Wprowadzenie do ikonografii 1402-11-WIK-S1
Zakres tematów:
1. Wprowadzenie (zdefiniowanie pojęć ikonografia i ikonologia);
2. Typologia biblijna (terminologia, przykłady zastosowania w sztuce);
3. Ikonografia chrystologiczna (rozwój form, podstawowe typy ikonograficzne);
4. Ikonografia o charakterze dogmatycznym;
5. Ikonografia maryjna (rozwój form, podstawowe typy ikonograficzne);
6. Ikonografia hagiograficzna (wybrani święci);
7. Emblematyka (budowa emblematu, miejsce w kulturze, przykładowe książki emblematyczne, funkcjonowanie w sztuce);
8. Personifikacje i alegorie;
9. Ikonografia protestancka; powtórzenie.
W cyklu 2022/23L:
T e m a t y: 1. Wprowadzenie do analiz ikonograficznych oraz innych metod interpretacji treści dzieła sztuki ____________________________________________________________ BLOK II 1. Nośniki treści ideowych w sztuce świeckiej: znaki, symbole, alegorie, personifikacje, personifikacje emblemowe itd. |
Całkowity nakład pracy studenta
Efekty uczenia się - wiedza
Efekty uczenia się - umiejętności
Efekty uczenia się - kompetencje społeczne
Metody dydaktyczne
Metody dydaktyczne eksponujące
Metody dydaktyczne podające
- opis
- wykład konwersatoryjny
Metody dydaktyczne poszukujące
- ćwiczeniowa
Metody dydaktyczne w kształceniu online
- metody służące prezentacji treści
- metody oparte na współpracy
- metody rozwijające refleksyjne myślenie
Wymagania wstępne
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2022/23Z: | W cyklu 2022/23L: | W cyklu 2023/24Z: | W cyklu 2024/25Z: |
Kryteria oceniania
Warunki zaliczenia przedmiotu:
- obecność na zajęciach (maks. 2 nieobecności);
- przygotowanie referatu;
- aktywny udział w zajęciach;
- zaliczenie kolokwium końcowego (próg zaliczenia 51%).
Literatura
Literatura obowiązkowa (w wybranych fragmentach):
Alciatus A., Emblematum libellus. Książeczka emblematów, oprac. R. Krzywy, Warszawa 2002;
Białostocki J., Sztuka i Reformacja, [w:] idem, Symbole i obrazy w świecie sztuki, Warszawa 1982, s. 230-276;
Białostocki J., Metoda ikonologiczna w badaniach nad sztuką, [w:] idem, Płeć śmierci, Warszawa 2007, s. 41-122;
Białostocki J., Vanitas. Z dziejów obrazowania idei „marności” i „przemijania” w poezji i sztuce, [w:] idem, Płeć śmierci, Warszawa 2007, s. 41-122;
Białostocki J., Wybór pism estetycznych, oprac. A. Kuczyńska, Kraków 2008;
Biernacka M., Ikonografia publicznej działalności Chrystusa w polskiej sztuce nowożytnej, Warszawa 2003;
Buchwald-Pelcowa P., Emblematyka w polskich kolegiach jezuickich, [w:] Artes atque humaniora. Studia Stanislao Mossakowski sexagenario dicata, red. A. Rottermund, Warszawa 1998, s. 169-179;
Dobrzeniecki T., Średniowieczne źródła "Piety", [w:] Treści dzieła sztuki. Materiały sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki. Gdańsk, grudzień 1966, Warszawa 1969;
Dobrzeniecki T., U źródeł przedstawień: „Tron Łaski” i „Pietas Domini”, „Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie”, XV, 1971, nr 1, s. 221-307;
Dobrzeniecki T., Wybrane zagadnienia ikonografii pasyjnej w sztuce polskiej, [w:] Męka Chrystusa wczoraj i dziś, red. H. D. Wojtyska, J. J. Kopeć, Warszawa 1981, s. 131-151;
Dzik J., Ikonografia Stanisława Kazimierczyka jako reprezentanta świątobliwych „Felicis saeculi Cracoviae” w polskiej sztuce nowożytnej, „Nasza Przeszłość”, LXVIII, 1987, s. 61-91;
Dziubecki T., Ikonografia Męki Chrystusa w nowożytnym malarstwie kościelnym w Polsce, Warszawa 1996;
Jagla J., Boska Medycyna i Niebiescy Uzdrowiciele wobec kalectwa i chorób człowieka. Ikonografia „Patronów od Chorób” i „Świętych Miłujących Żebraków” w sztuce polskiej XIV-XVII w., Warszawa 2004;
Jagla J., Wieczna prośba i dziękczynienie. O symbolicznych relacjach między sacrum i profanum w przedstawieniach wotywnych z obszaru Polski Centralnej, Warszawa 2009;
Jurkowlaniec G., Chrystus Umęczony. Ikonografia w Polsce od XIII do XVI wieku, Warszawa 2001.
Kalinowski L., Geneza Piety średniowiecznej, „Prace Komisji Historii Sztuki”, X, 1952, s. 153 -260;
Kalinowski L., Ikonologia czy ikonografia? Termin ikonologia w badaniach nad sztuką Erwina Panofsky’ego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. „Prace z Historii Sztuki”, X, 1972, s. 5-32;
Karłowska-Kamzowa A., Przedstawienia odpowiedzialności indywidualnej na Sądzie Ostatecznym w sztuce średniowiecznej Zachodu, „Rocznik Historii Sztuki”, XXI, 1995, s. 47-83;
Karłowska-Kamzowa A., Funkcje wyobrażeń Sądu Ostatecznego w późnym średniowieczu. Na marginesie odkrycia malowideł ściennych w kościele św. Elżbiety we Wrocławiu, [w:] Z dziejów wielkomiejskiej fary. Wrocławski kościół św. Elżbiety w świetle historii i zabytków sztuki, red. M. Zlat, Wrocław 1996, s. 103-111;
Knapiński R., Titulus ecclesiae. Ikonografia wezwań współczesnych kościołów katedralnych w Polsce, Warszawa 1999;
Knapiński R., Biblia pauperum – rzecz o dialogu słowa i obrazu, „Nauka”, IV,2004, s. 133-164;
Knapiński R., Ikonografia hagiograficzna. Zagadnienie autentyczności wizerunku świętego, [w:] Causa creandi. O pragmatyce źródła historycznego, red. S. Rosik, P. Wiszewski, Wrocław 2005, s. 399-408;
Knapiński R., Witkowska A. OSU, Polskie niebo. Ikonografia hagiograficzna u progu XVII wieku, Pelplin 2007;
Maryja Matka Chrystusa, red. J. S. Pasierb, Warszawa 1987 (=Ikonografia nowożytnej sztuki kościelnej w Polsce. Nowy Testament, t. 1) ;
Maryja orędowniczka wiernych, red. J. S. Pasierb, Warszawa 1987 (=Ikonografia nowożytnej sztuki kościelnej w Polsce. Nowy Testament, t. 1) ;
Mazurkiewicz R., Deesis. Idea wstawiennictwa Bogarodzicy i świętego Jana Chrzciciela w kulturze średniowiecznej, Kraków 1994;
Mączyński R., Mater Gratiarum Varsaviensis. Wizerunki Madonny Łaskawej w sztuce polskiej, „Rocznik Historii Sztuki”, XXI, 1995, s. 249-315;
Michalski S., Protestanci a sztuka. Spór o obrazy w Europie nowożytnej, Warszawa 1989;
Panofsky E., Ikonografia i ikonologia, [w:] idem, Studia z historii sztuki, oprac. J. Białostocki, Warszawa 1971, s. 11-32;
Pelc J., Słowo i obraz, Warszawa 2002;
Pielas M., Matka Boska Bolesna, Kraków 2000;
Podgórska H., Zmartwychwstanie Chrystusa w polskiej sztuce nowożytnej, Warszawa 1997;
Ripa C., Iconologia, przeł. I. Kania, wydanie dowolne;
Siedem grzechów głównych. Ryciny z Gabinetu Rycin PAU w Bibliotece Naukowej Polskiej Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Nauk w Krakowie, red. T. Leśniak, J. P. Gawlik, Warszawa 2006;
Skubiszewski P., „Złożenie do Grobu” w dominikańskim tryptyku w Krakowie i zagadnienie przedstawień Chrystusa Umęczonego, „Biuletyn Historii Sztuki”, LX, 1998, nr 3/4, s. 315-349;
Trzeciak P., He Deutera Parousia. O ikonografii Sądu Ostatecznego w Gdańsku, „Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie”, XXXVI, 1992, s. 191-207;
Walczak M., Alter Christus. Biblijne i teologiczne podstawy pojęcia, [w:] idem, Alter Christus. Studia nad obrazowaniem świętości w sztuce średniowiecznej na przykładzie św. Tomasza Becketa, Kraków 2001;
Zapolska E., Cnoty teologalne i kardynalne, Kraków 2000.
Leksykony i słowniki:
Battistini M., Symbole i alegorie, Warszawa 2005;
Encyklopedia katolicka, red. F. Gryglewicz, R. Łukaszyk, Z. Sułowski, t. 1-14, Lublin 1973-2014 (wybrane hasła);
Forstner D., Świat symboliki chrześcijańskiej, Warszawa 1990;
Fros H., Sowa F., Księga imion i świętych, t. 1-6, Kraków 1997-2007;
Gorys E., Leksykon świętych, Warszawa 2007;
Hagiografia Polska, red. R. Gustaw, t. 1-2, Lublin 1971;
Schiller G., Iconography of Christian Art, vol. 1, Christ's Incarnation, Childhood, Baptism, Temptation, Transfiguration, Works and Miracles; vol. 2, The Passion of Jesus Christ, New York 1972;
Seibert J., Leksykon sztuki chrześcijańskiej. Tematy, postacie, symbole, Kielce 2007;
Słownik terminologiczny sztuk pięknych (wydanie najnowsze).
W cyklu 2022/23L:
Podstawowy tekst metodologiczny: Komentarze do metody: SEIDEL-GRZESIŃSKA Agnieszka, STANICKA-BRZEZICKA Ksenia, __________________________________________________________ LITERATURA PODSTAWOWA LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA CZĘŚĆ II. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA MATERIAŁY POMOCNICZE Bazy danych dotyczące emblematyki (przykłady) Zdigitalizowane książki Skojarzone strony albo podobne projekty, które można oglądać w Internecie: |
Uwagi
W cyklu 2022/23L:
Zajęcia są obowiązkowe i kończą się zaliczeniem na ocenę. Do ukończenia przedmiotu konieczne jest dotrzymanie warunków zaliczenia obu części (ikonografia sakralna i ikonografia świecka). Na ocenę końcową składają się oceny cząstkowe następujących działań: |
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: