Współczesne metody badań w historii sztuki 1402-12-WMB-S2

Celem konwersatorium jest zaznajomienie studenta z ważniejszymi metodami i głównymi nurtami badawczymi, jakie dominują współcześnie w historii sztuki. Jest to zintegrowane z zapoznaniem się przez studenta z praktyką badawczą - czyli umiejętnością posługiwania się konkretnymi metodami badawczymi historii sztuki w zakresie niezbędnym dla podjęcia samodzielnych badań nad różnorodną problematyką związaną z dyscypliną. W 2.semestrze konwersatorium obejmuje następujące zagadnienia:
1. Zarys nowych tendencji w niemieckojęzycznej i francuskiej historii sztuki (wprowadzenie) – od schyłku lat 60. XX w. i (wprowadzenie w główne nurty: społeczna historia sztuki, dzieło w kontekście versus dzieło samo w sobie [inspiracje hermeneutyczne w historii sztuki, historia sztuki wobec nauk o obrazie) (1zajęcia)

2. Dawni mistrzowie w dzisiejszej teorii i praktyce historii sztuki – casus Wölfflina i Panofsky’ego; fenomen Warburga jako prekursora współczesnych nauk o obrazie (2 zajęcia)

3 Dzieło sztuki w kontekście - na przykładzie analiz Beltinga „Bild und Kult”; "zewnętrzne i wewnętrzne warunki recepcji" - estetyka recepcji (założenia metodologiczne Kempa i „praktyka” jego metody) ( 2 zajęcia)

4 Różne warianty hermeneutyki w historii sztuki; znaczenie H-G.Gadamera dla hermeneutyki historii sztuki. Dzieło w alienacji -na przykładzie ikoniki Maxa Imdahla, hermeneutyki Gottfrieda Boehma, hermeneutyki egzystencjalnej Michaela Broetje, (3 zajęcia)

5 Nauki o obrazie a historia sztuki; antropologia obrazu Hansa Beltinga i Didi-Hubermana (2 zajęcia)

6 Badania nad obrazem w środowisku francuskich historyków sztuki: semiologia pikturalna (Marin, Damisch, Arrasse, Didi-Huberman)– (1 zajęcia)

7 tzw. nowa nauka o obrazie Didi-Hubermana; jego krytyczna analiza dyskursu historii sztuki i wizja dyscypliny (2 zajęcia)

8. Kolokwium

Całkowity nakład pracy studenta

Drugi semestr zajęć obejmuje połowę z całkowitej liczby pkt. ECTS (4/z 8 pkt. ECTS). Składa się na nią: obecność na zajęciach (1 pkt ECTS), przygotowanie do zajęć: zapoznanie się z zadanymi lekturami w stopniu pozwalającym na analizę tekstów pod kątem metody badawczej zaprezentowanej przez autora tekstu (2 pkt ECTS) oraz weryfikowanie metody poprzez jej praktyczne zastosowanie w odniesieniu do innego problemu/tematu, jednostkowego dzieła czy grupy dzieł czy też konfrontowanie jej z postępowaniem metodycznym innych badaczy (1 pkt ECTS) Łącznie punktów ECTS: 4/z 8

Efekty uczenia się - wiedza

W1 [K_W03]Student zna ważniejsze spośród współczesnych metod i nurtów badawczych dyscypliny, zna dorobek czołowych przedstawicieli historii sztuki i nauk o sztuce - kreatorów metod postępowania badawczego. W2 [K_W05]Rozumie znaczenie i rolę współczesnych badań historii sztuki w obszarze nauk humanistycznych i społecznych. W3 [K_W04] Wie, jakie znaczenie ma właściwe postępowanie metodyczne w prowadzeniu badaniach naukowych. W4 [K_W08]Zna i rozumie współcześnie stosowane metody analizy oraz interpretacji dzieł sztuki. W5 [K_W06] Rozumie powiązania interdyscyplinarne historii sztuki z innymi naukami humanistycznym.

Efekty uczenia się - umiejętności

U1 [K_U02, U03]Student umie charakteryzować ważniejsze nurty i metody współczesnych badań w historii sztuki i ich założenia, potrafi łączyć nazwiska czołowych, zasłużonych dla metodologii historii sztuki badaczy z szerszymi nurtami badawczymi, umie poruszać się po literaturze przedmiotu w zakresie współczesnych metod badawczych historii sztuki i nauk o sztuce (polskiej jak i obcej) . U2 [ K_U03]. Potrafi charakteryzować syntetycznie poszczególne metody badawcze, jak i dokonać ich szczegółowej analizy (wraz z analizami konkretnych tekstów). U3 [K_U8, K_U10]Student umie samodzielnie dobrać stosowną metodę (kierunek badań) dla podejmowanego przez siebie zagadnienia z zakresu historii sztuki, potrafi ten wybór uzasadnić oraz zrealizować w praktyce, nabytą wiedzę dobierając metody i narzędzia właściwe dla wybranego problemu. U4 [K_U02]Potrafi swobodnie posługiwać się właściwą terminologią stosowaną we współczesnych rozważaniach metodologicznych w historii sztuki .

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

K1 [K_K02] Student docenia różnorodność i wielowątkowość podejmowanych w historii sztuki zagadnieńi rozległe społeczne odniesienia sztuki (m in.w zakresie przyczyn, warunków powstawania i odbioru dzieł sztuki) i znaczenia dociekań dyscypliny dla wiedzy o kulturze i społeczeństwie. K2 [K_K02][K_K06] Rozumie powiązania między historią sztuki, naukami o sztuce a innymi dyscyplinami humanistycznymi i docenia możliwości wzajemnych inspiracji (i współpracy) między dyscyplinami jak i popularyzacji wiedzy.Zna i umie wyjaśnić przyczyny i mechanizmy różnych społecznych reakcji na dzieła sztuki. K3 [K_K02],[K_04}[K_06] Uznaje i szanuje różnice ukazanych punktów widzenia, warunkowane światem wartości i postawami ludzi w różnych okresach i kontekstach historyczno-kulturowych, wykazując jednocześnie niezależność i otwartość myślenia. Potrafi wykorzystać wiedzę z zakresu metod badawczych do popularyzowania historii sztuki w społeczeństwie.

Metody dydaktyczne

Konwersatorium to jest skoncentrowane na aktywnym uczestnictwie studentów w zajęciach. Większość z podejmowanych tematów wymaga od studentów wnikliwej oraz krytycznej analizy czytanych tekstów będących czy to wykładniami założeń metodologicznych czy też ich egzemplifikacjami. W zakres zajęć wchodzi też dokonywanie zestawień i porównań różnych tekstów prezentujących takie same lub podobne metody badawcze, debatowanie nad nimi jak też weryfikację poprzez praktyczne ich zastosowania. Studenci zobligowani są do czytania na bieżąco zalecanej literatury przedmiotu, przygotowywania krótkich tekstów/wypowiedzi prezentujących i komentujących czytane prace.

Metody dydaktyczne eksponujące

- pokaz

Metody dydaktyczne podające

- wykład konwersatoryjny

Metody dydaktyczne poszukujące

- studium przypadku
- oxfordzka
- panelowa
- klasyczna metoda problemowa
- ćwiczeniowa
- referatu
- giełda pomysłów

Metody dydaktyczne w kształceniu online

- metody wymiany i dyskusji
- metody służące prezentacji treści
- metody rozwijające refleksyjne myślenie
- metody integracyjne

Rodzaj przedmiotu

przedmiot obligatoryjny

Wymagania wstępne

Znajomość - w wymiarze podstawowym - dziejów dyscypliny, metod stosowanych w historii sztuki i naukach o sztuce, elementarna wiedza w zakresie filozofii, filozofii kultury.

Koordynatorzy przedmiotu

Anna Błażejewska

Kryteria oceniania

Oceniane są:
1. aktywność studenta na zajęciach (np. udział w debacie - dobór argumentów na temat efektywności, przydatności określonej metody badawczej lub omówienie poglądów danego badacza lub grupy badaczy - w zależności od rodzaju analizowanej literatury) pozwalająca na ocenę znajomości i rozumienia omawianych zagadnień i metod badawczych (W1-W5; U1-U4)
2. umiejętność włączenia się w dyskusję nad analizowanym tematem lub konkretnym tekstem, umiejętność zastosowania w praktyce poznanych metod (W1-W5; U1-U4)
3. decydujące znaczenie ma kolokwium zaliczeniowe (pisemne) - 3 pytania problemowe (W1-W5)
UWAGA: student może opuścić maksymalnie 2 jednostki zajęciowe bez usprawiedliwienia

Literatura

Belting H., Obraz i kult, Gdańsk 2010
Tenże, Antropologia obrazu. Szkice do nauki o obrazie, Kraków 2007
Tenże, Obraz i jego media. Próba antropologiczna, w: Perspektywy współczesnej historii sztuki, Antologia… s. 1019-1044.
Boehm G., O obrazach i widzeniu. Antologia tekstów, Kraków 2014 (wybrane fragmenty)
Tenże, Po drugiej stronie języka? Uwagi na temat logiki obrazów, w: Perspektywy współczesnej historii sztuki, Antologia… s. 929-942.
Bredekamp H., Media obrazowe, w: Perspektywy współczesnej historii sztuki, Antologia… s. 943-964.
M. Brotje, Obraz - spotkanie, Quart, 3(9), 2008, https://quart.uni.wroc.pl/pdf/09/quart09_Brotje.pdf
Tenże, Vir Heroicus Sublimis.Barnetta Newmana.Stworzenie – cierpienie i pojednanie, Quart, https://quart.uni.wroc.pl/pdf/30/quart30_Brotje-1.pdf
Bryl M., Suwerenność dyscypliny. Polemiczna historia sztuki od 1970 roku, Poznań 2008
Tenże, Płaszczyzna, ogląd, absolut. Inspiracje hermeneutyczne we współczesnej historii sztuki, w: Artium Quaestiones, 6, 1993
Tenże, Historia sztuki na przejściu od kontekstowej Funktionsgeschichte ku antropologicznej Bildwissenschaft (casus Hans Belting), w: Artium Quaestiones, XI, 2000, s. 237-294
Tenże, Między wspólnotą inspiracji a odrębnoscią tradycji. Niemiecko- i anglojęzyczna historia sztuki u progu trzech ostatnich dekad, w: Rocznik Historii Sztuki, t. 24, 1999, s.217-261
Damisch H., Teoria obłoku. W stronę historii malarstwa, Gdańsk 2011(wybrane fragmenty)
Didi-Huberman G., Atlas, albo radosna wiedza podszyta niepokojem, Gdańsk 2020
Tenże, Przed obrazem, Gdańsk 2011, wybrane fragmenty
Tenże, Obrazy mimo wszystko, Kraków 2012
Gralińska-Toborek A., Znaczenie obrazu w koncepcji kultury Aby Warburga, Przegląd Filozoficzny — Nowa Seria
15, 2006, Nr 3 (59) (dostęp PDF)
Imdahl M., Składnia i semantyka obrazu. O „Karcie Setnika” z kodeksu Egberta, Quart 2(16), 2010, s. 77-89. (dostęp PDF)
Kasperowicz R., Wölfflin 100 lat później, w: Quart nr 2(40) 2016, s. 20-31(dostęp PDF)
Tenże, Wstęp, w: Aby Warburg, Narodziny Wenus i inne szkice renesansowe, Gdańsk 2010, s.5-31 (dostęp PDF)
Tenże, (red.) Aby Warburg.Panorama recepcji (wybrane artykuły), Gdańsk 2020
Kemp W., Dzieło sztuki i widz: metoda estetyczno-recepcyjna, w: Perspektywy współczesnej historii sztuki, Antologia przekładów "Artium Quaestiones",red.Mariusz Bryl i in., s. 139-156.
Warburg A., Atlas obrazów MNEMOSYNE, Kraków 2016
Tenże, Od Florencji do Nowego Meksyku, Gdańsk 2019

Literatura uzupełniająca:
Arasse D., Nie widać nic. Opowiadanie obrazów, Kraków 2012
Bätschmann O., Historia sztuki na przejściu od ikonologii do hermeneutyki, w: Artium Quaestiones, 3, 1986, s. 157 - 176
Brötje M., Wieczerza w Emaus Rembrandta. Realizacja objawiania się historii świętej w obrazie, w: Perspektywy współczesnej historii sztuki, Antologia… s. 1063-1088.
Konteksty. Polska Sztuka Ludowa. 2011,nr 2/3, monograficzny numer kwartalnika: pt. Aby Warburg nasz bliźni, z artykułami m.in. Katii Mazzucco, Ulricha Raulffa, Benedetto Castelliego Guidi, Davida Freedberga, Benjamina H.D. Buchloha, Giorgio Agambena, Ryszarda Kasperowicza, Ewy Klekot, Pawła Mościckiego, Tomasza Szerszenia i Andrzeja Leśniaka.
Leśniak A., Obraz płynny. Georges Didi-Huberman i dyskurs historii sztuki, Kraków 2010
Suckale R., Historia stylu u początku XXI wieku. Problemy i możliwości, w: Quart, 1(11) 2009 s. 59-67(dostęp PDF)

Literatura uzupełniająca dla osób, które nie studiowały historii sztuki (na 1. st):
A. D’Alleva, metody i teorie historii sztuki , Kraków 2008
J. Białostocki, Historia sztuki wśród nauk humanistycznych, Warszawa 1980
Tenże, Posłanie Aby Warburga: historia sztuki czy historia kultury? w: Refleksje i syntezy ze świata sztuki, II, Warszawa 1987, s. 187-203.
E. Panofsky, Ikonografia i ikonologia, w: E. Panofsky, Studia z historii sztuki, Warszawa 1971
Wstęp do historii sztuki, pod red. P. Skubiszewskiego, Warszawa 1973 (tu zwłaszcza tekst Białostockiego: Dzieje historiografii artystycznej ...)

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 1402-12-WMB-S2 w USOSweb