Historia i teoria ochrony i konserwacji zabytków 1402-HIT-4Z-SJ

Wykłady:
1. Wprowadzenie do problematyki zajęć, informacje o programie i zasadach zaliczenia przedmiotu. Podstawowe pojęcia związane z ochroną zabytków, przemiany zakresów znaczeniowych takich terminów jak: zabytek – znak pamięci - artefakt – dobro kultury - dziedzictwo; wstępne informacje o organizacji ochrony zabytków w Polsce.
3. Znaki pamięci i dzieła sztuki jako przedmiot zainteresowania, pielęgnacji i ochrony w starożytności oraz we wczesnym średniowieczu.
4. Ochrona artefaktów w dobie średniowiecza – pamiątki i relikwie.
5-6. Dążenia do zachowania „pomników przeszłości” w epoce nowożytnej do ostatniej ćw. XVIII w. Przemiany kryterium autentyczności.
7. Dokonania rewolucji francuskiej w dziedzinie ochrony dziedzictwa narodowego, służby konserwatorskie i instrukcja Vicq d’Azyra.
8. Rozwój służb konserwatorskich w Europie w XIX w. Idee narodowe, poszerzanie zakresu zainteresowań konserwatorskich.
9. Poglądy Johna Ruskina i E. Viollet-le-Duca na konserwacje i restaurację architektury.
10. Koncepcja „restauracji filologicznej” Camillo Boito – granica oryginału.
11. Wartościowanie znaków pamięci w ujęciu Aloisa Riegla.
12. Skutki I wojny światowej dla problematyki konserwatorskiej zabytków, Karta Ateńska (1931).
13. Wybrane zagadnienia historii i teorii konserwacji zabytków na ziemiach polskich do 1918 r.
14. Postanowienia Karty Weneckiej w epoce ochrony dziedzictwa.
15. Wykład podsumowujący najważniejsze wątki problemowe, omówienie zestawu pytań egzaminacyjnych.

Ćwiczenia:
1. Omówienie zasad przydatnych przy wyborze tematyki referatów oraz określenie warunków zaliczenia przedmiotów. Prezentacja problemów, które mogą być ilustrowane i rozwijane metodą „case study”.
2. Piśmiennictwo konserwatorskie – analiza periodyków – wady i zalety, wprowadzenie do zagadnień związanych z analizą problematyki konserwatorskiej różnych typów zabytków.
3-14. Referaty studentów poświęcone problematyce konserwatorskiej wybranych obiektów zabytkowych z odniesieniami teoretycznymi do problemów poruszanych podczas wykładów (zabytki jako nośniki pamięci, autentyczność zabytków/dziedzictwa, wartościowanie zabytków/dziedzictwa, zasady postępowania konserwatorskiego, demokratyzacja procesu decyzyjnego w konserwatorstwie).

Całkowity nakład pracy studenta

Godziny realizowane z udziałem nauczyciela akademickiego: 15 godz. Łącznie godziny realizowane z udziałem nauczycieli 15(0,5ECTS) Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta ( 45godz.): - zapoznanie się z literaturą przedmiotu 15h -przygotowanie się do kolowkim 5 h - przygotowanie do egzaminu 25 h Łącznie czas poświęcony na pracę indywidualną studenta 45(1,5ECTS) Łącznie: 60h godz. (2 ECTS)

Efekty uczenia się - wiedza

W 1: wykazuje zrozumienie wzajemnych relacji pomiędzy teoretycznymi i praktycznymi aspektami działalności konserwatorskiej, a także potrafi wykorzystać tą wiedzę dla dalszego rozwoju (K_W02). W 2: rozumie interdyscyplinarny charakter interpretacji artefaktów jako dzieł sztuki, zabytków i dziedzictwa (K_W07). W 3: zna podstawy teorii ochrony i konserwacji zabytków oraz posiada wiedzę o najważniejszych etapach rozwoju postaw konserwatorskich w historii kultury europejskiej (K_W08).

Efekty uczenia się - umiejętności

U 1: potrafi określić główne i szczegółowe cele służące realizacji zadania konserwatorskiego z uwzględnieniem kontekstu kulturowego dzieła sztuki/zabytku (K_U03). U 2: potrafi posługiwać się ujęciami teoretycznymi i pojęciami właściwymi dla ochrony zabytków oraz wykorzystywać tę umiejętność w sytuacjach zawodowych wymagających analizy struktury, sensu i wartości zabytku (K_U04). U 3: jest przygotowany do prezentowania spójnej argumentacji i podjęcia dyskusji w zakresie problematyki ochrony zabytków ze szczególnym uwzględnieniem konserwacji-restauracji dzieł sztuki (K_U21).

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

K 1: jest wrażliwy na problematykę właściwego podejścia do materialnego dziedzictwa kulturowego, potrafi dostrzec i ocenić niewłaściwe postępowanie w tym zakresie (K_K01). K 2: ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa w skali regionu, kraju, Europy (K_K02). K3: ma świadomość wpływu działań konserwatorskich na proces kształtowania środowiska kulturowego człowieka (K_K03, K_K07).

Metody dydaktyczne

Zajęcia prowadzone są jako wykład informacyjny, uporządkowany w układzie chronologicznym. W poszczególnych okresach historycznych materiał przekazywany jest w układzie problemowym. Wykładowi towarzyszy prezentacja multimedialna, w której ilustracje zestawione są z tekstami (cytaty, komentarze, podsumowania poszczególnych wątków) o znaczeniu kluczowym dla zrozumienia poruszanych problemów. Pod koniec każdego wykładu podawane są kolejne pytania składające się na zestaw pytań egzaminacyjnych. W ramach ćwiczeń studenci prezentują referaty. Dyskusje po referatach podsumowują uwagi na temat wybranych przez studenta metod referowania tematu, a także układu, zawartości i formy prezentacji multimedialnych.

Metody dydaktyczne podające

- wykład informacyjny (konwencjonalny)

Koordynatorzy przedmiotu

Janusz Krawczyk

Kryteria oceniania

Metody oceniania:
- egzamin - W1, W3, W 4.
- ćwiczenia – W 1, W 2, U 1, U2, K 1, K 2.

Kryteria oceniania:
Wykład: egzamin pisemny składający się z części testowej oraz wypowiedzi pisemnej na temat 5 zagadnień z zestawu obejmującego tematykę wykładów oraz książki Jerzego Frycza „Restauracja i konserwacja zabytków architektury w Polsce” (1975).
Łączna ilość punktów 20- 100%
0-10 (50%) - ndst
11-12 (52-60%) - dst
13-14 (62-70%) - dst plus
15-16 (72-80%) - db
17-18 (82-90%) - db plus
19-20 (92-100%) - bdb
Ćwiczenia: Na ocenę końcową z ćwiczeń składają się ocena z przedstawionego referatu, ocena z wartościowania zabytku oraz ocena z aktywności studenta podczas zajęć. Kolokwium w formie testu jest punktowane wg następujących kryteriów:
0-10 (50%) - ndst
11-12 (52-60%) - dst
13-14 (62-70%) - dst plus
15-16 (72-80%) - db
17-18 (82-90%) - db plus
19-20 (92-100%) - bdb

Literatura

Literatura podstawowa:
- Arszyński Marian, Idea - pamięć - troska. Rola zabytków w przestrzeni społecznej i formy działań na rzecz ich zachowania od starożytności do połowy XX wieku, Malbork: Muzeum Zamkowe, 2007.
- Frycz Jerzy, Restauracja i konserwacja zabytków architektury w Polsce w latach 1795-1918, Warszawa: PWN, 1975.
- Krawczyk Janusz, Nazwać, żeby ocalić. Klasycy myśli konserwatorskiej wobec reliktów przeszłości, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2020.
- Krawczyk Janusz (red.), Karta Wenecka i spór o zasady postępowania konserwatorskiego [w:] Karta Wenecka 1964-2014, W. Bukowska, J. Krawczyk (red.), Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK, 2015, s. 93-101
- Zimna-Kawecka Karolina, Maciej Prarat (red.), Ochrona zabytków na Pomorzu i Kujawach w 100. rocznicę organizacji urzędów konserwatorskich, Toruń: TNT, 2020.

Literatura uzupełniająca:
- Krawczyk Janusz, Kompromis i metoda – wybrane aspekty teorii konserwatorskich Aloisa Riegla i Cesare Brandiego, „Ochrona Zabytków”, 2009 nr 2, s. 64-74.
- Krawczyk Janusz, Kryteria i metody wartościowania zabytków architektury [w:] Wartościowanie zabytków architektury, Bogusław Szmygin (red.), Warszawa, Wilanów: ICOMOS, Politechnika Lubelska 2013, s. 139-146
- Krawczyk Janusz, Dialog z tradycją w konserwatorstwie – koncepcja zabytkoznawczej analizy wartościującej, Acta Universitatis Nicolai Copernici. Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo, z. 44, 2013, s. 507-529
- Krawczyk Janusz, 50 lat Karty Weneckiej - idee, kontynuacje, konteksty [w:] Karta Wenecka 1964-2014, W. Bukowska, J. Krawczyk (red.), Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK, 2015, s. 7-13
- Krawczyk Jarosław (red.), Zabytek i historia, Wokół problemów konserwacji i ochrony zabytków w XIX wieku. Antologia, Warszawa: Oficyna Wydawnicza "Mówią Wieki”, 2002
- Szmelter Iwona, Jadzińska Monika (red.), Sztuka konserwacji i restauracji. The Art of Conservation and Restoration, Warszawa: Rzeczpospolita, 2007, s. 128-133
- Szmygin Bogusław, Kształtowanie koncepcji zabytku i doktryny konserwatorskiej w Polsce w XX wieku, Lublin: Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej, 2000
- Rouba Bogumiła J., Proces ochrony dóbr kultury, pojęcia, terminologia [w:] Józef Flik (red.), Ars longa vita brevis, Tradycyjne i nowoczesne metody badania dzieł sztuki, Materiały z sesji naukowej poświęconej pamięci Profesora Zbigniewa Brochwicza, Toruń: Wydawnictwo UMK, 2003, s. 349-378
- Vademecum Konserwatora Zabytków. Międzynarodowe Normy Ochrony Dziedzictwa Kultury: edycja 2015, Warszawa: Polski Komitet Narodowy ICOMOS, 2015

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 1402-HIT-4Z-SJ w USOSweb