Konwersatorium z okresów historii sztuki (sztuka nowożytna) 1402-HS-KE-NOWOZ

W trakcie zajęć student poznaje historię włoskiej architektury renesansowej, manierystycznej i początków baroku „dwutorowo” – w ujęciu historycznym oraz problemowym, wykraczającym często poza tytułową dziedzinę. Spojrzenie historyczne wzbogacone będzie tu o szeroko zakrojone tło kulturowe i intelektualne głównych ośrodków renesansu we Włoszech i pozwoli studentowi głębiej zrozumieć istotę i znaczenie przemian w sztuce określonym przedziale czasowym.
Porządek zagadnień:

1. Odkrycie i recepcja traktatu Witruwiusza w początkach renesansu
2. Filippo Brunelleschi i jego następcy – teoria i praktyka architektoniczna na progu nowej estetyki
3. Alberti Antonio Averlino Filarete, Francesco di Giorgio Martini i Fra Giocondo – matematyczna logika i antropocentryzm w teorii i praktyce architektonicznej wczesnego renesansu
4. Pałac miejski – forma reprezentacji, funkcji i rozwiązań konstrukcyjnych.
5. Dwie wizje przestrzeni świątyń we wczesnym renesansie. Ich funkcjonalny i symboliczny wymiar
6. Od architektury reprezentacyjnej do wizji urbanistycznej (Piacenza i Urbino)
7. Lombardia – między racjonalizmem konstrukcji i estetyką lokalnego horror vacui [m.in. Mediolan, Bergamo]
8. Bramante i rzymskie środowisko architektoniczne początków XVI wieku.
9. Architektura wenecka przełomu XV i XVI wieku
10. Kościół św. Piotra – poligon formy i symboliki. Oddziaływanie pierwszych koncepcji przebudowy na architekturę XVI wieku.
11. Michał Anioł i Rafael - zmierzch klasycznej normy
12. Oblicza manieryzmu - Giulio Romano i środowisko florenckie
13. Klasycyzmy Andrei Palladia
14. Chiesa del Gesu i architektura rzymska schyłku XVI wieku - zapowiedź nowej estetycznej rzeczywistości
15. Kolokwium zaliczeniowe

1. Zajęcia organizacyjne
2. Historia Torunia
3. Dom Eskenów (ekspozycja stała + wystawa czasowa „Toruń w habicie. Historia toruńskich zakonów”) – zajęcia terenowe
4. Kościół Mariacki – wystrój i wyposażenie nowożytne – zajęcia terenowe
5. Kościół św. św. Janów – wystrój i wyposażenie nowożytne – zajęcia terenowe
6. Kościół św. Jakuba – wystrój i wyposażenie nowożytne – zajęcia terenowe
7. Kościół św. Ducha – historia, architektura, wyposażenie – zajęcia terenowe
8. Architektura – zajęcia terenowe
9. Kamieniarka – zajęcia terenowe
10. Muzeum Okręgowe w Toruniu – zbiory nowożytne
11. Muzeum Diecezjalne w Toruniu – zbiory nowożytne
12. Archiwum Państwowe w Toruniu
13. Referaty
14. Referaty
15. Kolokwium zaliczeniowe

Na zajęciach "Nowożytna sztuka śląska - malarstwo, rzeźba, rzemiosło artystyczne" pojawią się następujące zagadnienia:
- Historia Śląska;
- Malarstwo;
- Grafika;
- Rzeźba;
- Złotnictwo;
- Konwisarstwo;
- Medalierstwo.

1. Zajęcia organizacyjne
2. Historia Torunia
3. Dom Eskenów (ekspozycja stała + wystawa czasowa „Toruń w habicie. Historia toruńskich zakonów”) – zajęcia terenowe
4. Kościół Mariacki – wystrój i wyposażenie nowożytne – zajęcia terenowe
5. Kościół św. św. Janów – wystrój i wyposażenie nowożytne – zajęcia terenowe
6. Kościół św. Jakuba – wystrój i wyposażenie nowożytne – zajęcia terenowe
7. Kościół św. Ducha – historia, architektura, wyposażenie – zajęcia terenowe
8. Architektura – zajęcia terenowe
9. Kamieniarka – zajęcia terenowe
10. Muzeum Okręgowe w Toruniu – zbiory nowożytne
11. Muzeum Diecezjalne w Toruniu – zbiory nowożytne
12. Archiwum Państwowe w Toruniu
13. Referaty
14. Referaty
15. Kolokwium zaliczeniowe

Na zajęciach "Nowożytna sztuka śląska - malarstwo, rzeźba, rzemiosło artystyczne" pojawią się następujące zagadnienia:
- Historia Śląska;
- Malarstwo;
- Rzeźba;
- Złotnictwo;
- Medalierstwo.

1. Zajęcia organizacyjne
2. Historia Torunia
3. Dom Eskenów (ekspozycja stała + wystawa czasowa „Toruń w habicie. Historia toruńskich zakonów”) – zajęcia terenowe
4. Kościół Mariacki – wystrój i wyposażenie nowożytne – zajęcia terenowe
5. Kościół św. św. Janów – wystrój i wyposażenie nowożytne – zajęcia terenowe
6. Kościół św. Jakuba – wystrój i wyposażenie nowożytne – zajęcia terenowe
7. Kościół św. Ducha – historia, architektura, wyposażenie – zajęcia terenowe
8. Architektura – zajęcia terenowe
9. Kamieniarka – zajęcia terenowe
10. Muzeum Okręgowe w Toruniu – zbiory nowożytne
11. Muzeum Diecezjalne w Toruniu – zbiory nowożytne
12. Archiwum Państwowe w Toruniu
13. Referaty
14. Referaty
15. Kolokwium zaliczeniowe

podstawowa:
Heydenreich L. H., Lotz W., Architecture In Italy 1400 to 1600, London 1974
Małkiewicz A., Francesco di Giorgio Martini proportione d tenpi sichondo el chorpo Humano, [w:] A. Małkiewicz, Theoria et Praxis. Studia z dziejów sztuki nowożytnej i jej teorii, Kraków 2000
Małkiewicz A., Układ przestrzenny kościoła Gesu w Rzymie. Problem genezy i oddziaływania, [w:] A. Małkiewicz, Theoria et Praxis…
Murray P., Architektura włoskiego renesansu, Toruń 1999
Witruwiusz, O architekturze ksiąg dziesięć, K. Kumaniecki tłum., Warszawa 1999
Renesans w sztuce włoskiej, R. Toman red. Madrid 2000
uzupełniająca:
Alberti L.B., Ksiąg dziesięć o sztuce budowania, Warszawa 1960
Palladio A., Cztery księgi o architekturze, Warszawa 1955

Literatura (wybrane fragmenty):
Ars sacra. Sztuka diecezji toruńskiej, red. Michał Woźniak, Toruń 1993;
Bazylika katedralna świętych Janów w Toruniu, red. Marian Biskup, Toruń 2003;
Birecki Piotr, Sztuka luterańska na ziemi chełmińskiej, Warszawa 2007.
Birecki Piotr, Z dziejów staromiejskiego kościoła ewangelickiego obecnie kościoła katolickiego pw. Świętego Ducha w Toruniu, Toruń 2013;
Chrzanowski Tadeusz, Alfabet Bierpfaffa i Falcka, Gdańsk 1998;
Chrzanowski Tadeusz, Kornecki Marian, Złotnictwo toruńskie. Studium o wyrobach cechu toruńskiego od wieku XIV do 1832 roku, Warszawa 1988;
Ciesielska Karola, Herb, pieczęcie i barwy Torunia, Toruń 1998;
Domasłowski Jerzy, Kościół akademicki św. Ducha w Toruniu. Dzieje – architektura – wyposażenie wnętrza, „Rocznik Toruński”, XXI, 1992, s. 173-203;
Domasłowski Jerzy, Jarzewicz Jarosław, Kościół Najświętszej Marii Panny w Toruniu, Toruń 1998;
Dzieje i skarby kościoła Świętojańskiego w Toruniu, red. Katarzyna Kluczwajd, Michał Woźniak, Toruń 2003;
Dzieje i skarby kościoła Mariackiego w Toruniu, red. Katarzyna Kluczwajd, Toruń 2005;
Dzieje i skarby kościoła Świętojakubskiego w Toruniu, red. Katarzyna Kluczwajd, Toruń 2010;
Gąsiorowska Maria, Toruński portret mieszczański 1500-1850. Katalog, Toruń 1995;
Gąsiorowski Eugeniusz, Toruńska kamienica mieszczańska, „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Zabytkoznawstwo i konserwatorstwo”, I, 1966, s. 69-109.
Gąsiorowski Eugeniusz, Ratusz Staromiejski w Toruniu, Toruń 2004;
Gradowski Michał, Znaki na srebrze. Znaki miejskie i państwowe używane na terenie Polski w obecnych jej granicach, Warszawa 2001;
Gradowski Michał, Kasprzak-Miler Agnieszka, Złotnicy na ziemiach północnej Polski, cz. 1, Województwo pomorskie, kujawsko-pomorskie i warmińsko-mazurskie, Warszawa 2002;
Gwido Chmarzyński i jego dzieło „Sztuka w Toruniu”, red. Emanuel Okoń, Toruń 2014;
Herbst Stanisław, Toruńskie cechy rzemieślnicze. Zarys przeszłości, Toruń 1933;
Historia Torunia, red. Marian Biskup, t. 2, cz. 1, 1454-1548, Toruń 1992; t. 2, cz. 2, 1548-1660, Toruń 1994; t. 2, cz. 3, 1660-1793, Toruń 1996;
Jezuici w Toruniu 1596-1996, red. Kazimierz Maliszewski, Waldemar Rozynkowski, Toruń 1996;
Klejnot w koronie Rzeczypospolitej. Sztuka zdobnicza Prus Królewskich. Eseje. Katalog wystawy, Muzeum Narodowe w Gdańsku, t. 1-2, red. Czesława Betlejewska, Gdańsk 2006;
Kluczwajd Katarzyna, Kościół św. Jakuba Apostoła w Toruniu. 700 lat świątyni (1309-2009), Toruń 2009;
Kluczwajd Katarzyna, Tylicki Jacek, Sztuka nowożytna, [w:] Dzieje sztuki Torunia, Toruń 2009;
Kolendo-Korczak Katarzyna, Praecepta politica w toruńskim ratuszu: niezachowany cykl malowideł z Sali Rady z 1603 roku i jego europejski kontekst, Warszawa 2014;
Kolendo-Korczak Katarzyna, Propaganda reform burmistrza Henryka Strobanda w dekoracji Sali Rady z 1603 r. w ratuszu staromiejskim w Toruniu, Zapiski Historyczne, LXXIV, 2009, z. 3, s. 37-60;
Krupska Katarzyna, Srebrne plakietki wotywne z warsztatu toruńskiego złotnika Jana Letyńskiego, „Sztuka i Kultura, II, 2014, s. 107-144;
Krupska Katarzyna, Łyczak Bartłomiej, Nieznana panorama Torunia z 1793 roku i jej autor Ernst Friedrich Kussmahly, „Zapiski Historyczne”, LXXVIII, 2013, z. 1, s. 101-122;
Krupska Katarzyna, Łyczak Bartłomiej, Kontrakty między ks. Janem Ewertowskim a toruńskim złotnikiem Jacobem Weintraubem na wykonanie sreber do kościoła św. Tomasza Apostoła w Nowym Mieście Lubawskim z lat 1711-1728, „Biuletyn Historii Sztuki”, LXXIX, 2017, nr 1, s. 131-156;
Krzysztoforski Wojciech, Poklewski Józef, Jan Jerzy Petri – prace malarskie, „Teka Komisji Historii Sztuki”, V, 1972, s. 97-137;
Łyczak Bartłomiej, Funkcjonowanie cechowych warsztatów malarskich w osiemnastowiecznym Toruniu na przykładzie pracowni Daniela Ortmanna, [w:] Stare i nowe dziedzictwo Torunia, red. Juliusz Raczkowski, Toruń 2013, s. 236-252;
Łyczak Bartłomiej, Georg Vick - toruński złotnik pierwszej połowy XVIII wieku, Toruń 2017;
Łyczak Bartłomiej, Toruński cech rzeźbiarski i snycerka na obszarze jego oddziaływania w latach 1695-1793, Warszawa 2018;
Łyczak Bartłomiej, Rzeźba w Toruniu w latach 1575-1724 , [w:] Królewskie miasto. Trzy stuleci a przemian kultury artystycznej Torunia 1454-1793. Wystawa na 160-lecie Muzeum Okręgowego w Toruniu , red. Michał Kurkowski, Toruń 2021, s. 61-78;
Mosingiewicz Anna, Okoń Emanuel, O obrazach, skrzynce cechowej i „sztukach towarzyskich”. Uwagi o kształceniu artystycznym w Toruniu i Gdańsku na marginesie działalności Christiana Ernsta Ulricha, osiemnastowiecznego malarza w Toruniu, „Zapiski Historyczne”, LXXV, 2010, z. 1, s. 31-64;
Prusy Królewskie. Społeczeństwo, kultura, gospodarka 1454–1772. Szkice z dziejów, red. E. Kizik, Gdańsk 2012;
Reformacja w Toruniu. Wpływ kultury ewangelickiej na rozwój miasta, katalog wystawy, red. Joanna Arszyńska, Liliana Lewandowska, Aleksandra Mierzejewska, Toruń 2017;
Samek Jan, Polskie rzemiosło artystyczne. Czasy nowożytne, Warszawa 1984;
Sulewska Renata, Dłutem wycięte. Snycerstwo północnych ziem Polski w czasach Zygmunta III Wazy, Warszawa 2004;
Toruń i miasta ziemi chełmińskiej na rysunkach Jerzego Fryderyka Steinera z pierwszej połowy XVIII wieku (tzw. Album Steinera), red. Marian Biskup, Toruń 1998;
Toruński słownik biograficzny, red. Krzysztof Mikulski, t. 1-8, Toruń 1998-2019 (wybrane hasła).
Tylicka Teresa, Z Porlezzy do Torunia - Giovanni Battista Cocchi, artysta późnego baroku, [w:] Artyści znad jezior lombardzkich w nowożytnej Europie, red. Renata Sulewska, Mariusz Smoliński, Warszawa 2015, s. 335-352;
Tylicki Jacek, Bartłomiej Strobel. Malarz epoki wojny trzydziestoletniej, t. 1-2, Toruń 2000;
Tylicki Jacek, Historia malarstwa w nowożytnym Toruniu, [w:] Królewskie miasto. Trzy stuleci a przemian kultury artystycznej Torunia 1454-1793. Wystawa na 160-lecie Muzeum Okręgowego w Toruniu , red. Michał Kurkowski, Toruń 2021, s. 41-59;
Woźniak Michał, Sztuka złotników toruńskich okresu manieryzmu i baroku. Warszawa-Poznań-Toruń 1987;
Woźniak Michał F., Złotnictwo sakralne Prus Królewskich. Studium typologiczno-morfologiczne, t. 1-2, Toruń 2012.

Literatura obowiązkowa (w wybranych fragmentach):

Historia Śląska, red. M. Czapliński, Wrocław 2007.
Jeremias Joseph Knechtel (1679–1750). Legnicki malarz doby baroku, red. A. Kozieł, E. Kłoda, Legnica 2012.
Kolbiarz A., Między Pragą a Legnicą. Matthaus (Matthias) Knote. Śląski rzeźbiarz epoki baroku i jego warsztat, Muzeum Miedzi w Legnicy, Legnica 2017.
Kolbiarz A., Problem istnienia rzeźbiarskiego warsztatu henrykowskiego w 4. ćw. XVII wieku, „Dzieła i interpretacje”, XI, 2008, s. 64-80.
Kolbiarz A., Kozieł A., Barokizacja wystroju i wyposażenia kościoła klasztornego Wniebowzięcia NMP w Lubiążu, [w:] Kościół klasztorny Wniebowzięcia NMP w Lubiążu. Historia – Stan zachowania – Koncepcja rewitalizacji, red. A. Kozieł, Wrocław 2010, s. 83-116.
Kolbiarz A., Życie i twórczość Leopolda Straussa. Przyczynek do badań nad rzeźbą barokową w Księstwie Ziębickim, „Roczniki Sztuki Śląskiej”, XX, 2011, s. 87-113.
Kolbiarz A., Osiemnastowieczny ośrodek rzeźbiarski w Bardzie Śląskim, [w:] Splendor i fantazja. Studia nad rzeźbą rokokową w dawnej Rzeczypospolitej i na Śląsku, red. P. Migasiewicz, Warszawa 2012, s. 253-275.
Kolbiarz A., Michael Klahr Starszy, Paul Stralano i rzeźba barokowa w Świdnicy. Nowe uwagi na temat edukacji artystycznej Klahra. „Roczniki Sztuki Śląskiej”, XXVII, 2018, s. 121-158.
Kozieł A., Szwed i Jezuici. Karl Dankwart i jego nieznane prace malarskie dla nyskich i kłodzkich jezuitów, [w:] Po obu stronach Bałtyku. Wzajemne relacje między Skandynawią a Europą Środkową, red. J. Harasimowicz, P. Oszczanowski, M. Wisłocki, t. 1, Wrocław 2006, s. 265-276.
Kurzej M., Budowa i dekoracja kościoła św. Anny w świetle źródeł archiwalnych, [w:] Studia z dziejów kościoła św. Anny w Krakowie, red. Z. Kliś, T. Więcławowicz, Kraków 2009, s. 139-200.
Kurzej M., Siedemnastowieczne sztukaterie w Małopolsce, Kraków 2018.
Malarstwo barokowe na Śląsku, red. A. Kozieł, Wrocław 2017.
Między Wrocławiem a Lwowem. Sztuka na Śląsku, w Małopolsce i na Rusi Koronnej w czasach nowożytnych, red. A. Betlej, K. Brzezina-Scheurer, P. Oszczanowski, Wrocław 2011.
Paszkiewicz B, Grosz złotowy biskupa wrocławskiego Jana Turzona (Skradziony ze zbiorów zamku arcybiskupiego w Kromieżyrzu), „Biuletyn numizmatyczny”, 2015, nr 1 (377), s. 11-20.
Pokora J., Nagrobek Piotra Gebauera we Wrocławiu, czyli o sztuce w służbie kontrreformacji, „Rocznik Historii Sztuki”, XVII, 1988, s. 227-237.
Starzewska M., Paweł Nitsch (1548-1609), złotnik wrocławski, Roczniki Sztuki Śląskiej”, XI, 1977, s. 67-77.
Starzewska M., Fundacje artystyczne Andrzeja Jerina, biskupa wrocławskiego 1586-1596, „Roczniki Sztuki Śląskiej”, XIII, 1983, s. 67-86.
Rozanow Z., Smulkowska E., Zabytki sztuki Jasnej Góry. Architektura, rzeźba, malarstwo, Katowice 2009.
Witecki J., Skarbiec. Złotnictwo Archikatedry Wrocławskiej, Wrocław 2017.
Willmann i inni. Malarstwo, rysunek i grafika na Śląsku i w krajach ościennych w XVII i XVIII wieku, red. A. Kozieł, B. Lejman, Wrocław 2002.
Woźniak M., Kaspar Pfister (1571-1635), złotnik wrocławski, „Roczniki Sztuki Śląskiej”, XIII, 1983, s. 87-105.

Literatura (wybrane fragmenty):
Ars sacra. Sztuka diecezji toruńskiej, red. Michał Woźniak, Toruń 1993;
Bazylika katedralna świętych Janów w Toruniu, red. Marian Biskup, Toruń 2003;
Birecki Piotr, Sztuka luterańska na ziemi chełmińskiej, Warszawa 2007.
Birecki Piotr, Z dziejów staromiejskiego kościoła ewangelickiego obecnie kościoła katolickiego pw. Świętego Ducha w Toruniu, Toruń 2013;
Chrzanowski Tadeusz, Alfabet Bierpfaffa i Falcka, Gdańsk 1998;
Chrzanowski Tadeusz, Kornecki Marian, Złotnictwo toruńskie. Studium o wyrobach cechu toruńskiego od wieku XIV do 1832 roku, Warszawa 1988;
Ciesielska Karola, Herb, pieczęcie i barwy Torunia, Toruń 1998;
Domasłowski Jerzy, Kościół akademicki św. Ducha w Toruniu. Dzieje – architektura – wyposażenie wnętrza, „Rocznik Toruński”, XXI, 1992, s. 173-203;
Domasłowski Jerzy, Jarzewicz Jarosław, Kościół Najświętszej Marii Panny w Toruniu, Toruń 1998;
Dzieje i skarby kościoła Świętojańskiego w Toruniu, red. Katarzyna Kluczwajd, Michał Woźniak, Toruń 2003;
Dzieje i skarby kościoła Mariackiego w Toruniu, red. Katarzyna Kluczwajd, Toruń 2005;
Dzieje i skarby kościoła Świętojakubskiego w Toruniu, red. Katarzyna Kluczwajd, Toruń 2010;
Gąsiorowska Maria, Toruński portret mieszczański 1500-1850. Katalog, Toruń 1995;
Gąsiorowski Eugeniusz, Toruńska kamienica mieszczańska, „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Zabytkoznawstwo i konserwatorstwo”, I, 1966, s. 69-109.
Gąsiorowski Eugeniusz, Ratusz Staromiejski w Toruniu, Toruń 2004;
Gradowski Michał, Znaki na srebrze. Znaki miejskie i państwowe używane na terenie Polski w obecnych jej granicach, Warszawa 2001;
Gradowski Michał, Kasprzak-Miler Agnieszka, Złotnicy na ziemiach północnej Polski, cz. 1, Województwo pomorskie, kujawsko-pomorskie i warmińsko-mazurskie, Warszawa 2002;
Gwido Chmarzyński i jego dzieło „Sztuka w Toruniu”, red. Emanuel Okoń, Toruń 2014;
Herbst Stanisław, Toruńskie cechy rzemieślnicze. Zarys przeszłości, Toruń 1933;
Historia Torunia, red. Marian Biskup, t. 2, cz. 1, 1454-1548, Toruń 1992; t. 2, cz. 2, 1548-1660, Toruń 1994; t. 2, cz. 3, 1660-1793, Toruń 1996;
Jezuici w Toruniu 1596-1996, red. Kazimierz Maliszewski, Waldemar Rozynkowski, Toruń 1996;
Klejnot w koronie Rzeczypospolitej. Sztuka zdobnicza Prus Królewskich. Eseje. Katalog wystawy, Muzeum Narodowe w Gdańsku, t. 1-2, red. Czesława Betlejewska, Gdańsk 2006;
Kluczwajd Katarzyna, Kościół św. Jakuba Apostoła w Toruniu. 700 lat świątyni (1309-2009), Toruń 2009;
Kluczwajd Katarzyna, Tylicki Jacek, Sztuka nowożytna, [w:] Dzieje sztuki Torunia, Toruń 2009;
Kolendo-Korczak Katarzyna, Praecepta politica w toruńskim ratuszu: niezachowany cykl malowideł z Sali Rady z 1603 roku i jego europejski kontekst, Warszawa 2014;
Kolendo-Korczak Katarzyna, Propaganda reform burmistrza Henryka Strobanda w dekoracji Sali Rady z 1603 r. w ratuszu staromiejskim w Toruniu, Zapiski Historyczne, LXXIV, 2009, z. 3, s. 37-60;
Krupska Katarzyna, Srebrne plakietki wotywne z warsztatu toruńskiego złotnika Jana Letyńskiego, „Sztuka i Kultura, II, 2014, s. 107-144;
Krupska Katarzyna, Łyczak Bartłomiej, Nieznana panorama Torunia z 1793 roku i jej autor Ernst Friedrich Kussmahly, „Zapiski Historyczne”, LXXVIII, 2013, z. 1, s. 101-122;
Krupska Katarzyna, Łyczak Bartłomiej, Kontrakty między ks. Janem Ewertowskim a toruńskim złotnikiem Jacobem Weintraubem na wykonanie sreber do kościoła św. Tomasza Apostoła w Nowym Mieście Lubawskim z lat 1711-1728, „Biuletyn Historii Sztuki”, LXXIX, 2017, nr 1, s. 131-156;
Krzysztoforski Wojciech, Poklewski Józef, Jan Jerzy Petri – prace malarskie, „Teka Komisji Historii Sztuki”, V, 1972, s. 97-137;
Łyczak Bartłomiej, Funkcjonowanie cechowych warsztatów malarskich w osiemnastowiecznym Toruniu na przykładzie pracowni Daniela Ortmanna, [w:] Stare i nowe dziedzictwo Torunia, red. Juliusz Raczkowski, Toruń 2013, s. 236-252;
Łyczak Bartłomiej, Georg Vick - toruński złotnik pierwszej połowy XVIII wieku, Toruń 2017;
Łyczak Bartłomiej, Toruński cech rzeźbiarski i snycerka na obszarze jego oddziaływania w latach 1695-1793, Warszawa 2018;
Łyczak Bartłomiej, Rzeźba w Toruniu w latach 1575-1724 , [w:] Królewskie miasto. Trzy stuleci a przemian kultury artystycznej Torunia 1454-1793. Wystawa na 160-lecie Muzeum Okręgowego w Toruniu , red. Michał Kurkowski, Toruń 2021, s. 61-78;
Mosingiewicz Anna, Okoń Emanuel, O obrazach, skrzynce cechowej i „sztukach towarzyskich”. Uwagi o kształceniu artystycznym w Toruniu i Gdańsku na marginesie działalności Christiana Ernsta Ulricha, osiemnastowiecznego malarza w Toruniu, „Zapiski Historyczne”, LXXV, 2010, z. 1, s. 31-64;
Prusy Królewskie. Społeczeństwo, kultura, gospodarka 1454–1772. Szkice z dziejów, red. E. Kizik, Gdańsk 2012;
Reformacja w Toruniu. Wpływ kultury ewangelickiej na rozwój miasta, katalog wystawy, red. Joanna Arszyńska, Liliana Lewandowska, Aleksandra Mierzejewska, Toruń 2017;
Samek Jan, Polskie rzemiosło artystyczne. Czasy nowożytne, Warszawa 1984;
Sulewska Renata, Dłutem wycięte. Snycerstwo północnych ziem Polski w czasach Zygmunta III Wazy, Warszawa 2004;
Toruń i miasta ziemi chełmińskiej na rysunkach Jerzego Fryderyka Steinera z pierwszej połowy XVIII wieku (tzw. Album Steinera), red. Marian Biskup, Toruń 1998;
Toruński słownik biograficzny, red. Krzysztof Mikulski, t. 1-8, Toruń 1998-2019 (wybrane hasła).
Tylicka Teresa, Z Porlezzy do Torunia - Giovanni Battista Cocchi, artysta późnego baroku, [w:] Artyści znad jezior lombardzkich w nowożytnej Europie, red. Renata Sulewska, Mariusz Smoliński, Warszawa 2015, s. 335-352;
Tylicki Jacek, Bartłomiej Strobel. Malarz epoki wojny trzydziestoletniej, t. 1-2, Toruń 2000;
Tylicki Jacek, Historia malarstwa w nowożytnym Toruniu, [w:] Królewskie miasto. Trzy stuleci a przemian kultury artystycznej Torunia 1454-1793. Wystawa na 160-lecie Muzeum Okręgowego w Toruniu , red. Michał Kurkowski, Toruń 2021, s. 41-59;
Woźniak Michał, Sztuka złotników toruńskich okresu manieryzmu i baroku. Warszawa-Poznań-Toruń 1987;
Woźniak Michał F., Złotnictwo sakralne Prus Królewskich. Studium typologiczno-morfologiczne, t. 1-2, Toruń 2012.

Literatura obowiązkowa (w wybranych fragmentach):
Historia Śląska, red. M. Czapliński, Wrocław 2007.
Jeremias Joseph Knechtel (1679–1750). Legnicki malarz doby baroku, red. A. Kozieł, E. Kłoda, Legnica 2012.
Kolbiarz A., Między Pragą a Legnicą. Matthaus (Matthias) Knote. Śląski rzeźbiarz epoki baroku i jego warsztat, Muzeum Miedzi w Legnicy, Legnica 2017.
Kolbiarz A., Problem istnienia rzeźbiarskiego warsztatu henrykowskiego w 4. ćw. XVII wieku, „Dzieła i interpretacje”, XI, 2008, s. 64-80.
Kolbiarz A., Kozieł A., Barokizacja wystroju i wyposażenia kościoła klasztornego Wniebowzięcia NMP w Lubiążu, [w:] Kościół klasztorny Wniebowzięcia NMP w Lubiążu. Historia – Stan zachowania – Koncepcja rewitalizacji, red. A. Kozieł, Wrocław 2010, s. 83-116.
Kolbiarz A., Życie i twórczość Leopolda Straussa. Przyczynek do badań nad rzeźbą barokową w Księstwie Ziębickim, „Roczniki Sztuki Śląskiej”, XX, 2011, s. 87-113.
Kolbiarz A., Osiemnastowieczny ośrodek rzeźbiarski w Bardzie Śląskim, [w:] Splendor i fantazja. Studia nad rzeźbą rokokową w dawnej Rzeczypospolitej i na Śląsku, red. P. Migasiewicz, Warszawa 2012, s. 253-275.
Kolbiarz A., Michael Klahr Starszy, Paul Stralano i rzeźba barokowa w Świdnicy. Nowe uwagi na temat edukacji artystycznej Klahra. „Roczniki Sztuki Śląskiej”, XXVII, 2018, s. 121-158.
Kozieł A., Szwed i Jezuici. Karl Dankwart i jego nieznane prace malarskie dla nyskich i kłodzkich jezuitów, [w:] Po obu stronach Bałtyku. Wzajemne relacje między Skandynawią a Europą Środkową, red. J. Harasimowicz, P. Oszczanowski, M. Wisłocki, t. 1, Wrocław 2006, s. 265-276.
Kurzej M., Budowa i dekoracja kościoła św. Anny w świetle źródeł archiwalnych, [w:] Studia z dziejów kościoła św. Anny w Krakowie, red. Z. Kliś, T. Więcławowicz, Kraków 2009, s. 139-200.
Kurzej M., Siedemnastowieczne sztukaterie w Małopolsce, Kraków 2018.
Malarstwo barokowe na Śląsku, red. A. Kozieł, Wrocław 2017.
Między Wrocławiem a Lwowem. Sztuka na Śląsku, w Małopolsce i na Rusi Koronnej w czasach nowożytnych, red. A. Betlej, K. Brzezina-Scheurer, P. Oszczanowski, Wrocław 2011.
Paszkiewicz B, Grosz złotowy biskupa wrocławskiego Jana Turzona (Skradziony ze zbiorów zamku arcybiskupiego w Kromieżyrzu), „Biuletyn numizmatyczny”, 2015, nr 1 (377), s. 11-20.
Pokora J., Nagrobek Piotra Gebauera we Wrocławiu, czyli o sztuce w służbie kontrreformacji, „Rocznik Historii Sztuki”, XVII, 1988, s. 227-237.
Starzewska M., Paweł Nitsch (1548-1609), złotnik wrocławski, Roczniki Sztuki Śląskiej”, XI, 1977, s. 67-77.
Starzewska M., Fundacje artystyczne Andrzeja Jerina, biskupa wrocławskiego 1586-1596, „Roczniki Sztuki Śląskiej”, XIII, 1983, s. 67-86.
Rozanow Z., Smulkowska E., Zabytki sztuki Jasnej Góry. Architektura, rzeźba, malarstwo, Katowice 2009.
Witecki J., Skarbiec. Złotnictwo Archikatedry Wrocławskiej, Wrocław 2017.
Willmann i inni. Malarstwo, rysunek i grafika na Śląsku i w krajach ościennych w XVII i XVIII wieku, red. A. Kozieł, B. Lejman, Wrocław 2002.
Woźniak M., Kaspar Pfister (1571-1635), złotnik wrocławski, „Roczniki Sztuki Śląskiej”, XIII, 1983, s. 87-105.

Literatura (wybrane fragmenty):
Ars sacra. Sztuka diecezji toruńskiej, red. Michał Woźniak, Toruń 1993;
Bazylika katedralna świętych Janów w Toruniu, red. Marian Biskup, Toruń 2003;
Birecki Piotr, Sztuka luterańska na ziemi chełmińskiej, Warszawa 2007.
Birecki Piotr, Z dziejów staromiejskiego kościoła ewangelickiego obecnie kościoła katolickiego pw. Świętego Ducha w Toruniu, Toruń 2013;
Chrzanowski Tadeusz, Alfabet Bierpfaffa i Falcka, Gdańsk 1998;
Chrzanowski Tadeusz, Kornecki Marian, Złotnictwo toruńskie. Studium o wyrobach cechu toruńskiego od wieku XIV do 1832 roku, Warszawa 1988;
Ciesielska Karola, Herb, pieczęcie i barwy Torunia, Toruń 1998;
Domasłowski Jerzy, Kościół akademicki św. Ducha w Toruniu. Dzieje – architektura – wyposażenie wnętrza, „Rocznik Toruński”, XXI, 1992, s. 173-203;
Domasłowski Jerzy, Jarzewicz Jarosław, Kościół Najświętszej Marii Panny w Toruniu, Toruń 1998;
Dzieje i skarby kościoła Świętojańskiego w Toruniu, red. Katarzyna Kluczwajd, Michał Woźniak, Toruń 2003;
Dzieje i skarby kościoła Mariackiego w Toruniu, red. Katarzyna Kluczwajd, Toruń 2005;
Dzieje i skarby kościoła Świętojakubskiego w Toruniu, red. Katarzyna Kluczwajd, Toruń 2010;
Gąsiorowska Maria, Toruński portret mieszczański 1500-1850. Katalog, Toruń 1995;
Gąsiorowski Eugeniusz, Toruńska kamienica mieszczańska, „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Zabytkoznawstwo i konserwatorstwo”, I, 1966, s. 69-109.
Gąsiorowski Eugeniusz, Ratusz Staromiejski w Toruniu, Toruń 2004;
Gradowski Michał, Znaki na srebrze. Znaki miejskie i państwowe używane na terenie Polski w obecnych jej granicach, Warszawa 2001;
Gradowski Michał, Kasprzak-Miler Agnieszka, Złotnicy na ziemiach północnej Polski, cz. 1, Województwo pomorskie, kujawsko-pomorskie i warmińsko-mazurskie, Warszawa 2002;
Gwido Chmarzyński i jego dzieło „Sztuka w Toruniu”, red. Emanuel Okoń, Toruń 2014;
Herbst Stanisław, Toruńskie cechy rzemieślnicze. Zarys przeszłości, Toruń 1933;
Historia Torunia, red. Marian Biskup, t. 2, cz. 1, 1454-1548, Toruń 1992; t. 2, cz. 2, 1548-1660, Toruń 1994; t. 2, cz. 3, 1660-1793, Toruń 1996;
Jezuici w Toruniu 1596-1996, red. Kazimierz Maliszewski, Waldemar Rozynkowski, Toruń 1996;
Klejnot w koronie Rzeczypospolitej. Sztuka zdobnicza Prus Królewskich. Eseje. Katalog wystawy, Muzeum Narodowe w Gdańsku, t. 1-2, red. Czesława Betlejewska, Gdańsk 2006;
Kluczwajd Katarzyna, Kościół św. Jakuba Apostoła w Toruniu. 700 lat świątyni (1309-2009), Toruń 2009;
Kluczwajd Katarzyna, Tylicki Jacek, Sztuka nowożytna, [w:] Dzieje sztuki Torunia, Toruń 2009;
Kolendo-Korczak Katarzyna, Praecepta politica w toruńskim ratuszu: niezachowany cykl malowideł z Sali Rady z 1603 roku i jego europejski kontekst, Warszawa 2014;
Kolendo-Korczak Katarzyna, Propaganda reform burmistrza Henryka Strobanda w dekoracji Sali Rady z 1603 r. w ratuszu staromiejskim w Toruniu, Zapiski Historyczne, LXXIV, 2009, z. 3, s. 37-60;
Krupska Katarzyna, Srebrne plakietki wotywne z warsztatu toruńskiego złotnika Jana Letyńskiego, „Sztuka i Kultura, II, 2014, s. 107-144;
Krupska Katarzyna, Łyczak Bartłomiej, Nieznana panorama Torunia z 1793 roku i jej autor Ernst Friedrich Kussmahly, „Zapiski Historyczne”, LXXVIII, 2013, z. 1, s. 101-122;
Krupska Katarzyna, Łyczak Bartłomiej, Kontrakty między ks. Janem Ewertowskim a toruńskim złotnikiem Jacobem Weintraubem na wykonanie sreber do kościoła św. Tomasza Apostoła w Nowym Mieście Lubawskim z lat 1711-1728, „Biuletyn Historii Sztuki”, LXXIX, 2017, nr 1, s. 131-156;
Krzysztoforski Wojciech, Poklewski Józef, Jan Jerzy Petri – prace malarskie, „Teka Komisji Historii Sztuki”, V, 1972, s. 97-137;
Łyczak Bartłomiej, Funkcjonowanie cechowych warsztatów malarskich w osiemnastowiecznym Toruniu na przykładzie pracowni Daniela Ortmanna, [w:] Stare i nowe dziedzictwo Torunia, red. Juliusz Raczkowski, Toruń 2013, s. 236-252;
Łyczak Bartłomiej, Georg Vick - toruński złotnik pierwszej połowy XVIII wieku, Toruń 2017;
Łyczak Bartłomiej, Toruński cech rzeźbiarski i snycerka na obszarze jego oddziaływania w latach 1695-1793, Warszawa 2018;
Łyczak Bartłomiej, Rzeźba w Toruniu w latach 1575-1724 , [w:] Królewskie miasto. Trzy stuleci a przemian kultury artystycznej Torunia 1454-1793. Wystawa na 160-lecie Muzeum Okręgowego w Toruniu , red. Michał Kurkowski, Toruń 2021, s. 61-78;
Mosingiewicz Anna, Okoń Emanuel, O obrazach, skrzynce cechowej i „sztukach towarzyskich”. Uwagi o kształceniu artystycznym w Toruniu i Gdańsku na marginesie działalności Christiana Ernsta Ulricha, osiemnastowiecznego malarza w Toruniu, „Zapiski Historyczne”, LXXV, 2010, z. 1, s. 31-64;
Prusy Królewskie. Społeczeństwo, kultura, gospodarka 1454–1772. Szkice z dziejów, red. E. Kizik, Gdańsk 2012;
Reformacja w Toruniu. Wpływ kultury ewangelickiej na rozwój miasta, katalog wystawy, red. Joanna Arszyńska, Liliana Lewandowska, Aleksandra Mierzejewska, Toruń 2017;
Samek Jan, Polskie rzemiosło artystyczne. Czasy nowożytne, Warszawa 1984;
Sulewska Renata, Dłutem wycięte. Snycerstwo północnych ziem Polski w czasach Zygmunta III Wazy, Warszawa 2004;
Toruń i miasta ziemi chełmińskiej na rysunkach Jerzego Fryderyka Steinera z pierwszej połowy XVIII wieku (tzw. Album Steinera), red. Marian Biskup, Toruń 1998;
Toruński słownik biograficzny, red. Krzysztof Mikulski, t. 1-8, Toruń 1998-2019 (wybrane hasła).
Tylicka Teresa, Z Porlezzy do Torunia - Giovanni Battista Cocchi, artysta późnego baroku, [w:] Artyści znad jezior lombardzkich w nowożytnej Europie, red. Renata Sulewska, Mariusz Smoliński, Warszawa 2015, s. 335-352;
Tylicki Jacek, Bartłomiej Strobel. Malarz epoki wojny trzydziestoletniej, t. 1-2, Toruń 2000;
Tylicki Jacek, Historia malarstwa w nowożytnym Toruniu, [w:] Królewskie miasto. Trzy stuleci a przemian kultury artystycznej Torunia 1454-1793. Wystawa na 160-lecie Muzeum Okręgowego w Toruniu , red. Michał Kurkowski, Toruń 2021, s. 41-59;
Woźniak Michał, Sztuka złotników toruńskich okresu manieryzmu i baroku. Warszawa-Poznań-Toruń 1987;
Woźniak Michał F., Złotnictwo sakralne Prus Królewskich. Studium typologiczno-morfologiczne, t. 1-2, Toruń 2012.

Zaliczenie przedmiotu na podstawie aktywności w trakcie zajęć oraz pisemnego kolowkium

Warunki zaliczenia przedmiotu:
- obecność na zajęciach (maks. 2 nieobecności);
- przygotowanie referatu;
- aktywny udział w zajęciach;
- zaliczenie kolokwium końcowego.

Warunki zaliczenia przedmiotu:
- obecność na zajęciach (maks. 2 nieobecności);
- przygotowanie referatu;
- aktywny udział w zajęciach;
- zaliczenie kolokwium końcowego.

Zasady oceniania kolokwium:
poniżej 51% punktów - 2
51% punktów - 3
60% punktów - 3.5
70% punktów - 4
80% punktów - 4.5
90% punktów - 5