranych przykładach: katedry cesarskie Nadrenii, romańskie kościoły Kolonii, architektura saska. / Problem rzeźby architektonicznej, jej genezy i ewolucji. / Przykłady rzeźbiarskich założeń portalowych (Ratyzbona, Freiberg) [2]

28. RZEŹBA I RZEMIOSŁO ARTYSTYCZNE W RZESZY W XII i XIII WIEKU: Rzemiosło dorzecza Renu i Mozy (mistrz Renier de Huy, Drzwi Gnieźnieńskie, Mikołaj z Verdun) / Odlewnictwo w Saksonii – Magdeburg (tu: m.in. Drzwi Płockie), Hildesheim, Brunszwik. / Rzeźba XII wieku w Saksonii (Gernrode, Quedlinburg). / Triumfalne grupy Ukrzyżowań saskich z XIII w. (Wechselburg, Halberstadt) [2]

29. ROMANIZM NA ZIEMIACH POLSKICH W OKRESIE ROZBICIA DZIELNICOWEGO W KONTEKŚCIE ZJAWISK EUROPEJSKICH: Wybrane przykłady architektury XII-XIII wieku. / Najważniejsze realizacje rzeźby architektonicznej Wielkopolski i Śląska. / Dzieła złotnictwa. / Biblia Płocka [3]

30. KATEDRA GOTYCKA JAKO FENOMEN IDEOWO-ARTYSTYCZNY: Katedra gotycka w świetle różnych interpretacji. / Cechy konstytutywne gotyku katedralnego. / Opat Suger i przebudowa Saint-Denis [3]

31. KATEDRY FRANCUSKIE A IDEOLOGIA MONARCHII KAPETYNGÓW W XII-XIII WIEKU: Historia budowlana i rola historyczna katedr domeny kapetyńskiej. / Sainte-Chapelle: architektura i wystrój wnętrza w służbie kultu relikwii i ideologii państwowej [3]

32. RZEŹBA MONUMENTALNA KATEDR FRANCUSKICH: Fazy ewolucji rzeźby katedralnej i najważniejsze realizacje XII-XIII w. – od wczesnego gotyku do stylu wykwintnego [3]

33. RECEPCJA GOTYKU KATEDRALNEGO W ANGLII. [e-learning – 2]

34. MONUMENTALNA RZEŹBA KATEDRALNA W NIEMCZECH XIII-XIV W.: Rzeźba monumentalna w 1 poł. XIII wieku w Niemczech (Strasburg, Magdeburg, Bamberg, Naumburg). / Nurt post-strasburski końca III i 1 poł. XIV w. w Niemczech (Kolonia, Ratyzbona, Strasburg, Freiburg Br., Rottweil, Marburg) Posąg Salomei Głogowskiej [3]
________________________________________________________________
DZIEJE SZTUKI W OKRESIE PÓŹNEGO ŚREDNIOWIECZA

35. ZJAWISKA W SZTUCE EUROPY ŚRODKOWEJ W KOŃCU XIII I PIERWSZEJ ĆWIERCI XIV WIEKU: Pierwsze realizacje Backsteingotiku w Europie Północnej. / Snycerskie retabulum szafiaste. / Nurt mistyczny a prywatna dewocja w początku XIV wieku [e-learnig: 2]

36. SZTUKA DWORÓW PANUJĄCYCH W PIERWSZEJ POŁOWIE XIV WIEKU - KAPETYNGOWIE: Sztuka za czasów „królów przeklętych”. / Rzeźba monumentalna, figura kultowa oraz ivoiry. / Złotnictwo i miniatorstwo paryskie do około 1350 [3]

37. SZTUKA DWORÓW PANUJĄCYCH W DRUGIEJ POŁOWIE XIV WIEKU – VALOIS: Architektura czasów Karola V de Valois. / Rzeźba André Beaneveu i Jeana de Liège. / Mecenat artystyczny Ludwika de Valois, Filipa Burgundzkiego oraz Jeana de Berry [4]

38. SZTUKA DWORÓW PANUJĄCYCH W DRUGIEJ POŁOWIE XIV WIEKU - LUKSEMBURGOWIE: Charakterystyka twórczości artystycznej w Czechach za ostatnich Przemyślidów [e-learning – 1]. / Podstawy ideowe panowania Karola IV. / Katedra praska jako kompleks semantyczny w służbie ideologii Luksemburskiej. / Architektura i wystrój Bramy Mostowej. / Karlstejn – architektura zamku, kaplica św. Krzyża [4] / Malarstwo czeskie. / Malarstwo ziem polskich pod wpływem czeskim. / Krąg Madonn na Lwach na Śląsku i Pomorzu [e-learning 4]

39. STYL MIĘDZYNARODOWY OKOŁO 1400 R.: Cechy artystyczne i terminologia sztuki około 1400. / Geneza stylu międzynarodowego i mechanizmy uniwersalizmu około 1400. / Złotnictwo i miniatorstwo paryskie ok. 1400. / Malarstwo tablicowe kręgu Mistrza z Trzebonia. / Krąg Pięknych Madonn [całość – e-learning – 4].

40. MALARSTWO EUROPEJSKIE XV WIEKU: Malarstwo niderlandzkie [3] / Jean Fouquet / Meister Francke [e-learning – 2]

41. RZEŹBA PÓŹNOGOTYCKA: Charakterystyka stylu łamanego jako kryzysu w sztuce. / Mistrzowie rzeźby późnogotyckiej w Niemczech i na ziemiach polskich [3]

ŁĄCZNIE 90 godz. wykładu + 40 godz. e-learningu (asynchronicznie, poza godzinami kontaktowymi).

W cyklu 2023/24L:

Tematyka wykładów prowadzonych przed dr. Przemysława Waszaka jest następująca:
1. Wprowadzenie do historii sztuki średniowiecznej, jej zakresu, granic topograficznych i historycznych. Przedstawienie tematyki zajęć, omówienie literatury służącej do przygotowania się do egzaminu. Początki sztuki wczesnochrześcijańskiej. Ukazywanie tematów wiary w sztuce, malarstwo katakumbowe III-IV w.
2. Sztuka wczesnochrześcijańska czasów Konstantyna Wielkiego, znaczenie Bitwy na Moście Mulwijskim, początki architektury wczesnochrześcijańskiej w Rzymie. Realizacje tematów biblijnych w malarstwie, sarkofagach, mozaikach i kodeksach IV-V w.
3. Postanowienia soborów powszechnych a dogmaty wiary i sztuka. Fundacje Justyniana Wielkiego, Hagia Sophia, eremityzm i centrum pielgrzymkowe św. Szymona Słupnika, klasztor św. Katarzyny na Synaju, złotnictwo, dyptyki z kości słoniowej, wschodnie kodeksy iluminowane z VI w., ikony synajskie.
4. Bizantyjskie Pompeje – Rawenna, koleje losu, mozaiki i architektura, V-VI w. Ikonoklazm, jego przyczyny a także konsekwencje dla istniejących dzieł sztuki i dalszych losów sztuki, przykłady zbytniego zawierzania obrazom.
5. Sztuka po ikonoklazmie, średniobizantyjska, złotnictwo, emalie, mozaiki, tryptyki z kości słoniowej, malarstwo ścienne i rękopisy iluminowane, IX-XI w. Architektura średniobizantyjska, sztuka kładzenia mozaik w Bizancjum.
6. Kodeksy iluminowane XI-XII w. Architektura i mozaiki poza granicami Cesarstwa. Konsekwencje artystyczne zdobycia Konstantynopola w 1204 r.
7. Mozaiki, malowidła ścienne, kodeksy iluminowane oraz ikony jak też ikony mozaikowe, napięcia na linii Wschód-Zachód. Renesans Paleologów i ostatnie dwa wieki sztuki Bizancjum. Odbudowa Konstantynopola. Anatomia upadku, spadek znaczenia Bizancjum.
8. Sztuka wczesnośredniowieczna, nowa jedność Zachodniej Europy, sztuka: Longobardów, Merowingów – Galii Merowińskiej, rola klasztorów.
9. Sztuka wczesnośredniowieczna – sztuka Wizygotów, także fibule, korony wotywne, sztuka iroszkocka, w tym krzyże iryjskie.
10. Sztuka anglosaska, iluminatorstwo, sztuka karolińska, renesans karoliński, główne postacie, znaczenie renesansu karolińskiego w historii sztuki europejskiego średniowiecza.
11. Sztuka karolińska (II) – architektura karolińska, plan klasztoru w Sankt Gallen – organizacja idealnego klasztoru.
12. Przedromańska sztuka Północy Europy - obecnej Szwecji, Norwegii, Gotlandii i Grenlandii, różnorodność kościołów masztowych. Regionalna specyfika: architektura anglosaska oraz iryjska.
13. Przedromańska sztuka Południa Europy: obecnych Włoch i Hiszpanii, Santa Maria de Naranco, architektura lombardzka – znaczenie i oddziaływanie. Charakterystyka przedromańskiego i romańskiego architekta oraz budowniczego
14. Sztuka ottońska.
15. Kolokwium.
16. Sztuka i kultura pełnego średniowiecza: wprowadzenie. Sztuka romańska: architektura: pierwszy romanizm, Cluny II, typ kościołów pielgrzymkowych i inne cele pątników, problem peregrynacji w średniowieczu.
17. Sztuka romańska: architektura (II): Kongregacja kluniacka, Cluny III, szkoła hirsaugijska, kościoły zależne od Cluny i kościołów pielgrzymkowych, architektura zakonu cystersów.
18. Sztuka romańska: architektura (III): Dojrzały romanizm: podziały regionalne architektury francuskiej, Półwyspu Iberyjskiego i Włoch.
19. Sztuka romańska: architektura (IV): architektura templariuszy i joannitów, niemiecka, skandynawska, w Anglii.
20. Sztuka romańska: rzeźba: tympanony, krużganki, kapitele, reliefy, rzeźba drewniana i z kości słoniowej.
21. Sztuka romańska: malarstwo i rzemiosło artystyczne: relikwiarze, emalie limizyjskie, malarstwo ścienne, iluminatorstwo.
22. Sztuka gotycka. Wprowadzenie, elementy dystynktywne oraz innowacje konstrukcyjne sztuki i architektury gotyckiej, podziały regionalne.
23. Sztuka gotycka: architektura (II): gotyk wczesny, Saint-Denis, katedra Notre-Dame w Paryżu, realizacje francuskie, architektura angielska: Canterbury, Wells.
24. Sztuka gotycka: architektura (III): gotyk dojrzały: Chartres, Bourges, Amiens, Salisbury, Sainte-Chapelle, szkicownik Villarda de Honnecourt, architektura niemiecka i hiszpańska, włoska, plan fasady katedry w Kolonii.
25. Sztuka gotycka: architektura (IV): gotyk późny, kapitularz w Wells, realizacje w Exeter, Ely, Canterbury, Schwäbisch Gmünd, Pradze, Wiedniu, Ulm, reminiscencje paryskiej Sainte-Chapelle, Monachium, Annaberg-Buchholz.
26. Sztuka gotycka: rzeźba: figury-kolumny, rzeźba architektoniczna, monumentalna, portalowa, kazalnice.
27. Sztuka gotycka: rzeźba (II): rozwój snycerstwa, rzeźba sepulkralna, tematyka dolorystyczna, mistyczna, rzeźba późnogotycka.
28. Sztuka gotycka: malarstwo: malarstwo ścienne i tablicowe, iluminatorstwo.
29. Sztuka gotycka: malarstwo: malarstwo ścienne i tablicowe, iluminatorstwo (II), malarstwo wczesnoniderlandzkie.
30. Sztuka gotycka: rzemiosło artystyczne, złotnictwo a także witrażownictwo, podsumowujący przegląd zagadnień dotyczących sztuki gotyckiej.

W cyklu 2024/25L:

Całkowity nakład pracy studenta

Dla całego przedmiotu SZ-SL (semetr zimowy + semestr letni) 1. Godziny realizowane z udziałem nauczyciela: godziny kontaktowe wykładu (90) oraz ćwiczeń (30), przewidziane w programie: 120 godz. za 4 p. ECTS. 2. Godziny realizowane w e-learningu (poza godzinami kontaktowymi przewidzianymi programem studiów) 40 godz. (1,5 p. ECTS) 3. Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta, konieczny do zaliczenia przedmiotu (przygotowanie i uzupełnienie notatek; zebranie, przeanalizowanie i przyswojenie treści podanej literatury, zebranie materiału ilustracyjnego, koniecznego do nauki przedmiotu; przyswojenie materiału z e-learningu; bieżące przygotowywanie materiału do ćwiczeń, systematyczne przygotowywanie się do tekstów i kolokwiów cząstkowych na ćwiczeniach): 45 godz. (za 1,5 p. ECTS). 5. Czas, wymagany do przygotowania się do zaliczenia ćwiczeń i egzaminu cząstkowego po pierwszym semestrze oraz egzaminu całościowego po II semestrze (przyswojenie materiału ilustracyjnego, definicji, powtórka zagadnień problemowych, uzupełnienie literatury, powtórka materiału z e-learningu): 30godz. (za 1 p. ECTS) Łącznie w roku akademickim: 240 godzin pracy studenta za 8 p. ECTS, w tym: >>> I semestr: godziny kontaktowe wykładu i ćwiczeń 2 p. ECTS + praca własna, e-learning, wyjazdy i konsultacje 1,5 p. ECTS + przygotowanie do zaliczeń 0,5 p. ECTS >>> II semestr: godziny kontaktowe wykładu i ćwiczeń 2 p. ECTS + praca własna i e-learning 2 p. ECTS + przygotowanie do egzaminu 1p. ECTS

Efekty uczenia się - wiedza

Student: W1: ma ogólną świadomość złożonej problematyki badawczej sztuki średniowiecznej powszechnej i polskiej (źródła poznawcze, problemy ikonologiczne, kwestia interpretacji i sporów naukowych, przeszłych i aktualnych) [K_W01, K_W11, K_W12] W2: zna periodyzację sztuki średniowiecznej w Europie i Polsce [K_W04]; W3: zna chronologię kultury i sztuki wczesnochrześcijańskiej i bizantyńskiej, którą postrzega w kategoriach powszechnego dziedzictwa kultury chrześcijańskiej oraz jako istotną cząstkę kulturowej spuścizny Wschodu w stałej relacji i dialogu z kulturą Zachodu [K_W04]; W4: zna terminologię sztuki średniowiecznej (architektura, zabytki ruchome, typologia, ikonografia) [K_W02]; W5: ma uporządkowaną wiedzę o najważniejszych zjawiskach artystycznych średniowiecza w obrębie architektury sakralnej i świeckiej, iluminatorstwa, malarstwa ściennego i tablicowego, rzeźby monumentalnej i snycerstwa oraz wybranych zagadnień z rzemiosła artystycznego (odlewnictwo, złotnictwo, tkanina) w zakresie sztuki powszechnej kręgu łacińskiego, elementów sztuki Bizancjum oraz zjawisk w sztuce na terenie obecnej Polski [K_W03, K_W04]; W6: zna genezę i kształtowanie się średniowiecznych form i typów architektonicznych, wystrojów i dekoracji architektonicznej oraz ich uwarunkowań ideowych [K_W03, K_W08]; W7: zna najważniejsze problemy stylu, funkcji i treści ideowych sztuk plastycznych (Bizancjum, Europy, Polski] doby średniowiecza [K_W03, K_W11]; W8: zna szerszy kontekst zaistnienia i funkcjonowania sztuki w omawianym okresie: uwarunkowania historii politycznej i religijnej, ryt liturgiczny i jego przemiany, teologia, podstawy ideowe władzy cesarskiej i królewskiej oraz potrzeby ostentacji i propagandy itd. [K_W08, K_W11].

Efekty uczenia się - umiejętności

Student: U1: samodzielnie wyszukuje literaturę, materiały informacyjne i materiał fotograficzny [ikonograficzny] z zakresu dziedzictwa artystycznego okresu średniowiecza, korzystając przy tym z różnych źródeł (tradycyjnych oraz ICT) [K_U01, K_U06]; U2: w oparciu o kwerendę bibliograficzną i materiał fotograficzny, samodzielnie definiuje podstawowe terminy sztuki i kultury średniowiecznej (w tym bizantyńskiej) [K_U01, K_U06]; U3: rozpoznaje i datuje najistotniejsze dzieła sztuki średniowiecznej [K_U08, K_U10]; U4: na poziomie podstawowym opisuje style występujące w architekturze i plastyce średniowiecza przy użyciu języka fachowego [K_U08, K_U11]; U5: charakteryzuje i porównuje dzieła sztuki średniowiecznej przy użyciu fachowej terminologii [K_U08, K_U09]; U6: rozpoznaje najważniejsze typy ikonograficzne i tematy sztuki średniowiecznej, na poziomie podstawowym określając treści dzieł sztuki [K_U13]; U7: osadza zjawiska artystyczne w kontekście historycznym i kulturowym, z uwzględnieniem czołowych zagadnień badań mediewistycznych [K_U07]; U8: jest przygotowany do nauki w dalszym toku kursu z historii sztuki, rozumiejąc paralelizm zjawisk artystycznych w okresach przejściowych oraz problem tradycji i spuścizny artystycznej.

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

Student: K1: ma świadomość poziomu swojej wiedzy – swych kompetencji i niedostatków, rozumie potrzebę ciągłego rozwoju naukowego [K_K01]; K2: ma świadomość doniosłości dziedzictwa kulturowego doby średniowiecza Europy, Polski i Kościoła Wschodniego; jest świadom jest świadom jego obecności w kulturze obecnej oraz spoczywającej na współczesnych odpowiedzialności za zachowanie jego wartości dla przyszłych pokoleń [K_K06].

Metody dydaktyczne

Wykład problemowy z pokazem multimedialnym

Metody dydaktyczne eksponujące

- pokaz

Metody dydaktyczne podające

- wykład problemowy
- wykład informacyjny (konwencjonalny)

Wymagania wstępne

Ogólna orientacja w historii Europy, Polski i Bizancjum od V do pocz. XVI w. Ogólna orientacja w historii kultury europejskiej doby średniowiecza. Ogólna orientacja w problematyce średniowiecznej filozofii i religii.

Koordynatorzy przedmiotu

W cyklu 2023/24L:

Anna Błażejewska
Przemysław Waszak

W cyklu 2024/25L:

Monika Jakubek-Raczkowska

W cyklu 2022/23L:

Monika Jakubek-Raczkowska

Kryteria oceniania

Przedmiot kończy się egzaminem po II semestrze, weryfikującym znajomość treści kształcenia i literatury. Warunkiem przystąpienia do egzaminu jest zaliczenie wykładu (kolokwium pisemne) oraz ćwiczeń po I semestrze.
Oceny z kolokwiów i ćwiczeń po I semestrze są częścią składową oceny końcowej.

Odnośnie zaliczenia ćwiczeń - zob. szczegółowe informacje w opisie poszczególnych sekcji w cyklu.

OPIS CZĘŚCI SKŁADOWYCH EGZAMINU:

Dwa pisemne kolokwia zaliczeniowe na ocenę w pierwszym semestrze i dwa w drugim semestrze:
1: wczesne średniowiecze, sztuka wczesnobizantyńska, sztuka karolińska
2: sztuka ottońska, salicka, średniobizantyńska
3: sztuka romańska
4. sztuka gotycka
W2, W3, U1, U2, U5

Rozpoznawanie zabytków na slajdach wraz z datowaniem do ćwierćwiecza. Ilustracje według podanej literatury i zalecanych baz internetowych. Oceny z kolokwium są częścią składową oceny końcowej. Próg zaliczenia kolokwium - 50% (10 p.), ocena bdb 90-100%.

Egzamin końcowy po II semestrze:
ustny, z całości materiału przerabianego w semestrze zimowym i letnim na wykładzie i ćwiczeniach z historii sztuki średniowiecznej powszechnej i historii sztuki średniowiecznej polskiej. Sprawdza opanowanie treści kształcenia (materiału z wykładów i podstawowej literatury przedmiotu). Obejmuje dwa pytania przekrojowe z zakresu materiału dla pierwszego i drugiego semestru.
W1-6, U1-6, K1-2.

Praktyki zawodowe

nie dotyczy

Literatura

L I T E R A T U R A
P O D S T A W O W A:

SZTUKA WCZESNEGO ŚREDNIOWIECZA

Elbern Victor H., "Magia i wiara w złotnictwie wczesnego średniowiecza", Biuletyn Historii Sztuki, 38/3, 1976, s. 195-217 [dostęp: BG UMK].

"Bernward von Hildesheim und die Zeitalter der Ottonen", katalog wystawy: Hildesheim (Dom- und Diözesanmuseum Hildesheim, Roemer und Pelizaeus-Mus.), hg. Michael Brandt und Arne Eggebrecht, 1993 (wybrane hasła) [dostęp: BG UMK].

Jakubek-Raczkowska Monika, "Iluminacje Kodeksu Gnieźnieńskiego na tle późnoottońskiej tradycji obrazowej" [w:] "Ewangelistarz - Złoty Kodeks Gnieźnieński, red. Michał Sołomieniuk, Kraków 2016 [dostęp BG UMK].

Skubiszewski Piotr, "Malarstwo karolińskie i przedromańskie", Warszawa 1973 [dostęp: BG UMK].

Skubiszewski Piotr, "Sztuka Europy łacińskiej od VI do IX wieku", Lublin 2001 [dostęp: BG UMK].

"Trésors carolingiens: livres manuscrits de Charlemagne a Charles le Chauve: exposition présente par la Bibliotheque nationale de France, site Richelieu, du 20 mars au 24 juin 2007", ed. Marie-Pierre Laffitte et Charlotte Denoël; avec la collab. de Marianne Besseyre ; avant-propos de Jean-Pierre Caillet, Paris 2007 (wybrane hasła) [dostęp: BWSzP].

SZTUKA BIZANTYŃSKA

"Chrystus Wybawiający. Teologia świętych obrazów", praca zbiorowa, red. Andrzej A. Napiórkowskiego, Kraków 2003 (zwł. s. 11–88, 103–137, 211–248 oraz Słownik, s. 257–264).

Cormack Robin, "Malowanie duszy. Ikony, maski pośmiertne i całuny", Kraków 1999 [dostęp: BG UMK].

"Encyklopedia Kultury Bizantyńskiej", red. Oktawiusz Jurewicza, Warszawa 2002 (wybrane hasła) [dostęp: BG UMK].

Kolb Frank, "Ideał późnoantycznego władcy. Ideologia i autoprezentacja", Poznań 2008 [dostęp: BG UMK].

"Konstantynopol Nowy Rzym. Miasto i ludzie w okresie wczesnobizantyńskim", red. M. J. Leszka i T. Wolińska, Warszawa 2011 (zwł. rozdz. 2) [dostęp: BG UMK].

Nowicka Maria, "Antyczna książka ilustrowana", Wrocław–Warszawa–Kraków– Gdańsk 1979 [dostęp: BG UMK].

Onasch Konrad, Schnieper Annemarie, "Ikony. Fakty i legendy", Warszawa 2007 [dostęp: BG UMK].

Pokorzyna Ewa, "Słownik terminologiczny wyposażenia świątyń obrządku wschodniego
z przydatkiem ikon maryjnych", Warszawa 2001 (Biblioteka Muzealnictwa i Ochrony Zabytków, seria B, t. CIII) (WYBRANE HASŁA) [dostęp: BG UMK, BWSzP].

Różycka Bryzek Anna, "Przeciw stereotypom myślenia o sztuce bizantyńskiej", Znak 466, 1994, s. 51–56 [dostęp: online].

Różycka Bryzek Anna, "Symbolika bizantyńskiej architektury sakralnej", [w:] "Losy cerkwi w Polsce po 1944 roku", Materiały Sesji Naukowej SHS, pod red. A. Marek, B. Tondos, J. Tur, K. Tur-Marciszuk, Rzeszów 1997, s. 63-88 [dostęp: BG UMK].

Różycka Bryzek Anna, "O możliwości przedstawiania Boga na przykładzie raweńskiej mozaiki z VI wieku", Zeszyty Naukowe UJ, Studia religiologica, 29, s. 25–31 [dostęp: BG UMK].

Różycka Bryzek Anna, "Badania nad sztuką bizantyńską", [w:] Wstęp do historii sztuki", t..1: Przedmiot - metodologia - zawód, red. Piotr Skubiszewski, Warszawa 1973, s. 453–469 [dostęp: BG UMK].

Stern Henri, "Sztuka bizantyńska", Warszawa 1975 [dostęp: BG UMK].

The glory of Byzantium: art and culture of the Middle Byzantine Era A. D. 843–1261", katalog wystawy, ed. Evans C. H, Wixom W.D, New York 1997 [dostęp: BG UMK oraz online].

Velmans Tania, "Byzanz. Fresken und Mosaike", Zürich-Düsseldorf 1999 (MATERIAŁ ILUSTRACYJNY) [dostęp: BG UMK].

Walter Christopher, "Sztuka i obrządek Kościoła Bizantyńskiego", Warszawa 1992 [dostęp: BG UMK].

SZTUKA ROMAŃSKA

Budde Reiner, "Deutsche romanische Skulptur 1050-1250", München 1979 (MATERIAŁ ILUSTRACYJNY) [dostęp: BG UMK].

Dębicki Jacek, "Zachodni portal katedry świętego Łazarza w Autun: studium z historii sztuki i historii idei", Kraków 2002 (fragmenty) [dostęp: BG UMK].

"Heinrich der Löwe und seine Zeit. Herrschaft und Repräsentation der Welfen 1125-1235", katalog wystawy: Braunschweig (Herzog Anton-Ludwig-Museum), hg. Jochen Luckhardt und Franz Niehoff, München 1995 (WYBRANE HASŁA) [dostęp: BG UMK].

Legner Anton, "Deutsche Kunst der Romanik", München 1982 (MATERIAŁ ILUSTRACYJNY) [dostęp: BG UMK].

Mende Ursula, "Die Bronzetüre des Mittelalters: 800-1200", München 1994 (WYBRANE HASŁA) [dostęp: BG UMK].

"Ornamenta Ecclesiae, Kunst und Künstler der Romanik", katalog wystawy: Köln (Schnütgen-Museum), hr. Anton Legner, Bd.1-4, Köln 1985 (WYBRANE HASŁA) [dostęp: BG UMK].

Poeschke Joachim, "Die Skulptur des Mittelalters in Italien", Bd. 1, "Romanik", München 1998 (MATERIAŁ ILUSTRACYJNY) [dostęp: BG UMK].

Rupprecht Bernard, Hirmer Albert, "Romanische Skulptur in Frankreich", München 1975 (MATERIAŁ ILUSTRACYJNY) [dostęp: BG UMK].

"Rhein und Maas. Kunst und Kultur 800-1400", katalog wystawy: Köln (Schnütgen-Museum) / Brüssel (Königliche Museen für Kunst und Geschichte), hg. Georges Henri Dumont, Köln 1972 (WYBRANE HASŁA) [dostęp: BG UMK].

"Sztuka romańska: architektura, rzeźba, malarstwo", pod red. Rolfa Tomana, Köln 2000 [dostęp: BG UMK].

Świechowski Zygmunt, Nowak Lesław, Gumińska Bronisława, "Sztuka romańska", Warszawa 1976 [dostęp: BG UMK].

Zarnecki Jerzy, "Sztuka romańska", Kraków 2005.
________________________________________________________________

SZTUKA GOTYCKA

"L’art au temps des rois maudits. Philippe le Bel et ses fils 1285–1328", katalog wystawy: Paris (Louvre), com. Danielle Gaborit-Chopin, ed. Anne de Margerie, Paris 1998 (WYBRANE HASŁA) [dostęp: BG UMK].

"Aufbruch in die Gotik. Der Magdeburger Dom und die späte Stauferzeit". KATALOG WYSTAWY, Bd. 1: Essays; Bd. 2: Katalog. Zur Landesausstellung Sachsen-Anhalt aus Anlass des 800. Domjubiläums im Kulturhistorischen Museum Magdeburg, Hg. M. Puhle, Magdeburg 2009 (WYBRANE HASŁA I MATERIAŁ ILUSTRACYJNY) [dostęp: BG UMK].

"Bohemia & Central Europe 1200–1550: the permanent exhibition of the collection of old masters of the National Gallery in Prague at the Convent of St Agnes of Bohemia", ed. Štěpánka Chlumská; [authors Jiří Fajt, Štěpánka Chlumská], Prague 2008 (WYBRANE HASŁA) [dostęp: BWSzP].

Bony Jean, "French Gothic architecture of the 12th and 13th centuries", Berkeley 1983 [dostep: BG UMK].

"Dějiny českého výtvarného umĕni", I/1: "Od počátku do konce středovĕku", red. Rudolf Chadraba, Praha 1984 [dostęp: BG UMK].

Jakubek-Raczkowska Monika, "Uwagi o znaczeniu tzw. Pięknych Madonn w sztuce i religijności państwa zakonnego w Prusach", „Acta Universitatis Nicolai Copernici”, Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo 40 (2011), s. 39–94 (dostęp online: http://apcz.umk.pl/czasopisma/index.php/AUNC_ZiK/article/view/AUNC_ZiK.2011.034)

Jarzewicz Jarosław, "O dwóch niewielkich książkach i jednej wielkiej teorii", Artium Questiones, Poznań 2002, nr XIII, s. 359–371 [dostep online: https://repozytorium.amu.edu.pl/bitstream/10593/11070/1/09_Jaros%C5%82aw_Jarzewicz_Om%C3%B3wienia_i_Recenzje_359-371.pdf].

Kalinowski Lech, "Kryzys w sztuce późnego średniowiecza", [w:] "Kryzysy w sztuce. Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Lublin, grudzień 1985", Warszawa 1988, s. 45–60 [dostęp: BG UMK].

"Karl IV. Kaiser von Gottes Gnaden. Kunst und Repräsentation des Hauses Luxemburg 1310–1437", katalog wystawy: Praha (Správa Pražského hradu), Hg. Jiří Fajt unter Mitarbeit von Markus Hörsch und Andrea Langer, München – Berlin 2006 (WYBRANE HASŁA) [dostęp: BG UMK].

Marcinkowski Wojciech, "Sztuka około roku 1400 – spór o pojęcia", [w:] "Magistro et amico amici discipulique. Lechowi Kalinowskiemu w osiemdziesięciolecie urodzin", pod red. J. Gadomskiego i in., Kraków 2002, s. 51–62 [dostęp: BG UMK].

Marcinkowski Wojciech, "Co to jest Piękna Madonna?", [w:] "Prawda i twórczość", pod red. Mateusza Kapustki, Wrocław 1998, s. 39–53.

"Der Naumburger Meister. Bildhauer und Architekt im Europa der Kathedralen", KATALOG WYSTAWY, Naumburg 2011, Hg. G. Siebert, Bd. 1–2, Petersberg 2011 (wybrane hasła) [dostęp: BG UMK].

"Niclaus Gerhaert: der Bildhauer des Späten Mittelalters", katalog wystawy: Frankfurt am Main (Liebighaus – Skulpturensammlung) / Straßburg (Musée de l’Oeuvre Notre-Dame), Hg. Stefan Roller, Petersberg 2011 (WYBRANE HASŁA) [dostęp: BWSzP].

Nowiński Janusz, "Lapides vivi, Deus est lux, ecclesia est paradisus – kościół cysterski w średniowieczu nośnikiem znaczeń symbolicznych", Architectus 2 [46], 2016, s. 25–39 [dostęp online: http://www.architectus.arch.pwr.wroc.pl/46/46_03.pdf].

Panofsky Erwin, "Architektura gotycka i scholastyka", + "Suger, opat St-Denis", + "Rzeczywistość i symbol w malarstwie niderlandzkim", [w:] tegoż, "Studia z historii sztuki", Warszawa 1971, s. 33–65, s. 66-94, 122-151 [dostęp: BG UMK].

"Paris 1400. Les arts sous Charles VI", katalog wystawy: Paris (Louvre), com. Elisabeth Taburet-Delahaye, Paris 2004 (WYBRANE HASŁA) [dostęp: BWSzP].

"Die Parler und der Schöne Stil 1350-1400. Europäische Kunst unter den Luxemburgern", katalog wystawy: Köln, Schnütgen-Museum, Hg. Anton Legner, Bd.1-4: Köln 1978; Resultatsband: Köln 1980 (WYBRANE HASŁA) [dostęp: BG UMK].

Pešina Jaroslav, "Mistr Vyšebrodskeho cyklu", Praha 1982 (MATERIAŁ ILUSTRACYJNY).

Simson Otto von, "Katedra gotycka. Jej narodziny i znaczenie", Warszawa 1989.

Suckale Robert, Kimpel Dieter, "Die gotische Architektur in Frankreich 1130–1270", München 1985 [dostęp: BG UMK].

"Tilman Riemenschneider", Hg. Claudia Lichte im Auftrag der Stadt Würzburg, t. 1-3, Würzburg 2004 [dostęp: BG UMK]

Wolf Norbert, "Deutsche Schnitzretabel des 14. Jahrhunderts", Berlin 2002 (WYBRANE HASŁA: Cismar, Doberan, Kolonia) [dostęp: BG UMK].

Ziemba Antoni, "Sztuka Burgundii i Niderlandów 1380-1500", T. 1, "Sztuka dworu burgundzkiego oraz miast niderlandzkich", Warszawa 2008, rozdz. V 1-2, VII.6–7, VIII.1–6, IX.1; t. 2: Niderlandzkie malarstwo tablicowe 1430–1500, Warszawa 2011, rozdz. V–VIII; t. 3: Wspólnota rzeczy. Sztuka niderlandzka i północnoeuropejska 1380-1520 (wybrane fragmenty: „Cenne drobiazgi” s. 349–369 oraz „Czytanie obrazów i oglądanie ksiąg…”, s. 587–606).

SZTUKA ŚREDNIOWIECZNA NA TERENACH OBECNEJ POLSKI

Adamski Jakub, "Gotycka architektura sakralna na Śląsku w latach 1200–1420. Główne kierunki rozwoju", Kraków 2017 (fragmenty) [dostęp: BG UMK].

Białłowicz-Krygierowa Zofia, "Ze studiów nad kręgiem Madonn na lwach. Motyw i system”, [w:] "Z dziejów sztuki śląskiej", red. Zygmunt Świechowski, Warszawa 1978, s. 243–272 [dostęp: BG UMK].

Buko Andrzej, "Archeologia Polski wczesnośredniowiecznej. Odkrycia – hipotezy – interpretacje", Warszawa 2011 (rozdz. 11, 13).

Bukowska Aneta, "Najstarsza katedra w Poznaniu. Problem formy i jej genezy w kontekście architektury około roku 1000”, Kraków 2013 (rozdz. III-V, s. 135–262) [dostęp: BG UMK].

"Claritas et consonantia. Funkcje, formy i znaczenia w sztuce średniowiecza. Księga poświęcona pamięci Kingi Szczepkowskiej-Naliwajek w dziesiątą rocznicę śmierci", red. M. Jakubek-Raczkowska, J. Raczkowski, Toruń-Warszawa Stowarzyszenie Historyków Sztuki, 2017 (ARTYKUŁY: M. Grzęda, P. Pajor, P. Mrozowski, J. Utzig, A. Wyszyńska) [dostęp: BWSzP].

"Działalność fundacyjna biskupów krakowskich", red. M. Walczak, Kraków 2016, t. 1–2 (wybrane artykuły) [dostęp: BG UMK].

Firlet Jerzy, Pianowski Zbigniew, "Wawel wczesnośredniowieczny i jego budowle", [w:] "Studia nad dawną Polską", t. 3, 2013, s. 29–68 [dostęp: BG UMK].

Gadomski Jerzy, "Gotyckie malarstwo tablicowe Małopolski 1420-1470", Warszawa 1981 [dostęp: BG UMK, BWSzP].

"Gniezno Miasto Królów", red. S. Pasiciel, Gniezno 2012 (WYBRANE ESEJE: J. Strzelczyk, J. Nikodem, T. Janiak, S. Skibiński oraz katalog) [dostęp: BG UMK].

Guldan-Klamecka Bożena, Ziomecka Anna, "Sztuka na Śląsku XII-XVI wieku". Katalog Zbiorów, Wrocław 2003 (wybrane noty) [dostęp: BG UMK, BWSzP].

Grzybkowski Andrzej, "Gotycka architektura murowana w Polsce", Warszawa 2014 [dostęp: BG UMK].

Jakubek-Raczkowska Monika, "Rzeźba gdańska przełomu XIV i XV wieku", Warszawa 2006 (rozdz. 4, 5) [dostęp: BG UM i BWSzP].

Jakubek-Raczkowska Monika, "Kolos malborski jako obraz sakralny. Geneza typu przedstawieniowego", [w:] "Monumentalna figura Madonny na kościele NMP w Malborku. Konteksty historyczne, artystyczne i konserwatorskie", red. Janusz Hochleitner, Malbork 2015, s. 59–73 [dostęp: BG UMK].

Jakubek-Raczkowska Monika, Raczkowski Juliusz, Kowalski Tomasz, "Średniowieczne malowidła ścienne w kamienicach mieszczańskich Starego i Nowego Miasta Torunia", Toruń 2017 (zwł. cz. II i III) [dostęp: BG UMK, BWSzP].

Kaczmarek Romuald, "Nagrobek księcia Henryka IV Probusa a wrocławska rzeźba architektoniczna", [w:] "O sztuce sepulkralnej na Śląsku". Materiały z Sesji Oddziału Wrocławskiego SHS 25–26 października 1996, pod. red. B. Czechowicza i A. Dobrzynieckiego, Wrocław 1997, s. 23–34 [dostęp: BG UMK].

Kalinowski Lech, "Speculum artis. Treści dzieła sztuki średniowiecza i renesansu", Warszawa 1989 (WYBRANE TEKSTY: "Sztuka przedromańska i romańska w Polsce a dziedzictwo karolińskie i ottońskie", s. 57–80; "Treści ideowe sztuki romańskiej w Polsce", s. 13–55; "Treści ideowe i estetyczne Drzwi Gnieźnieńskich", s. 227–378).

Kębłowski Jerzy, "Polska sztuka gotycka", Warszawa 1976 [dostęp: BG UMK].

Knapiński Ryszard, "Credo Apostolorum w romańskich Drzwiach Płockich", Płock 1992 [dostęp: BG UMK].

Knapiński Ryszard, "Iluminacje romańskiej Biblii Płockiej", Lublin 1992 [dostęp: BG UMK].

Kowalski Jacek, "Gotyk wielkopolski", Poznań 2010 [dostęp: BG UMK].

"Malarstwo gotyckie w Polsce", t. 1-4, red. A. S. Labuda, K. Secomska, Warszawa 2004 (WYBRANE HASŁA) [dostęp: BG UMK].

Małachowicz Edmund, "Wrocław na wyspach: rozwój urbanistyczny i architektoniczny", Wrocław 1992 [dostęp: BG UMK].

Mroczko Teresa, "Polska sztuka przedromańska i romańska", Warszawa 1978 [dostęp: BG UMK].

Quirini-Popławski R., "Rzeźba przedromańska i romańska w Polsce wobec sztuki włoskiej", Kraków 2006 [dostęp: BG UMK, BWSzP].

Raczkowski Juliusz, "Monumentalne zespoły kolegium apostolskiego na terenie dawnego państwa zakonnego w Prusach", Pelplin 2013 (rodz. II i III) [dostęp: BG UMK, BWSzP].

Raczkowski Juliusz, "Poliptyk toruński. Studium zabytkoznawczo-konserwatorskie", Toruń 2016 (fragmenty, zwł. rozdz. 5) [dostęp: BG UMK, BWSzP].

Raczkowski Juliusz, "Nowe uwagi o stylu i technice wykonania Posągu Salomei Głogowskiej: na marginesie prac badawczych i konserwatorskich", Studia Muzealne, 22 (2017), s. 20–35 [dostęp: BG UMK, BWSzP].

Raczkowski Juliusz, "Kościół zamkowy w Malborku versus paryska Sainte-Chapelle: kilka uwag o architekturze i wystroju, [w:] "Kościół Najświętszej Marii Panny na Zamku Wysokim w Malborku. Dzieje, wystrój, konserwacja", red. J. Hochleitner, M. Mierzwiński, Malbork 2016, s. 79–94 [dostęp: BG UMK, BWSzP].

Skibiński Szczęsny, "Kaplica na Zamku Wysokim w Malborku", UAM Poznań (Seria Historia Sztuki nr 14), Poznań 1982 [dostęp: BG UMK, BWSzP].

Skibiński Szczęsny, "Polskie katedry gotyckie", Gniezno 1996 [dostęp: BG UMK, BWSzP].

Skibiński Szczęsny, Zalewska-Lorkiewicz Katarzyna, "Sztuka polska. Gotyk", Warszawa 2010 [dostęp: BG UMK, BWSzP].

Skubiszewski Piotr, "Katedra w Polsce około roku 1000", [w:] "Polska na przełomie I i II tysiąclecia", Warszawa 2001, s. 139–196 [dostęp: BG UMK, BWSzP].

Skubiszewski Piotr, "Programy ideowe kielichów i paten romańskich", Rocznik Historii Sztuki, 13, 1983, s. 5–95 [dostęp: BG UMK, BWSzP].

Świechowski Zygmunt, "Architektura romańska w Polsce", Warszawa 2000 [dostęp: BG UMK, BWSzP].

Świechowski Zygmunt, "Katalog architektury romańskiej w Polsce", Warszawa 2010 (WYBRANE HASŁA) [dostęp: BG UMK, BWSzP].

Świechowski Zygmunt, "Nieznane rzeźby romańskie w Strzelnie", Acta Universitatis Nicolai Copernici, Archeologia, 13, 1990, s. 41–61 [dostęp: BG UMK, BWSzP].

Świechowski Zygmunt, "Studia nad rzeźbą w Strzelnie", Rocznik Historii Sztuki, 8, 1970, s. 71–116 [dostęp: BG UMK, BWSzP, online: https://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/rhs1970/0077/image].

Świechowski Zygmunt, "Sztuka polska. Romanizm", Warszawa 2004 [dostęp: BG UMK, BWSzP].

Walczak Marek, "Rzeźba architektoniczna w Małopolsce za czasów Kazimierza Wielkiego", Kraków 2006 (fragmenty) [dostęp: BG UMK, BWSzP].

"Wokół Wita Stwosza". Katalog wystawy MNK, Kraków 2005 [dostęp: BG UMK, BWSzP].

"Wokół Wita Stwosza". Materiały z międzynarodowej konferencji naukowej w Muzeum Narodowym w Krakowie 19-22 maja 2005, red. Adam Organisty, Kraków 2006 (WYBRANE ARTYKUŁY: P. Skubiszewski, T. Mikołajczak, J. Kębłowski, G. Jurkowlaniec) [dostęp: BG UMK, online: https://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/organisty2006/0001/thumbs].

PRACE PRZEKROJOWE

Duby Georges, "Czasy katedr: sztuka i społeczeństwo 980-1420", Warszawa 2006 [dostęp: BG UMK].

"Propyläen Kunstgeschichte", Band 3-7 (MATERIAŁ ILUSTRACYJNY) [dostęp: BG UMK].

Sauerländer Wilibald, "Rzeźba średniowieczna", Warszawa 1978 [dostęp: BG UMK].

Szczepkowska-Naliwajek Kinga, "Relikwiarze średniowiecznej Europy od IV do początku XVI wieku. Geneza, treści, styl i techniki wykonania", Warszawa 1996 [dostęp: BG UMK, BWSzP].

PRACE Z ZAKRESU HISTORII KULTURY

Eco Umberto, "Sztuka i piękno w średniowieczu", Kraków 1994 [dostęp: BG UMK].

Huizinga Johannes, "Jesień średniowiecza", Warszawa 1974 [dostęp: BG UMK].

Le Goff Jaques, "Kultura średniowiecznej Europy", Warszawa 1970 [dostęp: BG UMK].

________________________________________________________________

L I T E R A T U R A
U Z U P E Ł N I A J Ą C A:

Białłowicz-Krygierowa Z., "Studia nad snycerstwem XIV wieku w Polsce”, cz.1, Początki śląskiej tradycji ołtarza szafowego, t. 1–2, Poznań 1981.

Collins Roger, "Europa wczesnośredniowieczna 300-1000", Warszawa 1996, s. 13–145.

Demus Otto, Hirmer Max, "Romanische Wandmalerei", München 1968.

Duby Georges, Barral I Altet Xavier, Guillot de Suduiraut Sophie, "Sculpture: the great art of the Middle Ages from the fifth to the fifteenth century", New York 1990.

Durliat Marcel, "Hispania romanica. Die hohe Kunst der romanischen Epoche in Spanien", Wien 1962.

"Flügelaltäre. Bemalte Polyptychen der Gotik und Renaissance", München 2002.

"Fundacje artystyczne na trenie państwa krzyżackiego w Prusach", Katalog wystawy w Muzeum Zamkowym w Malborku, t. 1–2, red. Barbara Pospieszna, Malbork 2010 (wybrane artykuły i hasła).

Gadomski Jerzy, "Gotyckie malarstwo tablicowe Małopolski 1460-1500”, Warszawa 1988.

Gadomski Jerzy, "Gotyckie malarstwo tablicowe Małopolski, 1500-1540”, Warszawa-Kraków 1995.

"Gotická nástěnná malba v zemích českých", t. I: 1300-1350, red. Pešina Jaroslav, Praha 1958.

Jakubowska Bogna, "Malborska "Summa theologica", [w:] Guć-Jednaszewska Teresa, Jakubowska Bogna, Kruszelnicki Zygmunt, "Studia z historii sztuki Gdańska i Pomorza", (Teka Gdańska 2), Wrocław – Warszawa – Kraków 1992, s. 157–243.

Klotz Heinrich, "Mittelalter 600-1400" [seria: Geschichte der deutschen Kunst], München 1998.

„Kunst als Herrschaftsinstrument: Böhmen und das Heilige Römische Reich unter den Luxemburgern im europäischen Kontext", hrsg. von Jiří Fajt und Andrea Langer, Berlin–München 2009.

Kurmann-Schwarz Birgitte, Kurmann Peter, "Chartres: die Kathedrale", Yonne 2001.

Kruszelnicki Zygmunt, „Piękne Madonny – problem otwarty", Teka Komisji Historii Sztuki 17 (1992), 31–103.

Lelong Charles, "Życie codzienne w Galii Merowingów", Warszawa 1967.

"Lenda Medii Aevi. Średniowieczne zabytki dawnego opactwa w Lądzie – nowe odkrycia, najnowsze badania", red. Janusz Nowiński, Przemysław Mrozowski, Ląd–Poznań–Warszawa 2015.

Liebman Michail, "Die deutsche Plastik 1350–1550", Leipzig 1982.

Mango Cyril, "Historia Bizancjum”, Gdańsk 1997.

Marcinkowski Wojciech, "Przedstawienia dewocyjne jako kategoria sztuki gotyckiej", Kraków 1994.

Mazurczakowa Urszula, "Próba analizy czasu przedstawionego w obrazie", Rocznik Historii Sztuki 15 (1985), s. 5–52.

"Mistr Týnské Kálvarie. Pražská řezbárská dílna předhusitské doby", katalog wystawy: Praha (Národní galerie v Praze - Jiřský Klášter), red. Milena Freimanova, Praha 1990.

Mroczko Teresa, "Architektura gotycka na ziemi chełmińskiej", Warszawa 1980.

Pächt Otto, "Buchmalerei des Mittelalters, eine Einführung", München 1984.

Riché Pierre, "Życie codzienne w państwie Karola Wielkiego", Warszawa 1979.
Rzepińska Maria, "Historia koloru w dziejach malarstwa europejskiego", Kraków 1983 (cz. 2: "Starożytność i średniowiecze").

Tatarkiewicz Władysław, "Historia estetyki", t. 2: "Estetyka średniowieczna", Warszawa 1989.

Schütz Bernard, "Grosse Kathedralen des Mittelalters", München 2002.

Skubiszewski Piotr, "Katedra w Polsce około roku 1000", [w:] "Polska na przełomie I i II tysiąclecia. Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki", Poznań 2001, s. 139-196.

Smith Julia M. H., "Europa po Rzymie. Historia kulturowa lat 500-1000. Nowe ujęcie", Kraków 2008.

Sterling Charles, "La peinture mediévale à Paris, 1300-1500", v. 1, Paris 1990 (wybrane hasła i materiał ilustracyjny).

Strzelczyk Jerzy, "Iroszkoci w kulturze średniowiecznej Europy", Poznań 2008.

Swaan Wilm, "Kunst und Kultur der Spätgotik. Die europäische Bildkunst und Architektur von 1350 bis zum Beginn der Renaissance", Basel 1978.

"Sztuka gotyku. Architektura, rzeźba, malarstwo", pod red. Rolfa Tomana, Köln 2000.

"The Road to van Eyck", KATALOG WYSTAWY Rotterdam (Museum Boijmans Van Beuningen), ed. Kemperdick Stephan, Lammerte Friso, Rotterdam 2012 (wybrane hasła) [dostęp: BWSzP]

Wasik Bogusz, "Budownictwo zamkowe na Ziemi Chełmińskiej", Toruń 2016 (fragmenty).

Wetesko Leszek, "Historyczne konteksty monarszych fundacji artystycznych w Wielkopolsce do początku XIII wieku", Poznań 2009.

Zakrzewski Kazimierz, "Historia Bizancjum", Kraków 2007.

W cyklu 2023/24L:

Literatura do wykładu prowadzonego przez dr. Przemysława Waszaka

Literatura obowiązkowa (wybrane fragmenty):
1. Białostocki Jan, Sztuka cenniejsza niż złoto, Wydaw. Naukowe PWN, Warszawa 2004 (wydanie zmienione). (odpowiednie fragmenty).
2. Białostocki Jan, Sztuka XV wieku od Parlerów do Dürera, przekł. Grzegorz Przewłocki; red. Antoni Ziemba, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2010.
3. Duby Georges, Czasy katedr. Sztuka i społeczeństwo 980-1420, przekł. Krystyna Dolatowska, Cyklady, Warszawa 2002 (lub inne wydanie).
4. Fossi Gloria, Sztuka romańska i gotycka, przekł. Tamara Łozińska, Wydaw. Naukowe PWN, Warszawa 2006.
5. Haussig Hans-Wilhelm, Historia kultury bizantyńskiej, przeł. Tadeusz Zabłudowski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1980. (odpowiednie fragmenty)
6. Henderson George, Wczesne średniowiecze, przekł. Piotr Paszkiewicz, Wydaw. Naukowe PWN, Warszawa 2000. (lub inne wydanie).
7. Jastrzębowska Elżbieta, Sztuka wczesnochrześcijańska, Wydawnictwo WAM, Kraków 2008.
8. Kłosińska Janina, Sztuka bizantyńska, Wiedza Powszechna, Warszawa 1975.
9. Pevsner Nikolaus, Historia architektury europejskiej, Arkady, Warszawa 2012. (lub inne wydanie, odpowiednie fragmenty).
10. Sauerländer Willibald, Rzeźba średniowieczna, przekł. Anna Porębska, Wydaw. Naukowe PWN, Warszawa 2001. (lub inne wydanie).
11. Stern Henri, Sztuka bizantyńska, przekł. Teresa Mroczko, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1975.
12. Sztuka świata, t. 3 – 4, Arkady, Warszawa 2006 (lub inne wyd., odpowiednie fragmenty).
13. Tatarkiewicz Władysław, Historia estetyki, t. 2 [Estetyka średniowieczna], Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2015 (lub inne wydanie).
14. Uspienski Leonid, Ikona i sztuka, [w:] Duchowość chrześcijańska. Początki do XII wieku, red. Bernard McGinn, John Meyendorff, Jean Leclercq, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2010, s. 377–388.
15. Watkin David, Historia architektury zachodniej, przekł. Ryszard Depta, Arkady, Warszawa 2006, odpowiednie fragmenty.
16. Zientara Benedykt, Historia powszechna średniowiecza, Wydawnictwo Trio, Warszawa 2000 (lub inne wyd.).
17. Żarnecki Jerzy, Sztuka romańska, przekł. Agnieszka Rożnowska-Sadraei, Wydaw. Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2005.
Literatura uzupełniająca (wybrane fragmenty):
1. Bartlett Robert, Panorama średniowiecza, przekł. Dorota Stefańska-Szewczuk, Arkady, Warszawa 2002.
2. Belting Hans, Kościół i obraz. Doktryna obrazu w tradycji kościelnej i w czasach ikonoklazmu (726-843), [w:], idem, Obraz i kult: historia obrazu przed epoką sztuki / przekł. Tadeusz Zatorski, Wydawnictwo Słowo/Obraz Terytoria, Gdańsk 2010, s. 167-188.
3. Bizancjum i islam, praca zbiorowa, Marketing Room Poland, Kraków 2010 (odpowiednie fragmenty).
4. Durand Jannic, Sztuka średniowiecza, przekł. Piotr Wrzosek, Rzeczpospolita: HPS, Warszawa 2007.
5. Huizinga Johan, Jesień średniowiecza, przekł. Tadeusz Brzostowski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2005 (lub inne wyd.).
6. Jectić Ivana, Spieser Jean-Michel, Architektura i dzieła sztuki: sztuka w przestrzeni kulturalnej Bizancjum (rozdz. 13), [w:] Świat Bizancjum: praca zbiorowa, T. 3, Bizancjum i jego sąsiedzi 1204–1453, pod red. Angeliki Laiou, Cécile Morrisson; przekł. Andrzej Graboń, Wydawnictwo WAM, Kraków 2013, s. 253–276.
7. Koch Wilfried, Style w architekturze, arcydzieła budownictwa europejskiego od antyku po czasy współczesne, przekł. z niem. Waldemar Baraniewski et al., Świat Książki, Warszawa 1996 (lub późniejsze wydanie).
8. Le Goff Jacques, Kultura średniowiecznej Europy, przekł. Hanna Szumańska-Grossowa, seria: Nowa Marianna, Volumen, Warszawa 2002 (lub inne wydanie).
9. Lipoński Wojciech, Dzieje kultury europejskiej: średniowiecze, Wydawnictwo Naukowe PWN SA, Warszawa 2020.
10. Meyer Peter, Historia sztuki europejskiej, t. 1. Od starożytności do schyłku średniowiecza, przekł. Franciszek Buhl, Tadeusz Dobrzeniecki, Państwowe Wydaw. Naukowe, Warszawa 1973.
11. Michałowski Roman, Historia powszechna: średniowiecze, Wydaw. Naukowe PWN, Warszawa 2009. (lub późniejsze wydanie).
12. Rzym, praca zbiorowa, Marketing Room Poland, Kraków 2010 (odpowiednie fragmenty).
13. Spieser Jean-Michel, Sztuka (rozdz. 15), [w:] Świat Bizancjum: praca zbiorowa, T. 2, Cesarstwo Bizantyńskie 641–1204, pod red. Jeana-Claude'a Cheyneta; przekł. Andrzej Graboń, Wydawnictwo WAM, Kraków 2011, s. 415–440.
14. Spieser Jean-Michel, Sztuka cesarska i sztuka chrześcijańska, jedność i zróżnicowanie (rozdz. X), [w:] Świat Bizancjum: praca zbiorowa, T. 1, Cesarstwo Wschodniorzymskie, 330–641, pod red. Cécile Morrisson; przekł. Andrzej Graboń, Wydawnictwo WAM, Kraków 2007, s. 323–349.
15. Strzelczyk Jerzy, Historia powszechna: średniowiecze, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2001.
16. Sztuka gotycka / Giulia Marrucchi, Elena Nesti, Cristina Sirigatti, przekł. Tamara Łozińska, Arkady, Warszawa 2010.
17. Sztuka gotyku: architektura, rzeźba, malarstwo, red. Rolf Toman, przekł. z jęz. niem. Anna Baranowa, Könemann, Köln 2000 (lub inne wydanie).
18. Sztuka gotyku: późne średniowiecze, praca zbiorowa, Marketing Room Poland, Kraków 2010.
19. Sztuka przedromańska i romańska / Giulia Marrucchi, Riccardo Belcari, przekł. Anita Kłos, Arkady, Warszawa 2010.
20. Sztuka romańska: architektura, rzeźba, malarstwo, red. Rolf Toman, Könemann, Köln cop. 2000 (lub inne wydanie).
21. Sztuka romańska: wczesne średniowiecze, praca zbiorowa, Marketing Room Poland, Kraków 2010.
22. Waszak Przemysław, [eseje, noty katalogowe], [w:] Misterium Światła. Sztuka średniowieczna na Pomorzu / Mysterium des Lichts. Mittelalterliche Kunst in Pommern, red. Kinga Krasnodębska / herausgegeben von Kinga Krasnodębska, Szczecin: Muzeum Narodowe w Szczecinie 2022.
23. Waszak Przemysław, Artistic landscape of the former State of the Teutonic Order in Prussia defined by the Gothic crucifixes, „Ordines Militares Colloquia Torunensia Historica. Yearbook for the Study of the Military Orders”, XXIV, 2019, s. 275–300.
24. Waszak Przemysław, Das dominikanische Kruzifix am Baum des Lebens in Thorn. Seine künstlerischen und theologischen Zusammenhänge, „Preussenland”, X, 2019, s. 57–83.
25. Waszak Przemysław, Das Meer und Meereswesen in der Kunst und Quellen des Mittelalters. Vergleichende Analyse des Kupferstichs „Meerwunder” von Albrecht Dürer aus dem Jahr 1498, „Ars: Časopis Ústavu dejín umenia Slovenskej akadémie vied / Journal of the Institute of Art History of the Slovak Academy of Sciences”, LIII, 2020, nr 2, s. 195-204.
26. Waszak Przemysław, Dzieło sztuki jako ogniskowa pamięci ujęta na tle współczesnej problematyki dziedzictwa kulturowego. Jego rola w kształceniu. Studium przypadku, [w:] Studia i szkice z badań nad pamięcią zbiorową w Polsce w XX i XXI wieku. Anatomia polityki historycznej, Tom 2, red. Monika Opioła-Cegiełka, Joanna Szczutkowska, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz 2020, s. 155-169.
27. Waszak Przemysław, Gotische umarmende Kruzifixe und deren geschnitzte Vertreter aus Würzburg, Suhl-Heinrichs und Helmstedt, „Mainfränkisches Jahrbuch für Geschichte und Kunst“, LXIX, 2017, s. 15–36.
28. Waszak Przemysław, Gotycki krucyfiks z katedry Trójcy Świętej w Chełmży, „Rocznik Grudziądzki”, XXIX, 2021, s. 55–78.
29. Waszak Przemysław, Gotycki krucyfiks z Sartowic, fenomen miejsca i powiązane dzieła sztuki (Starzyno, Chwalęcin, Lidzbark Warmiński, Prosity, Orneta), „Rocznik Grudziądzki”, XXXI, 2023, s. 19-37.
30. Waszak Przemysław, Gotycki krucyfiks ze Żmijewa i jego powiązania artystyczne oraz ideowe, „Rocznik Grudziądzki”, XXVIII, 2020, s. 55–71.
31. Waszak Przemysław, Gotyckie krucyfiksy „obejmujące” i ich snycerskie przykłady z Würzburga, Suhl–Heinrichs i Helmstedt, „Sztuka i Kultura”, II, 2014, s. 47–80.
32. Waszak Przemysław, Inkluzje spraw polityczno-społecznych i światopoglądowych w badaniach z zakresu historii sztuki średniowiecznej. Studia przypadku, „Świat Idei i Polityki”, XV, 2016, s. 477–491.
33. Waszak Przemysław, Interpretations and Permanence – References to Medieval Artistic Solutions, [w:] The Middle Ages: Narratives of Art, Jarosław Wenta (red.), we współpracy z: Claire Orenduff i Magdalena Kopczyńska, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Seria: Spatia Mediaevalia III. Studies in the Perception of Medieval Culture Publikacje Centrum Mediewistycznego Wydziału Nauk Historycznych UMK, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2019, s. 111–142.
34. Waszak Przemysław, Jak odczytywać rzeźby gotyckie? Trzy studia przypadku, „Wiadomości Historyczne”, LIX, 2016, nr 6, s. 14–17.
35. Waszak Przemysław, Krucyfiks na Drzewie Życia z dominikańskiego kościoła św. Mikołaja w Toruniu – nowe spojrzenie, „Sztuka i Kultura”, I, 2013, s. 9–36.
36. Waszak Przemysław, Krucyfiks z Kaplicy Jedenastu Tysięcy Dziewic w Bazylice Mariackiej w Gdańsku. Jego znaczenie i recepcja, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2016.
37. Waszak Przemysław, Krucyfiksy znad wejścia do dawnego szpitala św. Jakuba w Toruniu, ul. Szpitalna 4, „Rocznik Grudziądzki”, T. 30: 2022, s. 19-27.
38. Waszak Przemysław, Local and supra-regional significance of Romanesque sculpture and its place in art history: the example of bas-reliefs from a church in Inowrocław, “Ars: časopis Ústavu dejín umenia Slovenskej akadémie vied / Journal of the Institute of Art History of the Slovak Academy of Sciences”, LIV, 2021, nr 2, s. 140–154.
39. Waszak Przemysław, Maski z kościoła w Inowrocławiu. Znaczenie płaskorzeźby romańskiej oraz jej miejsce w historii sztuki, „Sztuka i Kultura”, VI, 2019-2022, s. 9-51.
40. Waszak Przemysław, Późnogotycki krucyfiks z kościoła pokarmelickiego w Kcyni, [w:] Sanktuarium Krzyża Świętego w Kcyni, red. Marcin Puziak, Bernardinum – Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Bydgoskiej, (seria Duchowe Dziedzictwo Diecezji Bydgoskiej VI), Pelplin–Bydgoszcz 2022, s. 15–39
41. Waszak Przemysław, Rekonstruowanie i kontekstualizowanie warsztatu Tilmana Riemenschneidera na polu literatury naukowej i fikcji literackiej, [w:] Wokół zagadnień warsztatu artysty: Malarza, rzeźbiarza, architekta…, T. 1, red. Ewa Doleżyńska-Sewerniak, Ryszard Mączyński, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika 2020, s. 397–406.
42. Waszak Przemysław, Saint Bridget of Sweden and the Teutonic Knights. Her Revelations in the context of the Gothic crucifix from the Holy Trinity Cathedral in Kulmsee (Chełmża) and the legacy of other mystics, „Ordines Militares Colloquia Torunensia Historica. Yearbook for the Study of the Military Orders”, T. 27: 2022, s. 253-273.
43. Waszak Przemysław, The neo-Romanesque churches of the Annunciation of the Blessed Virgin Mary in Inowrocław and St. Adalbero in Würzburg: the examples of references to pre-Romanesque and Romanesque architecture, “Ars: Časopis Centra vied o umení Slovenskej akadémie vied”, LVI, 2023, nr 2, s. 95-108.
44. Waszak Przemysław, The Right of Art, the Principle of the Artist, the Imperative of the Scholar. The Example of a Romanesque Sculptor’s Workshop in the Context of the Law of the Frame, „Ars: Časopis Ústavu dejín umenia Slovenskej akadémie vied / Journal of the Institute of Art History of the Slovak Academy of Sciences”, T. 55: 2022, nr 2, s. 98-108.
45. Waszak Przemysław, W kręgu dyskusji o sztuce bizantyjskiej, „Klio: czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym”, XXXVII, 2016, s. 141–154.
46. Ziemba Antoni, Giganty, kolosy, monumenty (rozdz. III.4.1), [w:] idem, Sztuka Burgundii i Niderlandów 1380-1500, t. 3, Wspólnota rzeczy: sztuka niderlandzka i północnoeuropejska 1380-1520, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2015, s. 307-327.
47. Ziemba Antoni, Malarstwo niderlandzkie – mity i stereotypy (rozdz. IX), [w:], idem, Sztuka Burgundii i Niderlandów 1380-1500, t. 2, Niderlandzkie malarstwo tablicowe 1430-1500, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2011, s. 656-736.
48. Ziemba Antoni, Monumentalna rzeźba burgundzka i niderlandzka 1380-1490 (rozdz. VIII), [w:] idem, Sztuka Burgundii i Niderlandów 1380-1500, t. 1, Sztuka dworu burgundzkiego oraz miast niderlandzkich, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2008, s. 315-355.

W cyklu 2024/25L:

Literatura do wykładu prowadzonego przez dr. Przemysława Waszaka

Uwagi

W cyklu 2022/23L:

UWAGA! Informacje o modyfikacji prowadzenia przedmiotu w semestrze letnim 2020/21

W związku z wytycznymi dotyczącymi dydaktyki w semestrze letnim, wykład będzie prowadzony ZDALNIE w formie mieszanej (wykłady off-line za pośrednictwem platformy moodle i wykłady on-line w aplikacji BigBlueButton - zgodnie z planem zajęć).

Materiały off-line z zakresu sztuki śred. powszechnej oraz linki do wykładów on-line:
https://moodle.umk.pl/WSP/course/view.php?id=37

Materiały off-line z zakresu sztuki polskiej: https://moodle.umk.pl/WSP/course/view.php?id=65

EGZAMIN KOŃCOWY
W związku z Covid-19, jeśli nie zostaną wydane inne wytyczne przez władze rektorskie, forma egzaminu w r. 2020/2021 zostaje zmieniona na zdalną: test wielokrotnego wyboru na platformie moodle. Jesli bedzie dopuszczona forma tradycyjna, testy z rozpoznawania slajdów odbędą się zdalnie, a główna część egzaminu - ustnie, zgodnie z zasadami określonymi w głównym sylabusie.

W cyklu 2023/24L:

UWAGA! Informacje o modyfikacji prowadzenia przedmiotu w semestrze letnim 2020/21

Materiały off-line z zakresu sztuki śred. powszechnej oraz linki do wykładów on-line:
https://moodle.umk.pl/WSP/course/view.php?id=37

Materiały off-line z zakresu sztuki polskiej: https://moodle.umk.pl/WSP/course/view.php?id=65

W cyklu 2024/25L:

UWAGA! Informacje o modyfikacji prowadzenia przedmiotu w semestrze letnim 2020/21

Materiały off-line z zakresu sztuki śred. powszechnej oraz linki do wykładów on-line:
https://moodle.umk.pl/WSP/course/view.php?id=37

Materiały off-line z zakresu sztuki polskiej: https://moodle.umk.pl/WSP/course/view.php?id=65

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 1402-Hss-1l-s1 w USOSweb