Historia i teoria ochrony i konserwacji zabytków 1402-HiT-3Z-S1

Wykłady:
1-2. Wstęp do problematyki zajęć, informacje o programie i zasadach zaliczenia przedmiotu. Podstawowe definicje związane z ochroną zabytków i rozważania na temat przemian zakresów znaczeniowych takich terminów jak: zabytek – znak pamięci - artefakt – dobro kultury - dziedzictwo; podstawowe informacje o organizacji ochrony zabytków w Polsce
3. Znaki pamięci i dzieła sztuki jako przedmiot zainteresowania, pielęgnacji i ochrony w starożytności oraz we wczesnym średniowieczu.
4. Ochrona artefaktów w dobie średniowiecza – pamiątki i relikwie.
5-6. Dążenia do zachowania „pomników przeszłości” w epoce nowożytnej do ostatniej ćw. XVIII w. Przemiany kryterium autentyczności.
7. Dokonania rewolucji francuskiej w dziedzinie ochrony dziedzictwa narodowego, służby konserwatorskie i instrukcja Vicq d’Azyra.
8. Rozwój służb konserwatorskich w Europie w XIX w. Idee narodowe, poszerzanie zakresu zainteresowań konserwatorskich.
9. Poglądy Johna Ruskina i E. Viollet-le-Duca na konserwacje i restaurację architektury.
10. Koncepcja „restauracji filologicznej” Camillo Boito – granica oryginału.
11. Wartościowanie znaków pamięci w ujęciu Aloisa Riegla.
12. Skutki I wojny światowej dla problematyki konserwatorskiej zabytków, Karta Ateńska (1931).
13. Wybrane zagadnienia historii i teorii konserwacji zabytków na ziemiach polskich do 1918 r.
14. Postanowienia Karty Weneckiej w epoce ochrony dziedzictwa.
15. Wykład podsumowujący najważniejsze wątki problemowe, omówienie zestawu pytań egzaminacyjnych.

Ćwiczenia:
1. Omówienie zasad przydatnych przy wyborze tematyki referatów oraz określenie warunków zaliczenia przedmiotów. Prezentacja problemów, które mogą być ilustrowane i rozwijane metodą „case study”.
2. Piśmiennictwo konserwatorskie – analiza periodyków – wady i zalety, wprowadzenie do zagadnień związanych z analizą problematyki konserwatorskiej różnych typów zabytków.
3-14. Referaty studentów poświęcone problematyce konserwatorskiej wybranych obiektów zabytkowych z odniesieniami teoretycznymi do problemów poruszanych podczas wykładów (zabytki jako nośniki pamięci, autentyczność zabytków/dziedzictwa, wartościowanie zabytków/dziedzictwa, zasady postępowania konserwatorskiego, demokratyzacja procesu decyzyjnego w konserwatorstwie).

Całkowity nakład pracy studenta

Godziny realizowane z udziałem nauczycieli ( godz.): - udział w wykładach - 30 - udział w ćwiczeniach – 30 - konsultacje z nauczycielem akademickim- 5 Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta ( godz.): - przygotowanie do ćwiczeń – 15 - czytanie literatury- 20 - przygotowanie do kolokwium- 5 - przygotowanie do egzaminu- 45 Łącznie: 150 godz. (5 ECTS)

Efekty uczenia się - wiedza

W 1: ma podstawowe wiadomości na temat teorii ochrony i konserwacji zabytków w rozwoju historycznym (dyskusje, cele i metody działalności konserwatorskiej) (K_W01). W 2: ma elementarną wiedzę o powiązaniach pomiędzy dyscyplinami humanistycznymi, wynikających ze specyfiki ochrony dóbr kultury (K_W10). W 3: rozumie interdyscyplinarny charakter interpretacji artefaktów jako dzieł sztuki, zabytków i dziedzictwa (K_W04). W 4: zna na poziomie podstawowym aktualne koncepcje ochrony dóbr kultury, ich uwarunkowania i problematykę (K_W02). W 5: zna i rozumie podstawowe metody wartościowania zabytków ze szczególnym uwzględnieniem Zabytkoznawczej Analizy Wartościującej (K_W03)

Efekty uczenia się - umiejętności

U 1: potrafi posługiwać się podstawowymi ujęciami teoretycznymi i pojęciami właściwymi dla ochrony zabytków oraz wykorzystywać tę umiejętność w sytuacjach profesjonalnych, wymagających analizy struktury, sensu i wartości zabytku (K_U02). U 2: jest przygotowany do prezentowania spójnej argumentacji i podjęcia dyskusji w zakresie dylematów ochrony dziedzictwa kulturowego (KU07).

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

K 1: jest wrażliwy na problematykę właściwego podejścia do materialnego dziedzictwa kulturowego, potrafi dostrzec i ocenić niewłaściwe postępowanie w tym zakresie (K_K04). K 2: ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa w skali regionu, kraju, Europy (K_K06).

Metody dydaktyczne

Zajęcia prowadzone są jako wykład informacyjny, uporządkowany w układzie chronologicznym. W poszczególnych okresach historycznych materiał przekazywany jest w układzie problemowym. Wykładowi towarzyszy prezentacja multimedialna, w której ilustracje zestawione są z tekstami (cytaty, komentarze, podsumowania poszczególnych wątków) o znaczeniu kluczowym dla zrozumienia poruszanych problemów. Pod koniec każdego wykładu podawane są kolejne pytania składające się na zestaw pytań egzaminacyjnych. W ramach ćwiczeń studenci prezentują referaty. Dyskusje po referatach podsumowują uwagi na temat wybranych przez studenta metod referowania tematu, a także układu, zawartości i formy prezentacji multimedialnych.

Metody dydaktyczne podające

- wykład informacyjny (konwencjonalny)

Metody dydaktyczne poszukujące

- studium przypadku
- referatu
- ćwiczeniowa

Rodzaj przedmiotu

przedmiot obligatoryjny

Wymagania wstępne

brak

Koordynatorzy przedmiotu

Janusz Krawczyk

Kryteria oceniania

Metody oceniania:
- egzamin - W1, W3, W 4.
- ćwiczenia – W 1, W 2, U 1, U2, K 1, K 2.

Kryteria oceniania:
Wykład: egzamin pisemny składający się z części testowej oraz wypowiedzi pisemnej na temat 5 zagadnień z zestawu obejmującego tematykę wykładów oraz książki Jerzego Frycza „Restauracja i konserwacja zabytków architektury w Polsce” (1975).
Łączna ilość punktów 20- 100%
0-10 (50%) - ndst
11-12 (52-60%) - dst
13-14 (62-70%) - dst plus
15-16 (72-80%) - db
17-18 (82-90%) - db plus
19-20 (92-100%) - bdb
Ćwiczenia: Na ocenę końcową z ćwiczeń składają się ocena z przedstawionego referatu, ocena z wartościowania zabytku, ocena z kolokwium oraz ocena aktywności studenta podczas zajęć. Kolokwium w formie testu jest punktowane wg następujących kryteriów:
0-10 (50%) - ndst
11-12 (52-60%) - dst
13-14 (62-70%) - dst plus
15-16 (72-80%) - db
17-18 (82-90%) - db plus
19-20 (92-100%) - bdb

Praktyki zawodowe

nie dotyczy

Literatura

Literatura podstawowa:
- Arszyński Marian, Idea - pamięć - troska. Rola zabytków w przestrzeni społecznej i formy działań na rzecz ich zachowania od starożytności do połowy XX wieku, Malbork: Muzeum Zamkowe, 2007.
- Dettlof Paweł, Odbudowa i restauracja zabytków architektury w Polsce w latach 1918-1930. Teoria i praktyka, Kraków: Universitas, 2003.
- Frycz Jerzy, Restauracja i konserwacja zabytków architektury w Polsce w latach 1795-1918, Warszawa: PWN, 1975.
- Krawczyk Janusz, The Venice Charter in the light of research on conservation Eurocentrism; Karta Wenecka w świetle badań nad europocentryzmem konserwatorskim. Wiadomości Konserwatorskie – Journal of Heritage Conservation, nr 79, 2024, s. 73-85.
- Krawczyk Janusz (red.), Karta Wenecka i spór o zasady postępowania konserwatorskiego [w:] Karta Wenecka 1964-2014, W. Bukowska, J. Krawczyk (red.), Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK, 2015, s. 93-101

Literatura uzupełniająca:
- Arszyński Marian, Konserwatorstwo jako dyscyplina akademicka [w:] Konserwator i zabytek, in memoriam Jerzego Remera, M. Gumkowska, Warszawa: SKZ: s 1991, s. 68-92
- Białostocki Jan, Historia sztuki i konserwatorstwo [w:] Konserwator i zabytek, in memoriam Jerzego Remera, M. Gumkowska, Warszawa: SKZ: 1991, s. 22-28
- Krawczyk Janusz, Kryteria i metody wartościowania zabytków architektury [w:] Wartościowanie zabytków architektury, Bogusław Szmygin (red.), Warszawa, Wilanów: ICOMOS, Politechnika Lubelska 2013, s. 139-146
- Krawczyk Janusz, Dialog z tradycją w konserwatorstwie – koncepcja zabytkoznawczej analizy wartościującej, Acta Universitatis Nicolai Copernici. Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo, z. 44, 2013, s. 507-529
- Krawczyk Janusz, 50 lat Karty Weneckiej - idee, kontynuacje, konteksty [w:] Karta Wenecka 1964-2014, W. Bukowska, J. Krawczyk (red.), Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK, 2015, s. 7-13
- Krawczyk Jarosław (red.), Zabytek i historia, Wokół problemów konserwacji i ochrony zabytków w XIX wieku. Antologia, Warszawa: Oficyna Wydawnicza "Mówią Wieki”, 2002
- Szmygin Bogusław, Kształtowanie koncepcji zabytku i doktryny konserwatorskiej w Polsce w XX wieku, Lublin: Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej, 2000
- Rouba Bogumiła J., Proces ochrony dóbr kultury, pojęcia, terminologia [w:] Józef Flik (red.), Ars longa vita brevis, Tradycyjne i nowoczesne metody badania dzieł sztuki, Materiały z sesji naukowej poświęconej pamięci Profesora Zbigniewa Brochwicza, Toruń: Wydawnictwo UMK, 2003, s. 349-378
- Vademecum Konserwatora Zabytków. Międzynarodowe Normy Ochrony Dziedzictwa Kultury: edycja 2015, Warszawa: Polski Komitet Narodowy ICOMOS, 2015

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 1402-HiT-3Z-S1 w USOSweb