Historia sztuki Europy (w tym polskiej) i Ameryki Północnej od końca XVIII w. do 1945 r. 1402-HSzEiA-2Zka-S1

MALARSTWO
W trakcie wykładu omawiane są najważniejsze zagadnienia dotyczące malarstwa od drugiej połowy wieku XVIII do wybuchu II wojny światowej. Pod względem geograficznym zajęcia obejmują między innymi środowiska artystyczne rozwijające się na terenie Polski, Francji, Italii, Hiszpanii, Niemiec i Austrii, Anglii, Skandynawii, Rosji oraz Ameryki Północnej. W ramach wykładu szczegółowo charakteryzowane są najważniejsze nurty oraz twórczość wybranych artystów na tle przemian społeczno-kulturowych i politycznych. Punktem wyjścia jest geneza klasycyzmu i preromantyzmu w II połowie XVIII wieku, następnie malarstwo XIX wieku (akademizm, realizm, romantyzm, symbolizm), przełom impresjonistyczny, awangarda pocz. XX wieku i sztuka po I wojnie światowej. Wykład w znaczny sposób poszerza wiedzę z zakresu malarstwa nowoczesnego, obejmującą specjalistyczną terminologię, znajomość najważniejszych kierunków, twórców i dzieł o charakterze przełomowym. Jednocześnie podkreśla znaczenie malarstwa nowoczesnego w kulturowym dziedzictwie oraz zwraca uwagę na rolę w procesie dialogu między środowiskami. Uczy metod analizy i interpretacji dzieł malarskich powstałych od końca XVIII w. do 1945 roku. Problematyka i formuła zajęć wyrabia umiejętność analizy i interpretacji wybranych dzieł pod kątem techniki, datowania, stylu, warstwy formalnej, treściowej i symbolicznej, a także w kontekście przemian zachodzących w sztuce nowoczesnej. Jednocześnie zajęcia motywują do poszerzania wiedzy z zakresu malarstwa nowoczesnego, a także wyrabiają świadomość jego znaczenia w rozwoju sztuki, wpływając na wykształcenie postawy odpowiedzialności za zachowanie dla kolejnych pokoleń dziedzictwa sztuki nowoczesnej.
TEMATY (I semestr)
1. Neoklasycyzm: analiza twórczości wybranych artystów (J.L. David i jego szkoła); teoria Winckelmanna 2h
2. Malarstwo doby Oświecenia w Polsce - Mecenat króla Stanisława Augusta Poniatowskiego; Malarnia i jej krąg; Marcello Bacciarelli; Canaletto; Jan Piotr Norblin; Franciszek Smuglewicz. 2h
3. Sztuka brytyjska XVIII - poł. XIX w.– artyści cudzoziemscy, założenie Royal Academy, związki z Oświeceniem ; Hogarth, Reynolds, Gainsborough, Constable, Turner; West; Wright (eksperymenty naukowe) ; Fuseli, Blake – symbolika, fantastyka; Prerafaelici – program, opozycja przeciw akademizmowi, Hunt, Millais, Rosetti. 4h
4. Akademizm – doktryna, rola akademii sztuk pięknych i salonów; treści filozoficzne, symboliczne i moralne; inspiracje sztuką dawną, ewolucja stylu, fantastyka; rola Ingresa; akademizm we Francji - Delaroche, Chenavard, Gleyre, Couture, Cabanel, Bougereau, Cormon, Austrii i Niemczech (Winterhalter, Piloty, Makart), W. Brytanii (Watts, Leighton), Czech (Brožik), Rosji ( Briułłow, Iwanow, Ajwazowski). 2h
5. Klasycyzm i geneza romantyzmu w malarstwie polskim (Brodowski, Orłowski) 2h
6. Romantyzm – doktryna, termin, postawa artystyczna; sentymentalizm i zapowiedzi romantyzmu w sztuce francuskiej – „Primitifs”, Proud’hon, Girodet-Trioson, Gros; romantycy – Géricault, Delacroix; ideologia (Schlegel, Wackenroder) i nurty romantyzmu niemieckiego: protestancki – Friedrich, Runge, Carus; katolicki - Lukasbund Nazareńczycy – Overbeck, Pforr; Hiszpania-Goya. 4h
7. Romantyzm i historyzm w malarstwie polskim (Wańkowicz, Rusiecki, Michałowski, Suchodolski, Lesser, Simmler, Rodakowski, Grottger, Matejko 2h
8. Realizm i naturalizm – doktryna, pojęcie; Corot, Szkoła z Barbizon i pejzaż intymny – Diaz de la Pena, Troyon, Rousseau, Daubigny; Millet; Courbet – doktryna naturalizmu (Champfleury, P.J. Proudhon), ikonografia (sceny obyczajowe, motyw pracy); Daumier ; realizm w Niemczech – Menzel, Leibl, Thoma, v. Uhde); pieriedwiżnicy – założenia artystyczne i ideowe. 2h
9. Malarstwo realistyczne w Polsce, realizm społeczny (Gerson, Kostrzewski, Szermentowski, Kotsis 2h
10. Szkoła monachijska: Brandt, Chełmoński, Wierusz-Kowalski, Maksymilian Gierymski 2h
11. Grupa „Wedrowca” (m.in.: Stanisław Witkiewicz, Aleksander Gierymski) 2h
12. Nurt symbolizmu– założenia, cechy, ikonografia Böcklin; francuscy symboliści: Puvis de Chavannes, Moreau, Redon, Carrière; symbolizm w innych krajach: Rops, Ensor, Hodler; Ecole de Pont-Aven; Nabis – założenia, cechy; Serussier, Denis, Valloton, Bonnard; symbolizm w Niemczech –v. Stuck, v.Hofman,; symbolizm w Skandynawii (Munch, Viegeland), Czechach, Rosji (Wróbel, Mir iskusstwa) secesja wiedeńska – Klimt, Kubin, Schiele. 4h

ARCHITEKTURA:
Przedmiotem zajęć będą najważniejsze zagadnienia i tendencje dotyczące architektury od połowy XVIII wieku do 1945 roku. Zaprezentowane zostaną wiodące kierunki, sylwetki architektów oraz ich dzieła na tle zachodzących przemian społecznych.
Omawiane będą - w układzie chronologicznym - najważniejsze zjawiska, osadzone na tle zmiennych uwarunkowań historycznych, społecznych i kulturowych oraz podkreślane będą czynniki ideowe i funkcjonalne, decydujące o wyborze form architektonicznych, technik budowlanych i zdobniczych. Uwzględnione są budynki o różnych funkcjach (mieszkalne, sakralne, muzealne, municypalne).

Zajęcia podzielono na kilka bloków tematycznych:
1. klasycyzm (6 godz.)
którego podstawą stał się nurt oświeceniowy, badania historyczne i archeologiczne.
- recepcja wzorów antycznych w oparciu o twórczość W.Kenta, J.Soane`a, R.Smirka, J.Nasha, J.A.Gabriela, J.G.Soufflota i in.
- niezrealizowane projekty francuskich rewolucjonistów (E.L.Boullee i C.N.Ledoux)
- polska architektura doby stanisławowskiej i dzieła dojrzałego klasycyzmu

2. historyzm (8 godz.),
- podstawy architektury historyzmu;
- odmiany neogotyku
- historyzm dojrzały (Parlament w Londynie, Reichstag w Berlinie, Opera w Paryżu itd.).
- historyzm na terenie Polski pod zaborami
- przebudowa Paryża i percepcja stylu haussmannowskiego w innych miastach europejskich
- zabudowa czynszowa

3. architektura doby rewolucji przemysłowej (4 godz.)
4. secesja w różnych krajach Europy (4 godz.)
5. styl zakopiański (2 godz.)
6. architektura amerykańska – od szkoły chicagowskiej do art deco (2 godz.);
7. awangarda architektoniczna okresu 20-lecia międzywojennego (4 godz.).