Historia filozofii z elementami estetyki 1402-HFE-1z-s1

Ze względu na powiązanie tematyki filozoficznej z estetyczną przyjmuję historyczny sposób wyłożenia poszczególnych koncepcji filozoficznych wraz z towarzyszącymi im poglądami natury estetycznej. Dzięki temu student widzi te wzajemne powiązania, które świadczą o charakterystyczności i odrębności poszczególnych systemów myślowych i może śledzić, jak z myśli filozoficznej wyrastają estetyczne analizy. Poza tym, dzięki tej metodzie, można lepiej dostrzec związki zależności, jakie łączą następujące po sobie koncepcje filozoficzne.

Celem wykładu jest więc zapoznanie studenta z najważniejszymi systemami filozoficznymi i podstawami estetyki filozoficznej. Będzie on mógł poznać takie pojęcia i kategorie jak: idea, substancja, przedmiot, podmiot, zmysły, wyobraźnia, rozum, intelekt, smak, geniusz, twórczość, piękno czy wzniosłość. Poza tym, każda przywołana koncepcja omówiona jest wraz ze swym tłem historycznym i podłożem, z którego wyrosła. Jest to więc dodatkowa okazja do lepszego zrozumienia człowieka w otaczającym go świecie i sposobie, w jaki w nim się orientuje.

Całkowity nakład pracy studenta

Łącznie 100 godzin. W tym: - 30 godz. wykład (zajęcia z nauczycielem), - 60 godz. praca własna (lektury; przygotowanie i opracowanie zagadnień egzaminacyjnych).

Efekty uczenia się - wiedza

Student: • Ma podstawową wiedzę o głównych nurtach i kierunkach filozofii (od starożytności do czasów współczesnych) w relacji do wybranych wydarzeń z historii powszechnej. • Zna podstawową terminologię, periodyzację oraz systematykę filozoficzną. • Uświadamia sobie zakres, różnorodność i złożoność nauk humanistycznych oraz znaczenie filozofii w ich powstaniu i formowaniu się. • Ma elementarną wiedzę o metodologii nauk humanistycznych (orientuje się w głównych zagadnieniach teorii poznania, metodach badawczych, walorach i ograniczeniach nauk humanistycznych).

Efekty uczenia się - umiejętności

Student: • Potrafi odnosić posiadaną wiedzę szczegółową (z zakresu historii sztuki) do zdobytej wiedzy z zakresu historii filozofii. • Stawia tezy i poprawnie je uzasadnia (posługując się odpowiednią terminologią i wiedzą historyczno-filozoficzną).

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

Student: • Docenia znaczenie norm moralnych (w tym norm moralnych określających standardy pracy naukowej). • Rozumie i szanuje różnorodność stanowisk i poglądów (stara się poznać ich przyczyny i docenić ich walory).

Metody dydaktyczne

Wykład częściowo ilustrowany prezentacjami multimedialnymi. Podczas zajęć wykorzystywane są teksty źródłowe. Pod koniec wykładu przewidziany jest czas na pytania i dyskusję.

Metody dydaktyczne podające

- wykład konwersatoryjny
- wykład problemowy
- opis

Rodzaj przedmiotu

przedmiot obligatoryjny

Wymagania wstępne

Brak wstępnych wymagań. Zajęcia będę prowadzone za pośrednictwem programu Microsoft Teams, materiały dydaktyczne będą udostępniane drogą mailową i poprzez platformę MS Teams. Egzamin będzie oparty na pracy pisemnej i należy go przesłać pocztą u-mail.

Koordynatorzy przedmiotu

Krzysztof Wawrzonkowski

Kryteria oceniania

Wykłady kończą się egzaminem pisemnym.

Literatura

Arystoteles, Metafizyka, tłum. K. Leśniak, [w:] Dzieła wszystkie, tom 2, PWN, Warszawa.
Arystoteles, O duszy, tłum. P. Siwek [w:] Dzieła wszystkie, tom 3, PWN, Warszawa.
Bacon F., Novum Organum, tłum. J. Wikariak, BKF, Warszawa.
Bergson H., Śmiech. Esej o komizmie, tłum. S. Cichowicz, Wydanie dowolne.
Berkeley G., Traktat o zasadach ludzkiego poznania, tłum. J. Salamon, Kraków.
Burke E., Dociekania filozoficzne o pochodzeniu naszych idei wzniosłości i piękna, tłum. Piotr Graff, PWN, Warszawa 1968 (Wstęp, cz. I - III)
Cassirer E., Sztuka. [w:] Esej o człowieku, przeł. A. Staniewska, Warszawa 1971, 1998.
Claude L. S., Wiedza konkretu. [w:] Myśl nieoswojona, przeł. A. Zajączkowski, Warszawa 2001, s. 9-52.
Copleston F., Historia filozofii, t. 4 i 5, PAX, Warszawa.
Crombie A. C., Nauka średniowieczna i początki nauki nowożytnej, tom II, PAX, Warszawa
Descartes R., Medytacje o pierwszej filozofii, UKF, Warszawa.
Descartes R., Rozprawa o metodzie, UKF, Warszawa.
Descartes R., Zasady filozofii, UKF, Warszawa.
Dilthey W., O istocie filozofii, PWN, Warszawa
Gadamer H. G., Aktualność piękna. Sztuka jako gra, symbol i święto, Oficyna Naukowa, tłum. K. Krzemieniowa, Warszawa 1993.
Gasset J. O., Dehumanizacja sztuki, [w:] Dehumanizacja sztuki i inne eseje, przeł. P. Niklowicz, Warszawa 1996.
Gasset J. O., Wokół Galileusza, Wydawnictwo SPACJA, Warszawa
Grzeliński A., Angielski spór o istotę piękna. Koncepcje Shaftesbury’ego i Burke’a, Toruń 2001.
Grzeliński A., Kategorie „podmiotu” i „przedmiotu” w Dawida Hume`a nauce
o naturze ludzkiej, Wydawnictwo UMK, Toruń.
Hazard P., Myśl europejska w XVIII wieku od Monteskiusza do Lessinga, PWN, Warszawa
Hegel G. W. F., Fenomenologia ducha, Aletheia, Warszawa.
Hegel G. W. F., Wykłady z historii filozofii, PWN, Warszawa .
Hegel, Wstęp do estetyki [w:] Wykłady o estetyce, t. I, Warszawa 1964.
Heidegger M., Źródło dzieła sztuki, przeł. L. Falkiewicz „Sztuka i filozofia" 1992. nr 5. lub [w:] Drogi lasu. przeł. J. Mizera, Fundacja Aletheia. Warszawa 1997.
Hobbes T., Lewiatan czyli materia, forma i władza państwa kościelnego i świeckiego, tłum. Cz. Znamierowski, PWN, Warszawa.
Hume D., Badania dotyczące rozumu ludzkiego, tłum. J. Łukasiewicz
i K. Twardowski, PWN, Warszawa.
Hume D., Sprawdzian smaku [w:] Eseje z dziedziny moralności i literatury, tłum. T Tatarkiewiczowa, PWN, Warszawa 1955
Hume D., Traktat o naturze ludzkiej, tłum. Cz. Znamierowski, Aletheia, Warszawa.
Kant I., Krytyka czystego rozumu, tłum. R. Ingarden, PWN, Warszawa .
Kant I., Krytyka władzy sądzenia, tłum. J. Gałecki, PWN, Warszawa.
Kant I., Rozważania o uczuciu piękna i wzniosłości
Kant I., Uzasadnienie metafizyki moralności, Antyk, Kęty.
Kaśkiewicz K., Wpływ francuskich estetyków naturalistycznych osiemnastego wieku na klasyczną estetykę niemiecką, Toruń 2010.
Krokiewicz A., Zarys filozofii greckiej, Warszawa – wydanie dowolne.
Kuderowicz Z., Filozofia nowożytnej Europy, PWN, Warszawa.
Locke J., Dwa traktaty o rządzie, tłum. Z. Rau, PWN, Warszawa.
Locke J., Rozważania dotyczące rozumu ludzkiego, tłum. B. J. Gawecki, PWN,Kraków.
Platon, Fajdros, wydanie dowolne
Platon, Państwo, tłum. W. Witwicki, Antyk, Kęty.
Platon, Uczta, wydanie dowolne
Pseudo–Longinos, O górności, [w:] Trzy poetyki klasyczne. Arystoteles, Horacy, Pseudo–Longinos, przeł. T. Sinko, Wrocław 1951.
Reale G., Historia filozofii starożytnej t. 1- 5, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin.
Rousseau J. J., Trzy rozprawy z filozofii społecznej, PWN, Warszawa.
Rousseau, J. J. Szkic o pochodzeniu języków, tłum. B. Banasiak, Kraków 2001.
Sartre J.-P., Dzieło sztuki, [w:] tegoż., Wyobrażenie, Warszawa, s. 343-354.
Scheler M., O zjawisku tragiczności, [w:] Arystoteles, Hume, Scheler, O tragedii i tragiczności, Kraków 1976.
Schiller F., Kallias, czyli o pięknie, tłum. K. Kaśkiewicz, s. 53-67, Kęty 2007.
Schiller F., O istocie piękna. [w:] M. J. Siemek, Fryderyk Schiller
Schiller F., O wzniosłości, tłum. J. Prokopiuk. [w:] Listy o estetycznym wychowaniu człowieka i inne rozprawy. Warszawa 1972.
Shaftesbury, Moraliści, [w:] List o entuzjazmie. Moraliści, przeł. A. Grzeliński, Toruń 2007.
Suchodolski B., Narodziny nowożytnej filozofii człowieka, PWN, Warszawa
Tatarkiewicz W., Historia filozofii, Warszawa – wydanie dowolne.
Wawrzonkowski K., Smak, geniusz, sztuka. Filozofia piękna Alexandra Gerarda w świetle estetyki kantowskiej, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2009.
Wawrzonkowski K., Wyobraźnia i wzniosłość. Teoriopoznawcze podstawy wybranych brytyjskich koncepcji estetycznych XVIII wieku, Tako, Toruń 2010.
Władysław Tatarkiewicz, Dzieje sześciu pojęć, wydanie dowolne.
Żelazny M., Idea wolności w filozofii Kanta, Wydawnictwo Rolewski, Toruń.
Żelazny M., Wolność jako problem estetycznej i teleologicznej władzy sądzenia, [w:] Idea wolności w filozofii Kanta. Toruń 1994 .

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 1402-HFE-1z-s1 w USOSweb