Historia kolekcjonerstwa powszechnego 1402-HK-3Z-DZ

1. Zagadnienia wstępne: podstawowe pojęcia; kolekcja artystyczna jako specyficzny rodzaj kolekcjonerstwa; kolekcjonerstwo prywatne jako fenomen kulturowy; początki kolekcjonerstwa prywatnego w świecie antycznym (cywilizacja hellenistyczna, Rzym, Chiny) oraz w nowożytnej Europie (Włochy, Francja); początki kolekcjonerstwa prywatnego we Włoszech i Europie pozaalpejskiej XIII-XVII; kolekcjonerstwo uniwersalistyczne (koegzystencja wyrobów artystycznych z obiektami historii naturalnej i wytworami techniki) do końca XVII w.; : Kunst-und Wunderkammern, studiolo, cabinet de curiosité.
2. Kolekcjonerstwo nowożytne (XVI-XVIII): zbiory malarstwa we Włoszech, Francji, Anglii, Hiszpanii, Niderlandach oraz państwach niemieckich
3. Kolekcjonerstwo XIX wieku: powstanie i upowszechnienie się instytucji muzeum, problem funkcjonowania kolekcji prywatnej w „świecie muzealnym”, rozszerzanie się zainteresowań kolekcjonerskich w zakresie sztuki; omówienie najwybitniejszych zbiorów i centrów kolekcjonerstwa
4. Kolekcjonerstwo XIX/XX wieku (sztuka awangardowa): pierwsze kolekcje malarstwa impresjonistycznego i postimpresjonistycznego; wybitne kolekcje pocz. XX w.: m.in. zbiory Gertrudy Stein, Jacquesa Doucet, Paula Guillaume, Peggy Guggenheim
5. Kolekcjonerstwo sztuki i artefaktów pozaeuropejskich w XIX i XX: japonizm, sztuka Afryki, Ameryki, Oceanii
6. Kolekcjonerstwo XIX i XX wieku w Rosji (z sygnalizacją wcześniejszych tradycji) i Stanach Zjednoczonych; problem sztuki awangardowej
7. Najwybitniejsze kolekcje artystyczne XX wieku
8. Sygnalizacja przemian rzeczywistości artystycznej XX i XXI wieku i jej konsekwencji dla kolekcjonerstwa

Całkowity nakład pracy studenta

1. Godziny realizowane z udziałem nauczycieli: godziny kontaktowe: 30 2. Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta, potrzebny do pomyślnego zaliczenia przedmiotu (zebranie materiałów, zapoznanie się z literaturą), stałe, bieżące przyswajanie i powtarzanie materiału z zajęć, materiałów e-learningowych, literatury: 60 3. Czas wymagany do przygotowania się i do uczestnictwa w procesie oceniania (zal. z oceną – przygotowanie i przedstawienie referatu / prezentacji, powtórzenie materiału do kolokwium końcowego):30

Efekty uczenia się - wiedza

W 01: ma podstawową wiedzę o miejscu i znaczeniu historii kolekcjonerstwa w systemie nauk humanistycznych oraz ich specyfice przedmiotowej i metodologicznej; W 07: ma podstawowe wiadomości z zakresu muzeologii a szczególnie historii kolekcjonerstwa W 10: ma elementarną wiedzę o powiązaniach pomiędzy dyscyplinami humanistycznymi, wynikających ze specyfiki ochrony dóbr kultury; W 11: rozumie interdyscyplinarny charakter interpretacji dzieła sztuki w różnych aspektach (z uwzględnieniem historii, filozofii, teologii, technik i technologii sztuk plast. itd.); W 16: uzyskuje pogłębioną świadomość warsztatu naukowego, problemów badawczych i zastosowania metod historii sztuki do konkretnych problemów badawczych;

Efekty uczenia się - umiejętności

U 01: potrafi przeprowadzić kwerendę merytoryczną (wyszukać, przeanalizować, wyselekcjonować informacje), korzystając z materiałów bibliograficznych, źródłowych (w tym – niepublikowanych), ICT; U 03: ma podstawowe umiejętności w zakresie krytycznego podejścia do literatury z dziedziny historii sztuki (typy publikacji, charakter wywodów, ocena argumentacji itd.); U 07: potrafi posługiwać się podstawowymi ujęciami teoretycznymi i pojęciami właściwymi dla historii sztuki, ochrony zabytków i muzeologii oraz wykorzystywać tę umiejętność w sytuacjach profesjonalnych, wymagających analizy struktury, sensu i wartości zabytku; U 23: posiada umiejętność przygotowania klarownych i spójnych wystąpień ustnych, dotyczących zagadnień szczegółowych historii sztuki i ochrony zabytków

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

K 01: ma świadomość poziomu swojej wiedzy – swych kompetencji i niedostatków, rozumie potrzebę ciągłego rozwoju naukowego i zawodowego K 04: jest wrażliwy na problematykę właściwego podejścia do materialnego dziedzictwa kulturowego, potrafi dostrzec i ocenić niewłaściwe postępowanie w tym zakresie K 06: ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego regionu, kraju, Europy

Metody dydaktyczne

Wykład problemowy, konwersatoryjny i informacyjny dla naświetlenia zagadnień historii kolekcjonerstwa polskiego w sposób ogólny wraz z analizą wybranych kolekcji i zbiorów artystycznych

Metody dydaktyczne eksponujące

- pokaz

Metody dydaktyczne podające

- wykład problemowy
- wykład konwersatoryjny
- wykład informacyjny (konwencjonalny)

Metody dydaktyczne w kształceniu online

- metody wymiany i dyskusji
- metody służące prezentacji treści

Rodzaj przedmiotu

przedmiot obligatoryjny

Wymagania wstępne

znajomość historii sztuki powszechnej i historii

Koordynatorzy przedmiotu

Tomasz De Rosset

Efekty kształcenia

Uporządkowana wiedza na temat zjawiska kolekcjonerstwa, jako odzwierciedlenia stosunku człowieka do rzeczywistości (przede wszystkim w aspekcie kultury artystycznej):
-świadomość znaczenia kolekcjonerstwa jako świadectwa cywilizacyjnego, rozwoju społeczeństwa, jego historii, kultury, wyznawanych systemów aksjologicznych,
-znajomość historycznego rozwoju kolekcjonerstwa, najwybitniejszych kolekcji i zbiorów (ich zawartości, historii, oddziaływania kulturowego),
-znajomość naczelnych tendencji i procesów przemian kultury artystycznej w aspekcie recepcji sztuki.
Umiejętność krytycznej oceny zjawisk historycznych i artystycznych, interpretacji kultury na podstawie informacji przekazywanych przez zainteresowania artystyczne oraz zbiory i kolekcje dzieł sztuki, rozpoznawania najwybitniejszych i najbardziej znaczących w dziejach ludzkości dzieł w kontekście ich historii i kulturotwórczego oddziaływania.
Niezależność myślenia, świadomość wagi dziedzictwa kultury i złożoności jego rozumienia.

Kryteria oceniania

Egzamin weryfikujący osiągnięcie przez studentów założonych efektów kształcenia.
Zagadnienia egzaminacyjne:
zagadnienia dotyczyć będą najistotniejszych zjawisk i tendencji w europejskim kolekcjonerstwie czasów nowożytnych i nowoczesnych (wypowiedź syntetyczna; np. kolekcjonerstwo „erudycyjne” XV-XVII w. we Włoszech, Francji lub państwach niemieckich, kolekcjonowanie sztuki wieków średnich, kolekcjonerstwo artefaktów pozaeuropejskich, kolekcjonerstwo malarstwa impresjonistów) oraz najważniejszych rodów kolekcjonerskich i indywidualnych kolekcjonerów
1. zjawiska i tendencje europejskiego kolekcjonerstwa czasów nowożytnych
2. zjawiska i tendencje w europejskim kolekcjonerstwie czasów nowoczesnych
3. postaci, rody

Literatura

Haskell Francis, Henry Taylor, The Taste of Angels. A History of Art Collecting from Ramses to Napoleon, Boston 1948.
Niels von Holst, Creators, Collectors and Connoisseurs. The Anatomy of artistic Taste from Antiquity to present Day, London1967.
The Origins of Museums. The Cabinets of Curiosities in sixteenth- and seventeenth-century Europe, ed. O. Impey, A. McGregor, Oxford 2001.
S. Speth-Holterohff, Les peintres flamands de cabinets d’amateurs au XVIIe siècle, Bruxelles 1957.
Francis Haskell, Rediscoveries in Art. Some Aspects of Taste, Fashion and Collecting in England and France (1976, 1980).
Francis Haskell, Patrons and Painters. A Study in the Relations between Italian Art and Society in the Age of the Baroque, New Haven – London 1980.
Antoine Schnapper, Le Géant, la licorne, la tulipe. Collections françaises au XVIIe siècle, Paris 1988.
Antoine Schnapper, Curieux du grand siècle. Collections et collectionneurs dans la France du XVIIe siècle, Paris 1994.
Krzysztof Pomian, Zbieracze i osobliwości. Paryż-Wenecja XV-XVIII wiek, Lublin 2001.
Krzysztof Pomian, Od skarbca do muzeum. Muzeum. Historia światowa. Tom 1, Gdańsk 2023.
Pierre Cabanne, Wielcy kolekcjonerzy, Kraków 1978 (praca popularyzatorska; kilka wybranych kolekcji: Katarzyny II, Wallace Collection, Victora Chocquet, Paula Durand-Ruel Cognaca, Emila Bührle, Alberta C. Barnesa, Maurice’a Girardin, Peggy Guggenheim)
Pierre Cabanne, Les Grands collectionneurs, t. I: Du moyen-Âge au XIXe siècle, t. II: Être collectionneur au XXe siècle, Paris 2004.
The Culture of Collecting, ed. J. Elsner, R. Cardinal, Cambrige 1994 (niektóre rozdziały).
Zdzisław Żygulski Jun., Muzea na świecie, Warszawa 1982.
Zygmunt Waźbiński, Muzeum i zbiory artystyczne epoki nowożytnej, cz. I: Wiek XVI, Toruń 1980; cz. II: Wiek XVII i XVIII, Toruń 1988.
Strony WWW. zawierające informacje o kolekcjonerstwie i kolekcjach (fra. ang. niem.)
Cabinet des curiosités : pages.infinit.net/cabinet/representation.html
Cassino dal Pozzo: www2.sas.ac.uk/warburg/pozzo/index.html
Galleria degli Uffizi: www.virtualuffizi.com/uffizi/index.htm
Ermitaż (St. Petersburg): hermitage.museum.ru/html_En/index.html
Wallace Collection: www.wallacecollection.org
Norton Simon Collection: www.nortonsimon.org/home_flash.asp
Auguste Rodin: www.musee-rodin.fr/accueil.htm
Gertruda Stein : www.thirdfactory.net/eng440-stein-images.html
Raymond Koechlin: www.koechlin.net/bk/bk39_013.htm
Zygmunt Freud: www.kajima.co.jp/csr/culture/freud/index.html
Calouste Sarkis Gulbenkian: www.museu.gulbenkian.pt/mainb.asp?size=sup&lang=pt
Oscar Reinhardt (zb. Lichtenstein) : www.liechtensteinmuseum.at/de/pages/1948.asp
Maurice Girardin: www.bium.univ-paris5.fr/sfhad/vol6/article08.htm
Kolekcje Guggenheimów: www.guggenheim.org
National Museum of Modern Art. Tokio (kolekcja Matsukata): www.nmwa.go.jp/index.html
CREX: www.modern-art.ch
MoMA: www.moma.org
Yvon Lambert : www.collectionlambert.com/pages/present.htm
Arman : www.randafricanart.com/Armand_Kota_Mahongwe_Collections.html
Saatchi: www.saatchi-gallery.co.uk
Billarant: www.fracdespaysdelaloire.com/deconcert.html
Jean Dubuffet (art brut): www.artbrut.ch
Gustave Rau: www.daytonartinstitute.org/rau/rau_gallery5.html

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 1402-HK-3Z-DZ w USOSweb