Zabytkoznawstwo tkaniny artystycznej 1401ZTA-AW-3L-SJ

http://www.architekturawnetrz.umk.pl/program-studiow/moduly-przedmiotow/moduly-humanistyczne/zabytkoznawstwo-tkaniny-artystycznej/

Treści prezentowane są w układzie chronologicznym, od antyku do XVIII wieku. Tematy ujęte są przekrojowo, w treść wykładu wprowadzone są też studia przypadku (najważnejsze dzieła tkactwa artystycznego w ujęciu monograficznym).

Lista tematów:
1. Podstawy TECHNIKI I MATERIAŁOZNAWSTWA, TERMINOLOGIA tkactwa i włókiennictwa od antyku do XVIII w.

2. TKANINA W STAROŻYTNOŚCI: włókna, gatunki, funkcje. Starożytny Egipt, starożytna Grecja, starożytny Rzym, starożytna Persja. Tkaniny koptyjskie.

3. TKANINY WSCHODNIE W ŚREDNIOWIECZU: Tkaniny bizantyńskie. Produkcja tkanin w świecie muzułmańskim.

4. TKACTWO ZACHODNIE W ŚREDNIOWIECZU: włókna, gatunki tkactwa, ośrodki produkcji w ujęciu historycznym. Hafciarstwo. Średniowieczne jedwabnictwo włoskie w ujęciu historycznym, z naciskiem na wzornictwo. CASE STUDY. Opona z Bayeux. CASE STUDY: Parament z Narbonne.

5. Rola tkanin w wystrojach wnętrz w późnym średniowieczu (studia w oparciu o źrodła ikonograficzne i pisane). Niemieckie Bilddteppiche XV wieku. Franko-flamandzkie tapiserie późnogoptyckie. CASE STUDY: Apokalipsa z Angers. CASE STUDY: Spieleteppich z Norymbergi. CASE STUDY: seria Dama z jednorożcem i seria Polowanie na jednorożca.

6. JEDWABNICTWO NOWOŻYTNE w XVI–XVIII WIEKU. Ośrodki produkcji. Zastosowanie tkanin jedwabnych. Stylistyka wzornictwa.

7. TKANINY W WYSTROJACH WNĘTRZ XVII i XVIII WIEKU.

8. TAPISERIE XVI WIEKU. CASE STUDY: Arrasy wawelskie.

9. TAPISERIE XVII WIEKU.

Całkowity nakład pracy studenta

1. Godziny realizowane z udziałem nauczyciela: godziny kontaktowe konwersatorium, przewidziane w programie: 30 (1 p. ECTS) 2. Czas poświęcony na pracę indywidualną studenta, konieczny do zaliczenia przedmiotu (zebranie, przeanalizowanie i przyswojenie treści podanej literatury, zebranie materiału ilustracyjnego, koniecznego do nauki przedmiotu): 15 (0,5 p. ECTS) 4. Czas, wymagany do zaliczenia przedmiotu (przyswojenie materiału ilustracyjnego i wiadomości na kolokwia zaliczeniowe): 15 godz. (0,5 p. ECTS) Łącznie: 60 godz. pracy za 2 p. ECTS, w tym 30 godz. kontaktowych

Efekty uczenia się - wiedza

Student: W1: ma wiedzę z zakresu włókiennictwa i technik tkackich w ujęciu historycznym, W2: zna przekrojowo rozwój historyczny tkactwa od antyku do XVIII wieku, gatunki tkanin i ich wzornictwo (szczególnie w zakresie jedwabnictwa), charakterystyczne dla danej epoki [K_W02, K_W04, K_W11], W3: zna historyczne zastosowanie tkanin, ze szczególnym naciskiem na ich funkcje kreowaniu przestrzeni i oddziaływania estetycznego wnętrz [K_W04, K_W06], W4: zna najważniejsze dzieła tkactwa artystycznego XV-XVIII w. (tapiserie) [K_W06, K_W12].

Efekty uczenia się - umiejętności

Student: U1: potrafi opisywać, ogólnie określać gatunek, datować i nazywać wzory tkanin historycznych [K_U04], U2: rozpoznaje i opisuje najważniejsze dzieła tkactwa artystycznego [K_U04, K_U05], U3: charakteryzuje rolę tkanin w kształtowaniu przestrzeni wnętrza w ujęciu historycznym [K_U06].

Efekty uczenia się - kompetencje społeczne

Student: K1: ma świadomość poziomu swojej wiedzy – swych kompetencji i niedostatków, rozumie potrzebę ciągłego rozwoju naukowego i zawodowego, którego kierunki sam wyznacza [K_K01]; K2: potrafi integrować nabyta wiedzę w zakresie wnętrz historycznych z praca projektową i traktować dziedzictwo historyczne jako źródło inspiracji w przyszłej pracy twórczej [K_K05].

Metody dydaktyczne

Wykład z prezentacją multimedialną. UWAGA - o prowadzeniu zajęć w sem. letnim 2020/21 zob. opis przedmiotu w cyklu

Metody dydaktyczne podające

- wykład konwersatoryjny

Rodzaj przedmiotu

przedmiot obligatoryjny

Koordynatorzy przedmiotu

Monika Jakubek-Raczkowska

Kryteria oceniania

Przedmiot kończy się egzaminem pisemnym.

Na ocenę końcową składają się oceny cząstkowe z trzech części:
1. Rozpoznawanie i datowanie tkanin na podstawie stylistyki i ornamentu (10 slajdów)
2. Rozpoznawanie najważniejszych dzieł tkaniny artystycznej, w tym tapiserii (10 slajdów)
3. Objaśnienie terminów związanych z tkactwem, włókiennictwem, historią tkaniny artystycznej, ornamentyką (10 pojęć).

UWAGA - o egzaminie w sem. letnim 2020/21 zob. opis przedmiotu w cyklu

Literatura

L I T E R A TU R A
P O D S T A W O W A:
______________________________
Opracowania ogólne i przekrojowe:
• FLEMMING Ernest, Tkanina. Ornamenty i wzory używane na tkaninach od czasów starożytnych do początków wieku XIX, Warszawa 1928.
• MICHAŁOWSKA Marta, Leksykon włókiennictwa: surowce i barwniki, narzędzia i maszyny, techniki i technologie, wyroby i dziedziny, Warszawa 2006 (lub: TEJŻE, Słownik terminologiczny włókiennictwa, Warszawa 1995)
• TURNAU Irena, Historia europejskiego włókiennictwa odzieżowego od XIII do XVIII w., Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1987.
• WILKENS Leonie von, Die Textilen Künste. Von der Spätantike bis um 1500, München 1991 (materiał ilustracyjny).
• ZIOMECKI Juliusz, Techniki tkactwa artystycznego, Wrocław 1952.
Tkaniny jedwabne
• NAHLIK Adam, Zarys historii jedwabnej tkaniny dekoracyjnej do końca XVIII w., Toruń 1971.
• TASZYCKA Maria, Włoskie tkaniny odzieżowe w Polsce w pierwszej połowie XVII wieku, Wrocław 1971 (tu - ornamentyka)
_______________
Tapiserie
• ARRASY FLAMANDZKIE na Zamku Królewskim na Wawelu, red. Jerzy Szablowski, Warszawa 1975.
• BERNASIKOWA Maria, MARKIEWICZ Maria, WASILKOWSKA Aleksandra, Gobeliny zachodnioeuropejskie w zbiorach polskich XVI-XVIII w., Poznań: Muzeum Narodowe 1971.
• CAVALLO Adolfo Salvatore, Medieval Tapestries in The Metropolitan Museum of Art, New York 1998 (dostęp online: MET)
• CAVALLO Adolfo Salvatore, The Unicorn Tapestries in The Metropolitan Museum of Art, New York 1998 (dostęp online: Google Books)
• CAMPBELL Thomas (ed.), Tapestry in the Baroque: New Aspects of Production and Patronage, New York 2010.
• CAMPBELL Thomas (ed.), Tapestry in the Baroque: Threads of Splendor, New York 2007.
• CAMPBELL Thomas (ed.), Tapestry in the Renaissance: Art and Magnificence, New York 2002.
• CHARISSA Bremer-David, French Tapestries and Textiles in the J. Paul Getty Museum, Los Angeles 1997 (dostęp online: Getty).
• FREEMAN Margaret B.,The Unicorn Tapestries, New York 1976 (dostęp online: MET)
• HENNEL-BERNASIKOWA Maria, Dzieje arrasów króla Zygmunta Augusta, Kraków 2011.
• HENNEL-BERNASIKOWA Maria, Katalog arrasów króla Zygmunta Augusta, Kraków 2017.
• PIWOCKA Magdalena, Arrasy Zygmunta Augusta, Kraków 2007.
• SOUCHAL Geneviève, Masterpieces of Tapestry from the Fourteenth to the Sixteenth Century, New York 1974 (dostęp online: MET)
• STANDEN Edith Appleton, Renaissance to Modern Tapestries in The Metropolitan Museum of Art (The Metropolitan Museum of Art Bulletin, v. 44, no. 4), New York 1987 (dostęp online: MET)
• WASILKOWSKA Aleksandra, Gobeliny, Katalog zbiorów Muzeum Narodowego w Poznaniu, Poznań 1971.
____________
Kobierce
• BIEDROŃSKA-SŁOTA Beata, Leksykon sztuki kobierniczej, Kraków: Adamsa 1999
• MIDDLETON Andrew, Wielka Księga Dywanów. Tradycje, techniki, wzory, tłum. Dariusz Chyb, Warszawa: Twój Styl 1998
• MILANESI Enza, Kobierce, tłum.Barbara Kowalska, wyd. oryg. Milano 1992, Warszawa: Arkady 1999
• WIERZEJSKI Tadeusz, KAŁAMAJSKA-SAEED Maria, Kobierce wschodnie, Warszawa 1970.
• ZARIF Mahdi, Dywany orientalne, tłum. Alina Picazio, wyd. oryg. Nowara 1998, Warszawa: Amber 2000

N E T O G R A F I A
European Tapestry Production and Patronage, 1400–1600: https://www.metmuseum.org/toah/hd/taps/hd_taps.htm

L I T E R A TU R A
U Z U P E Ł N I A J Ą C A
________________________
• BIEDROŃSKA-SŁOTA Beata (red.), Kobierce anatolijskie z kolekcji Muzeum Narodowego Brukenthala w Sibiu, Gdańsk 2013.
• CANTZLER Christina, Bildteppiche der Spätgotik am Mittelrhein 1400–1500, Tübingen 1990.
• DER SPIELETEPPICH im Kontext profaner Wanddekoration um 1400. Beiträge des Internationalen Symposions am 30. und 31. Oktober 2008 im Germanischen Nationalmuseum, Hg. Jutta Sander-Seidel, Nürnberg 2010.
• DOMÍNGUEZ Ortíz Antonio, CONCHA Herrero Carretero, GODOY José A., Resplendence of the Spanish Monarchy: Renaissance Tapestries and Armor from the Patrimonio Nacional, New York 1991 (dostęp online: MET)
• GLEBA Margarita, MANNERING Ulla (ed.), Textiles and textile production in Europe from prehistory to AD 400 , Oxford 2010 (dostęp online: EBSCO)
• NOSCH Marie-Louise, HARLOW MARY (ed.), Greek and Roman textiles and dress: an interdisciplinary anthology, Philadelphia 2015 (dostęp online: EBSCO)
• ENCYCLOPEDIA OF TEXTILES: decorative fabrics from antiquity to the beginning of the 19th Century including the Far East and Peru / Renate JAQUES, Ernst FLEMING, New York 1958.
• KWAŚNIK-GLIWIŃSKA Anna, Gobeliny w zbiorach Muzeum Narodowego w Kielcach, „Rocznik Muzeum Narodowego w Kielcach” 13, 1984, 163-195 (dostęp online: BazHum)
• LA DAME À LA LICORNE COMME VOUS NE L’AVEZ JAMAIS VUE. Les six tapisseries restaurées, présentées dans leur nouvel écrin (dostęp online: Musee de Cluny).
• MAŃKOWSKI Tadeusz, Polskie tkaniny i hafty XVI-XVIII w., Wrocław 1954.
• MAYER Thurman Christa, The Robert Lehman Collection, Vol. 14, European Textiles, New York 2001 (dostęp online – MET)
• RAPP BURI Anna, STUCKY-SCHÜRER Monica, Zahm und wild. Basler und Straβburger Bildteppiche des 15. Jahrhunderts, Mainz 1990. TKANINA POLSKA, red. Ksawery PIWOCKI, Warszawa 1959.
• RORIMER James, The Unicorn Tapestries Were Made for Anne of Brittany (dostęp online – M et)
• URBANIAK-WALCZAK, Katarzyna, Tkaniny późnoantyczne z Egiptu ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie: wybrana grupa tkanin, Warszawa 2003.
• WYROZUMSKI Jerzy, Tkactwo małopolskie w późnym średniowieczu, Warszawa–Kraków 1972.
• ZIEMBA Antoni, Sztuka Burgundii i Niderlandów 1380-1500, T. 3, Wspólnota rzeczy. Sztuka niderlandzka i północnoeuropejska 1380-1520, Warszawa 2015, s. 475–484.

Uwagi

W cyklu 2022/23L:

UWAGA! Informacje o modyfikacji prowadzenia przedmiotu w semestrze letnim 2020/21
W związku z wytycznymi dotyczącymi dydaktyki w semestrze letnim, wykład będzie prowadzony ZDALNIE on-line na platformie moodle:
https://moodle.umk.pl/WSP/course/view.php?id=132
Wykłady on-line będą się odbywać przy użyciu aplikacji BigBlueButton.

EGZAMIN KOŃCOWY
W związku z Covid-19, jeśli nie zostaną wydane inne wytyczne przez władze rektorskie, forma egzaminu w r. 2020/2021 zostaje zmieniona na zdalną: test wielokrotnego wyboru na platformie moodle, obejmujący pytania ze wskazanych w normalnym trybie kategorii (materiał ilustracyjny, terminologia i faktografię z wykładów).

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 1401ZTA-AW-3L-SJ w USOSweb